270 likes | 628 Views
Interpretacja oznaczeń jonów wapnia,magnezu oraz fosforanów. Anna Dubiel III OAM Gr.B 1. Ilość. Ilość. Gospodarka wapniowo-fosforanowa. kalcytonina. Ca. kości. Mobilizacja Ca i Pi. PTH↑. 1,25(OH) 2 D. jelito. nerki. Wchłaniania Ca i Pi. Wydalania Ca. Wydalania Pi. Ca Pi.
E N D
Interpretacja oznaczeń jonów wapnia,magnezu oraz fosforanów. Anna Dubiel III OAM Gr.B1
Gospodarka wapniowo-fosforanowa kalcytonina Ca kości Mobilizacja Ca i Pi PTH↑ 1,25(OH)2D jelito nerki Wchłaniania Ca i Pi Wydalania Ca Wydalania Pi Ca Pi
Wapń • niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu (niezbędny do budowy komórek), • przyczynia się do zachowania mocnych zębów oraz kości, • wspomaga układ nerwowy, • reguluje ciśnienie krwi, • bierze udział w krzepnięciu krwi i ułatwia gojenie ran, • uczestniczy w skurczu mięśni szkieletowych, gładkich oraz mięśnia sercowego, • bierze udział w reakcjach zapalenia, regeneracji, proliferacji, Ca całkowity 2,15-2,57 mmol/l Ca zjonizowany 1,15-1,33mmol/l
Czynniki przedanalityczne: -staza -zmiana pozycji ciała -ćwiczenia fizyczne -hiperwentylacja (↓Ca=↑pH) -stan odżywienia -leki -poziom białka Ca2+ Ca związany Co wpływa na stężenie wapnia? Caskorygowany [mmol/l]=Caoznaczony [mmol/l]+0,02*(40-calbumina g/l ↑pH ↓pH
Co wpływa na stężenie wapnia? • Czynniki fizjologiczne: -wiek -płeć -zmienność sezonowa -ciąża
Co wpływa na stężenie wapnia? • Interferencje: -optymalizacja dla osocza,surowicy i krwi pełnej -pH -antykoagulanty wiążące wapń
Hiperkalcemia • Jeśli: -stwierdzono dwukrotnie cCa> 2,62mmol/l -stwierdzono cCa>2,75 mmol/l Często brak objawów aż do osiągnięcia cCa > 3 mmol/l
Hiperkalcemia -przyczyny • Nadczynność przytarczyc pierwotna-nowotwór wtórna-przewlekłe schorzenia nerki • Nowotwory • Choroby ziarniniakowe • Leki • Zaburzenia endokrynne • Inne (np. unieruchomienie)
Hipokalcemia-przyczyny • Pseudohipokalcemia- wtórna do hipoalbuminemii (Cazjonizowany prawidłowy) • Niedobory wit.D • Zahamowane działanie PTH • Stany zapalne trzustki • Uszkodzenie nerek • Inne (np.wielokorotne transfuzje krwi)
Fosforany Fosforany występują przed wszystkim wewnątrzkomórkowo i są obecne w wielu rodzajach pożywienia (produkty mleczne i białka zwierzęce). • Metabolizm komórkowy (ATP) • Reakcje enzymatyczne (kinazy,fosfatazy) • Składnik kości (hydroksyapatyt) • Składowa kwasów nukleinowych i fosfolipidów Fosforany nieorganiczne=0,81-1,45 mmol/l
Co wpływa na stężenie fosforanów? • Interfernecje: -bilirubina -lipemia • Czynniki fizjologiczne -rytm dobowy
Co wpływa na stężenie fosforanów? • Czynniki przedanalityczne: -długie przechowywanie krwi -hemoliza -dieta -posiłek,menstruacja,dożylne podanie glukozy↓
Hiperfosfatemia-przyczyny • Wzrost wchłaniania -nadmiar wit. D -wlew fosforanów • Rozpad komórek -rabdomioliza -chemioterapia przeciwnowotworowa • Spadek wydalania -zaburzenia funkcji nerek -niedoczynność przytarczyc
Hipofosfatemia-przyczyny • Zahamowane wchłanianie -niedożywienie -przewlekła biegunka -niedobór wit.D • Zmiany wewnątrzkomórkowe -fosforylacja glukozy (terapia insulinowa) • Zmiany zewnątrzkomórkowe -wzrost wydalania z moczem -zasadowica oddechowa -niedoczynność przytarczyc -przeszczep nerki
Magnez • jest niezbędny w organizmie człowieka do działania około 300 enzymów i aktywacji witaminy B1 • uczestniczy w odbudowie fosforanowych źródeł energetycznych skurczu mięśniowego, kwasu ATP i fosforanu kreatyny • uczestniczy w syntezie i stabilizacji kwasów nukleinowych DNA i RNA, • Wpływa na uwalnianie neurotransmiterów • Stężenie Mg w komórce jest miernikiem jej aktywności metabolicznej • pomaga zachować równowagę psychiczną i fizyczną Mgcałkowity=0,66-1,07mmol/l Mgzjonizowany=0,45-0,60mmol/l
Co wpływa na stężenie magnezu? • Czynniki przedanalityczne -hemoliza (erytrocyty zawierają 3x więcej Mg niż osocze)↑↑↑ -antykoagulanty( chelatowanie jonów Mg)↓ -leki (suplementy)
Hipermagnezemia-przyczyny • Nadmierna podaż • Niewydolność nerek • Podaż litu!
Hipomagnezemia-przyczyny • Wzrost wydalania z moczem: -leki (np.diuretki) -uszkodzenie kanalików nerkowych -alkohol • Choroby przewodu pokarmowego: -zaburzenia wchłaniania -niedożywienie -biegunka • Zaburzenia endokrynologiczne -hiperaldosteronizm -cukrzyca Często spotykana w populacji szpitalnej!
Zalecane spożycie dla ludności Polski *Dawki: RDA zalecane dzienne spożycie (dla Niemowląt -AI wystarczające dzienne spożycie) **Na podstawie „Normy żywienia dla populacji polskiej-nowelizacja”; Instytut Żywności i Żywienia 2012