620 likes | 769 Views
KURS/MEDLEMSMØTE OM AFP OG OFFENTLEG TENESTEPENSJON I UDF. Vår 2012. TEMA SOM BLIR OMHANDLA PÅ MØTET. Innleiing og generelt om pensjon AFP 62–64 år, 65–67 år Offentleg tenestepensjon ved 67 år Uførepensjon
E N D
KURS/MEDLEMSMØTE OM AFP OG OFFENTLEG TENESTEPENSJON I UDF Vår 2012
TEMA SOM BLIR OMHANDLA PÅ MØTET • Innleiing og generelt om pensjon • AFP 62–64 år, 65–67 år • Offentleg tenestepensjon ved 67 år • Uførepensjon • Kvar finn ein noko om:"Min pensjon". Oppsummering
TEMA • Innleiing og generelt om pensjon • AFP • Offentleg tenestepensjon ved 67 år • Uførepensjon. • Kvar ein finn noko om eigen pensjon. Oppsummering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s3
TARIFF 2009 - PENSJONSOPPGJERET GOD TIDLEGPENSJONSORDNING AFP BRUTTOPENSJONSORDNING
KORLEIS ER PENSJONEN BYGD OPP? • Det norske pensjonssystemet er bygt opp av to hovudelement: folketrygd og tenestepensjon. I tillegg kan ein ha eiga privat pensjonssparing.
PENSJONSREFORMA SLÅR ULIKT UT FOR DESSE PERSONANE FRÅ 1. JANUAR 2011 Jon – 1975 1963 - Anne - 1948 1944 - 1953 Per – 1958 1954 - 1962 • Reidar - 1943 • 1943 Korleis blir Reidar berørt av pensjonsreforma? Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut 20 % i pensjon ved 62 år? Kva får Per i AFP-pensjon i prosent av sluttlønn, dersom han tek ut full pensjon ved 65 år? Kva får Jon i pensjonspoeng, dersom han tek ulønna omsorgspermisjon i eitt år?
PENSJONSALDER - ALDERSGRENSE • Pensjonsalderen i offentleg tenestepensjon er 67 år. • Aldersgrensa for offentleg tilsette er 70 år. • Ein del tilsette i offentleg sektor har særaldersgrense og kan pensjonere seg tidlegare enn ved 67 år. • Frå 2011 er pensjonsalderen i folketrygda fleksibel frå 62 år til 75 år.
PENSJON I PROSENT AV SLUTTLØNN 100 90 80 Offentleg tjenestepensjon 66 % 70 52 57 60 54 50 42 37 40 33 30 Dagens Folketrygd 20 10 0 6G 4G 5G 8G 10G 12G 316 000 396 000 950 000 ’ Pensjon i prosent av lønn, dagens ordning Tall per 30.04.07 421 792 000 475 000 6
PENSJONSGRUNNLAG /SLUTTLØNN I OFFENTLEG TENESTEPENSJON • Pensjonsgrunnlag/sluttlønn er som oftast den lønna du har når du går av. Det er denne lønna som gir pensjonsgrunnlaget. • Har du 475 000 i årslønn og har hatt minst 30 år i heil stilling, blir pensjonen på minst 66 % av årslønna, altså ein pensjon på ca. 313000 kr • Dersom du har gått ned i årslønn, men har full opptening før lønna gjekk ned, blir heile pensjonsgrunnlaget rekna ut frå den høgaste avlønninga. • Går du ned i lønn før full opptening, får du berekna oppteningstid både før og etter nedgang i lønn.
Brutto alderspensjon Brutto SPK 330 000 (Før samordning)
PENSJONSOPPTENING VED ULØNNA OMSORG • Omsorg for barn, funksjonshemma og eldre. • Kompensasjon for bortfall av inntekt som gir pensjonspoeng. • Frå 2011 får ein opptening på 18,1 % av 4,5 G ( 356.000 kr.) for omsorg for barn til dei fyller 6 år. Avgjerande er det kva tid mora er fødd. Gjeld for mødrer som er fødde i 1954 eller seinare, full utteljing for mødrer som er fødde i 1963 eller seinare. • Tilbakeverknad for år før 1992 i nytt system. • Tilsvarande ved pleie av eldre, funksjonshemma og sjuke.
INDEKSERING Pensjon blir lågare regulert enn lønnsveksten for yrkesaktive frå 1. januar 2011. Stortingsvedtak: "Pensjoner under utbetaling reguleres i samsvar med lønnsveksten og fratrekkes deretter 0,75 %." Lønnsvekst for yrkesaktive 4 % Pensjonsauke: 300 000 * 0,04 = 12 000 Pensjonsauke: 300 000 * 0,0322 = 9.660 "Tap": 2.340 14
LEVEALDERSJUSTERING I OFFENTLEG SEKTOR • Levealdersjustering blir innført med den nye pensjonsreforma frå 2011. • Levealdersjustering vil seie at pensjonen din skal justerast ned i forhold til kor mange leveår det er forventa at ditt årskull har igjen å leva på det tidspunktet ein tek ut alderspensjon. • Offentlege tenestepensjonar blir levealdersjusterte for alle kull som er fødde etter 1943. • Dei som er fødde før 1959, har ein garanti på at pensjonen ikkje kan levealdersjusterast lenger ned enn til 66 % av sluttlønn dersom ein har full opptening.
LEVEALDERSJUSTERING – KONSEKVENSER (1943 i 2010) (1953 i 2020) (1963 i 2030) (1973 i 2040) (1983 i 2050)
FOLKETRYGD GAMMAL ORDNING • Folketrygda er grunnmuren i pensjonsordningane vi har i Norge. Folketrygda vart innført i 1967. • Gjeld for dei som er fødde før 1954 og gradvis for dei som er fødde mellom 1954 og 1962. • Full opptening er 40 år mellom 17 år og 70 år. • Det er dei 20 beste oppteningsåra (Besteårsregelen) som betyr mest for kva du vil få i pensjon.
FOLKETRYGD NY ORDNING Gjeld alle som er fødde etter 1953, fødde mellom 1953 og 1963 får ei blanding av ny og gammal ordning, fødde etter 1962 berre ny ordning. • Ein opparbeider ein pensjonsbehaldning, som ein kan ta ut frå ein er 62 år. • Ein får opptening for all inntekt, også overtid, frå 13 år til 75 år (alleårsopptening). • 18,1 prosent av inntekt opp til 7,1 G. ( 562.000) • Får opptening også for omsorgsarbeid.
Innfasing av nye opptjeningsregler • T.o.m. 1953-kullet: bare dagens system • 1954-1962-kullene: gradvis innfasing • F.o.m. 1963-kullet: bare nytt system (62 år i 2025)
ALTERNATIVE VAL VED 62 ÅR • Ein kan arbeide vidare 100 % • Ein kan kombinere arbeid 100 % og ta ut folketrygd, heil eller delvis. • Ein kan ta ut AFP 100 %. • Ein kan kombinere AFP og arbeid.
Anne • Fødd i 1948 (1944-1953) • Heil stilling • Lønn 455.000 kr. Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut full pensjon ved 62 år? Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut 40 % pensjon ved 62 år? Kva får Anne i AFP-pensjon dersom ho tek ut full pensjon ved 65 år? Kva får Anne i offentlig tenestepensjon ved 67 år? Kva får Anne ut i 100% lønn og 100% folketrygd frå 62 år, kva konsekvensar får det for pensjonen til Anne ved 67 år at ho starta uttak av folketrygd ved 62 år ?
LØNN OG PENSJON I NY FOLKETRYGD Lønn Folketrygd ved uttak frå 67 år Lønn Opptjent folketrygd 62 – 67 år Folketrygd frå uttak v/62 år 62 år 67 år 01.09.2014 23
Anne-folketrygd frå 62, tenestepensjon frå 67, arbeider 100 % frå 62 til 67 år
TEMA • Generelt om pensjon • AFP 62 år – 64 år og 65 år – 67 år 3. Offentleg tenestepensjon ved 67 år • Uførepensjon, • Eigen pensjon og oppsummering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s26
AFP 62–64 ÅR • Kven kan få AFP frå 62 år ? • Korleis søkjer ein om AFP? • Korleis kan ein kombinere AFP og arbeid? • Kva får ein utbetalt mellom 62 og 64 år? • Kva får ein utbetalt mellom 65 og 67 år? • Kva kan ein tene i tillegg til AFP, og når får ein avkorting i pensjonen?
KVEN KAN TA UT AFP FRÅ 62 ÅR? • Må ha fylt 62 år. Ein kan tidlegast gå av månaden etter at ein fyller 62 år. • Må vere i inntektsgivande arbeid på pensjonerings- tidspunktet med ei inntekt som overstig 1 G, og tilsvarande året før pensjonering. • Må ha minst 10 år i folketrygda med pensjonspoeng frå fylte 50 år til og med året før uttak, ev. ha minst 10 års medlemskap i offentleg tenestepensjonsordning etter fylte 50 år.
KOMBINASJON ARBEID OG AFP-PENSJON FRÅ 62 ÅR • I den statlege og kommunale AFP-avtalen kan ein kombinere arbeid og AFP-pensjon. • Søknadsprosedyren er den same som ved søknad om 100 % AFP. Ein søkjer om t.d. 20 % eller 40 % redusert stilling hos arbeidsgivar. I søknaden til NAV opplyser ein kor mykje ein forventar å tene i arbeidsinntekt kvar månad. NAV reknar ut prosenten. • Arbeidsgivar må samtykkje i at ein går av med delvis AFP. • I den statlege AFP-ordninga må ein minst ha 60 % av full stilling i arbeid.
KVA KAN DU TENE VED SIDA AV AFP, OG NÅR FÅR DU AVKORTING I PENSJONEN? • I vedtektene for AFP heiter det:”Dersom avviket mellom faktisk inntekt og inntektsanslaget blir meir enn 15 000 kroner på årsbasis, skal det foretas etteroppgjør” • Beløpet på 15000 kr er eit avviksbeløp for eventuell ny berekning av pensjon og ikkje eit fribeløp. • Det som blir lagt til grunn for kor mykje ein kan tene før ein får avkorting, er ”tidlegare inntekt”. • Kva gir ikkje avkorting? Etterslepsinntekter som skriv seg frå avslutta arbeidsforhold, t.d. feriepengar frå året før ein gjekk av med pensjon.
TEMA • Generelt om pensjon • AFP 65 år – 67 år 3. Offentleg tenestepensjon ved 67 år • Uførepensjon, • Eigen pensjon og oppsummering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s34
AFP 65–66 ÅR • Arbeidstakarar som går av med AFP-pensjon når dei er 65 år eller 66 år, får pensjonen berekna etter reglane i SPK/KLP. • Dette er ei AFP-ordning ein har avtalefesta i offentleg sektor. • Pensjonen blir 66 % av pensjonsgrunnlaget/sluttlønna dersom ein har hatt full opptening minst 30 år i full stilling. Har ein ikkje full opptening eller hatt redusert stilling, får ein forholdsmessig redusert pensjonen. • Dersom ein kjem betre ut med folketrygdberekna AFP + AFP-tillegget,skal ein automatisk ha den ordninga. • Må ha hatt 10 års medlemskap i tenestepensjonen etter fylte 50 år.
AFP 65–66 ÅR – KVA KAN EIN FÅ UTBETALT DERSOM EIN TEK UT AFP VED 65–66 ÅR? • Ved full opptening får ein 66 % av sluttlønn/pensjonsgrunnlaget. • Har du tatt ut AFP heil eller delvis tidlegare, vil denne bli G-regulert fram til 65 år for berekning av pensjonsgrunnlaget ved 65 år. • Det er ulike inntektsreglar i SPK og KLP etter 65 år. • Reglane for kva du kan tene i tillegg til pensjonen i SPK, er dei same som for AFP ved 62 år. "Toleransegrensa” er 15 000 kr. Anna ordning i KLP.
TEMA • Innleiing og generelt om pensjon i offentleg sektor • AFP 3. Offentleg tenestepensjon frå 67 år • Uførepensjon • Eigen pensjon og oppsummering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s38
OFFENTLEG TENESTEPENSJON VED 67 ÅR • Pensjonsalderen for offentleg tenestepensjon i stat og kommune i Norge er 67 år, dersom ein ikkje har særaldersgrense. • Dei som er omfatta av ordninga er: medlemmer av Statens pensjonskasse , medlemmer av KLP og medlemmer av kommunale pensjonskassar og tilsette i kommunal sektor som har pensjonsordning i forsikringsselskap. • Må ha hatt minst 35 % stilling I SPK, I KLP minst 14 timar i veka. • Må ha vore medlem i minst 3 år (SPK). • Pensjonsopptening ved permisjonar. • Samordning av tenestepensjon og folketrygda.
KVA FÅR DU UTBETALT I PENSJON VED 67 ÅR? • Pensjonen blir berekna ut frå kor mange år du har vore medlem av pensjonskassen og storleiken på stillinga. • 30 år i heil stilling gir rett til full pensjon. • Full pensjon er ein garantert minimum 66 % av sluttlønn. • Har du ikkje 30 år i heil stilling, er det dei åra med høgast stilling som blir lagt til grunn. • Ved 67 år blir pensjonen frå SPK/KLP samordna med folketrygda, og dei fleste får meir enn 66 % av sluttlønn. • For å få full utteljing i samordninga må ein ha 40 års opptening i folketrygda. • Dei fleste får mellom 68 % og 72 % av brutto sluttlønn og +/- 80 % av netto lønn, fordi m.a.trygdeavgifta er lavare .
KVA KAN EIN TENE I TILLEGG TIL PENSJONEN NÅR EIN BLIR 67 ÅR? • Pensjonskassane og folketrygda har ulike reglar for korleis arbeidsinntekt påverkar pensjonen. • Inntekt fører ikkje til avkorting i folketrygda. • Inntekt frå offentleg sektor fører til prosentvis avkorting i pensjonen frå pensjonskassane. • Inntekt frå privat sektor påverkar ikkje pensjonen. • Arbeider ein for pensjonistlønn i offentleg sektor, får ein heller ikkje avkorting i pensjonen frå SPK/KLP. • Ein må gi melding til SPK/KLP om alle endringar i arbeidsinntekt.
KOR LENGE MÅ DEI ULIKE ÅRSKULLA ARBEIDE FOR Å NÅ FORHOLDSTALET 1,0?
KOR LENGE "LØNER” DET SEG Å ARBEIDE ETTER FYLTE 67 ÅR? • Ein får mest i pensjon dersom ein tek ut folketrygd og tenestepensjon samtidig. • Best utteljing når forholdstalet er 1. • Dette gjeld for dei som er fødde mellom 1943 og1953.
KOR LENGE "LØNER” DET SEG Å ARBEIDE FOLKETRYGD VED 67 ÅR, OG ARBEIDER TIL 70 • Ein får mest i pensjon dersom ein tek ut folketrygd og tenestepensjon samtidig. • Best utteljing når forholdstalet er 1. Arbeider ein etter dette tidspunkt et, blir den totale pensjonen ”redusert.” • Dette gjeld for dei som er fødde mellom 1943 og1953.
TEMA • Innleiing og generelt om pensjon • AFP • Offentleg tenestepensjon frå 67 år • Uførepensjon • Kvar fin ein noko om eigen pensjon og oppsumering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s47
NY UFØRETRYGD • Stortinget vedtok lov om ny uføretrygd desember 2011. • Ny uføretrygd og ny alderspensjon til uføre skal tre i kraft i 2015. • Dagens alderspensjonistar som tidlegare har mottatt uførepensjon, vert ikkje berørt. • Dagens uføre vil bli berørt av reforma, men i mindre grad • Uføretrygda skal ligge på 66 % av tidlegere inntekt. • Uføretrygd skal skatteleggjast som lønn. • Uføretrygda vert regulert med lønnsveksten • Arbeidsinntekt opp til 0,4 G ca. 31.700 kroner gir inga reduksjon av av uføretrygda. • Delvis levealderjustering frå 2011
ALDERSSLITASJE 64 ÅR • Ein kan etter denne regelen gå av med bruttopensjon 66 av sluttlønn % ved 64 år. • Ein må vere fysisk eller psykisk utsliten pga. alder. • Lege må grunngi og anbefale at arbeidstakaren bør slutte pga. aldersslitasje. • Må ha vore i samanhengande teneste i minst 5 år.
TEMA • Innleiing og generelt om pensjon • AFP • Offentleg tenestepensjon frå 67 år • Uførepensjon • Eigen pensjon og oppsummering AFP og tjenestepensjon i offentlig sektor s50