8 -umumiy o’rta ta’lim maktabi

1. Navoiyshahar XTMFMTTEB gaqarashli 8-umumiy o’rtata’lim maktabi

2. O`zbekiston davlati va huquqi asoslari Mavzu:O`zbekiston Respublikasisudtizimi Oqituvchi: IgamovAlisherllxamovich Sinf:8 “I” Darsturi:yangitushunchabilimlarni shakllantiruvchi Darsuslubi:interfaol, an`anaviy Darsjihozi: kompyutervositalari, tarqatmamateriallar, darslik

3. Darsning tarkibiy qismi O`zbekiston davlati va huquqi asoslari • Tashkiliy qism (yangiliklar)- 3 min • O`tgan mavzuni takrorlash- 8 min • Yangi mavzu bayoni- 15 min • Mustahkamlash- 8 min • Baholash- 3 min • Uyga vazifa- 3 min

4. Tashkiliy qism (yangiliklar) • a) salomlashish; • b) davomad; • c) psixologik muhit; Chet tillarni o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.KarimovToshkent shahri, 2012-yil 10-dekabr

5. Huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari O`tgan mavzuni takrorlash • 1.Huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari qaysilar? • 2.Prokurorlarning vazifalari nimalardan iborat? • 3.Prokuraturaning bugungi kundagi turlari? • 4.Amaldagi qonunlarga muvofiq dastlabki tergov ishlarini qaysi tergovchilar olib boradilar? • 5.Prokuror so’zining ma’nosi va prokuror nazorati qaysi davlat organi nomidan olib boriladi?

6. O`tgan mavzuni takrorlash • 1.Huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari qaysilar? • Sud tizimi • Adliya vazirligi va uning organlari • Prokuratura organlari • Ichki ishlar vazirligi • Milliy xavfsizlik xizmati • Davlat soliq qo`mitasi • Davlat bojxona qo`mitasi • Tergov organlari

7. Huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari O`tgan mavzuni takrorlash • 2.Prokurorlarning vazifalari nimalardan iborat? • 3.Prokuraturaning bugungi kundagi turlari? • 4.Amaldagi qonunlarga muvofiq dastlabki tergov ishlarini qaysi tergovchilar olib boradilar? • 5.Prokuror so’zining ma’nosi va prokuror nazorati qaysi davlat organi nomidan olib boriladi?

8. O`tgan mavzuni takrorlash 2.Prokurorlarning vazifalari nimalardan iborat? • -barcha jismoniy va yuridik shaxslar tomonidan qonunlarga itoat qilishlar ustidan nazorat qilish; • -davlat boshqaruv organlari va mansabdor shaxslar tomonidan noqonuniy xatti-harakatlar qilinishiga yo’l qo’ymaslik; • -noqonuniy harakatlarning oldini olish, qonunbuzarlikka yo’l qo’yilgan bo’lsa tezda bunga barham berish; • -fuqarolarning huquqlari va manfaatlarini himoya qilish;

9. Huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari O`tgan mavzuni takrorlash • 3.Prokuraturaning bugungi kundagi turlari? • 4.Amaldagi qonunlarga muvofiq dastlabki tergov ishlarini qaysi tergovchilar olib boradilar? • 5.Prokuror so’zining ma’nosi va prokuror nazorati qaysi davlat organi nomidan olib boriladi?

10. O`tgan mavzuni takrorlash 3.Prokuraturaning bugungi kundagi turlari? • 1. O’zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi; • 2. Qoraqalpog‘iston Respublikasi prokuraturasi; • 3. Toshkent shahri prokuraturasi; • 4. Viloyat prokuraturalari; • 5. Shaharlar va tumanlar prokuraturalari; • 6. Transport prokuraturasi; • 7. Harbiy prokuratura; • 8. Boshqa ixtisoslashtirilgan prokuraturalar.

11. Huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari O`tgan mavzuni takrorlash • 4.Amaldagi qonunlarga muvofiq dastlabki tergov ishlarini qaysi tergovchilar olib boradilar? • 5.Prokuror so’zining ma’nosi va prokuror nazorati qaysi davlat organi nomidan olib boriladi?

12. O`tgan mavzuni takrorlash 4. Amaldagi qonunlarga muvofiq dastlabki tergov ishlarini qaysi tergovchilar olib boradilar? ♦ Prokuratura organlarining tergovchilari; ♦ Ichki ishlar vazirligi tergovchilari; ♦ Milliy xavfsizlik xizmati tergovchilari olib boradilar.

13. Huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari O`tgan mavzuni takrorlash • 5.Prokuror so’zining ma’nosi va prokuror nazorati qaysi davlat organi nomidan olib boriladi?

14. Huquqni muhofaza qiluvchi davlat organlari O`tgan mavzuni takrorlash 5. Prokuror so’zining ma’nosi va prokuror nazorati qaysi davlat organi nomidan olib boriladi? • "Prokuror"fransuzcha so'z bo'lib, "qoralovchi" degan ma'noni anglatadi. Lekin lotinchada bu so'z "g'amxo'rlik qilish" ma'nosini anglatadi. • Prokuror nazorati davlat nomidan, davlatning oliy organi bo'lmish O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi nomidan amalga oshiriladi.

15. O`zbekiston Respublikasi sud tizimi Yangi mavzu bayoni 1. Davlat hokimiyatini ushbu tizimsiz tasavvur qilib ko'ring. Qanday vaziyatlar yuzaga kelishi mumkin? 2. Fuqarolar o‘rtasidagi nizolarni har xil sudlar hal qiladi. Nima uchun sudlar har xil. Hamma nizolarni bir xil sud organlari hal qilsa bo‘lmaydimi? Fikringizni asoslang. 3. Konstitutsiyaning 106- va 112- moddalarida sudlarning mustaqilligi alohida ta’kidlanganligiga sabab nimada deb o‘ylaysiz? Bu shunchalar muhimmi? Aksincha nima bo‘ladi? 4. Konstitutsiyaninfg 113- moddasining ahamiyati nimada deb o‘ylaysiz? Bunday qilinishi nimadalarga ta’sir o‘tkazishi mumkin? 5. Ayblanuvchilarning Konstitutsiya 116- moddasi orqali kafolatlangan huquqlari bo‘lmaganida qanday holatlar bo‘lar edi?

16. O`zbekiston Respublikasi sud tizimi Yangi mavzu bayoni 116- modda. Ayblanuvchi himoyalanish huquqi bilan ta'minlanadi. Tergov va sud ishini yuritishning har qanday bosqichida malakali yuridik yordam olish huquqi kafolatlanadi. Fuqarolarga, korxona, muassasa va tashkilotlarga yuridik yordam berish uchun advokatura faoliyat ko'rsatadi. Advokatura tashkil etish va uning ish tartibi qonun bilan belgilanadi. ♦ 2000- yilning 14- dekabrida O‘zbekiston Respublikasining “Sudlar to‘g‘risida”gi Qonuni (yangi tahriri) qabul qilindi.

17. Yangi mavzu bayoni O‘zbekistonda sudyalarning vakolat muddati – besh yil.“Sudlar to'g'risida"gi qonunning 1- moddasiga binoan, sud hokimyati tizimi quyidagilardan iborat: • – Konstitutsiyaviy sud; • – Oliy sud; • – Oliy ho‘jalik sudi; • – Qoraqalpog‘iston Respublikasining fuqarolik va jinoyat ishlari bo‘yicha oliy sudlari, fuqarolik va jinoyat ishlari bo'yicha viloyat va Toshkent shahar sudlari; • – Fuqarolik ishlari bo'yicha tumanlararo, tuman (shahar) sudlari, jinoyat ishlari bo'yicha tuman (shahar) sudlari; • – Harbiy sudlar • – Qoraqalpog‘iston Respublikasining xo‘jalik sudi, viloyat va Toshkent shahar xo'jalik sudlari.

18. Yangi mavzu bayoni - Qonunning 3- moddasiga ko'ra, sud hokimiyatiodil sudlovni amalga oshirish vakolatiga ega bo'lgan yagona hokimiyatdir. - Sud idoralarining mustaqilligi davlat tomonidan kafolatlanishi, Konstitutsiya va qonunlarda belgilab qo'yilishi BMT tomonidan qabul qilingan"Sud idoralarining mustaqilligiga oid asosiy tamoyillar" nomli xalqaro huquqiy hujjatda ham o'z ifodasini topgan.

19. Yangi mavzu bayoni O`zbеkistоn Rеspublikаsining Kоnstitutsiyaviy sudi qоnun vа ijrо hоkimiyati аktlаrining kоnstitutsiyaviyligini ko`rib chiqаdigаn sud hоkimiyati оrgаnidir. Rаis o`rinbоsаri: Mirbоbоyеv Bаhtiyor Shаmsutdinоvich

20. Yangi mavzu bayoni O`zbеkistоn Rеspublikаsi Оliy sudifuqаrоlik, jinоiy vа mа’muriy sud ishlаrini yuritish sоhаsidа sud hоkimiyatining оliy оrgаnidir. O`zbеkistоn Rеspublikаsi Оliy sudi Qоrаqаlpоg`istоn Rеspublikаsi оliy sudlаri, vilоyat, shаhаr, tumаnlаrаrо, tumаn sudlаri vа hаrbiy sudlаrning sudlоv fаоliyati ustidаn nаzоrаt оlib bоrish huquqigа egа. Rаis: Mustafoyev Bo‘ritosh

21. Yangi mavzu bayoni O`zbеkistоn Rеspublikаsi Оliy хo`jаlik sudi sud ishlаrini yuritish sоhаsidа sud hоkimiyatining оliy оrgаnidir. O`zbеkistоn Rеspublikаsi Оliy хo`jаlik sudi Qоrаqаlpоg`istоn Rеspublikаsi хo`jаlik sudining, vilоyatlаr vа Tоshkеnt shаhаr хo`jаlik sudlаrining sudlоv fаоliyati ustidаn nаzоrаt оlib bоrish huquqigа egа. Rаis: Ishmetov Aminjon Jabborovich

22. Yangi mavzu bayoni O`zbеkistоn Rеspublikаsining hаrbiy sudlаri tizimi: • O`zbеkistоn Rеspublikаsi Оliy sudi Hаrbiy hаy’аti; • O`zbеkistоn Rеspublikаsining Hаrbiy sudi; • Оkrug vа hududiy hаrbiy sudlаrdаn ibоrаt. Rаis: Mirzаyеv Tоhir Hаmdаmоvich

23. Yangi mavzu bayoni Mulkchilikning turli shakllariga asoslangan korxonalar, muassasalar, tashkilotlar o'rtasidagi, shuningdek tadbirkorlar o'rtasidagi, iqtisodiyot sohasida va uni boshqarish jarayonida vujudga keladigan xo‘jalik nizolarini hal etish Oliy xo‘jalik sudi va xo'jalik sudlari tomonidan ularning vakolatlari doirasida amalga oshiriladi. O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, 111- modda. Konstitutsiyamizning 115- moddasiga asosan O‘zbekiston Respublikasida sud ishlarini yuritish o‘zbek tilida, qoraqalpoq tilida yoki muayyan joydagi ko'pchilik aholi so'zlashadigan tilda olib boriladi. Aybsizlik prezumpsiyasi insonning nohaq jazolanishining oldini olish, muhimi, jamiyatda adolat muvozanatini o‘rnatishga qaratilgan tamoyildir Mamlakatimizda barcha sudyalar bir xil maqomga ega. Sudyalarning odil sudlovni amalga oshirish borasidagi faoliyatiga aralashishga yo'l qo'yilmaydi.

24. Yangi mavzu bayoni Amir Temurdavlatida odil sudlovni amalga oshirish uchun mukammal tizimdagi sud tizimi mavjud bo'lib, ular quyidagi to'rt sohaga bo'lingan va qozilar tomonidan boshqarilgan: • Fuqarolik sudi (aholi qozisi). • Harbiy sud (lashkar qozisi). • Shariat sudi (islom qozisi). • Amaldorlar sudi (xizmatchilar qozisi). Shahar, o'lka va viloyat aholisi jinoyat va fuqarolar ishi bo'yicha sud qilinardi. Bu ishda shariat, harbiy kishilarga nisbatan (tribunal) harbiy sud qo'llanilsada, tuzuklar asosida hukm chiqarilgan. Taxt vorislari uchun hukmni amirning o'zi chiqarardi.

25. Yangi mavzu bayoni Amaldagi qonunchilikka binoan, yigirma besh yoshdan kichik bo'lmagan, oliy yuridik ma'lumotga, yuridik ixtisosi bo'yicha kamida uch yillik mehnat stajiga ega bo‘lgan hamda malaka imtihonini ijobiy topshirgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi tumanlararo, tuman (shahar) sudi, xo‘jalik sudi sudyasi bolishi mumkin. Qonunda sudyalarning vakolat muddati besh yil qilib belgilangan.

26. “Klaster” metodi • Nimaniki o`ylangan bo`lsangiz, shuni qog`ozga yozing. Fikringizning sifati to`g`risida o`ylab o`tirmay, ularni shunchaki yozib boring • Bеlgilangan vaqt nihoyasiga еtmaguncha, yozishdan to`xtamang. Agar ma'lum muddat biror bir g`oyani o`ylab olmasangiz, u holda qog`ozga biror narsaning rasmini chiza boshlang • Muayyan tushuncha doirasida imkon qadar ko`proq yangi yangi g`oyalarni ilgari surish hamda mazkur g`oyalar o`rtasidagi o`zaro aloqadorlikni ko`rsatishga harakat qiling.

27. Mustahkamlash

28. O`zbekiston Respublikasi sud tizimi Uyga vazifa

29. E’tiborlaringiz uchun Rahmat!