690 likes | 844 Views
MØTE OM AFP OG OFFENTLEG TENESTEPENSJON FOR UDF HEDMARK. Hamar 24. mars 2011. TEMA SOM BLIR OMHANDLA PÅ MØTET. Innleiing og generelt om pensjon AFP 62–64 år, 65–67 år Offentleg tenestepensjon ved 67 år Uførepensjon, kvar finn ein noko om:"Min pensjon". Oppsummering.
E N D
MØTE OM AFP OG OFFENTLEG TENESTEPENSJON FOR UDF HEDMARK Hamar 24. mars 2011
TEMA SOM BLIR OMHANDLA PÅ MØTET • Innleiing og generelt om pensjon • AFP 62–64 år, 65–67 år • Offentleg tenestepensjon ved 67 år • Uførepensjon, kvar finn ein noko om:"Min pensjon". Oppsummering
TEMA • Innleiing og generelt om pensjon • AFP • Offentleg tenestepensjon ved 67 år • Uførepensjon. Kvar ein finn noko om eigen pensjon. Oppsummering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s3
TARIFF 2009 - PENSJONSOPPGJERET GOD TIDLEGPENSJONSORDNING AFP BRUTTOPENSJONSORDNING
KORLEIS ER PENSJONEN BYGD OPP? • Det norske pensjonssystemet er bygt opp av to hovudelement: folketrygd og tenestepensjon. I tillegg kan ein ha eiga privat pensjonssparing.
PENSJONSREFORMA SLÅR ULIKT UT FOR DESSE PERSONANE FRÅ 1. JANUAR 2011 Jon – 1969 1963 - Anne - 1948 1944 - 1953 Per – 1958 1954 - 1962 • Reidar - 1943 • 1943 Korleis blir Reidar berørt av pensjonsreforma? Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut 40 % pensjon ved 62 år? Kva får Per i AFP-pensjon i prosent av sluttlønn, dersom han tek ut full pensjon ved 65 år? Kva får Jon i pensjonspoeng, dersom han tek ulønna omsorgspermisjon i tre år?
PENSJONSALDER - ALDERSGRENSE • Pensjonsalderen i offentleg tenestepensjon er 67 år. • Aldersgrensa for offentleg tilsette er 70 år. • Ein del tilsette i offentleg sektor har særaldersgrense og kan pensjonere seg tidlegare enn ved 67 år. • Frå 2011 er pensjonsalderen i folketrygda fleksibel frå 62 år til 75 år.
PENSJON I PROSENT AV SLUTTLØN 100 90 80 Offentleg tjenestepensjon 66 % 70 52 57 60 54 50 42 37 40 33 30 Dagens Folketrygd 20 10 0 6G 4G 5G 8G 10G 12G 303 000 378 000 908 000 ’ Pensjon i prosent av lønn, dagens ordning Tall per 30.04.07 421 755 000 455 000 6
PENSJONSGRUNNLAG /SLUTTLØNN I OFFENTLEG TENESTEPENSJON • Pensjonsgrunnlag/sluttlønn er som oftast den lønna du har når du går av. Det er denne lønna som gir pensjonsgrunnlaget. • Har du 453 000 i årslønn og har hatt minst 30 år i heil stilling, blir pensjonen på minst 66 % av årslønna, altså ein pensjon på ca. 300000 kr • Dersom du har gått ned i årslønn, men har full opptening før lønna gjekk ned, blir heile pensjonsgrunnlaget rekna ut frå den høgaste avlønninga. • Går du ned i lønn før full opptening, får du berekna oppteningstid både før og etter nedgang i lønn.
PENSJONSOPPTENING VED ULØNNA OMSORG • Omsorg for barn, funksjonshemma og eldre. • Kompensasjon for bortfall av inntekt som gir pensjonspoeng. • Frå 2011 får ein opptening på 18,1 % av 4,5 G ( 336.000 kr.) for omsorg for barn til dei fyller 6 år. Avgjerande er det kva tid mora er fødd. Gjeld for mødrer som er fødde i 1954 eller seinare, full utteljing for mødrer som er fødde i 1963 eller seinare. • Tilbakeverknad for år før 1992 i nytt system • Tilsvarande ved pleie av eldre, funksjonshemma og sjuke.
INDEKSERING Pensjon blir lågare regulert enn lønnsveksten for yrkesaktive frå 1. januar 2011. Stortingsvedtak: "Pensjoner under utbetaling reguleres i samsvar med lønnsveksten og fratrekkes deretter 0,75 %." Lønnsvekst for yrkesaktive 4 % Pensjonsauke: 300 000 * 0,04 = 12 000 Pensjonsauke: 300 000 * 0,0322 = 9.660 "Tap": 2.340 13
LEVEALDERSJUSTERING I OFFENTLEG SEKTOR • Levealdersjustering blir innført med den nye pensjonsreforma frå 2011. • Levealdersjustering vil seie at pensjonen din skal justerast ned i forhold til kor mange leveår det er forventa at ditt årskull har igjen på det tidspunktet ein tek ut alderspensjon. • Offentlege tenestepensjonar blir levealdersjusterte for alle kull som er fødde etter 1943. • Dei som er fødde før 1959, har ein garanti på at pensjonen ikkje kan levealdersjusterast lenger ned enn til 66 % av sluttlønn dersom ein har full opptening.
LEVEALDERSJUSTERING – KONSEKVENSER (1943 i 2010) (1953 i 2020) (1963 i 2030) (1973 i 2040) (1983 i 2050)
FOLKETRYGD GAMMAL ORDNING • Folketrygda er grunnmuren i pensjonsordningane vi har i Noreg. Folketrygda vart innført i 1967. • Gjeld for dei som er fødde før 1954 og gradvis for dei som er fødde mellom 1954 og 1962. • Full opptening er 40 år mellom 17 år og 70 år. • Det er dei 20 beste oppteningsåra (Besteårsregelen) som betyr mest for kva du vil få i pensjon.
FOLKETRYGD NY ORDNING Gjeld alle som er fødde etter 1953, fødde mellom 1953 og 1963 får ei blanding av ny og gammal ordning, fødde etter 1962 berre ny ordning. • Ein opparbeider ein pensjonsbehaldning, som ein kan ta ut frå ein er 62 år. • Ein får opptening for all inntekt, også overtid, frå 13 år til 75 år (alleårsopptening). • 18,1 prosent av inntekt opp til 7,1 G. • Får opptening også for omsorgsarbeid.
Innfasing av nye opptjeningsregler • T.o.m. 1953-kullet: bare dagens system • 1954-1962-kullene: gradvis innfasing • F.o.m. 1963-kullet: bare nytt system (62 år i 2025)
TEMA • Generelt om pensjon • AFP 62 år – 64 år og 65 år – 67 år 3. Offentleg tenestepensjon ved 67 år • Uførepensjon, eigen pensjon og oppsummering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s20
ALTERNATIVE VAL VED 62 ÅR • Ein kan arbeide vidare 100 %. • Ein kan ta ut AFP 100 %. • Ein kan kombinere AFP og arbeid. • Ein kan ta ut folketrygd, heil eller delvis. • Ein kan kombinere arbeid 100 % og ta ut folketrygd, heil eller delvis.
AFP AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s22
Anne • Fødd i 1948 (1944-1953) • Heil stilling • Lønn 455.000 kr. Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut full pensjon ved 62 år? Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut 40 % pensjon ved 62 år? Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut full pensjon ved 65 år? Kva får Anne i offentlig tenestepensjon ved 67 år?
AFP 62–64 ÅR • Kven kan få AFP frå 62 år / 65 år? • Korleis søkjer ein om AFP? • Korleis kan ein kombinere AFP og arbeid? • Kva får ein utbetalt mellom 62 og 64 år – og frå 65–67 år? • Kva kan ein tene i tillegg til AFP, og når får ein avkorting i pensjonen? • Korleis påverkar pensjonsreforma AFP i offentleg sektor?
KVEN KAN TA UT AFP FRÅ 62 ÅR? • Må ha fylt 62 år. Ein kan tidlegast gå av månaden etter at ein fyller 62 år. • Må vere i inntektsgivande arbeid på pensjonerings- tidspunktet med ei inntekt som overstig 1 G, og tilsvarande året før pensjonering. • Må ha minst 10 år i folketrygda med pensjonspoeng frå fylte 50 år til og med året før uttak, ev. ha minst 10 års medlemskap i offentleg tenestepensjonsordning etter fylte 50 år.
KOMBINASJON ARBEID OG AFP-PENSJON FRÅ 62 ÅR • I den statlege og kommunale AFP-avtalen kan ein kombinere arbeid og AFP-pensjon. • Søknadsprosedyren er den same som ved søknad om 100 % AFP. Ein søkjer om t.d. 20 % eller 40 % redusert stilling hos arbeidsgivar. I søknaden til NAV opplyser ein kor mykje ein forventar å tene i arbeidsinntekt kvar månad. NAV reknar ut prosenten. • Arbeidsgivar må samtykkje i at ein går av med delvis AFP. • I den statlege AFP-ordninga må ein minst ha 60 % av full stilling i arbeid.
KVA FÅR EIN UTBETALT I AFP-PENSJON MELLOM 62 OG 64 ÅR? • Frå 62 år får ein det ein ville fått frå folketrygda ved 67 år pluss eit AFP-tillegg. • Pensjonen er i hovudsak delt i tre komponentar: Grunnpensjon + Tilleggspensjon + AFP-tillegget. • Grunnpensjonen er 1 G for einslege og 0,85 G for par. • Tilleggspensjonen byggjer på kva ein har tent opp i folketrygda. • AFP-tillegget er statens bidrag og er på 20 400 kr.
KVA KAN DU TENE VED SIDA AV AFP, OG NÅR FÅR DU AVKORTING I PENSJONEN? • I vedtektene for AFP heiter det:”Dersom avviket mellom faktisk inntekt og inntektsanslaget blir meir enn 15 000 kroner på årsbasis, skal det foretas etteroppgjør” • Beløpet på 15000 kr er eit avviksbeløp for eventuell ny berekning av pensjon og ikkje eit fribeløp. • Det som blir lagt til grunn for kor mykje ein kan tene før ein får avkorting, er ”tidlegare inntekt”. • Kva gir ikkje avkorting? Etterslepsinntekter som skriv seg frå avslutta arbeidsforhold, t.d. feriepengar frå året før ein gjekk av med pensjon.
TEMA • Generelt om pensjon • AFP 65 år – 66 år 3. Offentleg tenestepensjon ved 67 år • Uførepensjon, eigen pensjon og oppsummering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s32
AFP 65–66 ÅR • Arbeidstakarar som går av med AFP-pensjon når dei er 65 år eller 66 år, får pensjonen berekna etter reglane i SPK/KLP. • Dette er ei AFP-ordning ein har avtalefesta i offentleg sektor. • Pensjonen blir 66 % av pensjonsgrunnlaget/sluttlønna dersom ein har hatt full opptening minst 30 år i full stilling. Har ein ikkje full opptening eller hatt redusert stilling, får ein forholdsmessig redusert pensjonen. • Ein kan også velje folketrygdberekna AFP + AFP-tillegget, dersom ein kjem betre ut med den ordninga.
AFP 65–66 ÅR – KVA KAN EIN FÅ UTBETALT DERSOM EIN TEK UT AFP VED 65–66 ÅR? • Frå 65 år bereknar ein AFP som ein tenestepensjon. • Ved full opptening får ein 66 % av sluttlønn. • Dei aller fleste får høgare pensjon etter denne regelen enn etter folketrygdberekna AFP-pensjon. • Har du tatt ut AFP heil eller delvis tidlegare, vil denne bli G-regulert fram til 65 år for berekning av sluttlønn. • Det er ulike inntektsreglar i SPK og KLP etter 65 år. • Reglane for kva du kan tene i tillegg til pensjonen i SPK, er dei same som for AFP ved 62 år. "Toleransegrensa” er 15 000 kr. Anna ordning i KLP.
LØNN OG PENSJON I NY FOLKETRYGD Lønn Folketrygd ved uttak frå 67 år Lønn Opptjent folketrygd 62 – 67 år Folketrygd frå uttak v/62 år 62 år 67 år 09.09.2014 36
Anne-folketrygd frå 62, tenestepensjon frå 67, arbeider 100 % frå 62 til 67 år
TEMA • Innleiing og generelt om pensjon i offentleg sektor • AFP 3. Offentleg tenestepensjon frå 67 år • Uførepensjon, eigen pensjon og oppsummering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s38
OFFENTLEG TENESTEPENSJON VED 67 ÅR • Pensjonsalderen for offentleg tenestepensjon i stat og kommune i Norge er 67 år, dersom ein ikkje har særaldersgrense. • Dei som er omfatta av ordninga er: medlemmer av Statens pensjonskasse , medlemmer av KLP og medlemmer av kommunale pensjonskassar og tilsette i kommunal sektor som har pensjonsordning i forsikringsselskap. • Må ha hatt minst 35 % stilling I SPK, I KLP minst 14 timar i veka. • Må ha vore medlem i minst 3 år (SPK). • Pensjonsopptening ved permisjonar. • Samordning av tenestepensjon og folketrygda.
KVA FÅR DU UTBETALT I PENSJON VED 67 ÅR? • Pensjonen blir berekna ut frå kor mange år du har vore medlem av pensjonskassen og storleiken på stillinga. • 30 år i heil stilling gir rett til full pensjon. • Full pensjon er ein garantert minimum 66 % av sluttlønn. • Har du ikkje 30 år i heil stilling, er det dei åra med høgast stilling som blir lagt til grunn. • Ved 67 år blir pensjonen frå SPK/KLP samordna med folketrygda, og dei fleste får meir enn 66 % av sluttlønn. • For å få full utteljing i samordninga må ein ha 40 års opptening i folketrygda. • Dei fleste får mellom 68 % og 72 % av brutto sluttlønn og +/- 80 % av netto lønn.
KVA KAN EIN TENE I TILLEGG TIL PENSJONEN NÅR EIN BLIR 67 ÅR? • Pensjonskassane og folketrygda har ulike reglar for korleis arbeidsinntekt påverkar pensjonen. • Inntekt fører ikkje til avkorting i folketrygda. • Inntekt frå offentleg sektor fører til prosentvis avkorting i pensjonen frå pensjonskassane. • Inntekt frå privat sektor påverkar ikkje pensjonen. • Arbeider ein for pensjonistlønn i offentleg sektor, får ein heller ikkje avkorting i pensjonen frå SPK/KLP. • Ein må gi melding til SPK/KLP om alle endringar i arbeidsinntekt.
EKS: KORLEIS PÅVERKAR REFORMA ALDERSPENSJONEN VED 67 ÅR? Pensjonsgrunnlag: 455 000 kr I 2010 Frå 1.januar 2011 Pensjon: 310 000 kr 310 000/1,025 = 302 400 kr 68,1 % av sluttlønn 66,4 % av sluttlønn - 7600 kr
KOR LENGE MÅ DEI ULIKE ÅRSKULLA ARBEIDE FOR Å NÅ FORHOLDSTALET 1,0?
KOR LENGE "LØNER” DET SEG Å ARBEIDE ETTER FYLTE 67 ÅR? • Ein får mest i pensjon dersom ein tek ut folketrygd og tenestepensjon samtidig. • Best utteljing når forholdstalet er 1. • Dette gjeld for dei som er fødde mellom 1943 og1953.
KOR LENGE "LØNER” DET SEG Å ARBEIDE FOLKETRYGD VED 67 ÅR, OG ARBEIDER TIL 70 • Ein får mest i pensjon dersom ein tek ut folketrygd og tenestepensjon samtidig. • Best utteljing når forholdstalet er 1. Arbeider ein etter dette tidspunkt et, blir den totale pensjonen ”redusert.” • Dette gjeld for dei som er fødde mellom 1943 og1953.
TEMA • Innleiing og generelt om pensjon • AFP • Offentleg tenestepensjon frå 67 år • Uførepensjon, kvar fin ein noko om eigen pensjon og oppsumering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s48
UFØREPENSJON • Regjeringa utset uførereforma som skulle vore klar frå 1.januar 2 011. • Regjeringa treng meir tid for å få proposisjonen lagt fram for Stortinget • Det har vore mykje politisk uro rundt tilpassinga av uførepensjon til pensjonsreforma. • Skal uførepensjon levealderjusterast? • Skal uførepensjon skatteleggjast som lønnsinntekt? • Kor mykje skal uførepensjonistar kunne tene ved sida av uførepensjon? • Skal det vere tak på kor mykje ein uførpensjonist kan motta i barnetillegg?
ALDERSSLITASJE 64 ÅR • Ein kan etter denne regelen gå av med bruttopensjon 66 av sluttlønn % ved 64 år. • Ein må vere fysisk eller psykisk utsliten pga. alder. • Lege må grunngi og anbefale at arbeidstakaren bør slutte pga. aldersslitasje. • Må ha vore i samanhengande teneste i minst 5 år.