Grondwater in de kustduinen

1. Grondwater in de kustduinen Sam Provoost, Marc Leten & Toon Van Daele Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Instituut voor natuur- en bosonderzoek AMINAL – afdeling Natuur

2. 16:00 Conclusies Biodiversiteit Perspectieven Fluctuaties Stromingspatronen Geologie Evapo-transpiratie Waterbalans 15:30

3. m T.A.W. 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 Het freatisch reservoir polder zee ‘Duinkerke’-klei slecht doorlatende laag Ieperiaanklei

4. Waterbalans -Evapotranspiratie +Neerslagoverschot -Afstroming(drainage)

5. Evapotranspiratie Transpiratie Bodem-verdamping Interceptie Percolatie Vegetatie: Transpiratie / Interceptie maar ook ‘Isolatie’Bodem: Verdamping (in functie van reliëf)

6. Evapotranspiratie Ecofysiologie: ET struweel >> kruidachtige vegetaties MAAR … ?

7. Grondwaterstroming zee – duin overgang duin-polder overgang Neerslagoverschot

8. Hemmepolder Hemmepolder IJzergeul IJzergeul

9. Hemmepolder IJzergeul 1 2 3 4 5

10. De Haan Bredene Oostende Middelkerke

11. Knokke-Heist Brugge Blankenberge

12. Paelsteenpanne (Bredene) ca. 500m

13. 3 2 6 5

14. m T.A.W. 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 Grondwaterstroming grondwatertafel natte panne polder zee Zoet water Zout water Ieperiaanklei

15. Middelkerke Nieuwpoort Koksijde De Panne

16. ca. 2000 m

18. m T.A.W. 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 Grondwaterstroming grondwatertafel natte panne polder zee lokale grondwaterstroming kwel globale grondwaterstroming Ieperiaanklei

19. GW-peil strand ± 4.3 m TAW ca. 300 m 6.14 6.23 4.83 5.91 Pannenvloer ± 6.6 m TAW 5.09

20. Grondwaterfluctuaties

25. 16:00 Biodiversiteit Fluctuaties Stromingspatronen Geologie Evapo-transpiratie Waterbalans 15:30

26. Kustspecifieke soorten + kustpreferenten Mosduin & droog grasland Vochtig grasland Duinvallei Slik/schor Stuifduin Struweel Strand Water Bos 245 9 34 16 36 8 17 24 84 7 33 2 7 2 6 7 26 2 75 Vaatplanten 20 Broedvogels 10 12 2 2 2 2 1 1 12 Amfibieën & rept. 3 1  2 9 Mieren 9 Dansvliegen 14 2 2 5 5 1 3 1 1 1 3 10 Slankpootvliegen 31 4 10 1 3 3 4 4 7 5 Loopkevers 65 21 21 2 2 3 11 24 1 3 2 2 27 Vlinders 3 1  1 2 1 Sprinkhanen 7 2 4 1 Spinnen 78 5 5 2 2 23 39 1 6 1 2 8 Totaal 51 84 27 47 13 62 25 168 10 52 2 14 2 6 7 38 0 2 138 475

27. Min of meer karakteristieke soorten: Vaatplanten: strandduizendguldenkruid, drienervige zegge, bonte paardenstaart, knopbies, slanke gentiaan, … Mossen: net-knikmos (Bryum algovicum), kraalmos (Moerckia hibernica) Fungi: vnl. kruipwilg-geassocieerde fungi Vogels: strandplevier Amfibieën: rugstreeppad Loopkevers: Dyschirius obscurus Sprinkhanen: zanddoorntje Slankpootvliegen: Tachytrechus insignis Slakken: rode barnsteenslak, (nauwe korfslak)

28. Voor overleving in Vlaanderen (actueel) in belangrijke mate op duinvalleien aangewezen: • Sierlijke vetmuur • Moeraswespenorchis • Paddenrus • Gewone addertong • Vleeskleurige orchis • Rietorchis • Dwergzegge • Parnassia • Knopbies • - Teer guichelheil • Dwergbloem • In Vl. ± tot duinvalleien beperkt: • - Drienervige zegge • Strandduizendguldenkruid • - Duingentiaan • - Honingorchis • - Bonte paardenstaart • Noordse rus • Platte bies • Verdwenen duinvalleisoorten: • - Moerasgamander • Duinrus • (Groenknolorchis)

29. Aantal duinvalleisoorten Diepte grondwater

31. Knelpunt verdroging Verdrogingsgevoeligheid

34. Geknoei met de geologie 9,3 8,5 7,5 6,5 5,5

35. Knelpunt verstruweling 1917 1999

36. WATINA – netwerk (13) Bestaand netwerk: nog te integreren in WATINA (2) Nog uit te bouwen netwerk (nog minstens 5)

37. Peilbuizennetwerken in de duinen • Hydrologisch ‘model’: interpolatie stijghoogtes & fluctuaties- Optimalisatie beheersinspanningen: shift in aandacht- Detectie problemen (vb. waterwinning)- Effectenvoorspelling bij geplande ingrepen- Inzichten in functioneren systeem: lokaal (beheerder)- Bredere wetenschappelijke kennis (eco)hydrologie- Voeling met terrein verhogen

38. Peilbuizennetwerken in de duinen • Installatie/inmeten: boren/verbuizing, GPS, … - Onderhoud (o.m. vandalisme) - Peilen meten = vol te houden inspanning!! (vb. Westhoek: 1 mensdag/14d.)