Amaç Kazanılan derece Derece Seviyesi Kabul ve Kayıt Koşulları Önceki Öğrenmenin Tanınması

1. Amaç • Kazanılan derece • Derece Seviyesi • Kabul ve Kayıt Koşulları • Önceki Öğrenmenin Tanınması • Yeterlilik Koşulları ve Kuralları • Program Profili • Program Yeterlilikleri

2. İstihdam Olanakları • Üst Derece Programlarına Geçiş • Ölçme ve Değerlendirme • Mezuniyet Koşulları • Eğitim Şekli Tam zamanlı Full -time • BölümBşk. ve AKTS Koord.

3. Dersler ve AKTS Kredileri • Bütün dersler doğru olarak tanımlanacak, Her yarıyılda tam olarak 30 AKTS olacak • Zorunlu • Seçmeli • MYO ortak Z / S ? • Hangi prog. dersi ise o prog. Harf Kodu • Değilse MYO kodlu • Sosyal Seçmeli – SSD kodlu

4. Dersler ve AKTS Kredileri • Tanımlanan Derslere ilişkin bilgiler girilecek • Ders Tanımı • Dersin AKTS İşyükü • Ders Öğrenme Çıktıları • Ders Akışı • Dersin Program Çıkt. Katkısı • Değerlendirme Yöntem ve Kriterleri • Ders Kategori Listesi X • Ders ve Program Yeterlilikleri Matrisi X

5. Amaç bir cümle ile ifade edilecektir Kazanılan derece Biyosistem Mühendisi BiosystemsEngineer Gıda Teknolojisi Teknikeri Food Technologies Technician Derece Seviyesi Önlisans: ShortCycle (Associate’sDegree) Lisans:FirstCycle (Bachelor’sDegree) Ylisans:SecondCycle (Master’sDegree) Doktora:ThirdCycle (DoctorateDegree)

6. Kabul ve Kayıt Koşulları • Önceki Öğrenmenin Tanınması • Yeterlilik Koşulları ve Kuralları • Program Profili • Program Yeterlilikleri

7. DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI

8. Türk Dili • Atatürk İlkeleri ve İnk. Tarihi • Yabancı Dil • Temel Bilgi Teknolojileri • Dersleri için alınan kararlar uygulanmalı • AKTS kredileri ve içeriği ile ilgili düzenleme yapılmayacak. • Bu dersler zaten tanımlı, kredisi ve AKTS kredisi uygun dersi seçeceğiz.

9. Staj AKTS hesabı • 6 haftalık staj için: • Günde 8 h x 5 gün/ hafta x 6 hafta=240 saat 240 saat/30 saat = 8 AKTS 4 +4 AKTS olmak üzere Uygun olan iki döneme yayılabilir

10. DERSÖğrenme Çıktılarının Yazılmasında Dikkat Edilecek Kurallar • Genellikle bir ders için 8’den fazla öğrenme çıktısı yazılması çok olası değildir. • Eğer 10’dan fazla öğrenme çıktısı yazılmışsa bunlar muhtemelen çok fazla müfredat detayı belirtiyordur ve değerlendirme sürecinde idaresi oldukça güç olacaktır. • Her ders için en az 4 öğrenme çıktısı yazılacak Doğaldır ki Öğrenme Çıktılarının sayısı dersin büyüklüğü ile de alakalıdır. • Akılda kalıcı ve anlamlı olacak şekilde az sayıda, • önem düzeyi yüksek çıktıların yazılmasına gayret gösterilmelidir.

11. DERSÖğrenme Çıktılarının Yazılmasında Dikkat Edilecek Kurallar Öğrenme Çıktıları, öğrencilerin öğrenme aktivitesini tamamladıktan sonra ne yapmaya yatkın (yetenekli) olduğunu belirten basit bir ‘temenniler listesi’ olmamalıdır. Öğrenme Çıktıları; • basit ve açık bir şekilde tanımlanmalı ve • geçerli bir şekilde değerlendirilmeye (ölçülmeye) müsait olmalıdır.

12. ÖNEMLİ HUSUSLAR Önemle üzerinde durulması gereken husus aktif fillerdir. Anahtar Sözcük ‘Yapmak’ (DO) dır. Öğrenim Çıktıları taslağının hazırlanmasındaki anahtar ihtiyaç da aktif fiillerin kullanılmasıdır. Anlamak, bilmek, farkında olmak, takdir etmek gibi muğlak fiillerdenolabildiğince kaçınılmalıdır. Bilmek ve anlamak yerine tanımak, teşhis etmek, tanımlamak, anlatmak göstermek gibi fillerin kullanılması daha uygundur. Anlamak ve Bilmek kolayca Ölçülebilir fiiller değildir. Tanımlamak, uygulamak, analiz etmek gibi somut fiiller aşina olmak, bilmek, anlamak gibi fillere nazaran değerlendirme açısından daha fazla yardımcı olmaktadır.

13. MUĞLAK İFADELER Öğrenme çıktıları ile ilgili diğer bir genel hata, öğrenmenin betimlenmesi yerine öğrenmenin kendisi ile ilişkilendirilmesidir. ‘Dersin sonunda öğrencinin laboratuar çalışmalarındaki sağlık ve emniyet uygulamalarını bilmesi beklenmektedir’ Öğrencinin uygulamaları bilip bilmediğini ancak bilgisini gösterebildiği zaman söyleyebiliriz. Bu amaçla öğrenciden rapor yazması, soruları cevaplaması, uygulamaları sözlü olarak anlatması… istenebilir. Bu istenenler öğrenme çıktısı olarak yazılabilir.

14. Amaçlar ve Öğrenme Çıktıları için kullanılan sözcük dağarcıkları arasındaki farklara ilişkin bazı örnekler AMAÇLAR Bilmek Anlamak Belirlemek Kavramak Aşina olmak DERS Öğrenme Çıktıları Ölçülebilir Olmalı Farkı görmek (ayırt etmek) Seçmek (karar vermek) Düzenlemek (birleştirmek) Ayarlamak Teşhis etmek (tanımlama) Çözümleme, Uygulama, Listeleme

15. Öğrenme Çıktıları Basit olmalı Normalde bir cümle ve bir fiil den oluşmalı Anlaşılması güç ifadelerden kaçınılmalı Çok gerekli durumlarda daha fazla açıklık sağlamak için alt öğrenme çıktıları yazabilirsiniz

16. Ekonomi programındaki bir ders için örnek Öğrenme Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • stok market zamanlamasının ana göstergelerini listeleyebilecektir. • temel ekonomik göstergeleri tanımlayabilecekve aralarındaki farkı ayırt edebilecektir • Türkiye’nin ulusal gelir ve harcama hesaplarını yorumlayabilecektir. • Parasal ve mali politikaları arasında ayrım yapabilecektir.

17. Ekonomi programındaki bir ders için örnek Öğrenme Çıktıları Bu dersi başarıyla tamamlayan öğrenciler; • ekonomik hususların daha büyük açıklıkla anlaşılmasını sağlayacak ekonomik hesaplamaları yapabilecektir. • ekonomik kriterleri kullanarak bütçe ile ilgili kararları kritizeedebilecektir (eleştirebilecektir). • firma hesapları ve hesap oranlarını yaparak,yorumlayabilecektir. • iş döngüsündeki değişikliklere karşılık olarak uygun bütçesel politikalar formüle edebilecektir. • devletin … alanlarda mali politikalarını değerlendirebilecektir.

18. Ders Öğrenme Çıktısı; Ölçülebilir/ Değerlendirilebilir Olmalı Öğrenme Çıktıları değerlendirilmeye yatkın olmalıdır • öyle bir şekilde yazılmalıdır ki öğrencinin bahse konu çıktıya ulaşıp ulaşmadığının test edilmesi mümkün olmalıdır. • İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ?

19. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? Sırasıyla üç bölüm içermelidir. • DAVRANIŞ: Bir öğrenme etkinliği sonucunda öğrencilerin neyi yapabileceklerini ifade eden bir etken fiil kullanılmalıdır. • KOŞUL: Öğrencilerin davranışı gerçekleştirecekleri ortam veya durum ya da öğrendiklerini göstermelerini istediğimiz, onlara verdiğimiz araçlar/bilgilerdir. • KRİTER: Kabul edilebilir yanıt aralığı ya da limitleri. öğrenenin öğrenme çıktısını ne ölçüde başardığını nasıl belirleyebiliriz sorusun cevabıdır.

20. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? DAVRANIŞ • Öğrenme faaliyeti sonucunda oluşan gözlemlenebilir değişikliklere işaret ettiğinden öğrenme çıktısının bu kısmında bir etken fiil kullanılmalıdır; • Öğrencilerin ne göstereceklerini/başaracaklarını net bir şekilde anlamaları için, bu kısımda etken fiil kullanımı çok önemlidir. Örneğin;

21. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? DAVRANIŞ Gözlemlenebilir olmayan ve bu yüzden ölçülmeleri zor olan fillerin kullanımından kaçınılmalıdır.

22. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? KOŞUL • Davranış nasıl gerçekleştirilecektir? • ne verilmektedir? • ne verilmemektedir? • değişkenler nelerdir? • hangi araçlar sağlanmaktadır? • davranışın hangi durum/ortamda gerçekleştirilmesi gereklidir?

23. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? KRİTERLER • Etkin bir öğrenme çıktısı öğrenme faaliyetinin başarıldığının kanıtlanması için gerekli performans niteliklerini içermeli • Bu nitelikler ölçme ve seviyetanımlamada ana unsur. Örneğin:• Ne kadar sıklıkla?• Ne kadar iyi?• Kaç tane?• Ne kadar? • Öğrenme çıktısının başarıldığını nasıl bileceğiz?

24. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? ÖRNEK - 1 Bu dersin sonunda öğrenciler; “bir veri setinden standart sapmayı hesaplayabilecektir” • Koşul- Bir veri seti • Davranış – öğrenci standart sapmayı hesaplayabilecektir • Kriter (anlaşılan) – hesaplanan sayı/değer doğru olacak.

25. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? ÖRNEK - 2 Bu dersin sonunda öğrenciler; “sürdürülebilir konut özelliklerinden en az 3’ünü listeleyerek mevcut bir konut projesinde bu özellikleri uygulayabilecektir." • Koşul- Mevcut bir konut projesi • Davranış - Özelliklerini listeleyebilecek ve uygulayabilecek • Kriter – en az 3 özellik listeleyebilecek

26. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? ÖRNEK - 3 Bu dersin sonunda öğrenciler; “verilen öğrenme çıktılarından, öğrenme çıktılarını kazanma başarılarını ölçmek için uygun bir çoktan seçmeli soru seti geliştirebilecektir.” • Koşul- verilen öğrenme çıktıları • Davranış- çoktan seçmeli soru seti geliştirebilecektir. • Kriter- uygun bir çoktan seçmeli soru seti olacak

27. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? ÖRNEK - 4 Bu dersin sonunda öğrenciler; “sınıf ortamında, davranışların iyileştirilmesi amacıyla olumlu pekiştirmeye ilişkin uygun örneklerin kullanımını gösterebilecek ve değerlendirebilecektir.” • Koşul- sınıf ortamı • Davranış- gösterebilecek ve değerlendirebilecektir. • Kriter- uygun örnekler olmalı

28. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? ÖRNEK - 5 Bu dersin sonunda öğrenciler; “söylemsel ve/veya dilbilimsel teoriler gibi farklı edebi yaklaşımları kullanarak bir metni ayrıntılı olarak analiz ederek yorumlayabilecektir.” • Koşul- analiz ve yorumu yapılacak bir metin • Davranış- analiz edebilecek ve yorumlayabilecek • Kriter- farklı yaklaşımlar kullanarak ayrıntılı analiz/yorumlama

29. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? ÖRNEK - 6 Bu dersin sonunda öğrenciler; “klinik ortamda paylaşılan bilgiler ve karar verme yöntemlerini, bir derinlemesine eleştirel kompozisyon yazma yoluyla tanımlayabilecek ve kritik yaparak değerlendirebilecektir.” Koşul- Klinik ortam Davranış– Tanımlayabilecek /değerlendirebilecektir. Kriter– kritik değerlendirme/derinlemesine eleştirel kompozisyon yazma

30. İdeal Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl Olmalıdır ? ÖRNEK - 7 Bu dersin sonunda öğrenciler; “ verilen bir vaka çalışmasına ilişkin olarak, belirli bir sektör veya şirketin temel yönetimsel sorunlarını analiz ederek uygun yönetimsel çözümler önerebilecektir.” Koşul- Verilen bir vaka çalışması Davranış- Analiz edebilecek/önerebilecek Kriter- Uygun yönetimsel çözümler olmalı

31. Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl İyileştirilebilir ? “Öğrenciler doğum sırasında lokal anestezi uygulanacak enjeksiyon yerlerine aşina olacaktır.” Yorumlar: • Çok genel, daha çok bir hedef için uygun • Öğrenen, bu öğrenim çıktısını kazandığını göstermek için ne yapmak zorundadır ? (değerlendirmeyle ilişkili) • Davranışta gözlemlenemeyen/ölçülemeyen değişiklik içeriyor • Referans alınabilecek kriter veya koşulyok Bu dersin sonunda öğrenciler, doğum sırasında lokal anestezi uygulanacak enjeksiyon yerlerini KRİTER (doğru olmalı) örnekler ve modeller üzerinde KOŞUL gösterebileceklerdir. DAVRANIŞ

32. Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl İyileştirilebilir ? “Bu dersin sonunda öğrenciler, psikoloji alanında yapılacak araştırmalar hakkında eleştirel düşünme yeteneklerini göstereceklerdir.” Bu dersin sonunda öğrenciler, KRİTER psikolojik araştırma yöntemlerini kullanarak, KOŞUL güncel araştırma makaleleri ve/veya kendi araştırmalarının güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirme yoluyla eleştirel düşünme yeteneklerini gösterebilecektir. DAVRANIŞ

33. Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl İyileştirilebilir ? “Bu dersin sonunda öğrenciler, moleküler grafiklerin ilaç tasarımında uygulanmasına aşina olacaklardır.” Bu dersin sonunda öğrenciler, genel ve özel durumları göstermek için KRİTER bilgisayar tabanlı bir sunum vasıtasıyla, KOŞUL ilaç tasarımında moleküler grafiklerin kullanım prensiplerini uygulayabilecektir. DAVRANIŞ

34. Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl İyileştirilebilir ? “Bu dersin sonunda öğrenciler, politika tekliflerinin sosyal refah üzerindeki etkilerini anladıklarını gösterecekler.” Bu dersin sonunda öğrenciler, verilen bir vaka çalışması üzerinde,KOŞUL politika tekliflerinin sosyal refah üzerindeki etkilerini doğru olarak tahmin etmek için analitik bir çerçeve kullanabilecektir. KRİTER DAVRANIŞ (Beklenen düzeyi gösterir kriter)

35. Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl İyileştirilebilir ? “Bu dersin sonunda öğrenciler, avukat-müvekkil ilişkisi bağlamında mesleki uygulama bilgisi kazanacaklar.” Bu dersin sonunda öğrenciler, bir vaka çalışması sunumu üzerinde,KOŞUL avukat-müvekkil ilişkilerinde profesyonel olmayan uygulamaları tespit edebilecektir. DAVRANIŞ KRİTER (Kastedilen: Doğru olarak tespit etmeli)

36. Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl İyileştirilebilir ? “Bu dersin sonunda öğrenciler, temel kavramları ve bilim felsefesindeki sorunları tanıyacaktır.” Bu dersin sonunda öğrenciler, bir kompozisyon ile, KOŞUL temel kavramları ve bilim felsefesindeki sorunları tanımlayabilecektir. DAVRANIŞ KRİTER

37. Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl İyileştirilebilir ? “Bu dersin sonunda öğrenciler, temel tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistikleri hesaplama, yorumlama ve raporlama kapasitelerini geliştirir.” Yorumlar; • Çok kapsamlı, • Farklı bilgi üniteleri içeriyor, bunlar ayrı ayrı öğrenim çıktıları olarak ele alınırsa daha iyi olur, • Öğrencilerin kaydettikleri gelişmeyi nasıl göstermesi bekleniyor ?

38. Bir Öğrenme Çıktısı Nasıl İyileştirilebilir ? “Bu dersin sonunda öğrenciler, • uygulama oturumları ve final sınavı sırasında temel tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistikleri hesaplayabilecektir.” • uygulama oturumları ve final sınavı sırasında temel tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistik hesaplamalarını analiz edebilecektir.” • uygulama oturumları ve final sınavı sırasında temel tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistikleri yorumlayabilecektir.” • uygulama oturumları sırasında yapılan istatistiksel egzersizlerin sonuçlarını açıklayan kısa ve özlü bir rapor hazırlayabilecektir.”

39. KONTROL LİSTESİ

40. Nihaileştirmeden önce meslektaşlarınız ve öğrencilerinizle anlamını değerlendirin Dersin öğrenme çıktıları, programın Öğrenme Çıktıları ile ilişkili olmalıdır Her çıktıyı aktif bir fiil ile sonlandırın. İçeriği verecek nesne ve tümleçlerle bütünleştirin Gözlemlenebilir ve ölçülebilir olmalı Bir çıktıda sadece bir aktif fiil kullanın Çok kaba yazılmış çıktıların etkin olarak değerlendirilmesi zor olabilir. Öğrenme Çıktıları Komplike cümlelerden kaçının. Eğer gerekliyse sadece anlaşılırlığı sağlamak için birden fazla cümle kullanın. Çıktının nasıl değerlendirileceği (öğrencinin bahsedilen öğrenme çıktılarına ulaştığını nasıl bileceksiniz) Çıktıya ulaşılacak zaman cetveli unutulmamalıdır. Zamansal olarak yetişmeyecek aşırı hırslı ve zaman-kaynaklar açısından gerçekçi olmayanlardan kaçınılmalı Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, haberdar olmak gibi muğlak ifadelerden kaçının. Bunlar Öğrenme Çıktılarından ziyade öğretim amaçları ile ilgili ifadelerdir.

41. Öğrenme Çıktılarının Yazımı için KONTROL LİSTESİ • Bilmek, anlamak, öğrenmek, aşina olmak, haberdar olmak, tanıştırmak, bilgi sahibi olmak, kavramak, değer biçmek, karşılamak, gerçekleştirmek, farkında olmak, tanıtmak,çalışmak gibi ifadelerden kaçındım mı? • Öğrenme Çıktılarım gözlemlenebilir ve ölçülebilir mi? • Öğrenme Çıktılarım değerlendirilmeye yatkın mı?

42. Öğrenme Çıktılarının Yazımı için KONTROL LİSTESİ • Bloom Taksonomisindeki düzeylere göre Öğrenme Çıktılarına sahip miyim? • Tüm Öğrenme Çıktılarım dersin, programın içerik ve amaçları ile uyumlu mu? • Tavsiye edilen sayıda öğrenme çıktısına sahip miyim? (ders başına 6-10 çıktı) • Mevcut zaman ve kaynaklarla yazdığım Öğrenim Çıktılarına ulaşmam gerçekçi mi?

43. SIKÇA SORULAN SORULAR Program çıktılarını/yeterliklerini nasıl yazacağız? TYYÇ’ye göre nasıl sınıflandıracağız? • tyyc.yok.gov.tr de verilen düzeylere ve alanlara göre ulusal ve alan yeterlikleri sınıflandırılmış olarak verilmiştir. • Program öğrenme çıktıları bu yeterlikleri sağlayacak şekilde düzenlenecektir.

44. SIKÇA SORULAN SORULAR Program çıktıları ve yeterlikler çerçevesi ne sağlar? • Programların yeterlikler çerçevesi içerisindeki yerini belirler. • Yeterlikler programların asgari müştereklerde buluşacak şekilde tasarlanmasını sağlar. • Bunu yaparken farklılıklara da imkân tanır. • Sorgulanabilir, şeffaf bir sisteme doğru yapılanmayı sağlar.

45. SIKÇA SORULAN SORULAR Ulusal ve alan yeterlikleri varken, neden bir de Program Yeterlikleri/Çıktıları yazıyoruz? • Ulusal alan yeterlikleri düzeylere yöneliktir ve ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora programları için 4 farklı düzeyde yazılmıştır. • Alan yeterlikleri ISCED sınıflamasından gelmektedir. ISCED Sınıflamasında 8 genel alan ve 22 temel alan bulunuyor. • Dolayısı ile bunlar tanımları daraltmakla birlikte, programa inememektedir. Bu nedenle programa özel yeterlikleri; ulusal ve alan yeterliklerini dikkate alarak, programa özelleştirilmiş olarak yazacağız

46. SIKÇA SORULAN SORULAR Program çıktıları çok detaylı mı yazılmalı? Kaç adet? • PÇ bilgi beceri ve yetkinliklere göre sınıflandırılmış, programa özgü ve çok detaya girilmeden verilmelidir. • 10-15 adet PÇ idealdir. Sayı arttıkça, çıktılarda binişme meydana gelmektedir. Binişen çıktılar tekrar değerlendirildiğinde çoğu kez belirtilen sayılara erişilmektedir. • PÇ sayısının çok olması program tasarımını güçleştirebilir. • Program tasarımı için kullanılabilecek yöntemlerden biri program çıktılarını detaylandıran alt çıktıları tanımlamak olabilir (ama şart değildir).

47. SIKÇA SORULAN SORULAR Bilgi, beceri ve yetkinlikleri nasıl ayırt ederiz? Bilgi deyince, kuramsal-olgusal ve Bloom’un bilişsel sınıfındaki 1. ve 2. düzeyden çıktılar / ifadeler; Beceri deyince, bilişsel ve psikomotor çıktılar akla gelmeli; Bloom’un bilişsel sınıfındaki 3 ve yukarı düzeyden çıktılar ile psikomotor çıktılı ifadeler; Yetkinlik deyince; Bloom’un duyuşsal alanı, transfer edilebilir beceriler, tutum ve değer sistemleri gibi çıktılar akla gelmelidir.

48. SIKÇA SORULAN SORULAR Yetkinlikler; Bağımsız çalışabilme ve sorumluluk alabilme yetkinliği (Bireysel ve ekip üyesi olarak sorumluluk alabilme) Öğrenme yetkinliği (Yaşamboyu öğrenme) İletişim ve sosyal yetkinlik (Yazılı-sözlü iletişim, yabancı dil, bilgisayar kullanımı, toplumsal sorumluluk) Alana özgü yetkinlik (alanı ile ilgili sonuçlarda; etik, kalite, çevre, sosyal hakların evrenselliği, iş sağlığı ve güvenliği kültürü içinde hareket etme) şeklinde sınıflandırılabilir.

49. SIKÇA SORULAN SORULAR Yetkinlikler aynı düzeydeki tüm programlar için aynı olabilir mi? • TYYÇ Ulusal yeterlikler ekseninde bakıldığında, yetkinlikler alandan bağımsızdır, geneldir. • Fakat, örneğin etik kavramının meslek alanlarına yansımasındaki farklılıklar program çıktılarının programa özel ifade edilmesini gerektirebilmektedir. Bunlar şemsiye kavramlar olduğu için aslında özü aynıdır.

50. SIKÇA SORULAN SORULAR Program çıktıları kolay ölçülür mü? • Bir program çıktısının sağlanması pek çok dersin altında açık ya da örtük öğrenmelerle sağlanabilir. • Bu nedenle program çıktılarının değil, ders öğrenme çıktılarının ölçülebilir olması gerekir.