520 likes | 1.38k Views
Bölüm 8 Bugünkü Değer Analizi. Proje Nakit Akışlarının Tanımlanması Projelerin Ön Elemesi Bugünkü Değer Analizi Bugün Değer Analizinin Varyasyonları Alternatif Projlerin Karşılaştırılması. Kredi. Müşteri. Bank a. Geri Ödeme. Bank a Kredisi vs. Yatırım Projesi. Bank a Kredisi.
E N D
Bölüm8Bugünkü Değer Analizi • Proje Nakit Akışlarının Tanımlanması • Projelerin Ön Elemesi • Bugünkü Değer Analizi • Bugün Değer Analizinin Varyasyonları • Alternatif Projlerin Karşılaştırılması
Kredi Müşteri Banka Geri Ödeme Banka Kredisi vs. Yatırım Projesi Banka Kredisi Yatırım Projesi Yatırım Proje Firma Kazanç
XL Kimya Sanayi yeni bir bilgisayar proses kontrol sistemi kurmayı planlamaktadır. Üretim tesisi kapasitesinin %40’nı (veya yıllık 3500 işletme saati) sahibi olduğu bir ürün için, geriye kalan kapasiteyi ise diğer kimyasalları üretmek için kullanmaktadır.Sahibi olunan ürünün yıllık üretim miktarı 30 bin kg ve satış fiyatı $15/kg dır. Önerilen sistemin maliyeti $650 000 olup, sahibi olunan ürünün kalitesini artıracak ve ürün fiyatı $2 /kg kadar yükseltilebilecektir. Ayrıca, yıllık üretim hacmi 4000 kg kadar artacaktır.Yeni sistem sayesinde çalışan sayısının bir vardiya kadar azalması beklenmekte olup, $25/saat maliyet düşüşü sağlanacaktır. Yeni kontrol sisteminin yıllık bakım maliyetinin $53,000 olması ve sistemin faydalı ömrünün ise 8 yıl olması beklenmektedir. Sistemin ömür süresi boyunca oluşacak tahmini nakit akışı hazırlayınız. Örnek8.1
Geri Ödeme Süresi • Temel Soru: • Başlangıç yatırımını hangi hızda geri kazanabilirim? • Yöntem: • Kümülatif nakit akışlarını kullan. • Eleme Kriteri: • Eğer bir projenin geri ödeme süresi istenen değere eşit veya daha küçük ise, proje daha detaylı analiz için dikkate alınır. • Eksikliği: • Paranın zaman değerini dikkate almaz.
Örnek 8.1’deki nakit akışı için geri ödeme süresini hesaplayınız. Örnek8.2 • Başlangıç maliyeti = $650,000 • Yıllık net kazanç = $162,500 • Geri ödeme süresi = $650,000 / $ 162,500 Eğer firmanın politikası sadece 5 veya daha kısa geri ödemeli projeleri değerlendirmek ise, bu proje ön elemeyi geçmektedir.
Bir firma yeni bir bilgisayar sistemini $5,000 maliyet ile satın almak istemektedir. Sistemin ekonomik ömrü 5 yıl olup, yıllık bakım maliyeti $500 ve firmaya birinci yıldan başlayarak sırasıylaher yıl $1500, $3000, $3000, $3500 ve $3500kazanç sağlıyacaktır. Geri ödeme süresi için maksimum 3 yıl düşünülüyor ise, bilgisayar sistemi satın alınmalı mıdır? Örnek
Çözüm NNakit AkışıKüm. Akış 0 1 2 3 4 5 -$5,000 -$4,000 -$1,500 +$1,000 +$4,000 +$7,000 -$5,000 $1,000 $2,500 $2,500 $3,000 $3,000 2. yılın sonu = -1,500 3. Yılın sonu = +1,000 Doğrusal enterpolasyon: Geri ödeme süresi = 2.6 yıl 2.6<3 projeyi kabul et. Geri ödeme süresi N = 2 veN = 3 arasında.
Paranın zaman değerini dikkate alır. Basit yönteme benzer; ancak, iskontolu nakit akışları için faiz oranı kullanılır. SORU: Bir önceki örneği %10 faiz oranı ile yeniden analiz edersek, sonuç nasıl değişir? İskontolu Geri Ödeme Süresi
İskontolu Geri Ödeme Süresi Hesabı Geri ödeme süresi 3.07>3 yıl Projeyi kabul etme!
PW(i) > 0 Net Bugünkü Değer Yöntemi • Prensip:n = 0 noktasında i faiz oranını kullanarak net nakit akışını hesapla. • Karar Kuralı:Net fazla(surplus) pozitif ise projeyi kabul et. Giriş 0 1 2 3 4 5 Çıkış Net fazla PW(i) giriş 0 PW(i) çıkış
Örnek8.5 • Tiger Takım Makinaları firması yeni bir makine almayı düşünmektedir. Başlangıç yatırımı $75,000 olup 3 yıl için nakit akışları yanda gösterilmiştir.
Örnek8.5 - Çözüm girişler $55,760 $27,340 $24,400 0 3 1 2 çıkışlar $75,000
Farklı Faiz Oranları İçin Bugünkü Değer Analizi *Başabaş faiz oranı
Bugunkü Değer Profili 40 Red Kabul 30 20 Başabaş faiz (kazanç) oranı 10 $3553 %17.45 0 PW (i) (x1000$) -10 -20 -30 0 5 10 15 20 25 30 35 40 i = MARR (%)
Gelecek Değer Yöntemi • Verilen: Nakit akışları vefaiz oranı • İstenen: Proje ömrü sonunda akışların net değeri. $55,760 $27,340 $24,400 0 3 1 2 $75,000 Proje ömrü
Proje Balance(Bakiye) Kavramı N 0 1 2 3 Başlangıç Bakiyesi Faiz Ödeme Proje Bakiyesi -$75,000 -$11,250 +$24,400 -$61,850 -$61,850 -$9,278 +$27,340 -$43,788 -$43,788 -$6,568 +$55,760 +$5,404 -$75,000 -$75,000 Net gelecek değer, FW(15%) PW(15%) = $5,404 (P/F, 15%, 3) = $3,553
Bir robot imalat firması yeni bir tesise ihtiyaç duymaktadır.Yeni tesisin 2 yıl içinde tamamlanması ve üretime hazır hale getirilmesi planlanmaktadır. Başlangıç arsa gideri olarak $1.5 milyon gerekmektedir. Bina inşaatının toplam maliyeti $10 milyon olup, ilk yıl inşaat için gerekli para $4milyon, ikinci yıl ise $6milyondur. İmalat için gerekli makine ve teçhizat yatırımı $13 milyon olup, 2. yılın sonunda ödenecektir. Tesisin ömrü sonunda eldeki arsanın vergi sonrası piyasa değerinin $2 milyon, binanın değerinin $3 milyon ve makine ve teçhizatın ise $3 milyon olması beklenmektedir.Projenin ilk nakit girişlerinin 3. yılın sonundan itibaren olması planlanmaktadır.Tesisin 3. yıldan itibaren nakit girişlerinin yıllar itibariyle sırasıyla $6, $8, $13, $18 $14 ve $8 milyon olması tahmin edilmektedir.Projenin başlangıcındaki net değerini hesaplayınız. Yıllık faiz oranını %15 kabul ediniz. Örnek8.7
Çözüm Yıl Sonu 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Yatırım +2 -1.5 Arazi -4 -6 +3 Bina +3 -13 Donanım 6 8 13 18 14 8 Gelir Net nakit akışı -1.5 -4 -19 6 8 18 14 16 13
Faaliyete geçme: Yıl 2 1.5(F/P, %15, 2) - $4(F/P, %15, 1)-19 = -25.58 milyon FW(15%)= -25.58 + 6(P/F, 15%, 1) + 8 (P/F, 15%, 2) + 16 (F/P, 15%, 6) = $18.40 milyon FW>0 proje kabul edilebilir. Çözüm - devam
Sermaye Eşdeğeri(capitalized equivalent) • Prensip: Yıllık geliri A olan bir projenin sonsuz ömür süresi için bugünkü değeri • Denklem: • CE(i) = A(P/A, i, ) = A/i A 0 P = CE(i)
Eğer bir kişi her yıl kendi adına $5,000 burs verilmesini istiyor ise, %7 faiz oranı verildiğinde başlangıçta ne kadar bağış yapmalıdır? Problem CE(%7) = A / i = 5000 / 0.07 = $71,428.57
Bir yatırım projesi aşağıdaki gibi tekrarlı nakit girişine sahiptir. %10 faiz oranı dikkate alındığında, bu projenin sermaye eşdeğeri nedir? Problem $100 $100 $100 $80 $80 $80 $60 ….. $60 $40 $40 $20 $20 yıl …. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Bir çevrim için eşdeğer yıllık nakit girişini hesaplayalım: A= 100 – 20 ( A/G, %10, 5) = 63.798 Çevrim sürekli tekrarlı olduğu için; CE (%10)= 63.798 / 0.10 = $ 637.98 Çözüm
Bir belediye içme suyu ihtiyacını karşılamak için iki alternatif üzerinde çalışmaktadır.Birinci alternatif şehire sürekli su sağlayacak bir barajın inşa edilmesidir. Barajın başlangıç maliyetinin $8 milyon ve yıllık işletim maliyetinin ise $25,000 olacağı tahmin edilmektedir. Diğer alternatif ise, farklı yerlerde kuyuların açılmasıdır. Bu alternatifte, kuyu başına maliyeti $45,000 olan 10 adet kuyunun açılması gerekmektedir. Bir kuyunn ortalama ömrü 5 yıl olup, yıllık işletim maliyeti $12,000/kuyu olmaktadır. Yıllık faiz oranı %15 kabul edildiğinde, sermaye eşdeğeri yöntemiyle uygun alternatifi seçiniz. Problem
CE (baraj)= 8,000,000 + 25,000 / 0.15 = $8,166,667 A (kuyu) = 450,000 (A/F, 15%, 5) +120,000 = $186,735 CE (kuyular) = 186,735 / 0.15 + 450,000 = $ 1,694,900 Aynı zamanda: 450,000 (A/P, 15%, 5) + 120,000 = 254,235 CE (kuyular) = 254,235 / 0.15 = $1,694,900 Daha az maliyetli olduğu için kuyu alternatifini seç! Çözüm $450,000 $450,000 $450,000 0 5 10 …
Örnek 7.9 • $800,000 yatırım ile hidroelektrik santral kurma projesi • Güç üretme kapasitesi = 6 milyon kwsaat • Vergilerden sonra yıllık beklenen satış geliri = 120,000 • Barajın ömrü = 50 yıl • Bu yatırım rasyonel bir yatırım mıdır? • Başlangıç yatırımını geri almak için kaç yıl beklemelidir? Kar yapma olasılığı var mıdır?
Barajın Açılındaki Net Değer • Eş değer toplam yatırım • V1 = $50K(F/P, 8%, 9) + $50K(F/P, 8%, 8) + • . . . + $100K(F/P, 8%, 1) + $60K • = - $1,101K • Eş değer toplam gelir • V2 = $120(P/A, 8%, 50) • = $1,468K • Eş değer net tutar • FW(8%) = V1 - V2 • = $367K > 0, İyi Yatırım
Sonsuz Proje Ömrü Durumu • Eş değer toplam yatırım • V1 = $50K(F/P, 8%, 9) + $50K(F/P, 8%, 8) + • . . . + $100K(F/P, 8%, 1) + $60K • = - $1,101K • Eş değer toplam gelirN = sonsuz • V2 = $120(P/A, 8%, ) • = $120/0.08 • = $1,500K • Net Eş değer • FW(8%) = V1 - V2 • = $399K > 0 • Fark = $32,000
Problem 7.27 – Köprü İnşaatı • İnşaat maliyeti = $2,000,000 • Yıllık bakım maliyeti = $50,000 • Yenileme yatırımları = $500,000 her 15 yılda • Planlama ufku = sonsuz • Faiz oranı = 5%
15 30 45 60 0 $50,000 $500,000 $500,000 $500,000 $500,000 $2,000,000
Çözüm: • İnşaat maliyeti • P1 = $2,000,000 • Bakım maliyetleri • P2 = $50,000/0.05 = $1,000,000 • Yenileme maliyetleri • P3 = $500,000(P/F, 5%, 15) • + $500,000(P/F, 5%, 30) • + $500,000(P/F, 5%, 45) • + $500,000(P/F, 5%, 60) • . • = {$500,000(A/F, 5%, 15)}/0.05 • = $463,423 • Toplam Bugünkü Değer • P = P1 + P2 + P3 = $3,463,423
30 45 60 0 15 P3’ü hesaplamanın alternatif yolu • Yaklaşım:Ödeme periyodu başına efektif faiz oranını bul $500,000 $500,000 $500,000 $500,000 • 15 yıllık bir çevrim için efektif faiz oranı • i = (1 + 0.05)15 - 1 = 107.893% • Sermaye eşdeğeri • P3 = $500,000/1.07893 • = $463,423
Analiz Periyodu • Yatırımın ekonomik etkilerinin inceleneceği zamanın uzunluğu • İstenen Servis Periyodu • Bir yatırımın veya makinanın servisine ihtiyaç duyulan süre
Karşılıklı Ayrık Projeler(Mutually Exclusive Projects) Prensip: Projeleraynı zaman periyoduiçin karşılaştırılmalıdır. Temel kural: Eğer istenen servis süresi verilmiş ise, analiz periyodu servis süresi olmalıdır.
Analiz Periyodunun Seçimi Analiz periyodu eşittir project ömürü Durum 1 Analiz periyodu küçüktür Proje ömürü Durum 2 Analiz = İstenen periyodu servis periyodu Sonlu Analiz periyodu daha uzun Proje ömrü Durum 3 Durum 4 Analiz periyodu = grupta en uzun ömürlü proje İstenen servis periyodu Analiz periyodu = proje ömürlerininen küçük ortak katı Projenin Tekrarı Mümkün Sonsuz Analiz periyodu = proje ömürlerinden biri Projenin Tekrarı yok
PW (10%) = $283 PW (10%) = $579 A B Durum 1: Analyiz Periyodu = Proje Ömürleri Her bir proje için bugünkü değeri hesapla $2,110 $2,075 $600 $500 $1,400 $450 0 A B $1,000 $4,000
Farklı yatırım seviyeleri gerektiren projelerin karşılaştırılması.Kullanılmayan fonlar MARR ile değerlendirilsin. $600 $450 $500 $2,110 3,993 Proje A $2,075 $1,000 $1,400 $600 $450 $500 Proje B Değiştirilen Proje A $4,000 $1,000 $3,000 Yatırımın bu kısmı %10 faiz oranı ile değerlendirilsin. PW(10%)A = $283 PW(10%)B = $579
Durum 2: Analiz Periyodu > Proje Ömürleri • İstenen servis süresinin sonundaki hurda değerini(salvage value) tahmin et. • Her bir projenin istenen servis süresi zarfındaki Bugünkü Değerini hesapla.
İstenen servis süresi bireysel proje süresinden daha uzun olduğunda farklı ömürlü projelerin karşılaştırılması
Durum 3: Analiz Periyodu Proje Ömründen Daha Kısa • İstenen servis süresine eşit veya aşanyerine geçen projelerhazırla. • Her bir projenin Bugünkü Değerini istenen servis süresi için hesapla.
İstenen servis süresi bireysel proje ömründen kısa olduğunda, farklı ömür süreli servis projelerinin karşılaştırılması
Durum 4: Analiz Periyodu Belirli Değil • Proje Tekrarlanması Mümkün Değil • Ortak servis (gelir) periyodunu kullan. • Proje Tekrarlanması Mümkün • Proje ömürlerininen küçük ortak katınıkullan.
Proje Tekrarlanması Mümkün Değil PW(15%)drill = $2,208,470 Hiç Gelir Yok PW(15%)lease = $2,180,210
Proje Tekrarı Mümkün PW(15%)A=-$53,657 Model A: 3 yıl Model B: 4 yıl LCM (3,4) = 12 yıl PW(15%)B=-$48,534