Polsko-niemiecka umowa o ocenach oddziaływania na środowisko przegląd

1. Polsko-niemiecka umowa o ocenach oddziaływania na środowiskoprzegląd Ministerstwo Rozwoju Obszarów Wiejskich, Środowiska i Ochrony Konsumenta - Referat 51 - Wydział Spraw Prawnych - Andrea Sander

2. Ocena oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym na kilku poziomach regulacji - Płaszczyzna międzynarodowa:Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym EKG ONZ z roku 1991 - Konwencja z Espoo, Art. 8 dot. współpracy bilateralnej - Prawo europejskie:Dyrektywa 85/337/EWG o w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne - Art. 7 o udziale w postępowaniu w kontekście transgranicznym - Bilateralne umowy międzynarodowe • Umowa o współpracy w obszarze ochrony środowiska z roku 1994 (obowiązuje od 1998) • Umowa o wodach granicznych (1992) • Polsko-niemiecka umowa o OOŚ -> podpisana dnia 11.04.2006 w Neuhardenberg -> weszła w życie 06.07.2007 (Niemcy: Ustawa z dnia 13.04.2007, dziennik ustaw II S. 595) - prawo krajowe (D): Ustawa o ocenach oddziaływania na środowisko §§ 8 – 9b UVPG/ prawo krajowe Brandenburgii: § 3 BbgUVPG

3. Polsko-niemiecka umowa o OOŚ – PL-DE OOŚ- Treść • Artykuł 1: Zakres zastosowania • Artykuł 2: Powiadamianie • Artykuł 3: Dokumentacja OOŚ • Artykuł 4: Udział opinii publicznej • Artykuł 5: Stanowiska organów • Artykuł 6: Wymiana informacji • Artykuł 7: Konsultacje przed wydaniem decyzji • Artykuł 8: Przekazanie decyzji • Artykuł 9: Analiza realizacji projektu • Artykuł 10: Dotrzymywanie terminów • Artykuł 11: Tłumaczenia • Artykuł 12: Organ właściwy • Artykuł 13: Rozstrzyganie spraw spornych • Artykuł 14: Inne umowy międzynarodowe • Artykuł 15: Wejście w życie i wypowiedzenie umowy

4. Zakres stosowania (Art. 1 PL-DE OOŚ) -> Zakres stosowania: * Projekty dla których zgodnie z przepisami wewnątrzpaństwowymi musi zostać przeprowadzona OOŚ oraz * projekt może mieć znaczne negatywne transgraniczne skutki dla środowiska na terytorium innego państwa -> Art. 2-7 konwencji z ESPOO – znajdują zastosowanie -> transgraniczne OOŚ ma pierwszeństwo przed badaniem skutków dla gospodarki wodnej na wodach granicznych (należy poinformować Komisję ds. Wód Granicznych). -> Polsko-niemiecka umowa o OOŚ znajduje w odniesieniu do projektów, co do których przeprowadza się kilka postępowań, zastosowanie do wszystkich postępowań, w których przeprowadzane jest postępowanie w sprawie OOŚ

5. Informowanie o planowanych projektach, potwierdzania, inne informacje (Art. 2, załącznik 1 i 2 PL-DE OOŚ; Art. 3 ustęp 2 i 5 Konwencji z Espoo) • Powiadamianie o planowanych projektach przez stronę pochodzenia: - Informacja o planowanej działalności łącznie z informacjami będącymi do dyspozycji dotyczącymi skutków w kontekście transgranicznym • Informacja o rodzaju możliwych decyzji • Zalecane są właśnie teraz (w innym przypadku konieczne po deklaracji o udziale) merytoryczne informacje o postępowaniu OOŚ (właściwe organy) oraz harmonogram przekazywania stanowisk -> wzór w załączniku 1 (i 2) PL-DE OOŚ • Potwierdzenie odbioru przez stronę narażoną oraz informacja o zamiarze uczestnictwa w postępowaniu niezwłocznie, a najpóźniej w ciągu 30 dni (wzór w załącznikach 2 i 3 do PL-DE OOŚ) • Następnie przekazanie przez stronę pochodzenia, jeżeli nie miało to już miejsca: informacje o właściwych organach oraz inne związane ze sprawą merytoryczne informacje

6. Przekazanie dokumentacji OOŚ (Art. 3, 7 PL-DE OOŚ oraz Art. 4, aneks 2 Konwencji z Espoo) Dokumentacja OOŚ – (na temat przewidywalnych znacznych negatywnych skutków transgranicznych) – Co najmniej następujące informacje: - opis planowanych działań i celu • ewentualnie możliwe alternatywy (lokalizacja, technologia), łącznie z wariantem zerowym • Opis środowiska naturalnego, które zgodnie z przewidywaniami będzie znacznie narażone • Opis możliwych skutków planowanej działalności i alternatyw • Opis działań łagodzących negatywne skutki • Podanie metod prognozowania i założeń leżących u podstaw projektu • Podanie luk w wiedzy i niepewności, które zostały stwierdzone • Ewentualnie zestawienie programów nadzorowania i zarządzania • Streszczenie nietechniczne bądź materiał poglądowy -> Przesłanie wraz z tłumaczeniem i wyznaczeniem stosownego terminu na zajęcie stanowiska- z ofertą podjęcia konsultacji – informacja zwrotna, czy jest zainteresowanie konsultacjami

7. Udział opinii publicznej (Art. 4 PL-DE OOŚ) • Strona pochodzenia informuje o udziale społeczeństwa i proponuje terminy konsultacji (jeżeli istnieje zainteresowanie nimi) • Strona narażona informuje społeczeństwo i powiadamia o możliwości udziału w kraju pochodzenia (oznacza to, że np. w przypadku projektów w Niemczech polskie organy informują polską opinię publiczną o niemieckich przepisach prawnych) • Dana opinia publiczna może sama wnosić uwagi i zastrzeżenia wobec urzędów państwa pochodzenia (np. polska opinia publiczna może wnosić pisemne zastrzeżenia wobec niemieckich urzędów - odwrotnie?)

8. Stanowiska organów (Art. 5 PL-DE-OOŚ) -> Polska jako narażona strona umowy: Polskie Ministerstwo Środowiska (obecnie: Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska) przesyła stanowiska do Federalnego Ministerstwa Środowiska, Krajowego Ministerstwa Środowiska oraz do właściwego dla OOŚ organu: (kraj związkowy Brandenburgia: Krajowy Urząd Ochrony Środowiska/ inne) -> -> Niemcy jako narażona strona umowy: właściwy organ Niemiecki (Brandenburgia: Krajowy Urząd ds. Ochrony Środowiska i inne) przesyła stanowisko stronie polskiej, polskiemu Ministerstwu Środowiska (obecnie: Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska) oraz do urzędu właściwego dla OOŚ

9. Wymiana informacji (Art. 6 i 7 PL-DE-OOŚ) Wymiana informacji: nieformalna, organy biorące udział - zawsze Konsultacje - Strona pochodzenia oferuje po przekazaniu dokumentacji OOŚ stronie narażonej konsultacje: redukcja bądź likwidacja znacznych niekorzystnych skutków transgranicznych dla środowiska naturalnego, tzn. rozmowy o możliwych alternatywach, inne formy wzajemnego świadczenia pomocy, inne kwestie (art. 5 konwencji z Espoo), ale bez roszczeń o określone alternatywy czy możliwości redukcji • Informacja strony narażonej, czy jest zainteresowana konsultacjami najpóźniej wraz z przekazaniem stanowiska. • Na początek konsultacji: Porozumienie co do harmonogramu (ewentualnie gremium, inni uczestnicy postępowania lub eksperci mogą zostać zaproszeni) -> Brak decyzji co do projektu przed zakończeniem konsultacji (w harmonogra-mie ALE: wewnątrzpaństwowe terminy decyzji o przedsięwzięciu, art. 10!) -> Przed zakończeniem konsultacji: Strona pochodzenia powinna poinformować o działaniach mających na ceku redukcję lub likwidację skutków dla środowiska, które zostaną podjęte z uwagi na stanowiska organów/ zastrzeżenia opinii publicznej

10. Decyzja i jej przekazanie (Art. 8 PL-DE OOŚ) • Decyzja o projekcie podejmowana przez stronę pochodzenia musi odpowiednio uwzględniać wynik OOŚ (dokumentację) stanowiska i konsultacje • Niezwłoczne przekazanie decyzji przez stronę pochodzenia (łącznie z uzasadnieniem) stronie narażonej (tłumaczenie!) • Strona narażona udostępnia przekazaną decyzję odpowiednim organom oraz opinii publicznej

11. Analiza projektu - jeśli ją uzgodniono(Artykuł 9 PL-DE OOŚ) Możliwość ustalenia za obopólną zgodą, że i jak dalece po przeprowadzeniu projektu zostanie on poddany analizie, jeżeli przepisy wewnątrzpaństwowe to przewidują, np. (Art. 7 w związku z aneksem V do konwencji z Espoo): • Dotrzymanie warunków udzielania zgody oraz skuteczności działań redukujących • Sprawdzenie skutków w celu zarządzania i usunięcia niepewności • Kontrola realizacji wcześniejszych prognoz, aby móc przenieść wartości pozyskane z doświadczenia na przyszłe działania tego rodzaju

12. Terminy (Art. 10 PL-DE OOŚ) Obowiązują wewnątrzpaństwowe terminy dla informacji, stanowisk i zastrzeżeń strony pochodzenia (dotrzymanie także za pomocą elektronicznych środków komunikacji): Niemcy: • Stanowiska organów: z reguły 1 miesiąc • Społeczeństwo: z reguły jeden miesiąc na wyłożenie, a następnie dwa tygodnie na złożenie zastrzeżeń

13. Tłumaczenia (Art. 11 PL-DE OOŚ) Strona pochodzenia tłumaczy/ płaci za: • Powiadomienie (pierwsza informacja, Art. 3 ustęp 2 konwencji z Espoo oraz art. 2 ustęp 1 i 2 PL-DE OOŚ) oraz przekazanie dokumentacji (Art. 3 ustęp 5 konwencji z Espoo; patrz Art. 2 ustęp 5 PL-DE OOŚ), nietechniczne streszczenie dokumentacji OOŚ łącznie z tymi częściami, które pozwalają na oszacowanie skutków dla środowiska • Tłumaczenia ustne podczas rozpraw administracyjnych otwartych dla społeczeństwa i konsultacji • Decyzja odnośnie planowanego projektu łącznie z częściami uzasadnienia, które pozwalają określić, jak dalece dokumentacja OOŚ, stanowiska strony narażonej, wyniki konsultacji i działania mające na celu redukcję skutków dla środowiska zostały uwzględnione. • Pozostałe dokumenty, które są dla przebiegu postępowania nieodzowne, np. zaproszenia na konsultacje • Ewentualnie wyniki analizy (Art. 7 PL-DE - OOŚ)

14. Właściwy organ (Art. 12 umowy PL-DE - OOŚ) Jeżeli nie podano właściwego urzędu, to obowiązują przepisy wewnątrzpaństwowe: • w Niemczech – Prawo organizacujne kraju związkowego (właściwe są z reguły organy krajów związkowych)! • Polska: Ministerstwo Środowiska bądź Generalny Dyrektor ds. Ochrony Środowiska

15. Różnice zdań, inne umowy międzynarodowe, wejście w życie • Różnice zdań co do zastosowania i wykładni polsko-niemieckiej umowy o OOŚ są przekładane przez grupę roboczą ds. realizacji konwencji z Espoo, potem: polsko-niemieckiej komisji ds. współpracy sąsiedzkiej w dziedzinie ochrony środowiska (art. 13) • Inne umowy międzynarodowe obowiązują bez zmian (art. 14) • Wejście w życie 1 miesiąc po nocie informującej o spełnieniu wymaganych warunków wewnątrzpaństwowych dla wejścia w życie umowy (06.07.2007) - termin wypowiedzenia 6 miesięcy od noty (art. 15).