ZAGADNIENIA DOWODOWE

1. ZAGADNIENIA DOWODOWE Zespół przepisów regulujących zbieranie,gromadzenie, utrwalanie i wykorzystanie dowodów określa się mianem „prawa dowodowego”. Przepisy prawa dowodowego Zawarte są w KPK oraz w KKS. Przepisy prawa dowodowego są częścią przepisów postępowania karnego. KKS recypuje większość przepisów Działu V KPK, dotyczących dowodów w prawie karnym (art. 167-242 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks).

2. W celu podjęcia i przeprowadzenia części dowodów organ finansowy musi wystąpić z inicjatywa dowodową do prokuratora –art. 122 § 2 kks , tj. m.in.: -powołania biegłych dla wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego -202 § 1 kpk, -wydania i otwarcia przesyłek i korespondencji –art. 218 § 1 zd. drugie kpk, -przeprowadzenie przeszukania –art. 220 § 1 kpk. POJĘCIE DOWODU • Dowód –w postępowaniu karnym to każdy dopuszczalny przez prawo karne procesowe środek służący dokonaniu określonych ustaleń, czyli służący ustaleniu okoliczności mających znaczenie dla rozstrzygnięcia.

3. Określenie „dowód” używane jest w wielu znaczeniach np.: • 1)jako źródło dowodowe- czyli źródło informacji o faktach, w tym znaczeniu dowodem jest osoba oskarżonego, świadka czy biegłego a także rzecz, miejsce, ciało, dokument, • 2)jako środek dowodowy – czyli informacje płynące ze źródła dowodowego tj. wyjaśnienia oskarżonego, zeznania świadka, opinia biegłego, cechy i właściwości rzeczy, miejsca i ciała czy treść dokumentu, • 3)jako fakt dowodowy, czyli pewna okoliczność udowodniona za pomocą określonych źródeł i środków dowodowych, która sama w sobie stanowi dowód na istnienie lub nieistnienie innej dowodzonej okoliczności, np. alibi oskarżonego. Prawny obowiązek dowodzenia (formalny ciężar dowodu) spoczywa przede wszystkim na organie, który prowadzi postępowanie.

4. RODZAJE DOWODÓW • Ze względu na odległość od źródła dowodowego od dowodzonego faktu na: • dowód pierwotny- dowód z pierwszej ręki • dowód pochodny - dowód z dalszego źródła • Ze względu na charakter źródła dowodowego na: • osobowe-źródłem dowodowym jest osoba (oskarżony czyświadek) a sposobem ich przeprowadzenianp. przesłuchanie • rzeczowe- źródłem jest rzecz, przedmiot, ciało ludzkie, miejsce • inne dowody samoistnenp. dokument

5. ZAKAZY DOWODOWE • To normy zabraniające przeprowadzania dowodu w określonych warunkach lub stwarzające ograniczenia w pozyskiwaniu dowodu. • Rodzaj dobra chronionego decyduje o charakterze i zakresie zakazu dowodowego. Zakazy chronią m.in. godność człowieka i nienaruszalność jego ciała (art. 74 § 2 kpk), interes państwowy (art. 179 kpk) , tajemnice służbową lub zawodową (art. 180 kpk), stosunki rodzinne i bliskie stosunki osobiste (art. 182 ,185 kpk).

6. Zakazy bezwzględne to: • 1)zakaz przesłuchania w charakterze świadka, obrońcy co do faktów o których dowiedział się udzielając porady prawnej lub prowadząc sprawę, • 2)duchownego, co do faktów, o których dowiedział się przy spowiedzi, • 3) zakaz wykorzystywania przy przesłuchiwaniu oskarżonego oświadczeń tej osoby złożonych uprzednio w charakterze świadka (zmiana ról procesowych) • 4) zakaz przesłuchiwania w charakterze świadka osoby, która skorzystała z prawa do odmowy zeznań (art. 182 § 1 i 3kpk). Prawoto przysługujeosobie najbliższej oskarżonemu,

7. 5)zakaz przesłuchiwania świadka, który uzyskał zwolnienie z uwagi na szczególnie bliski stosunek z oskarżonym Osoba ta musi wystąpić o zwolnienie anastępnie, przed rozpoczęciem przesłuchania oświadczyć, ze korzysta ze zwolnienia • 6)zakaz przesłuchiwania osób korzystających z immunitetu dyplomatycznego, konsularnego • 7)zakaz przesłuchiwania osób zobowiązanych do zachowania tajemnicy państwowej, służbowej lub tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu (zwolnienie tej osoby następuje przez sądu lub prokuratora) • 8)zakaz zastępowania wyjaśnień i zeznań treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych

8. POSTĘPOWANIE DOWODOWE Jest procesem poznawczym, który zmierza do ustalenia prawdy w procesie karnym skarbowym. Obejmuje następujący zespół czynności procesowych: -wykrywanie i poszukiwanie -gromadzenie dowodów -zabezpieczenie dowodów -wprowadzenie dowodu do procesu i jego przeprowadzenie -ocena dowodu -dokonywanie ustaleń faktycznych

9. Dowody w postępowaniu karnym przeprowadza się na wniosek stron albo z urzędu. Na organie dochodzenia ciąży ustawowy obowiązek poszukiwania dowodów. Strona uczestniczy w postępowaniu dowodowym i korzysta z prawa do zgłaszania wniosków dowodowych. Dodatkowo po końcowym zaznajomieniu podejrzanego z materiałem śledztwa lub dochodzenia stronom zapewnia się dodatkowo jeszcze 3 dni na składnie uzupełniających wniosków dowodowych (art. 321 § 5 kpk)

10. Wniosek dowodowy strony powinien zawierać : 1)oznaczenie dowodu, jaki ma być przeprowadzony, a więc wskazać o jakie źródło lub środek chodzi 2) okoliczności, które będą udowodnione Wniosek może określać także sposób przeprowadzeniadowodu. Wniosek może być złożony na piśmie lub ustnie do protokołu. Złożony w formie pisemnej musi spełniać także wymagania pisma procesowego . Wniosek dowodowy może być uwzględniony lub oddalony przez organ procesowy.

11. Uwzględnienie wniosku może nastąpić w formie zarządzenia, jeżeli jednak wniosek złożono na rozprawie , a inna strona się mu nie sprzeciwia o dopuszczeniu dowodu decyduje sąd w drodze postanowienia. Oddalenie wniosku może nastąpić tylko w wypadkach wskazanych w ustawie (art. 170 § 1 kpk) w formie postanowienia z uzasadnieniem

12. Oddalamy, jeżeli: • przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczalne (zakazy dowodowe), • okoliczność, która będzie udowadniana nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia, • okoliczność, która będzie udowadniana, jest już udowodniona, zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy, • dowód jest nieprzydatny do stwierdzenia danej okoliczności, • dowodu nie da się przeprowadzić

13. Charakterystyka poszczególnych dowodów WYJAŚNIENIA PODEJRZANEGO Podejrzany pełni w postępowaniu karnym dwoistą rolę: 1)jest stroną procesową, 2) źródłem dowodowym dostarczającym różnych środków dowodowych Podstawowym środkiem pochodzącym z tego źródła dowodowego są wyjaśnienia składane przez podejrzanego.

14. Składanie wyjaśnień jest prawem podejrzanego, a nie jego obowiązkiem Może on jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składaniawyjaśnień. O prawie tym należy podejrzanego pouczyć (art. 175 § 1 kpk) W postępowaniu przygotowawczym czyni się to na piśmie już przed pierwszym przesłuchaniem (art. 300 kpk) Podejrzany ma prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim (art. 72 § 1 kpk)

15. Przyznanie do winy daje możliwość: • wystąpienia przez urząd celny z wnioskiem o skazanie podejrzanegobez rozprawy (wyraźna zgoda podejrzanego), • 2) wystąpienia przez samego podejrzanego z wnioskiem o określone skazanie go bez postępowania dowodowego (art. 387 kpk). ŚWIADKOWIE Świadek jest uczestnikiem postępowania, który dostarcza środka dowodowego w postaci zeznań.

16. Na świadku ciążą następujące obowiązki: 1) obowiązek stawiennictwa się na wezwanie, pod rygorem kary pieniężnej a także przymusowego doprowadzenia (art. 177 kpk) zwolnienia-jedynie w odniesieniu do osoby chorej, wówczas można ją przesłuchać w miejscu jej pobytu 2) obowiązek złożenia zeznań wyjątek- prawo do odmowy (art. 182 kpk), zwolnienie świadka od zeznawania (art. 185 kpk) 3) obowiązek mówienia prawdy i niezatajania prawdy, pod rygorem odpowiedzialności karnej z art. 233 § 1 kk

17. Prawa świadka • 1) możliwość odmówienia zeznań gdy jest: • osobą najbliższą dla podejrzanego. Prawo odmowy zeznań trwa mimo ustania małżeństwa lub przysposobienia (art. 182 § 2 i3 kpk), • jeśli udzielenie odpowiedzi na dane pytanie mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe (art. 183 § 1 kpk), • 2) możliwość żądania przesłuchania z wyłączeniem jawności, jeżeli świadek został zwolniony z zachowania tajemnicy państwowej, służbowej lub zawodowej (art. 181 § 1 kpk)

18. 3) prawo do przesłuchania w miejscu pobytu, jeżeli z powodu kalectwa, choroby lub innej niedającej się usunąć przeszkody świadek nie może stawić się na wezwanie (art. 177 § 2 kpk), 4) zwrot kosztów związanych ze stawiennictwem, 5) prawo do wynagrodzenia za stracony zarobek. Instytucja świadka koronnego Jest to osoba będąca podejrzanym o przestępstwo, która zostaje dopuszczona do składania zeznań w charakterze świadka przeciwko innym współuczestnikom

19. O dopuszczeniu dowodu z zeznań świadka koronnego występuje do sądu prokurator prowadzący lub nadzorujący postępowanie przygotowawcze. • W razie zagrożenia życia lub zdrowia świadka koronnego albo osoby mu najbliższej: • mogą być oni objęci ochroną osobistą, • zmiana miejsca pobytu lub zatrudnienia, • inne dane osobowe. Biegli, tłumacze, specjaliści Biegły Źródło dowodowe jego opinia Środek dowodowy

20. Opinii biegłego zasięga się, gdy stwierdzenie okoliczności mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych. Kodeks w niektórych wypadach sam określa, że w danej sytuacji procesowej niezbędne jest powołanie biegłych, wskazując takie ich specjalności np. opinia o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego (powołanie biegłych lekarzy psychiatrów). Oględziny To ujawnienie, zebranie i zabezpieczenie wszelkich śladów mających związek ze sprawą, wyjaśnienie faktycznych okoliczności zdarzenia, w szczególności ustalenie miejsca, czasu, sposobu dokonania czynu, a także stwierdzenia charakteru zdarzenia.

21. Przepis art. 207 § 1 kpk stanowi, że w razie potrzeby dokonuje się oględzin miejsca, osoby, rzeczy. zabezpieczenie śladów popełnienia przestępstwa miejsca osoby gdy ustawa na to zezwala np. w odniesieniu do oskarżonego (zwłoki) znalezione na miejscu przestępstwa, przy podejrzanym rzeczy

22. Eksperyment procesowy to czynność dowodowa przybierająca postać doświadczenia albo odtworzenia przebiegu stanowiących przedmiot rozpoznania zdarzeń lub ich fragmentów (art. 211 kpk). Wywiad środowiskowy gromadzenie danych o osobie oskarżonego (tożsamość, wiek, stosunki rodzinne, majątkowe, wykształcenie, zawód, źródło dochodu). Wywiad jest obowiązkowy gdy m.in.: - istnieje uzasadniona wątpliwość co do poczytalności oskarżonego Wywiad przeprowadza zawodowy kurator sądowy.