Uticaj klime na biljni pokrivač Zemlje

1. TEMA IIIPRIRODNI TURISTIČKI RESURSI- KLIMA KAO TURISTIČKI RESURS- HIDROGRAFSKI RESURSI21.10.2013.Izvor: Maksin-Mićić, M. (2008). Turizam i prostor, str. 109-125

2. Značaj klime za razvoj turizma- Određuje period pogodan za boravak u prirodi- Utiče na izbor turističkih aktivnostiKlimatski pojasevi (5)- Žarki pojas od 0° do 23°27”, tipovi klime: ekvatorijalna, vlažna i suva tropska, monsunska i pustinjska - Severni i južni umereni pojas od 23°27” do 66°33”, tipovi klime: sredozemna, pustinjska, atlantska, umereno-kontinentalna, kontinentalna i subpolarna- Severni i južni hladni pojas od 66°33” do polova, tipovi klime: subpolarna i polarnaNe postoje stroge granice između klimatskih tipova nego prelazna područja u kojima se smenjuju dva tipa

3. Klimatski elementi1. Sunčeva radijacija i insolacija (najznačajniji za helioterapiju)2.Temperatura 3. Vlažnost vazduha4. Smer i brzina vetra (posmatra se sadejstvo elemenata 2-4 na čovekove aktivnosti – za psiho-fizičko stanje najpogodnije: relativna vlažnost 60%, temperatura 22 ° i bez vetra)5. Vazdušni pritisak 6. Padavine7. Oblačnost i8. Snežni pokrivač

4. Klimatski elementi se menjaju pod uticajem klimatskih modifikatora:- geografska širina - reljef - raspored kopna i mora- morske struje - nadmorska visina - rotacija- revolucija - atmosfera - udaljenost od mora, jezera - tlo i biljni pokrivač - uticaj čovjeka

5. Uticaj klime na biljni pokrivač Zemlje

6. Značaj klimatskih elemenata za čoveka (turistu)- Sunčeva radijacija i insolacija (najznačajnije za helioterapiju)-Na čovekove aktivnosti posmatra se sadejstvo elemenata: temperatura, vlažnost vazduha i smer i brzina vetra – za psiho-fizičko stanje najpogodnije: relativna vlažnost 60%, temperatura 22° i bez vetra)- Indikativna temperatura vode za kupanje - 18° služi za određivanje dužine kupališne sezone- Dužina snežnog pokrivača određene debljine za skijanje (koja zavisi od vrste podloge – min 15cm pašnjak, 50cm travnato- kamenita podloga).

7. Najpovoljniji tipovi klime za turizam-Sredozemna (mediteranska) maritimna klima: mala temperaturna kolebanja, više srednje godišnje temperature i vlažnost, intenzivna insolacija, neosetno smenjivanje godišnjih doba; ima blago sedativno i povoljno zdravstveno dejstvo – kupališni turizam- Planinska klima: promena vrednosti svih klimatskih elemenata sa porastom nadmorske visine, temperatura opada za 1° na svakih 180 m nv, manje godišnje oscilacije temperature, dnevne oscilacije t veoma izražene, pojačana insolacija, vazdušni pritisak opada sa visinom, a time i količina kiseonika, smanjuje se količina mikroba i prašine, opada vlažnost vazduha, raste količina padavina, snežnost, intenzitet i učestalost vetrova, povoljno utiče na jačanje organizma, psihofizičko stanje i aktiviranje metaboličkih procesa.

8. Mikroklima-Klima manjih prostornih celina i prizemnog vazduha do 2m- Može se govoriti o mikroklimi neke padine, šume, dela grada ili turističkog centra- Na mikroklimu utiče reljef svojim oblicima i ekspozicijama- Šuma je takođe jedan od najjačih modifikatora klime- Uticaji čoveka: vetrozaštitni pojasevi, pošumljavanje, modelovanje mikroreljefa- Proučavanja mikproklime značajna za utvrđivanje lokacije turističkih objekata i sadržaja- Značaj poznavanja ruže vetrova, insolacije i mikroklime za rezervisanje i uređenje turističkog prostora

9. Hidrografski resursi- Okeani i mora- Jezera- Reke- Termo-mineralni izvori i gejziri- Močvare, ritovi i bare- Lednici

10. More-Atraktivnost mora za razvoj primorskog turizma određuju: geografski položaj, fizička i hermijska svojstva, živi svet, odlike obala i kvalitet vode- Pored rekreativnih i estetskih, more može imati i kuriozitetna svojstva- Geografski položaj valorizuje se kroz klomatske karakteristike područja, kao i temperaturu vode- Za turističku valorizaciju najveći značaj imaju: temperatura vode, njena kretanja i optička svojstva- Temperatura je najznačajnija fizička osobina mora – ona određuje dužinu kupakišne sezone (iznad 18°, vazduh iznad 22°)- Kretanja morske vode (struje, talasi, plima i oseka)- Optička svojstva (boja i providnost)- Najznačajnije hemijsko svojstvo mora je salinitet – Jadransko more ima salinitet 35-38 ‰ (baktericidno i stimulativno dejstvo na ljudski organizam)

11. Jezera- Razlikuju se prema načinu postanka (tektonska, erozivna, akumulativna i veštačka), vremenu nastanka, morfometrijskim karakteristikama, fizičkim i hemijskim odlikama vode, biljnom i životinjskom svetu, pogodnostima za plovidbu- Poznate kriptodepresije (površina iznad nivoa mora, a dno ispod):Bajkalsko, Skadarsko, Velika Američka jezera- Depresije (i površina i dno jezera ispod nivoa mora):Kaspijsko jezero i Mrtvo more-Mogu se svrstati u kompleksne (Balaton, Ohridsko, Kaspijsko, Bajkalsko, Velika američka jezera, Skadarsko, Đerdapsko), samostalne i komplementarne t.r.- Trajanje kupališne sezone zavisi od geografske širine, nadmorske visine, veličine i visine oboda basena- Za turističku valorizaciju jezera značajna su estetska i kuriozitetna svojstva: boja vode, oblik obale i uklapanje u pejzaž, tresetna ostrva na Vlasinskom jezeru, 16 Plitvičkih jezera sa slapovima, vodopadima, pećinama, vidikovcima i sl.

12. Reke- Atraktivnost ze zasniva na rekreativnim svojstvima za kupališni turizam i aktivnosti na vodi (ribolov, jedrenje, splavarenje, kajak)- Za valorizaciju rekreativnih svojstava reke opredeljujuće su morfometrijske karakteristike (dužina, širina, dubina, brzina vode, pad korita, proticaj i fizička svojstva vode – temperatura i optička svojstva)- Za plivanje je najvažnija temperatura vode uz njenu čistoću- Za nautički turizam: uz morfometrijske odlike još i rekreativna i estetska svojstva vodotoka, atraktivnost i dostupnost turističkih resursa u priobalju, priobalni pejzaž- Gradovi i urbane zone kao emitivni centri, ali i kao zagađivači reka- Estetska i kuriozitetna svojstva vodopada, slapova, brzaci, ponori, vrela, meandri i sl (vodopad Nijagare čak samostalni resurs, ostali su uglavnom komplementarni)

13. Termomineralni izvori- Izvori mineralne, termomineralne, gasne i radioaktivne vode- Valorizuju se u zavisnosti od stepena istraženosti i načina kaptiranja izvora, izdašnosti i hemijskog sastava vode, lekovitog dejstva, kvaliteta programa, usluga i objekata, dostupnosti i estetskih odlika pejsaža- Termomineralne i mineralne vode karakteriše rastvor mineralnih materija (> 1 gr/l) i temperatura vode- Gasne vode odlikuje povećan sadržaj gasova, a ako su to radon ili radijum, onda su to radioaktivne vode- Izvori se vezuju za rasedne zone i linije oko gromadnih planina- Najatraktivniji banjski centri, pored rekreativnih i lekovitih svojstava, čuvaju i estetska svojstva pojzaža (Viši, Baden-Baden, Karlove Vari)- Banje u Srbiji su loši primeri očuvanosti pejsaža i planske izgradnje, osim priobalne zone Tise i Kanjiže- Termomineralni izvori se svrstavaju u samostalne i komplementarne turističke resurse- PP Srbije – valorizacija i rangiranje banja: Vrnjačka Banja – prvi rang od međunarodnog i nacionalnog značaja; Soko, Niška, Vranjska, Mataruška, Koviljača, Bukovička – drugi rang od međunarodnog i nacionalnog značaja i još 31- Kuriozitetna svojstva: gejzer u Sijerinskoj, Vranjska 92°, Jošanička 78°

14. Pitanja24. Koji je direktni uticaj klime na razvoj turizma, a koji indirektni?25. Koji klimatski elementi imaju najveći uticaj na razvoj turizma?26. Koja su dva tipa klime najpozitivnije ocenjena za razvoj turizma?27. Za koju svrhu su značajna proučavanja mikroklime u turizmu?28. Kako čovek može uticati na poboljšanje mikroklime?29. Koji elementi određuju atraktivnost mora za razvoj primorskog turizma?30. Koji je najatraktivniji zaliv na Jadranskom moru i po čemu?31. Objasniti značaj kretanja morske vode za razvoj turizma32. Objasniti uticaj boje i providnosti morske vode na razvoj turizma33. Objasniti pojam jezera kriptodepresija i depresija i navesti primere34. Navesti primere jezera kao kompleksnog turističkog motiva35. Kako se rešava problem variranja nivoa vode veštačkih akumulacija za potrebe kupališnog turizma (izgradnja plaže)? 36. Šta predstavlja kuriozitet Vlasinskog jezera?37. Na čemu se zasniva turistička atraktivnost reka?38. Objasniti uticaje urbanih centara na razvoj turizma na rekama39. Navesti primere hidroloških pojava na rekama sa estetskim i kuriozitetnim svojstvima40. Od kojih elemenata zavisi valorizacija termomineralnih izvora?41. Gde se najčešće pojavljuju izvori termomineralnih voda, po obodu kojeg tipa planina, navesti primer?42. Navesti pet najbolje rangiranih banja u Srbiji (prema Prostornom planu RS)43. Navesti neka kuriozitetna svojstva banjskih centara i termomineralnih izvora sa primerima

15. Hvala na pažnji!