420 likes | 1.24k Views
FIRSATÇI MİKOZLAR. Prof Dr Zeynep SÜMER. FIRSATÇI MİKOZLAR Genel Özellikler. ETKEN MANTARLAR Doğada saprofit / normal flora üyesi KONAK İmmün sistemi baskılanmış / altta yatan başka bir risk faktörü var. FIRSATÇI MİKOZLAR. Kandidiyazis (kandidoz) Kriptokokkoz(is) Aspergilloz(is)
E N D
FIRSATÇI MİKOZLAR Prof Dr Zeynep SÜMER
FIRSATÇI MİKOZLARGenel Özellikler • ETKEN MANTARLAR Doğada saprofit / normal flora üyesi • KONAK İmmün sistemi baskılanmış / altta yatan başka bir risk faktörü var
FIRSATÇI MİKOZLAR • Kandidiyazis (kandidoz) • Kriptokokkoz(is) • Aspergilloz(is) • Zigomikoz(is) • Diğer: Trikosporonoz(is), fusaryoz(is), penisilloz(is)…… • ***Doğada bulunan mantarların HEPSİ fırsatçı mikoza neden olabilir***
KANDİDİYAZİS • Dünyanın heryerinde en sık görülen fırsatçı mikoz • Hücresel immünite kütanöz ve mukozal, nötrofiller sistemik kandidiyazise karşı korunmada önemli • Endojen enf. • Etken: Candida spp. En sık: • 1. C. albicans • 2. C. tropicalis
SIK İZOLE EDİLEN CANDIDA TÜRLERİ • C. albicans • C. tropicalis • C. parapsilosis • C. kefyr • C. glabrata • C. krusei • C. guillermondii • C. lusitaniae
CandidaMORFOLOJİK ÖZELLİKLER • Mikr. Tomurcuklanan maya hücreleri Psödohif, gerçek hif • Makr. Krem renginde maya kolonileri (SDA) • Germ tüp (Çimlenme borusu) (C. albicans, C. dubliniensis) • Klamidospor (C. albicans, C. dubliniensis) • Tanımlama Germ tüp, fermentasyon ve asimilasyon reaksiyonları
370C’de germ tube pozitif 370C’de germ tube negatif
Mısır unlu tween 80 agara ekim: -Termial klamidyaspor oluşumu, yalancı hifler ve bu hiflerin boğum noktalarında blastokonidya kümelerinin olması C. albicans
CandidaPATOJENİTE FAKTÖRLERİ • Hücreye tutunma (adezyon) (Germ tüp, mayadan daha adeziv) • Plastik yüzeylere (kateter, prostetik kapak..) yapışma • Proteaz • Fosfolipaz
KANDİDİYAZİSRisk faktörleri • Fizyolojik: Gebelik, ileri yaş, çocukluk çağı • Travmatik: Yanık, enfeksiyon • Hematolojik: Hücresel immün yetmezlik, AIDS, kronik granülamatöz hastalık, aplastik anemi, lösemi, lenfoma... • Endokrinolojik: DM, hipoparatiroidizm, Addison hastalığı • İyatrojenik: Oral kontraseptif, antibiyotik, steroid, kemoterapi, kateter
KANDİDİYAZİSKlinik tablolar-I • 1. KÜTANÖZ VE SUBKÜTANÖZ • Oral • Vajinal • Onikomikoz, paronişi • Dermatit • Çocuk bezi dermatiti (“diaper rash”) • Balanit
KANDİDİYAZİSKlinik tablolar-II SİSTEMİK • Ösefajit Pulmoner enf. • Sistit Pyelonefrit • Endokardit Myokardit • Peritonit Hepatosplenik • Endoftalmit Artrit • Osteomyelit Menenjit • Deri lezyonları
KANDİDİYAZİSKlinik tablolar-III • 3. KRONİK MUKOKÜTANÖZ • Deri ve mukozalarda Candida enf.u • Verrüköz lezyonlar • Hücresel immünitede bozukluk • Otozomal genetik yatkınlık • Eşlik eden hipoparatiroidizm, demir eksikliği
KANDİDİYAZİSTanı • Direk inceleme: Maya hücreleri, psödohif, gerçek hif • Kültür: SDA, bakteriyolojik besiyerleri • Seroloji: Mannan antijeninin saptanması (ELISA, RIA, IF, lateks, partikül aglütinasyon)
-Göz yaşı şeklinde sporlar, tek ve grup halindeki blastokonidyumlar C. tropicalis
KANDİDİYAZİSTedavi • KÜTANÖZ: Topikal antifungal; Ketokonazol, mikonazol, nistatin • SİSTEMİK: Amfoterisin B Flukonazol, itrakonazol • KRONİK MUKOKÜTANÖZ: Amfoterisin B Flukonazol, itrakonazol Transfer faktör
KRİPTOKOKKOZİS • Hücresel immün yetmezliği olanlarda gelişir (AIDS, lenfoma, …) • Ekzojen enf. • Etken Cryptococcus neoformans • Patogenez Mayanın inhalasyonu
Cryptococcus neoformansÖZELLİKLER • Doğal rezervuar Toprak, kuş dışkısı, okaliptus ağacı • Mikr. Kapsüllü maya (çini mürekkebi) • Makr. Krem renkli, mukoid koloni (SDA) • Serotipler A, B, C, D • Patojenite faktörleri • Kapsül • Difenol oksidaz (+) (Kuş yemli besiyeri / kafeik asit besiyeri) c. 37°C’de üreyebilme
Cryptococcus neoformansserotipler • C. neoformans var. grubii serotip A • C. neoformans var. gattii serotip B veya C • C. neoformans var. neoformansserotip D
KRİPTOKOKKOZİSKlinik tablolar • 1. PULMONER Belirtisiz/grip benzeri/hilar lap/kavitasyon • 2. YAYGIN **Menenjit (akut/kronik) Kriptokokkoma Deri lezyonları Diğer
KRİPTOKOKKOZİSTanı • Örnekler BOS, balgam, deri lezyonundan aspirat • Direk inceleme Çini mürekkebi • Kültür SDA • Seroloji*** Lateks aglütinasyon testi ile BOS ve serumda kapsül antijeninin tayini
KRİPTOKOKKOZİSTedavi • Amfoterisin B (+ flusitozin) • AIDS’li olgularda tedavi sonrası flukonazol ile ömür boyu proflaksi
ASPERGİLLOZİS • Etken: Aspergillus spp. (en sık: A. fumigatus) Risk faktörleri ve patogenez • 1. İmmünsupresyon,DM..ekzojen enfeksiyon (sporların inhalasyonu) • 2. Atopik konak tarafından sporların inhalasyonu Aşırı duyarlılık reaksiyonları (allerji) • 3. Aspergillus toksinleri ile kontamine ürünlerin tüketilmesi Mikotoksikoz / karaciğer ve kolon kanseri
Aspergillus ÖZELLİKLER • Doğal rezervuar: hava, toprak • Patojenite faktörleri: hif, fosfolipaz • Enfekte dokuda: damar invazyonu, trombus, infarkt, kanama • Makr: pudramsı küf kolonisi (spor rengi her türde farklı) • Mikr: dikotom dallanan septalı hifler, vezikül, fiyalidler, mikrokonidya
ASPERGİLLOZİSKlinik tablolar-I • I. ALLERJİK ASPERGİLLOZİS • 1. Astım (Tip I) • 2. Allerjik bronkopulmoner aspergillozis (Tip I, III) • II. NONİNVAZİV LOKAL KOLONİZASYON • 1. Aspergilloma (Fungus topu) (akciğerler, paranazal sinüsler) • 2. Otomikoz (eksternal otit) • 3. Onikomikoz • 4. Göz enf.u (konjunktival, korneal, intraoküler)
ASPERGİLLOZİSKlinik tablolar-II • III. İNVAZİV ASPERGİLLOZİS • Pulmoner • Yaygın: GIS, beyin, karaciğer, böbrek, kalp, deri, göz • V. MİKOTOKSİKOZİS
ASPERGİLLOZİSTanı • Örnekler Balgam, BAL, doku... • Direk inceleme Balgamda septalı hif ve konidya. Dokuda damar içinde hifler • Kültür Siklohekzimidsiz SDA (en az 2 kültürde üremeli !) • Seroloji Allerji (serumda spesifik IgE--RAST) • İnvaziv enf. (serumda galaktomannan antijeni--ELISA)
ASPERGİLLOZİSTedavi • ALLERJİK Steroid • ASPERGİLLOMA Semptomatik ise cerrahi, amfoterisin B • LOKAL, YÜZEYEL ENF. Nistatin • İNVAZİV ENF. Cerrahi debridman Amfoterisin B, itrakonazol ***Mortalite yüksek
ZİGOMİKOZİS • Etkenler: Rhizopus, Rhizomucor, Mucor... • Doğal rezervuar: Hava, su, toprak • Risk faktörleri: Diabetik ketoasidoz, immünsupresyon • Patogenez: Sporanjiyosporların inhalasyonu • Enfekte dokuda: Damar invazyonu, trombus, infarkt, kanama
ZİGOMİKOZİSKlinik bulgular • I. RİNOSEREBRAL • Burun, sinüs, göz, beyin ve meninks tutulumu • Orbital sellülit • II. TORASİK • Akciğer lezyonları, parenkimde nekroz • III. LOKAL • Travma sonrası böbrek enfeksiyonu • Yanık veya operasyon sonrası deri enf.u
ZİGOMİKOZİSTanı • Örnekler Balgam, BAL, sinüs biyopsisi.. • Direk inceleme Septasız, kurdeleye benzeyen ve dik açılar yaparak dallanan hifler, sporanjiyum • Kültür SDA (pamuk helva görünümü)
ZİGOMİKOZİSTedavi • Cerrahi debridman • Amfoterisin B ***Mortalite yüksek