Konflikt

1. Konflikt Są to pewne działania polityczne ,ekonomiczne i militarne mające na celu narzucenie drugiej stronie swoich racji, przekonań, a które są definitywnie odrzucane. Wśród konfliktów najczęściej wyróżnia się: • werbalne (protest, sprzeciw, ostrzeżenie, groźba), • akcje konfliktowe (zerwanie stosunków dyplomatycznych, konfiskata, demonstracja siły lub jej użycie), • międzynarodowe – oznaczają walkę dwóch lub więcej państw rozciągniętą w czasie i przestrzeni, • bez znaczenia międzynarodowego - w tym wypadku tylko jedna strona ma moc prawno-międzynarodową, • narodowowyzwoleńcze, • obronne, • antykolonialne, • narodowowyzwoleńcze, • lądowe, • morskie, • Powietrzne, • z użyciem środków chemicznych, • z użyciem środków biologicznych, • z użyciem środków nuklearnych.

2. WSPÓŁCZESNE KONFLIKTY ZBROJNE • FALKLANDY 1982 • PANAMA 1989 • OPERACJA „DUNAJ” 1968 • SŁOWENIA 1991 • OPERACJA MAGISTRALA 1979 • JUGOSŁAWIA 1999 • W CIENIU ANDÓW 1995 • Korea Północna & Południowa 1948 Wojen po II Wojnie Światowej było wiele. Dużo trwa do dziś. Ja wybrałam te, o których mało wiemy +zaostrzająca się wojna Koreańska zagrażająca nam wszystkim.

3. Przyczyny powstawania konfliktów • Asymetria sił i potencjałów państw • Zmiana układu sił w środowisku międzynarodowym • Nacjonalizm • Działania o charakterze separatystycznym • Neodarwinizm społeczny traktujący rywalizację i walkę jako naturalny i konieczny mechanizm warunkujący dalszy rozwój cywilizacji ludzkiej • Niesprawność komunikacji i łączności międzynarodowej • Wyścig zbrojeń • Wzmacnianie wewnętrznej spójności państwa poprzez wywoływanie konfliktu międzynarodowego • Instynktowna agresywność ludzka • Brak demokracji • Traktowanie wojny jako racjonalnego, siłowego mechanizmu rozwiązywania sporów i konfliktów

4. Rodzaje sporów i konfliktów międzynarodowych: • Miedzy państwem a organizacją międzypaństwową • Między państwem a organizacją pozarządową • Spory polityczny (dotyczą zwykle honoru i żywotnych interesó państwa) • Spory prawne • Spory lokalne, regionalne oraz globalne • Wewnątrzblokowe, Peryferyjne, Międzyblokowe • Międzypaństwowe konflikty zbrojne • Pozasystemowe konflikty zbrojne (miedzy państwem a grupą niepaństwową) • Rodzaje wojen: • Wojny napastnicze i obronne • Wojny nielegalne i legalne (do legalnych wojen zaliczamy: działania zbrojne wynikające z samoobrony indywidualnej lub zbiorowej; wojny prowadzone na podstawie decyzji Rady Bezpieczeństwa oraz wojny narodowowyzwoleńcze) • Wojny lądowe, morskie i powietrzne • Wojny kosmiczne • Wojna informatyczna (polega na użyciu technologii komputerowej) • Wojna asymetryczna

5. Analizując konflikt falklandzki, wiele źródeł podkreśla sukces sił zbrojnych Wielkiej Brytanii oraz zwraca uwagę na duży w tym udział brytyjskich stoczni, floty handlowej i przemysłu. W wyjątkowo krótkim czasie zostały sformowane siły ekspedycyjne i przerzucone daleko na południowy Atlantyk na odległość ponad 13 000 km. Zwraca się uwagę na sprawne działania Brytyjczyków -lądowanie i ponowne zajęcie Falklandów. Nastąpiło to w 73 dni po opanowaniu ich przez wojska argentyńskie. Liczące około 3000 żołnierzy siły argentyńskie wylądowały na Falklandach 2 kwietnia 1982 roku i obezwładniły liczący około 80 żołnierzy garnizon brytyjski, a 14 czerwca tegoż roku 14000 żołnierzy argentyńskich, z dużymi zapasami amunicji i uzbrojenia, poddało się liczącym około 5000 żołnierzy siłom brytyjskim. Zajęcie Wysp Falklandzkich przez Argentynę całkowicie zaskoczyło rząd brytyjski, gdyż na krótko przedtem w Nowym Jorku odbyły się rozmowy z przedstawicielem Argentyny na temat przyszłości wysp. Brytyjscy rozmówcy odnieśli wówczas toczyły się one w dobrej atmosferze i zaplanowane były dalsze spotkania. Jednak z późniejszych informacji wywiadowczych wynikało, że Argentyna już wcześniej podjęła decyzje o zajęciu Wysp Falklandzkich. Władze argentyńskie prawdopodobnie przypuszczały, że Wielka Brytania , która przez wiele lat nie przywiązywała większej wagi do wysp, ograniczy się tylko do protestów i po pewnym czasie pogodzi się z faktami dokonanymi.     FALKLANDY 1982

6. FLOTA WOJENNA • Wypożyczono lub zmobilizowano kilka statków handlowych, m.in. Queen Elizabeth II, Canberra i Uganda, które w krótkim czasie zostały wyposażone w lądowiska dla śmigłowców. Statek Uganda w ciągu kilku dni został zamieniony w stoczni gibraltarskiej w okręt-szpital. Dwa duże kontenerowce przekształcono w lotniskowce dla samolotów pionowego startu Harrier i śmigłowców. Plany wykorzystania tego rodzaju statków jako lotniskowców były swego czasu dyskutowane ze Stanami Zjednoczonymi, jednak Amerykanie zrezygnowali z realizacji tej koncepcji, podczas gdy Brytyjczycy pozostali przy niej i to z dobrym skutkiem. Jeden ze statków-lotniskowców, Atlantic Conveyor, został później trafiony rakietą Exocet i zatonął. Znajdujące się na jego pokładzie samoloty Harrier prawdopodobnie zdążyły wystartować, natomiast 3 ciężkie śmigłowce transportowe Chinook i pewna liczba lekkich śmigłowców zatonęła razem ze statkiem. Utrata tego statku poważnie ograniczyła możliwości brytyjskich wojsk interwencyjnych.

7. TEREN BITWY O FALKLANDY

8. ZESTAWIENIE SIŁ STRON KONFLIKTU FALKLANDZKIEGO • * III Brygada Piechoty (dowódca gen. bryg. Omar Parada) w składzie: sztab brygady z kompanią dowodzenia i zabezpieczenia, 4 pułk piechoty, 5 pułk piechoty, 12 pułk piechoty, 3 grupa artylerii, 3 kompania specjalnego przeznaczenia, kompania medyczna, pluton służby uzbrojenia; * IX Brygada Zmechanizowana (dowódca gen. bryg Americo Daher) w składzie: 8 pułk piechoty, 25 pułk piechoty, 9 kompania inżynieryjna; * X Brygada Zmechanizowana (dowódca gen. bryg Oscar J. Jofre) w składzie: sztab brygady z kompanią dowodzenia i zabezpieczenia, 3 pułk zmechanizowany, 6 pułk zmechanizowany, 7 pułk zmechanizowany, kompania piechoty ze składu 1 pułku piechoty. * Grupa Bojowa ze składu 10 Zgrupowania Pancernego (dowódca mjr Alejandro Carullo) w składzie: dwa pancerne szwadrony rozpoznawcze ze składu 181 brygadowej grupy pancernej, 10 kompania inżynieryjna, 10 kompania łączności, 10 batalion zabezpieczenia logistycznego, * 3 Grupa Lotnicza,* 601 grupa artylerii przeciwlotniczej,* 1 batalion artylerii przeciwlotniczej piechoty morskiej,* 4 grupa artylerii ze składu IV Brygady Powietrznodesantowej;* bateria ze składu 101 grupy artylerii przeciwlotniczej;* 601 batalion lotnictwa wojsk lądowych;* 601 kompania specjalnego przeznaczenia,* 602 kompania specjalnego przeznaczenia;* sekcja lotnicza Morskiej Straży Granicznej;* sekcja wywiadu wojskowego "Malvinas";* grupa dowodzenia służb logistycznych;* 601 kompania inżynieryjna,* kompania ze składu 181 batalionu łączności,* pododdziały kompani zabezpieczenia technicznego lotnictwa wojsk lądowych,* pluton ze składu 181 kompanii żandarmerii,* szpital polowy "Comodoro Rivadavia";* szpital polowy "Malvinas",

9. ŁĄCZNIE - 9 997 żołnierzy.     Żołnierzy transportowano drogą lotniczą (samoloty C - 130 Hercules) oraz morzem, ciężki sprzęt drogą morską na pokładach jednostek desantowych marynarki oraz wyczarterowanych statków handlowych.     Większość wojsk argentyńskich rozmieszczona została na Falklandzie Wschodnim. Największe zgrupowania dyslokowane zostało w rejonie Port Stanley. Stacjonowało tam: * siedem batalionów piechoty, * dwa pancerne szwadrony rozpoznawcze (12 kołowych wozów Panhard ERC 90 uzbrojonych w 90 mm armaty), * dwa dywizjony artylerii polowej (26 haubic 105 mm, 4 haubice 152 mm), * dywizjon artylerii przeciwlotniczej (10 podwójnie sprzężonych armat 35 mm Oerlikon Skyguard, 10 armat 30 mm Hispano Suiza), * grupa rakietowej artylerii przeciwlotniczej (zestaw Roland i zestaw Tiger Cat - 6 wyrzutni), * kompania saperów, *pluton żandarmerii.

10. Całością sił na Falklandach dowodził generał Mario Mendez, będący równocześnie gubernatorem archipelagu.     Obrońcy rozmieścili więc na wyspach stosunkowo silne zgrupowanie bojowe. Jego wartość obniżała jednak stosunkowo niska mobilność wchodzących w jego skład oddziałów i pododdziałów, które nie miały dostatecznej ilości pojazdów zdolnych do jazdy w bardzo trudnym terenie.     Wymienione wyżej brygady zmechanizowane zostały "spieszone" - przerzucone na wyspy bez etatowych wozów bojowych. W momencie podejścia sił brytyjskich do wysp praktycznie ustało zaopatrywanie garnizonu. Od 1 maja transportem lotniczym zdołano dostarczyć tylko 435 ton zaopatrzenia, z czego 17,5 tony zrzucono na spadochronach.

11. PANAMA 1989 • W grudniu 1989 roku USA zbrojnie wsparły próbę obalenia reżimu gen. Manuela Noriegi w Panamie. Podczas operacji wojsk amerykańskich w Panamie pod kryptonimem Just Cause, która rozpoczęła się 19 grudnia 1989 roku po raz pierwszy użyto bojowo samolotów taktycznych F-117A z 37. Tactical Fighter Wing (ogółem w operacji wzięło udział 13 jednostek podległych Military Airlift Command, 23 jednostki Strategic Air Command, 2 jednostki Tactical Air Command, 13 jednostek Air National Guard i 4 jednostki Air Force Reserve).

12. OPERACJA „DUNAJ” • O godzinie 2300 dnia 20 sierpnia 1968 roku amerykańskie stacje radarowe dalekiego zasięgu znajdujące się w RFN, zostały oślepione milionami pasów folii aluminiowej, które zostały rozsiane przez sowieckie samoloty nad całym terytorium Czechosłowacji. Akcja ta miała za zadanie zamaskowanie fali sowieckich samolotów transportowych, które leciały do Pragi. Tak rozpoczęła się operacja "DUNAJ", która była największą akcją wojskową w Europie od czasu zakończenia II wojny światowej.

13. ATAK NA CZECHOSŁOWACJĘ • Tuż przed godziną 2200 w okolicach stolicy Czechosłowacji dokonano desantu lotniczego. Do godziny 0230 przyleciało 469 samolotów, które przewiozły oddziały aż trzech sowieckich dywizji powietrzno-desantowych. W ciągu 8 godzin od rozpoczęcia operacji "Dunaj" cała Czechosłowacja znalazła się pod okupacją. W pierwszym rzucie znalazło się 19 dywizji sowieckich, dwie polskie, 1 węgierska i wzmocniony pułk bułgarski. Użyty niebawem drugi rzut zwiększył siły interwencyjne do ogółem 28 dywizji, w skład których wchodziło ok. 450 000 żołnierzy i blisko 6500 czołgów. W odwodzie dowództwa operacji pozostały jeszcze na terenie NRD 1 niemiecka dywizja pancerna i 1 dywizja zmotoryzowana. • Akcja powołanej na czas operacji "Dunaj" 2. Armii Polskiej rozpoczęła się o

14. ARMIA POLSKA ATAKUJE •     2. Armia, na czele której stał generał brygady Florian Siwicki, który był ówczesnym dowódcą Śląskiego Okręgu Wojskowego, składała się z jednej dywizji zmechanizowanej (4 DZ), dwóch dywizji pancernych (10 Dpanc. i 11 Dpanc.) i innych mniejszych oddziałów, które w pierwszym rzucie liczyły około 18 500 żołnierzy, dysponujących 471 czołgami i 542 transporterami opancerzonymi.

15. BLISKOWSCHODNI KONFLIKT • Bliskowschodni konflikt, długotrwałe konflikty zbrojne zachodzące w regionie Bliskiego Wschodu, związane z rozpoczęciem budowy suwerennych państw w regionie po II wojnie światowej. Wzmocniły go sprzeczne interesy dwóch obozów ideowo-politycznych militarnych: radzieckiego amerykańskiego. Elementami konfliktu bliskowschodniego są: konflikt arabsko-izraelski, konflikt libański, wojny Zatoce Perskiej, walka Palestyńczyków Kurdów niepodległe państwa (palestyński problem kurdyjski problem). • W latach 90. podjęto próby rozwiązania konfliktu bliskowschodniego, czemu może sprzyjać współpraca wielkich mocarstw, zainteresowanych stabilizacją regionu oraz minimalizowaniem ekspansywnych tendencji islamu, wzmacnianiem pokojowego rozwoju państw Bliskiego Wschodu.

16. WOJNA W SŁOWENI 1991 • Dziesięciodniowa wojna w Słowenii była skutkiem tendencji ku decentralizacji i demokratyzacji federacji jugosłowiańskiej. Wszelkiego rodzaju słoweńskie propozycje były odrzucane. Próba budowy Wielkiej Serbii, zniesienie autonomii Kosowa i Wojwodiny spowodowało, że w referendum dotyczącym niepodległości ponad 88% Słoweńców powiedziało „tak".    Po pierwszych wielopartyjnych wyborach parlamentarnych, które odbyły się 8 kwietnia 1990 roku, Jugosłowiańska Armia Ludowa (JNA) zaczęła przygotowywać się do interwencji wojskowej. Jej celem było powstrzymanie demokratycznych przemian w Chorwacji i Słowenii. Rozpoczęła się konfiskata sprzętu wojskowego Słoweńskiej Obrony Terytorialnej (STO).

17. OPERACJA MAGISTRALA • Działania mudżahedinów latem 1987 roku, którzy operowali przy granicy z Pakistanem doprowadziły do odizolowania radzieckiego garnizonu w ChoScie, głównym mieście wschodniej Paktii. Przez kilka miesięcy broniąca Chostu 25. Dywizja Piechota i ludność miasta, były zaopatrywane drogą lotniczą. Jednak  w momencie kiedy oddziały mudżahedinów zbliżyły się do Chostu, "most lotniczy" został przerwany.

18. PARTYZANCI W ATAKU • Partyzanci pod wodzą Dżalalluddina Haqqaniego mogły przeciwstawić około 10 000 bardzo dobrze wyszkolonych partyzantów i doskonale wyposażonych m.in. w broń przeciwpancerną, rakiety ziemia-ziemia oraz rakiety ziemia-powietrze FIM-92A "Stinger", "Redeye" i "Blowpipe". • Łącznie strona radziecko-rządowa liczyła około 42 000 oficerów i żołnierzy.

19. W CIENIU ANDÓW...Konflikt peruwiańsko-ekwadorski z 1995 r. • Graniczny konflikt Peru z Ekwadorem był najdłuższym sporem terytorialnym na zachodniej półkuli. Jest także przykładem bodaj najdłużej obowiązującego traktatowego mechanizmu międzynarodowej koncyliacji. Z tego powodu jest niezwykle ciekawy do analizy i stanowić może wręcz modelowy przykład wewnętrznej funkcji polityki zagranicznej, roli wojska w krajach latynoamerykańskich, wreszcie udanego sposobu rozwiązania sporu i pozytywnej roli państw trzecich.  W pierwszej części niniejszej pracy zarysuję źródła konfliktu, następnie dokładniej przedstawię jego przebieg w okresie szczytowego napięcia (starcia z 1995 roku) i wreszcie w części trzeciej omówię sposób jego zakończenia, wynikły bezpośrednio z wydarzeń 1995 roku.

20. DŻUNGLA W OGNIU ! • Od początku stycznia oba państwa informowały o naruszeniach granicy przez patrole strony przeciwnej (pamiętajmy, że granicy na tym obszarze nie wytyczono - to, gdzie kończy się jeden, a zaczyna drugi kraj, było kwestią bardzo dowolną). Krótkie negocjacje dyplomatyczne wydawały się załatwiać sprawę incydentów - 14 stycznia Peru i Ekwador zobowiązały się do zachowania pokoju w strefie przygranicznej. Ale już 19 stycznia nastąpiły kolejne starcia w dżungli. Źródła peruwiańskie [10] utrzymywały, że wojska ekwadorskie zajęły kilka peruwiańskich posterunków, m.in. najważniejsze: Cueva de los Tayos, Base Sur, Coangas  oraz strefę Tiwinza (Tihuinza) [11].   D. S. Palmer, badający wnikliwie konflikt, utrzymuje jednak, że posterunki te, jakkolwiek znajdowały się teoretycznie na terytorium Peru, wybudowane zostały przez wojsko ekwadorskie po 1991 roku, w wyniku ustaleń Paktu Kawalerskiego [12]. • Obszar wokół baz Cueva de los Tayos, Base Sur oraz Tiwinza był jedynie słabo dozorowany przez wojsko peruwiańskie, które było zresztą świadome ekwadorskiej obecności. Jednak od grudnia 1994 roku zaczęły się - organizowane najprawdopodobniej bez wiedzy rządu w Limie – ataki pojedynczych jednostek peruwiańskich na umocnione ekwadorskie bazy. 26 stycznia 1995 po największej jak dotąd bitwie (siły wielkości wzmocnionej kompanii po obu stronach) zakończonej druzgocącą peruwiańską porażką Lima oficjalnie postanowiła skierować w rejon Rio Cenepa znaczne siły.     Wróćmy jednak do wersji peruwiańskiej. Wg niej wojska ekwadorskie szybko zaczęły umacniać opanowane punkty i zaminowywać podejścia do nich. Lasy wokół zdobytych posterunków natychmiast zaczęto karczować tak, aby umożliwić lądowanie śmigłowców z zaopatrzeniem.

21. DŻUNGLA W OGNIU ! Peru & Ekwador

22. JUGOSŁAWIA 1999 • Plan rosyjskiego Sztabu Generalnego zakładał, że 200 rosyjskich komandosów opanuje lotnisko Slatina koło Prisztiny, a następnie z Rosji błyskawicznie wyleci ok. 4000 doborowych spadochroniarzy, którzy wzmocnią utworzony przez komandosów przyczółek i z którego wspólnymi siłami rozpoczęliby ofensywę zajmując część Kosowa graniczącą z Serbią proklamując utworzenie własnego sektora. Przygotowania do operacji były prowadzone wspólnie z Serbami, którzy udostępnili Rosjanom dane wywiadu.    • Dla wyjaśnienia: Rosjanie chcieli modyfikacji helsińskiego układu z Amerykanami, który ustalał warunki udziału Rosji w operacjach KFOR w Kosowie. Na ich warunkach Rosjanie mieliby m.in. rozmieścić swoje elitarne jednostki spadochroniarzy we wszystkich pięciu strefach, przy możliwie ich jak najściślejszym zgrupowaniu oraz utworzenia korytarzy między poszczególnymi jednostkami. Tym samym 4000 spadochroniarzy i komandosów umieszczonych wzdłuż granicy albańsko-serbskiej utworzyłoby faktycznie własną, szóstą strefę okupacyjną, osiągając jednocześnie to, czemu NATO od początku się sprzeciwia.   

23. Korea Północna & Południowa • Strefa zdemilitaryzowana, od końca wojny koreańskiej rozdzielająca półwysep na dwa wrogie sobie państwa, jest w rzeczywistości najbardziej zmilitaryzowanym rejonem świata. Po obu stronach linii demarkacyjnej naprzeciwko siebie stoi łącznie prawie dwa miliony żołnierzy, dziesiątki tysięcy czołgów, dział, samolotów i rakiet, nie zapominając o broni nuklearnej na Północy. • Wprawdzie za wojowniczą retoryką Phenianu, będącej swoistą grą z Seulem i społecznością międzynarodową, raczej nie stoi realna groźba ataku, nikt jednak nie może w stu procentach wykluczyć potencjalnego konfliktu zbrojnego. Należy pamiętać, że formalnie obie Koree wciąż znajdują się w stanie wojny, bo od czasu zawartego w 1953 roku zawieszenia broni, nigdy nie podpisano traktatu pokojowego. • W rezultacie obydwa kraje kierują ogromne środki na zbrojenia. Zwłaszcza Korea Północna, gdzie obowiązuje wprowadzona jeszcze przez Kim DzongIla doktryna songun, wedle której priorytetem w polityce wewnętrznej kraju jest rola Koreańskiej Armii Ludowej. Dlatego Phenian kosztem głodującego społeczeństwa forsuje kosztowne programy zbrojeniowe i wielkim wysiłkiem utrzymuje gigantyczne siły zbrojne. • Ale nie próżnuje również Seul, który przeznacza na obronność znaczną część swojego dochodu narodowego i dysponuje jedną z największych, a do tego również najnowocześniejszych armii świata. Nie należy zapominać, że na Południu stacjonuje także prawie 30 tys. żołnierzy USA, a kraj znajduje się pod amerykańskim parasolem atomowym. Od marca 2013 rośnie napięcie na Półwyspie Koreańskim. Po ubiegłorocznej próbie rakietowej i ostatnim, trzecim teście nuklearnym, społeczność międzynarodowa potępiła Koreę Północną, nakładając na nią kolejne sankcje, a ta w odpowiedzi zaostrzyła swoją retorykę, co rusz grożąc Południu oraz USA atakiem jądrowym i wojną.

24. JUGOSŁAWIA 1999

25. Skutki sporów i konfliktów międzynarodowych: • Straty ludnościowe (w XX wieku śmierć poniosło ok. 120-129 mln ludzi) • Dezorganizacja struktur państwowych • Zniszczenia materialne, pogłębiające ubóstwo i nędzę życia • Masowe migracje ludności cywilnej • Zmiany granic międzypaństwowych • Kryzysy gospodarek zaangażowanych państw • Demoralizacja społeczeństw oraz elit politycznych • Wzrost poparcia dla postaw radykalnych i nacjonalistycznych • Dalsza militaryzacja społeczeństw • Zagrożenie dla sąsiednich państw i regionów

26. LUDZIE LUDZIOM GOTUJĄ TEN LOS

27. MIĘDZYNARODOWY CZERWONY KRZYŻ • Czerwony Krzyż powstały 29 października 1863 założony został przez Henry’ego Dunanta,pochodzącego z rodziny kupieckiej.Założyciel Czerwonego Krzyża od wczesnej młodości stykał się z bólem chorych,rannych i umierających ludzi.W 1859 roku przejeżdża koło Solferino,gdzie miała miejsce jedna z najkrwawszych bitew ówczesnej Europy.Obok ciał tysięcy zabitych,leżą umierający w cierpieniach żołnierze,którym niewielkie i źle zorganizowane służby medyczne nie są w stanie pomóc.Dunant pomaga im,zakłada prymitywny szpital polowy,namawia miejscowe kobiety do pomocy i stara się ulżyć konającym w cierpieniach.Wrażenia z tamtego okresu wywierają na niego tak silny wpływ,że po dwóch latach pisze książkę „Wspomnienie Solferino”,gdzie oprócz wstrząsających opisów,jest też apel do społeczeństw Europy,namawiający do stworzenia we wszystkich krajach stowarzyszeń pomocy,które niosłyby pomoc rannym na polu bitwy.Stowarzyszenia te miałyby mieć neutralny znak,gwarantujący im bezpieczeństwo w trakcie niesienia pomocy.

29. 26 października w Genewie zostaje zwołana międzynarodowa konferencja,gdzie większość pomysłów Dunanta zostaje zaakceptowana.29 października1863 roku jest uznawany za datę powstania Czerwonego Krzyża,którego neutralnym znakiem ma być czerwony krzyż na białym tle. • 22 sierpnia 1864 roku zawarte zostaje porozumienie między przedstawicielami 16 rządów,zwane Konwencją Genewską,zapewniające lepsze warunki i traktowanie rannym i pojmanym żołnierzom. • Henry Dunant umiera w październiku 1910 roku, w dziewięć lat po otrzymaniu pokojowej nagrody Nobla.

30. Dziękuję za uwagę Wykonała: Jagoda Drzyzga