ERGENLİK VE ERGENLE İLETİŞİM CİNSEL EĞİTİM TACİZDEN KORUNMA

1. ERGENLİK VE ERGENLE İLETİŞİMCİNSEL EĞİTİMTACİZDEN KORUNMA

2. ERGENLİK DÖNEMİ

3. Ergenlik nedir? • Gerek ergenlik gerekse gençlik dönemleri insan yaşamının en güzel, en mutlu ve en güçlü dönemleri olurken, aynı zamanda birer kriz ya da bunalım dönemleridir. • Ergenlik, çocukluktan çıkıp genç kızlığa, bir erkek için delikanlılığa adım atma dönemidir. • Ergenliği, zamanı biraz farklı olsa da herkes yaşar. • Ergenlik büyümenin doğal bir parçasıdır. • Ergenlikte fiziksel değişimler olur.

4. Aşırı hassasiyet ve alınganlık, • Asabi davranışlar, çabuk sinirlenme, • Aldırmazlık, boş vermişlik, dağınıklık, unutkanlık, • Kararsızlık, huzursuzluk, • İnatçılık, • Sabırsızlık, • Sık sık yalnız kalma isteği, amaçsız ve başıboş zaman geçirme, • Hayal kurma, gündüz rüyaları, • Bencilleşme.

5. Ergenlik Çağı Ne Zamandır? • Kızlar ,ergenliğe 11-13 yaşlarında girer. • Erkekler, ergenliğe 13-15 yaşlarında girer. • Ergenlik 18-20 yaşa kadar devam eder. • Kızlar erkeklerden 2 yıl önce ergenliğe girerler.

6. Fiziksel değişim • Boy artışı en hızlı kızlarda 11-12 yaşlar; erkelerde 13-15 yaşlar arasındadır. • Kızlarda 16-18 yaşlarında; erkeklerde 18-20 yaşlarında boy artışı durur. • Organlardaki büyüme sırası şöyledir; • baş - el, ayak - kol, bacak – beden • Bu büyüme sırası görüntüde dengesizlik yaratır. Bedeninizi kontrol etmede güçlük yaşayabilirsiniz. Ancak bu sorun, büyüme tamamlanınca ortadan kalkacaktır.

7. ERGENLERİN FİZİKSEL DEĞİŞİKLİKLERİNE KARŞI TUTUMLARI • Ergenler için kendi görünüşleri önemlidir. • Ayna karşısında saatler geçirebilirler. • Kızlar erkeklere göre daha çok dış görünüşleri ile ilgilenir.

8. FİZİKSEL DEĞİŞİKLİKLERİNE KARŞI KAYGILARI : • Kendi bedeni ile başkalarının bedenleri arasındaki farkı görebilir, kaygılanabilir. • Ani büyümenin nedenini öğrenmek isteyebilir. • Giysi bulmak sorun olabilir. Küçük şeyler giymek onları üzebilir.

9. Ergenliğe yaklaşırken kızların ilk adet görme, erkeklerin ise gece boşalmaları (ıslak rüyalar) konusunda bilgilendirilmesi unutulmamalıdır. Eğer bir çocuk, bunların ne olduğunu bilmezse, karmaşık duygular içine girer. Şaşkınlık, utanma, korku, suçluluk duyar. Hatta belki de hastalandığını zannedebilir

10. Zihinsel Özellikler: • Kararlarında atak davranır, • Elindekiyle yetinemez, mutlu olmaz, • Eleştirmeye başlar, • Hayatta farklı seçeneklerin olduğunun farkına varır, • Düşünme yeteneği artar, • Sosyal düşünce biçimi gelişir, düşünceyi sorgulamasında, yönlendirmesinde artış görülür.

11. Sosyal Özellikler: • Aileden kopar, dış çevreye yönelir, • Arkadaş çevresi oldukça önemlidir, • Toplumsal olaylara ve politikaya ilgi artar, • Aileye ve kurallara karşı baş kaldıran davranışlarda bulunur, • Argo konuşmalar başlayabilir, • İlgilerde çeşitlenme görülür

12. Duygusal Özellikler: • Duyguları değişiklik gösterir, • Kendi öz kimliğini arayış içindedir , “ Ben kimim?” sorusuna cevap arar, • Bocalama, çelişki ve bunalımlar içindedir; tepkilerinde iniş-çıkışlar vardır, • Bağımsızlık isteği vardır, anne - babasını eleştirmeye başlar, • Çevre sine başkaldırır, başına buyruk olmak ister, • Kaygı hali oldukça fazladır • İçe kapanabilir.

13. CİNSEL GELİŞİM • Kızlarda ve erkeklerde farklı değişimler olur. • ERKELERDE: • Kol ve bacak kasları gelişir. Omuzlar genişler. • Sesler kalınlaşır. • Sivilceler artar • Yüzde bıyık ve sakal çıkar • Vücutta kıllanma olur. • Erkek üreme organı ve erbezleri (testis) büyür, sperm üretilmeye başlar. • Islak rüya (cinsel kaynaklı rüyalar görerek spermler boşalabilir)

14. KIZLARDA; • Göğüsler büyür, kalçalar yuvarlaklaşır. • Sesler olgunlaşır. • Sivilceler artar. • Vücutta kıllanma olur. • Adet kanaması başlar. Ayda bir kanama olur.

15. Erkek Ergenlerde Doktora Başvurulması Gereken Durumlar: • Tek ya da her iki testiste ani ya da giderek artan sancı, ağrı • Skrotumun içinde testislerden birinin sürekli yukarıda durması • Skrotumda şişlikler • Skrotum içinde iki yerine tek testis bulunması • Penis ucunda ağrılı şişme • İdrar yaparken ağrı, zorluk, yanma duygusu ve eşlik eden ateş

16. Kız Ergenlerde Doktora Başvurulması Gereken Durumlar: • 9 yaşından önce âdet görmeye başlanması • 16 yaşına kadar göğüs büyümesi, tüylenme gibi ergenlikte görülen değişikliklerin başlamaması ve henüz âdet görülmemesi • 18 yaşına gelindiğinde ergenlikte görülen değişikliklerin başlamış, • ancak henüz âdetin görülmemiş olması • Âdet kanamalarının 21 günden daha sık, 35 günden daha uzun aralıklarla olması • Âdet kanamalarının 7 günden uzun ya da 1 günden kısa sürmesi

17. İki âdet arasında kanamalar olması • Âdet kanamalarının aşırı miktarda olması • Akıntılar: • Her genç kızda hastalık olmayan normal bir akıntı vardır. Kokusuz, kirli beyaz bir akıntı korkutmamalıdır. • Herkesin boyu ve kilosu nasıl aynı değilse, akıntı miktarı da kişiden kişiye göre değişir. • Akıntının sarı-yeşil renkli ve kötü kokulu olması

18. Süt kesiği gibi pütürlü olması ve ekşi kokması • Her zamankinden çok daha fazla akıntı olmaya başlaması • Beraberinde kaşıntı ve yanma hissi bulunması

19. Karın ve Kasık Ağrıları • Bazı genç kızlarda karın alt bölgesinde değişik biçimlerde kendini gösteren ağrılar olabilir. Bu ağrılar, bir ağırlık ya da batma gibi hafifçe başlayıp şiddetlenebilir ve sonra azalabilir.

20. Âdet Öncesi Gerginlik • Bazı genç kızlar, âdet görmeden önce bir kaç gün süresince gergin ve kırılgan olabilir. • Böyle bir durum dünyadaki çoğu kadının ortak sorunudur.

21. Âdet Sancısı: • Bazı genç kızlar, âdet kanamaları sırasında bel ve kasıklarında ağrı duyabilir. Sancı, kasılma biçiminde olup, zaman zaman artıp azalabilir. • Bu ağrı, âdetin ilk gününde ya da 1-2 gün öncesinde başlayabilir. Sancı ile birlikte bulantı, kusma da olabilir. • Âdet sancısını azaltmak için bel ve karın bölgesini sıcak tutmak ve beden hareketleri yapmak yararlı olabilir. Sancı rahatsızlık veriyorsa bir hekime başvurmalıdır.

22. Kramplara (adet sancılarına) karşı neler yapabilirsiniz? • - Egzersiz • - Ilık duş • - Ayaklara sıcak su torbası • - Normal gündelik etkinliklere devam

23. CİNSEL EĞİTİM • Çocukluğun ilk yıllarında başlayıp, ergenliğin sonuna kadar devam etmelidir.

24. CİNSEL GELİŞİM VE CİNSİYET EĞİTİMİ • İnsan birbiriyle etkileşen ve birbirleriyle paralel gelişen bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve cinsel gelişim alanları ile bir bütündür. Hiçbir gelişim alanı diğerinden öncelikli düşünülmemelidir. Unutulmamalıdır ki insan tüm gelişim alanlarında paralel gelişim gösterdiğinde mutludur.

25. Cinsiyet rolünün kazanımında çocukların geçirdikleri psikoseksüel gelişim evrelerin de etkisi bulunmaktadır. Normal gelişim gösteren ve özel eğitime gereksinim duyan çocukların psikoseksüel gelişimi konusunda bilgi sahibi olmak, çocuklarımızın eğitimlerini planlarken bizlere yol gösterici olabilir.

26. 5 PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM DÖNEMİ VARDIR Oral dönem (0-18ay): • Bu dönemde ilk zevk alınan bölge ağızdır. Emme, çiğneme, ısırma çocuğun oral olarak ilk eylemleridir. • Açlık ve susuzluk gibi gereksinimlerin anne memesiyle gideriliyor olması hoşnutluk verir. Bunlar çocuğun ilk zevkleridir.

27. Bu dönem zeka gelişiminde de duyu-devin dönemi olarak adlandırılır. • Bu dönemde duyulara yönelik gerçekleştirilen eylemler çocuğun pek çok zihinsel yapı oluşturmasına da hizmet eder.

28. Anal dönem (18-36.ay): • Bu dönemde zevk alınan ikinci bölge anüstür. Çocuğa hoşnutluk veren beden kontrolüne yönelik girişimleri onun dışkısını kontrol etmesini sağlar. • Bu kontrol çocuğun edilgenlikten bağımsızlığa geçmesini sağlayan ilk eylemdir.

29. Çocuk çişini ve kakasını kontrol ederek tamamen yetişkine bağımlı yaşamını bir bağlamda da olsa sona erdirmektedir. • Bu ayrılma ve bireysellik çocuğun karmaşık duygular yaşamasına da neden olmaktadır. Bu dönem zeka gelişiminde işlem öncesi dönemin, sembolik evresi olarak adlandırılmaktadır.

30. Çocuk duyu-devin dönemindeki kişi ve nesnelerle etkileşme girişimlerine dayalı olarak kişi ve nesnelerin sembolleri ile ilişkilendirebilmektedir. • Bu nedenle tuvalet eğitimi yapılırken annenin tavrı ve bakıcının tarzı çok önemlidir.

31. Uygun olmayan davranışlar çocukta inatlaşma, katı görüşlülük, aşırı düzen veya cimrilik gibi davranışların alt yapısını oluşturabildiği belirtilmektedir. • Her şeyin yolunda gittiği bir eğitim süreci sonunda ise çocuğun uyumlu ilişkiler geliştirebilme, özerk, bağımsız, girişimci, kararlı ve iş birliği yapabilme yeteneklerinin gelişmesine yardımcı olunacağı ifade edilmektedir.

32. Fallik dönem (36-60.ay): • Bu dönemde zevk alınan bölge cinsel organlardır. • Çocuk bedenini tanıma ve kontrol altına alma girişimlerini bu dönemde de sürdürdüğünden cinsel organlarıyla oynama çocuğun sıkça yaptığı eylemlerdendir.

33. Normal gelişim gösteren çocuklarda bu dönemde Oedipus ve Elektra karmaşasından söz edilmektedir. • Çocuk hemcinsi ebeveyni ile özdeşim kurmaya çalışırken diğer yandan da ceza kaygısı hissettiğinden, ahlak dışı veya günahkar olarak yargılanma korkusu yaşamaktadır.

34. Bu dönem zeka gelişiminde işlem öncesi dönemin, sezgisel evresi olarak adlandırılır. • Çocuk zihinsel olarak sıralama, sınıflama yapabilmekte, sembolik oyunlarla cinsel korunumun gelişimini yansıtmaktadır. • Zihinsel performansı bu dönemin karmaşasını anlamlandırarak aşmasına yetmediği için sıkça soru sorarak netleşmeye çalışır.

35. Bu nedenle bu dönem en çok soru sorulan dönemdir. • Çocuğun soruları geçiştirilmeksizin sabırla ve anlayacağı dilden yanıtlanmalıdır. Bu dönemdeki çatışmaların, karmaşanın halledilememesi suçluluk, cinsel yönelimlerinin bastırılması ile sonuçlanabileceği belirtilmektedir.

36. Gizil (Latent) dönem (6-11y): • Bu dönemde cinsel konulara olan merakın azaldığı söylenmektedir. • Aslında önceki dönemlerde edinilenlerin pekiştirilme evresidir. • Çocuk kendi cinsine ilişkin toplumsal rolleri (karşıt cins ebeveyne sevgi ile yönelim)yineleyerek dener.

37. Öğrendiklerinin farklı ortamlardaki (okul, oyun, akraba çevresi) geçerliliğini çevreden aldığı dönütlerle sınar. • Bu denemeler, öğrenmelerini pekiştirirken, uyarlama becerilerinin de arttırılmasına yarar. • Gizlenmiş gözlemleme yoluyla farklı modellerle de özdeşimler kurmaya başlar.

38. Pekiştirme evresi olarak iyi değerlendirildiğinde önceki evrelere ilişkin edinimlerin desteklenmesi ve eksiklerin telafi edilmesi için uygun bir dönemdir.

39. Genital dönem (11- 18): • Bu dönem ergenlik dönemini de kapsar. • Çocuk fiziksel farklılığını anlamıştır ve değişmezliği kabullenmeye çalışır. • İçinde yaşadığı toplumda cinsler arası ayırımcılık ne kadar az ise bu süreç o kadar kolaylaşır.

40. Bu dönemde bir gruba dahil olma çok önemlidir. • Çocuğun kafasındaki ileriye dönük belirsizlik (gerçekçi amaçlar, meslek belirleme) bazen dahil olunacak grubun yanlış seçilmesine ve ya grup değiştirmesine neden olur.

41. Hemcinsi olan ebeveyni model alarak bağımsız bir yetişkin gibi karşı cinse olgun bir sevgi gösterimi sergilemeye çalışır. • Artık çocuğun ilgi odağı kendisi ve ailesi dışında bir kişi olmuştur. • Aile ile ilgili çözümlenmemiş karmaşa varsa yeniden gündeme gelir.

42. Özel eğitime ihtiyacı olan çocuklarımız için yeniden gözden geçirelim ;

43. Özel eğitime gereksinim duyan çocuklarda psikoseksüel gelişim açısından farklılıklar söz konusu mudur? • Cinsellik kavramının gelişimi duygu ve aklın birlikte kullanımını gerektirir.

44. Zeka düşünmeyi, yorum yapmayı, olaylar arasında ilişki kurmayı, seçenekler oluşturmayı, uygun tercihler yapmayı sağlar. • Cinsel gelişim, fiziksel gelişim ve olgunluğu temel alan eylemsel girişimlerin zihinsel kapasiteye göre anlamlandırılmasıyla sağlanan cinse özgü duygusal ve sosyal gelişim alt yapısının oluşturulması anlamına geldiği söylenilebilir.

45. Özel eğitime gereksinim duyan çocuklarımızın eğitimlerini planlarken her zaman normal gelişim evrelerinde edinilmesi gerekenler rehber olarak kullanılmaktadır. • Genellikle özel eğitime gereksinim duyan çocukların gelişim evrelerinden aynı sıra ile ancak farklı süreçte geçtikleri fikri kabul edilmektedir.

46. Bu zihin gelişimi için nasılsa cinsel gelişim içinde öyle ele alınmalıdır. • Bu bağlamda cinsel gelişimi anlamamızı sağlayacak psikoseksüel gelişim evrelerini yeniden gözden geçirerek neleri ne zaman öğretmemiz gerektiği konusunu gözden geçirelim.

47. Özel gereksinimli çocukta, Oral dönemdeki (0-18ay) gelişimi sağlayan emme, çiğneme, ısırma gibi ilk eylemlerin geciktiği ya da hiç gerçekleşmediği görülebilmektedir.

48. Çoğu zaman Özel eğitime muhtaç çocukta duyusal algılara dayalı etkileşim girişimleri ve devinime dayalı ilişkilendirmeler de sınırlı kalmaktadır. • Oral dönemdeki gelişimi sağlayan açlık ve susuzluğun anne memesiyle giderilmesiyle yaşanacak olan hoşnutluk yaşanamaya bilmektedir.

49. Temel gereksinimlerin giderilmesine bağlı olarak gelişmesi beklenen temel güven, bağımsız kişiliğin gerçekleşememesi sürekli alma isteğinin, ağızla ilgili olumsuz alışkanlıkların (parmak emme, tırnak yeme) görülme olasılığının artmasına neden olmaktadır. • Bu dönemi normal gelişim özelliği göstererek geçiren özel eğitime muhtaç çocuklarımız erken tanılandıklarında avantajlı sayılabilirler.

50. Bu dönemdeki edinimlerin sağlanabilmesi için, ağızla yapılan girişimlerin zihinsel gelişimi destekleyici denemelere dönüştürülmesi planlanabilir. • Yumuşak ve yuvarlak hatlı sert nesneler;farklı renkle kodlanmış farklı tadlar; aynı renkte fakat farklı kokuyla eşlenmiş tadların denetilmesi gibi etkinliklere yer verilebilir.