1 / 14

Chöông hai: Kinh teá taøi nguyeân

Baøi 1. Söû duïng vaø quaûn lyù taøi nguyeân khoâng taùi sinh. Chöông hai: Kinh teá taøi nguyeân.  1. Khaùi quaùt  2. Haïch toaùn quoác gia vaø taøi nguyeân khoâng taùi sinh 3. Chi phí cô hoäi cuûa söï phaùt trieån (opportunity cost)

cala
Download Presentation

Chöông hai: Kinh teá taøi nguyeân

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Baøi 1. Söû duïng vaø quaûn lyù taøi nguyeân khoâng taùi sinh Chöông hai: Kinh teá taøi nguyeân  1. Khaùi quaùt  2. Haïch toaùn quoác gia vaø taøi nguyeân khoâng taùi sinh 3. Chi phí cô hoäi cuûa söï phaùt trieån (opportunity cost) 4. Caùc phöông phaùp tieáp caän kinh teá trong vieäc söû duïng taøi nguyeân khoâng taùi sinh

  2. Kinh teá taøi nguyeân TNTN TNKTS TNTS Vi sinhvaät Thöïc vaät Ñoäng vaät Coù Giôùi haïn nhöng coù theå taùi cheá (KS) Khaùi quaùt veà taøi nguyeân thieân nhieân Coù Giôùi haïn vaø caïn kieät (NLHT) Coù giôùi haïn nhöng cung caáp caùc dòch vuï taùi sinh (hoà,soâng)

  3. Gia taêng daân soá va tieâu thuï NL theo khu vöïc

  4. Chi phí cô hoäi cuûa phaùt trieån • Vaán ñeà : khai thaùc TNKTS : thu nhaäp= doanh thu – chi phí khai thaùc • Quan ñieåm kinh teá: • Hicks: “neáu lôïi nhuaän cuûa moät caù nhaân coù ñöôïc töø vieäc khai thaùc moät nguoàn cuûa caûi caïn kieät daàn theo thôøi gian, ta coù theå noùi lôïi nhuaän cuûa caù nhaân ñoù vöôït quaù xa thu nhaäp, söï khaùc bieät giöõa lôïi nhuaän vaø thu nhaäp ñöôïc tính toaùn nhö laø khoaûn trôï caáp cho khaáu hao” • Doanh nghieäp tö nhaân: phaân bieät roõ giöõa thu nhaäp vaø voán söû duïng: neáu lôïi nhuaän coù ñöôïc khoâng ñöôïc tích luyõ ñeå baûo toaøn voán, nguy cô phaù saûn • Khai thaùc TNKTS: khoâng tính ñeán chi phí khaáu hao tö baûn töï nhieân (tích luõy voán) • Yeâu caàu: • Caàn phaûi ñöa chi phí cô hoäi cuûa söï caïn kieät taøi nguyeân khoâng taùi sinh , vôùi giaû thuyeát laø vieäc cung caáp caùc loaïi taøi nguyeân naøy laø coù giôùi haïn vaø do vaäy, vieäc khai thaùc chuùng khoâng khoûi taïo ra moät chi phí cô hoäi.

  5. Nguoàn voán nhaân loïai vaø thieân nhieân 1.Quan ñieåm truyeàn thoáng • Vieäc chuyeån ñoåi hình thöùc tö baûn töï nhieân sang tö baûn con ngöôøi seõ boài thöôøng cho theá heä töông lai söï caïn kieät nguoàn voán thieân nhieân maø theá heä hieän taïi gaây ra; • Vai troø thoáng trò cuûa coâng ngheä (seõ tìm ra nhöõng ngoàn taøi nguyeân thay theá coù giaù trò thöông maïi; söû duïng TN hieäu quaû hôn; taêng theâm tröõ löôïng taøi nguyeân khan hieám) 2. Quan ñieåm ñoái nghòch • Tö baûn con ngöôøi bò khaáu hao theo thôøi gian; • Khoâng phaûi laø loïai hình maø theá heä mai sau öa thích; • Tö baûn thieân nhieân vaø con ngöôøi boå xung nhau trong saûn xuaát • Söï ta7ng tröôûng KT seõ söû duïng ngaøy caøng nhieàu TNTN maø ngay hieän nay ñaõ ñe doïa söï toøan veïn cuûa SQ; • Coâng ngheä laø con dao hai löôõi 3, Caùc höôùng toång quaùt • Nguyeân taéc caån troïng trong söû duïng TNTN; • Giöõ cho theá heä töông lai cô hoäi baèng vôùi hieän taïi trong söïy phaùt trieån • Phaûi coù taøi nguyeân thay theá cho nhöõng nguoàn taøi nguyeân maø theá heä hieän taïi coù theå laøm caïn kieät

  6. Söï thay theá cuûa TN: voâ haïn hay höõu haïn 1, Söï laïc quan cuûa QÑ Kinh teá truyeàn thoáng TÙinh hieäu quaû cuûa heä thoáng giaù caû vaø qui luaät thò tröôøng laø • Ñoäng löïc cuûa vieäc tìm kieám vaø phaùt trieån TN thay theá: • Ñoäng löïc cuûa vieäc ñoåi môùi coâng ngheä: • Gia taêng tröõ löôïng TN khan hieám • Cho pheùp tìm ra TN thay theá cho TN caïn kieät • Gia taêng hieäu quaû cuûa vieäc söû duïng TN khan hieám 2. Vaán ñeà • Coù nhöõng TN maø coâng ngheä vaãn chöa tìm ñöôïc TN thay theá hieäu quaû vaø thöông maïi • Thò tröôøng khoâng giaûi quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà moâi tröôøng chöa coù giaù caû hoaëc ñöa vaøo tò tröôøng (khí nhaø kính, tieâu huûy raùc phoùng xaï v,v,,,) • Söï sa maïc hoùa vaø thu heïp dieän tích ñaát NN (söû duïng vaøo MÑ khaùc) • Chi phí tìm TN thay theá coøn quaù cao; • Chi phí söû duïng quaù möùc TN vaø chi phí cho TN thay theá ñoâi khi ko do ngöôøi saûn xuaát chòu; • Vaán ñeà khoâng chæ naèm ôû ñieåm TN bò caïn kieät maø coøn ôû choã chi phí cuûa vieäc söû duïng ngaøy caøng nhieâu TN ñoái vôùi ña daïng sinh hoïc, söùc khoûe con ngöôøi, phaù huûy caùc heä thoáng sinh thaùi vaø söï maát cô hoäi cho theá heä töông lai laø bao nhieâu.

  7. Söû duïng vaø quaûn lyù taøi nguyeân khoâng taùi sinhCaùc chi phí • 1. Chi phí khaáu hao (chi phí cô hoäi) • Qui luaät Hotteling : • “Khi moät nguoàn taøi nguyeân bò caïn kieät, moät nguoàn taøi nguyeân thay theá (taøi nguyeân cöùu caùnh: backstop) ñaét tieàn hôn caàn phaûi ñöôïc ñöa vaøo saûn xuaát” • Pearce vaø Turner: • “ Vieäc tính toaùn söï khaùc bieät giöõa giaù caû cuûa nguoàn taøi nguyeân ñang xem xeùt vaø giaù caû cuûa nguoàn taøi nguyeân thay theá (backstop) taïi thôøi ñieåm thay theá vaø chieát khaáu veà hieän taïi laø caùch tính giaù trò khaáu hao cuûa nguoàn taøi nguyeân aáy” • (Economics of natural resources and the environment, 1990) • 2. Caùc chi phí khaùc • - Chi phí suy thoaùi moâi tröôøng (Environmental damage cost) • Hoaït ñoäng khai thaùc moû aûnh höôûng lôùn ñeán moâi tröôøng (taïi choã vaø xung quanh) • söï laéng tuï vaø oâ nheãm nguoàn nöôùc • oâ nhieãm do söï coá traøn daàu • hoaït ñoäng noâng nghieäp • heä sinh thaùi vaø ñoäng vaät töï nhieân…. • - Chi phí cuûa vieäc söûï duïng ñaát vaøo muïc ñích khaùc (Cost of alternative land uses) • Hoaït ñoäng khai thaùc chieám duïng ñaát ñai cho caùc coâng trình thay vì coù theå söû duïng vaøo caùc muïc ñích: • Noâng nghieäp • Laâm nghieäp • Thoå cö v.v… • - Chi phí phuïc hoài ñaát ñai (land restoration cost). • Khi chaám döùt khai thaùc. • Taát caû caùc chi phí naøy phaûi ñöôïc xem xeùt vaø döï baùo tröôùc khi xeùt duyeät döï aùn vaø phaûi ñöôïc ñöa vaøo trong vieäc phaân tích chi phí lôïi ích • Phöông phaùp: caùc chi phí naøy ñöôïc döï toaùn vaø trôû thaønh moät khoaûn tieàn theá chaân (deposit) maø ngöôøi khai thaùc taøi nguyeân phaûi noäp cho CP.

  8. HAÏCH TOAÙN QUOÁC GIA VAØ TAØI NGUYEÂN KHOÂNG TAÙI SINH • Caùc vaán ñeà cuûa heä thoáng haïch toaùn quoác gia hieän nay döïa treân GNP: • - Khoâng tính söï can kieät nguoàn tö baûn khoâng taùi sinh (khaáu hao) • Khoâng tính suy thoaùi moâi tröôøng (environmental damage) • - Khoâng tính caùc chi phí giaûm naêng suaát do oâ nhieãm

  9. Quan ñieåm beàn vöõng trong KTTNKTS Taïo 1 khoûan giaù trò khaáu hao cho TNKTS nhaèm baûo toàn lôïi ích thu ñöôïc töø vieäc khai thaùc TN moät caùch beàn vöõng theo thôøi gian MR= MC + UC UC: voán tích luõy (leä phí caïn kieät-depletion premium; ñòa toâ - rent; tieàn thueâ moû- royalty) Nguyeân taéc: Voán tích luõy neáu ñem ñaàu tö theo moät laõi suaát nhaát ñònh theo thôøi gian seõ mang laïi 1 nguoàn thu nhaäp taïi thôøi ñieåm caïn kieät baèng vôùi thu nhaäp hieän coù töø vieäc khai thaùc TNKTS Vaøi ví duï: Vôùi möùc laõi suaát 10%/naêm: • Moät moû coù tuoåi thoï 10 naêm seõ chòu moät möùc leä phí chieám 35% doanh thu roøng; 65% coøn laïi laø thu nhaäp • Moät moû coù tuoåi thoï 20 naêm seõ chòu moät möùc leä phí chieám 15% doanh thu roøng; 85% coøn laïi laø thu nhaäp

  10. Söû duïng vaø quaûn lyù taøi nguyeân khoâng taùi sinh • - Thueá taøi nguyeân • Coâng thöùc chung • Taêng tröôûng giaù trò voán = suaát chieát khaáu • - Thu nhaäp (I)……………………… I=0 • DT roøng(NPV) • - Voán (C) • Ñaàu tö vôùi laõi suaát r,,,,,,,, Voán tích luõy (C’) • Ñaàu tö vôùi laõi suaát r • Taïo thu nhaäp I • - Thueá tieâu thuï naêng löôïng

  11. Söû duïng vaø quaûn lyù taøi nguyeân khoâng taùi sinhKhai thaùc taøi nguyeân khoâng taùi sinh: moät soá nguyeân taéc kinh teá cô baûn 1.Qui taéc veà suaát chieát khaáu SUAÁT CHIEÁT KHAÁU = taêng tröôûng giaù trò voán Toác ñoä taêng tröôûng trong giaù trò tö baûn: laø khaû naêng thu ñöôïc lôïi ích do vieäc khoâng khai thaùc taøi nguyeân (ñeå laïi cho töông lai). Lôïi ích thu ñöôïc naøy do giaù caû taøi nguyeân taêng theo thôøi gian neân vieäc ñeå daønh noù laïi trong loøng ñaát seõ laøm giaù trò cuûa noù taêng theâm. Ví duï :suaát chieát khaáu laø 8%, giaù taêng 5% Vieäc choïn löïa laø giöõa khai thaùc 100 taán daàu hieän taïi vôùi giaù 100ñ/taán hay chôø ñôïi T=1 naêm 2. Chi phí khai thaùc taøi nguyeân khoâng taùi sinh Chi phí bieân teá cuûa hoaït ñoäng khai thaùc (MC) + chi phí ngöôøi söû duïng cuûa vieäc khai thaùc (UC) UC: chi phí cô hoäi cuûa vieäc khai thaùc (thueá) + chi phí suy thoaùi (söï caïn kieät taøi nguyeân; caùc thieät haïi veà oâ nhieãm; caùc thieät haïi veà phong caûnh vaø tieän nghi cho con ngöôøi) (tieàn theá chaân)

  12. Vaán ñeà noäi hoùa caùc haïn cheá beàn vöõngtrong khai thaùc TNKTS • 1.Caùc böôùc cô baûn: • - Daønh ra moät khoaûn khaáu hao ñuû ñeå taïo moät nguoàn thu nhaäp töông ñöông khi vieäc khai thaùc chaám döùt (nguoàn voán naøy ñöôïc ñaàu tö vaøo coâng ngheä saûn xuaát nguoàn thay theá töø taøi nguyeân taùi sinh hay/ vaø cung caáp moät soá dòch vuï xaõ hoäi cô baûn) • - Hay, neáu ñaõ coù nguoàn thay theá, khoaûn khaáu hao naøy phaûi ñuû chi traû cho vieäc taïo ra moät coâng ngheä saûn xuaát nguoàn thay theá moät caùch beàn vöõng (ví duï naêng löôïng maët trôøi, hydrogen thay cho daàu v.v…) • - Noäi hoùa moät soá hoaït ñoäng boå trôï nhaèm thöïc hieän söï beàn vöõng • 2. Vaán ñeà moät thò tröôøng chung cho TNKTS (daàu ) • Caùc quoác gia phaûi ñoàng yù aùp duïng caùc qui ñònh naøy cho vieäc khai thaùc (moät thò tröôøng chung beàn vöõng cho daàu) • Moät giaù daàu beàn vöõng chung chaéc chaén seõ cao hôn giaù hieän nay • 3. Moät soá giaûi phaùp ñoái vôùi ngöôøi saûn xuaát vaø tieâu duøng • Thueá tieâu thuï ñaëc bieät (phuï thu xaêng daàu) • Thay ñoåi cô caáu söû duïng naêng löôïng • Boâì thöôøng hieäu öùng nhaø kính (Carbon tax) • Söû duïng naêng löôïng hieäu quaû

  13. Ví duï veà vieäc thay ñoåi cô caáu söû duïng NL Hñ tieàn ñieän cuûa hoä baø Jane muøa ñoâng 1997 ôû Canberra Hñ chi phí dòch vuï NL cuûa hoä baø Jane muøa ñoâng 1999 ôû Canberra Soá kwh tieâu thuï 1500 Ñôn gía 10c Thaønh tieàn 150 Ñieän 40 Gas 50 Baûo trì HT caùch nhieät 20 Baûi trì tuû laïnh xanh 10 HT gas ñun nöôùc noùng10 HT gas söôûi aám 10 Thaønh tieàn 150

  14. Caùc phöông phaùp kinh teá vó moâtrong vieäc söû duïng TNKTS • Quan ñieåm chung • Caûi thieän heä thoáng giaù caû (xoùa boû trôï caáp) • Noäi hoùa caùc chi phí suy thoaùi moâi tröôøng • Muïc tieâu: taêng cöôøng vaø thuùc ñaåy hieäu quaû söû duïng naêng löôïng • Vaán ñeà: • - Caùc quoác gia ñang phaùt trieån: 49 tæ ñoâ la/naêm (1992) ñeå trôï caáp naêng löôïng • Aán ñoä : trôï caáp hôn 3 tyû ñoâ la/naêm cho vieäc söû duïng naêng löôïng vaøo vieäc töôùi tieâu • - Raát khoù naâng giaù naêng löôïng • - Giaù caû coù aûnh höôûng lôùn ñeán hieäu quaû söû duïng naêng löôïng taïi caùc nöôùc coù thu nhaäp thaáp nhöng taùc ñoäng thaáp ñeán nhöõng nöôùc coù thu nhaäp cao • Moät soá kinh nghieäm: • - Aán ñoä: chieán löôïc trôï giaù cho vieäc cung caáp caùc heä thoáng bôm töôùi coù hieäu quaû • - Trung Quoác: xaây döïng tieâu chuaån saûn phaåm hieäu quaû; ví duï yeâu caàu giaûm 30% naêng löôïng tieâu thuï /m2 ñoái vôùi nhöûng coâng trình nhaø ôû chung cö môùi. Taêng cöôøng ñaàu tö cho caùc coâng ngheä chieáu saùng coù hieäu quaû • - Nhaät Baûn: giaûm möùc tieâu thuï naêng löôïng cuûa caùc saûn phaåm gia duïng, giao thoâng, vaø ngay trong caùc thieát bò coâng nghieäp

More Related