Kosova (nën UNSCR 1244) Trajnimi për Statistikat

1. Kosova (nën UNSCR 1244) Trajnimi për Statistikat Prokuroria/ Gjykatat Seanca 2, 6 Tetor, 15.15 – 16.30 Pamje e Përgjithshme e Sistemit të Drejtësisë Kriminale dhe Statistikat – Hyrje DEVELOPMENT OF MONITORING INSTRUMENTS FOR JUDICIAL AND LAW ENFORCEMENT INSTITUTIONS IN THE WESTERN BALKANS 2009-2011 Phase three – Training With funding from the European Union

2. Konteksti Hapi i parë në organizimin e statistikave është të identifikohet struktura organizative (e sistemit të Drejtësisë Kriminale dhe e Statistikave) dhe të identifikohen përdorimi dhe përdoruesit e statistikave

3. Roli dhe organizimi i Prokurorise dhe Gjykatave • Ka një ndikim të madh në statistikat. • Bëhet shume i qartë kur vërehen jurisdiksione të ndryshme • Dy shembuj:

4. Gjermani dhe Hollandë • Viti 2003, per 100,000 banorë • ‘I dënuar’ përfshin të gjitha çështjet që mbarojnë me vendime kur • autori merr një dënim (e.g. Strafbefehl, Dutch ‘transactie’)

5. Gjermani dhe Hollandë • Viti 2003, per 100,000 banorë • ‘I dënuar’ përfshin të gjitha çështjet që mbarojnë me vendime kur • autori merr një dënim (e.g. Strafbefehl, Dutch ‘transactie’)

8. Roli dhe organizimi i Prokurorise dhe Gjykatave • Funksioni/roli mund të jetë i ndryshëm për lloje të ndryshme veprash penale • Si pasojë organizimi i statistikave mund të jetë i ndryshëm. • Hollandë: tre tipe: kundravajtje administrative / kundravajtje / krime • Po në Kosovë? (diskutim)

9. Llojet e veprave penale - Hollande • Ligji: Veprat Penale ndahen në krime (misdrijven) dhe shkelje / kundravajtje (overtredingen) • Kodi procedurial dhe praktikat e regjistrimit sugjerojnë një tjetër kategorizim:

10. Kategoria A Kundravajtje Kategoria B Krime Kategoria C

11. Pothuaj te gjitha kundravajtjet ne trafik: shpejtesia e larte, kalimi kunder semaforit,etj. Keto merren administrativisht Kundravajtje (admin)Wet Mulderzaken Kategori A Kundravajtje Kategori B Krime Kategori C

12. Kundravajtje (admin) Kundravajtje Kundravajtjet ekonomike dhe te mjedisit Kategori B ‘Krimet’Rechtbankzaken Krime Kategori C Te gjitha krimet: vjedhjet, krimet e dhunes, etj. dhe disa kundravajtje ne trafik (vozitja nen ndikimin e substancave - DUI)

13. Te gjita kundravajtjet e tjera (vozitja pa sigurim, duke qëne i dehur dhe jo ne rregull etj.) Kundravajtje (admin) Kundravajtje Kategori B Kundravajtje (te tjera) Kantonzaken Krime ‘Krime’

14. Kundravajtje (admin) Kundravajtje Kundravajtje (të tjera) Krime ‘Krime’

16. Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave • Funksioni/roli mund të jetë i ndryshëm për të rritur dhe të mitur • Si pasojë organizimi i statistikave mund të jetë i ndryshëm. • Hollandë: S’ka ndryshim • Po në Kosovë? (diskutim)

17. Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave • A i merr Prokuroria çështjet gjithmonë dhe vetëm nga policia? • A ka prokuroria monopol në ndjekjen penale të çështjeve? • Hollandë: Ka edhe agjensi të tjera hetimi. Prokuroria ka monopolin • Po në Kosovë? (diskutim)

18. Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave • A i merr Prokuroria çështjet gjithmonë dhe vetem nga policia? • A ka prokuroria monopol në ndjekjen penale të çështjeve? • Në përgjithësi cila është rrjedha e ‘çështjes’ nëpër sistem • Hollandë: Ka edhe agjensi të tjera hetimi. Prokuroria ka monopolin • Po në Kosovë? (diskutim)

19. Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave • A mundet policia/Prokuroria të vendosin dënime? Apo vetem gjykatat? Në teori apo në praktikë? • Hollandë: Policia vetëm në praktikë, Prokuroria mund dhe bën në një numër të madh çështjesh • Po në Kosovë? (diskutim)

20. Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave • A jane çështjet ku nuk ka autor të veprës penale pjesë e ngarkesës së prokurorit? • Hollandë: Jo • Po në Kosovë? (diskutim) • A ka vetem një juridiksion? • Hollandë: po; US, Germany: Jo • Kosova?

21. Roli dhe organizimi i Prokurorisë dhe Gjykatave • A ekziston vetëm një regjistër i centralizuar i regjistrimeve kriminale? • Hollandë: Po. • Kosova? (diskutim)

22. Organizimi i Statistikave ‘Monitorimi i të dhënave’ ka tre aspekte: Informacioni OperacionalTë dhënat aktuale për përpunimin e një krimi/çështjeje specifike Informacioni ManaxhuesTë dhëna për të monitoruar përformancën nga ana e organizatës. StatistikatTë dhëna për kërkim dhe politika Megjithëse, idealisht, burimi i të dhënave është i njëjtë, përdorimi dhe përdoruesit janë krejt të ndryshëm Do të flas për statistikat, përveç kur e specifikoj që nuk është fjala për to

23. Organizimi i Statistikave • Për të përmirësuar vlerën e statistikave të krimit dhe drejtësisë, është e nevojshme që mbledhja, analiza dhe botimi të koordinohen midis agjensive. • Nëse bëhet kjo atëhere mund të përdoren të njëjtat klasifikime, proçedura të mbledhjes së të dhënave dhe sistemeve të IT • Praktika të mira statistikore mund të përdoren nga të gjithë • Mesazhet që japin statistikat mund të shkembehen midis agjensive • Ka një qëndrim të përbashkët për analizat • Mund të ketë një qëndrim të përbashkët për botimet, që do të përmirësojë dobishmërinë e statistikave dhe ekzistenca e tyre mund t’i bëhet e njohur më gjërësisht publikut.

24. Roli i mundshëm i Zyrës qëndrore të Statistikave • Zyra qëndrore e Statistikave (ZQS/CSO) është vendi ku përqëndrohet eksperienca statistikore në shumë vende. • Në këtë rast do të merrte një rol qëndror në zhvillimin dhe mbledhjen e statistikave të krimit dhe drejtësisë • ZQS/CSO mund të ndihmojë • Të lehtësojë diskutimet për çështje të përbashkëta • Të shkëmbejë praktikat e mira midis agjensive të drejtësisë • Të zhvillojë kapacitete statistikore në agjensi të ndryshme të drejtësisë • Nëse CSO nuk e ndërmerr këtë rol, atëhere një prej agjensive duhet të marrë drejtimin, p.sh. departamenti i statistikave në Ministrinë e Drejtësisë.

25. Avantazhet dhe disavantazhet e Zyrës qëndrore të Statistikave (CSO) Avantazhet: Uniformiteti Efiçenca Shihet si më e pavarur Statistikat janë biznesi i tyre primar Lidhja me statistikat e tjera Disavantazhet: Koha Niveli i detajeve Njohuritë në fushën e Drejtësisë Kriminale

26. Nevoja për Ligjin për Statistikat • Ligji për statistikat i jep CSO dhe / ose agjensive të tjera të drejtën për të mbledhur të dhëna për krimin dhe drejtësinë: • Përmes studimeve të individëve dhe organizatave • Përmes regjistrave që mbahen nga agjensitë • Nga sistemet e informimit të agjensive • Shumë vende e kanë një ligj të tillë • Nëse mungon duhet autoriteti parlamentar dhe të negociohet përmes CSO. • Ligji do të siguronte mbledhjen, analizën, dhe botimin e statistikave të dobishme dhe të domosdoshme për krimin dhe drejtësinë. • Një nga avantazhet kryesore është se çështja e privatësisë mund të rregullohet nga ky ligj.

27. Nevoja për një Komitet të Statistikave të Krimit dhe Drejtësisë • Diskutimet për çështjet e njëjta të statistikave duhet të mbahen në një komitet ose forum të ngjashëm • Të gjitha agjensitë përkatëse të krimit dhe drejtësisë duhet të paraqiten në këtë forum • Komiteti duhet të ketë mjetet e nevojshme dhe drejtimin e duhur e në nivel të lartë në mënyrë që konkluzionet e tij të merren seriozisht nga manaxhimi drejtues në agjensitë e krimit dhe drejtësisë • Roli i tij duhet të jetë i përcaktuar qartë dhe progresi i drejtuar nga manaxhimi i lartë

28. Sugjerimet për punën e rregullt të komitetit të statistikave • Komiteti duhet të takohet të paktën tre herë në vit • Çështjet e përhershme duhet të përfshijnë raporte nga çdo agjensi për: • Përparimin e zhvillimeve në mbledhjen e statistikave • Përparimin drejt konsistencës së klasifikimeve • Përparimin mbi analizat e reja dhe publikimet • Si i përdor politika përfundimet e statistikave • Zhvillimet në infrastructure, përfshirë antarët e rinj të personelit, trajnimin e përmirësuar, analizat e reja, IT e re. • Proces-verbalet dhe dokumentat e takimeve duhen vendosur në faqen në internet të statistikave që të inkurajojnë transparencën

29. Sugjerime për aktivitete më pak të shpeshta të komitetit të statistikave • Studim me manaxherët e lartë për të parë se cilat statistika do të ishin të dobishme për zhvillimin e politikave por që nuk janë ende të disponueshme. • Publikimi i kodeve që përdoren nga agjensi të ndryshme për të treguar ndryshimet dhe për të inkurajuar harmonizimin. • Takime me zyrtarë të lartë në nivel Gjygjtari ose Komisioneri për t’i shprehur komitetit të statistikave pikëpamjet e tyre mbi statistikat. • Të shqyrtohen statistikat mbi krimin dhe drejtësinë nga vendet e tjera me qëllim që të inkurajohen zhvillimet e praktikave të mira. • Bashkëpunimi me vendet e tjera të rajonit që kanë probleme të ngjashme.

30. Integriteti i Statistikave Statistikat duhet të jenë në përputhje me qëllimin: Integriteti i Statistikave arrihet nëse plotësohen sa vijon: • të mblidhen me shpeshtësi të përshtatshme: p.sh çdo muaj • të përgatiten shpejt, përndryshe u bie vlera shpejt • të jenë konsistente në vetvete dhe konsistente me të dhënat e mëparshme. (p.sh. rezultatet e prokurorisë duhet të jenë konsistente me të dhënat që hyjnë në gjykata) • Procedurat e mbledhjes së të dhënave dhe rishikimi i tyre ose i shifrave të mëparshme duhet të jenë transparentë • Publiku dhe media të kenë qasje.

31. Shmangia e ndikimit politik • Statistikat e Drejtësisë duhet të jenë të lira nga ndërhyrjet politike, që do të thotë: • Statistikat duhet tu shperndahen të gjithëve në të njëjtën kohë për të shmangur keqpërdorimin politik të shifrave ose shtypjen e tyre • Duhet të jepet një listë kontaktesh ku njerëzit mund të bëjnë pyetje të tjera mbi statistikat • Duhet hartuar një politikë për dhënien e të dhënave më të detajuara sipas kërkesave: p.sh. Akademikëve për kërkime përfshirë edhe fshehjen e burimit të të dhënave. • Nëse kjo nuk është arritur ende, është e rëndesishme të punohet dhe të bëhen marrëveshje që sigurojnë pavarësinë e statistikave.

32. Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Të dhënat mbi krimin mund të përdoren për qëllime të ndryshme: zgjidhja e krimit (e dimë që është gjithmonë bashkëshorti), parandalimi i krimeve (brenda vendit e më gjerë), hartimi i politikave, buxheti, informimi i publikut të gjerë etj.

33. Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Informimi i manaxhimit: Ngarkesa dhe burimet me qëllim që të optimizohen proceset P.sh.: numri i çështjeve për personelin (Pritet) hyrje, rreth kohës së procesimit Përdoruesit: Manaxherët

34. Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Statistikat (1), llogaritja: Informacion i përgjithshëm mbi numrin e çështjeve/autorëve të veprave P.sh.: Dënimet sipas llojit të krimit Numri i prokurorëve/dënimet sipas llojit të krimit Përdoruesit: parlamenti, media, trupat ndërkombëtarë, publiku i përgjithshëm

35. Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Statistikat (2), kerkimi: Informacion specifik per kerkimin kriminal dhe zhvillimin e politikave p.sh.: Perseritja e vepres penale Zhvillimi i krimit, sipas tipit te krimit Perdorues: keshilltare politike, kerkues

36. Përdorimi dhe përdoruesit e statistikave Disa shembuj: Monitorimi i raporteve të përsëritjes së veprave penale sipas grupeve të autorëve Parashikimi i kapacitetit të burgjeve Vlerësimi i masave politike

37. Arkitektura e statistikave Nga vijnë të dhënat? Disa mundësi: Të dhëna të përmbledhura / të dhëna të detajuara (Pjesërisht) manuale /plotësisht të automatizuara Qasje e drejtpërdrejtë në sistemin administrativ / qasje periodike ose indirekte Ekstrakte / Ndryshim i mesazheve

38. COMPAS: Administrative system used in 19 PS offices Information from appeal courts Special interface for CBS Mgmt Info System for 19 PS offices Interface for Criminal Record Register • CBS Statistics Mgmt Info System for Central Prosecutor Office Central Criminal Record Register OMDATA (WODC) OBJD (WODC) Rrjedha e të dhënave, Hollandë Crimes only Crimes and misdemeanors

39. Arkitektura e statistikave Vërejtje: Të dhënat e detajuara preferohen. Fleksibiliteti, të mira për kërkim. Por ka çështje privatësie. Plotësisht të automatizuara duket të jenë me kosto më të ulët. Por nga eksperienca ime cilësia më e ulët! Qasja e drejtpërdrejtë është barrë mbi sistemin administrativ parësor. Edhe arkitektura IT është më e komplikuar.

40. Arkitektura e statistikave Me qasje periodike apo jo direkte ka dy mundësi: Një herë në muaj/javë / … përgatitet një extrakt nga sistemi primar. Sa herë që ndodh diçka e rëndësishme me një çështje (hyrje e të dhënave, vendim i prokurorisë, vendim i gjykatës, …) shkruhet menjëherë në regjistër.

41. Kosovo (Under UNSCR 1244) Statistical Training Prosecution / Courts Session 2, October 6th, 15.15 – 16.30 Overview of the Criminal Justice System and Statistics - Introduction DEVELOPMENT OF MONITORING INSTRUMENTS FOR JUDICIAL AND LAW ENFORCEMENT INSTITUTIONS IN THE WESTERN BALKANS 2009-2011 Phase three – Training With funding from the European Union