HẸP MÔN VỊ

1. HẸP MÔN VỊ

2. Mục tiêu • Nêu được nguyên nhân thường gặp gây HMV • Biết xuất độ, nguyên nhân HMV do loét • Trình bày được sơ đồ sinh lý bệnh HMV • Biết chẩn đoán xác định, chẩn đoán nguyên nhân HMV • Biết ng tắc đ trị, mục tiêu đ trị nội – ngoại khoa • Quan điểm mới về bệnh sinh và đ trị loét DDTT

3. GIẢI PHẪU DẠ DÀY ĐM vị ngắn Thực quản ĐM vị T ĐM thân tạng ĐM vị mạc nối T ĐM gan chung Bờ cong nhỏ ĐM vị P Cơ MV Bờ cong lớn ĐM vị mạc nối P

4. Đại cương • HMV: hẹp ngỏ ra của dạ dày (hang vị, môn vị, tá tràng trên nhú Vater) • Là BC hàng thứ 3 của loét DDTT; thường gặp trong K DD (hang vị)

5. Nguyên nhân • Loét DDTT - Trước 1990: 6-10% loét DDTT  HMV - Hiện nay: 2-5% loét DDTT nhập viện do HMV - Vị trí ổ loét: 80% ở TT, ống môn vị - Tính chất ổ loét: loét xơ chai gây hẹp loét non (phù nề, co thắt) • K dạ dày (2/3 ở hang môn vị): dễ gây HMV (sùi) • Khác: phì đại MV, tuỵ lạc chỗ, Hodgkin

6. Hẹp MV (loét, K) Cơ năng Loét non: viêm nhiễm phù nề co thắt Đáp ứng điều trị nội Thực thể Loét xơ chai K DD Phải đ trị ngoại Gđ  trương lực Đau cơn Nôn sớm sau ăn Gđ mất trương lực DD dãn Nôn muộn sau ăn • Mất nước • V tuần hoàn Suy thận trước thận Mất điện giải  H+ và K+ RL d dưỡng Thiếu máu  Albumin  Ure máu Kiềm chuyển hoá  mất K+ qua nước tiểu

7. Triệu chứng cơ năng • Giai đoạn  trương lực - Đau: thường có, sau ăn, quặn cơn,  sau nôn - Nôn: luôn có, sớm (có khi 6-12g) sau ăn, ko dịch mật, ngày càng nặng và thường xuyên • Giai đoạn mất trương lực - Đau: giảm do DD liệt (mất trương lực) - Nôn: ít hơn, muộn hơn (2-3 ngày sau ăn), lượng chất nôn 

9. Triệu chứng thực thể • Giai đoạn  trương lực - Dấu Bouveret: sóng nhu động từ T  P - Bụng lõm lòng thuyền: trướng trên rốn, lõm dưới rốn • Giai đoạn mất trương lực - Dấu óc ách khi đói (ứ đọng): đặc hiệu - Lượng dịch vị sáng ngủ dậy > 100 ml (bt: 30ml)

10. Triệu chứng toàn thân Biểu hiện toàn thân rõ ở giai đoạn muộn: • Gầy sút, sụt cân • Dấu mất nước: môi khô, mắt trũng, dấu véo da, lượng nước tiểu ít, táo bón • Co quắp tay chân (tetanie) do  canxi/máu • RL tri giác do  ure/máu

12. Cận lâm sàng • XN máu: ure , Alb , Na+ K+ Cl- , dự trữ kiềm  • X quang: với Barium - Chiếu: tuyết rơi, tăng hoặc mất nhu động - Chụp: ứ đọng (hơi-dịch-barium), DD dãn lớn • Nội soi: sau rửa sạch DD - Xác định nguyên nhân gây hẹp - Phân biệt với liệt DD

14. Chẩn đoán xác định, phân biệt • Cđoán xác định: - Cơ năng: nôn thức ăn cũ,  đau sau nôn - Thực thể: dấu Bouveret, dấu óc ách - X quang: tuyết rơi,  hay mất nhu động hình ảnh ứ đọng, DD dãn • Cđoán phân biệt: - Tắc ruột cao - Viêm tuỵ cấp

15. Chẩn đoán nguyên nhân Loét K Tiền sử đau Thường có, dài Ko có, ngắn Đau Điển hình Ko điển hình Bouveret Rõ Ko rõ Óc ách khi đói Rõ Ko rõ Sờ thấy u Ko Có thể X quang Dãn đều Khuyết ở hang vị NS Hẹp MV U sùi + ST

16. Điều trị • Nguyên tắc: cấp cứu trì hoãn - Hẹp thực thể: phẫu thuật - Hồi sức nội khoa: chỉnh RL nước đ giải,  viêm nhiễm, phù nề  khâu nối tốt hơn • Mục tiêu đ trị nội:  ứ đọng ở DD, chỉnh RL nước đ giải, nâng tổng trạng • Mục tiêu đ trị ngoại: giải quyết BC hẹp và nguyên nhân gây hẹp

17. Hẹp MV do loét • Cắt đoạn DD: đ trị BC và nguyên nhân • Cắt TK X + PT dẫn lưu DD (cắt hang vị, nối vị-tràng, mở rộng môn vị): đ trị BC và ng nhân, còn bàn cải • Nối vị tràng: chỉ đ trị BC

19. Hẹp MV do K • Cắt DD trừ căn hay làm sạch: hợp lý nhất • Nối vị tràng: tiên lượng xấu • Mở thông hổng tràng nuôi ăn: tiên lượng rất xấu

20. Tiên lượng Tuỳ nguyên nhân và ppháp PT • Hẹp do loét tốt hơn do K • Cắt DD/K: sống 6 tháng – vài năm • Mở hổng tràng/K: sống 1-3 tháng • Cắt DD/loét: chữa khỏi bệnh (BC sau mổ) • Nối vị tràng/loét: chỉ chữa BC, loét miệng nối 15-20%

21. Dự phòng (tiệt trừ H. pylori) • Loét DDTT • Loét DDTT có biến chứng: - Chảy máu, thủng - Hẹp MV cơ năng (bn trẻ) để  chỉ định PT? • Sau PT điều trị loét DDTT?