Belangrijkste zwaktes en bedreigingen: (gebrek aan) verankering in een netwerk ‘gastopvang’

1. HUB KAHO Omgevings– en procesanalyse van gastopvang voor ouderen als startende inclusieve woonzorgvorm Diels V., Van Rampelberg S., Van Puyenbroeck J. (Hogeschool Universiteit Brussel – KAHO Sint Lieven) Gastopvang is een voorbeeld van een inclusieve en vrijwillige zorgvorm. Het laat de oudere of andere zorgbehoevende persoon toe om langer thuis te blijven, met een afwisseling qua opvang/gezelschap in de buurt, of in elk geval een opvang met een authentiek ‘thuisgevoel’. In het woonzorgdecreet (2009) is gastopvang gedefinieerd als “zorg en bijstand, gedurende de dag of de nacht, die bestaat uit het bieden van (re-)activering, gezelschap, toezicht en verzorging of begeleiding bij activiteiten van het dagelijks leven aan de gebruiker, bij afwezigheid van mantelzorg of met het oog op een tijdelijke vervanging van de mantelzorg.” Onderzoeksvragen 1. Sterkte-zwakte analyse Hoe ervaren de betrokken diensten hun dienstverlening in termen van sterktes en zwaktes? Hoe ervaren de betrokken zorggebruikers en hun omgeving de dienstverlening in termen van sterktes en zwaktes? 2. Welke competenties zijn nodig om gastopvang in de praktijk te realiseren? Benodigde begeleidende en zorgkundige competenties van de gastgezinnen? Beroeps specifieke competenties en kwalificaties van de professionals? Gastvrouw en gast zoeken gezelschap bij elkaar. • Onderzoeksopzet Interviews, focusgroep en participerende observaties op drie verschillende niveaus Niveau 1: Verantwoordelijken van de inrichtende organisaties Niveau 2: Professionele medewerker van de inrichtende organisaties Niveau 3: Observaties en interviews gastpersoon/gastgezin/zorgboerderij Horizontale en verticale analyse van tekst- én beeldmateriaal met softwarepakket Nvivo Gastopvang als vrijwillige en activerende dagopvang voor ouderen – beeld van een participerende observatie • Resultaten • Belangrijkste zwaktes en bedreigingen: • (gebrek aan) verankering in een netwerk ‘gastopvang’ • variërende mate van samenwerking tussen de diensten onderling • gebrek aan bekendheid bij het publiek • gebrek aan middelen • overbelasting en/of kleinschalige werking • vicieuze cirkel van vraag en aanbod voornamelijk door mobiliteitsproblemen en de grote afstand die bestaande is tussen vraag en aanbod. • Belangrijkste sterktes en kansen: • laagdrempeligheid van het aanbod • ‘community care’ als basis • zorg op maat en een huiselijke sfeer • mogelijkheid tot een één-op-één begeleiding • uitbouw van een persoonlijke, duurzame band die structureler is dan ‘oppas’ hulp. • De beroep specifieke competenties en kwalificaties van de professionals: • dossiermanagment en trajectbegeleiding • vrijwilligers werven en (blijvend) ondersteunen. • formele kwalificatie in de welzijnssector, hetzij op bachelor en/of masterniveau • Noodzakelijke vrijwilligerscompetenties • Communicatievaardigheden • Open communicatie • Luistervaardigheden • Sociale vaardigheden: • Het kunnen opnemen van iemand in de sfeer van zijn dagdagelijkse leven • Kunnen omgaan met verschillende problematieken • Organisatorische vaardigheden: • Structureren • Samenstellen van een zinvolle dagbesteding • Kunnen inschatten van iemands mogelijkheden en beperkingen • Persoonlijke eigenschappen van de vrijwilliger • altruïstische motivatie • behoefte aan sociaal contact • connectie met zorg- en welzijnssector • Conclusies • Kwaliteit van één-op-éénbegeleiding • Kleinschaligheid als sterkte • Gedragenheid door vrijwilligers • Bedreigde zorg – en opvangvorm • Investeren in vrijwilligers is noodzakelijk • Competenties van professional en vrijwilliger zijn complementair Verwantschap met pleegzorg voor volwassenen met een handicap (logeerzorg) en met het initiatief van zorgboerderijen Meer info? Valerie.diels@hubkaho.be, Joris.vanpuyenbroeck@hubkaho.beSabien.vanrampelberg@hubkaho.be