LIKWIDACJA SZKOŁY LUB PLACÓWKI OŚWIATOWEJ PROWADZONEJ PRZEZ JST – PROCEDURY PRAWNE

1. LIKWIDACJA SZKOŁY LUB PLACÓWKI OŚWIATOWEJ PROWADZONEJ PRZEZ JST – PROCEDURY PRAWNE NSZZ „Solidarność” 2012 r.

2. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Procedurę likwidacji rozpoczyna podjęcie przezradę organu prowadzącego( jako organu wyłącznie właściwego do złożenia prawnie wymaganego oświadczenia woli o zamiarze likwidacji szkoły, placówki)uchwały o zamiarze likwidacji szkoły, placówki *( art.59.1 w związku z art.5c pkt.1 ustawy o systemie oświaty).

3. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Zadaniem wójta ,burmistrza, prezydenta miasta jest przygotowanie projektu uchwały rady gminy w sprawie zamiaru likwidacji szkoły, placówki. *( art.30 ust. 2 pkt.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym).

4. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Projekt uchwały o zamiarze likwidacji szkoły winien zawierać dołączone uzasadnienie. *Obowiązek ten wynika z rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r.” Zasady techniki prawodawczej”.

5. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Uzasadnienie uchwały powinno zawierać: -szczegółowy opis przyczyn podjęcia decyzji o zamiarze likwidacji, - dane dotyczące zapewnienia możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu, -informacje o organizacji i sposobie bezpłatnego dowozu -informacje dotyczące spraw kadrowych nauczycieli i pracowników niepedagogicznych likwidowanych szkół i placówek *(§131 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. „Zasady techniki prawodawczej” w związku z § 142 i § 143 w/w rozporządzenia).

6. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Zgodnie z ustawą z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych oraz Uchwałą Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z dnia 17 czerwca 1993 r. I PRP 2/93 OSNC 1994/1/1 organy samorządu terytorialnego obowiązane są do zasięgania opinii związków zawodowych odnośnie założeń i projektów aktów prawnych, o ile obejmują one zakres przedmiotowy działalności związku.

7. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST • W związku z tym projekt uchwały o zamiarze likwidacji wraz z uzasadnieniem powinien zostać skierowany do organizacji związkowej w celu zaopiniowania. Zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych • organizacja związkowa w terminie 30 dni przedstawia opinię. Nieprzedstawienie opinii we wskazanym terminie uważa się za rezygnację z prawa jej wyrażenia.

8. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST • Zaopiniowanie projektu jednej z uchwał (intencyjnej lub ostatecznej) wypełnia obowiązek, o którym mowa w art. 19 ust. 2. • Naczelny Sąd Administracyjny, w uchwale z dnia 29 listopada 2010 r. (I OPS 2/10), nie wskazał, która z uchwał (o zamiarze, czy o likwidacji) podlega zaopiniowaniu.

9. USTAWA O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH - OPINIOWANIE • Art. 19. [Opiniowanie założeń i projektów ustaw]1. Organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. nr 100, poz. 1080), zwanej dalej "ustawą o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych", ma prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych. Nie dotyczy to założeń projektu budżetu państwa oraz projektu ustawy budżetowej, których opiniowanie regulują odrębne przepisy.

10. USTAWA O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH - OPINIOWANIE • 2. Organy władzy i administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego kierują założenia albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, do odpowiednich władz statutowych związku, określając termin przedstawienia opinii nie krótszy jednak niż 30 dni. Termin ten może zostać skrócony do 21 dni ze względu na ważny interes publiczny. Skrócenie terminu wymaga szczególnego uzasadnienia. Bieg terminu na przedstawienie opinii liczy się od dnia następującego po dniu doręczenia założeń albo projektu wraz z pismem określającym termin przedstawienia opinii. Nieprzedstawienie opinii w wyznaczonym terminie uważa się za rezygnację z prawa jej wyrażenia.

11. USTAWA O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH - OPINIOWANIE • 2a. Założenia albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, organy władzy i administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego przekazują również na odpowiedni adres elektroniczny wskazany przez właściwy organ statutowy związku, nie później niż w dniu ich doręczenia na piśmie.

12. USTAWA O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH - OPINIOWANIE • 3. W razie odrzucenia w całości lub w części stanowiska związku, właściwy organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego informuje o tym związek na piśmie, podając uzasadnienie swojego stanowiska. W razie rozbieżności stanowisk związek może przedstawić swoją opinię na posiedzeniu właściwej komisji sejmowej, senackiej lub samorządu terytorialnego.

13. USTAWA O ZWIĄZKACH ZAWODOWYCH - OPINIOWANIE • 4. Związkom zawodowym przysługuje prawo wyrażania publicznie opinii na temat założeń lub projektów, o których mowa w ust. 1, w środkach masowego przekazu, w tym także w radio i telewizji.

15. Obowiązek zasięgania opinii • Uchylenie się organu samorządu terytorialnego od zasięgnięcia opinii związku zawodowego o założeniach lub o projekcie aktu wykonawczego do ustawy stanowi naruszenie prawa dające podstawę do podjęcia przez organ nadzoru czynności przewidzianych w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym.

16. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Zgodnie z art.59 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty( Dz. U. Z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późn. zm.) organ prowadzący podejmując zamiar likwidacji szkoły, jest zobowiązany co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji zawiadomić o takim zamiarze: • - właściwego kuratora oświaty • - rodziców

17. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST • Kurator Oświaty wyraża opinię, co do przyszłej likwidacji szkoły lub placówki na podstawie analizy uchwały o zamiarze likwidacji wraz z uzasadnieniem, biorąc pod uwagę następujące kryteria:

18. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST • zgodność działań podejmowanych przez organ prowadzący z zapisami art. 59 ustawy o systemie oświaty, • zapewnienie uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej, • zasadność przyczyn podjęcia decyzji o zamiarze likwidacji, • organizację bezpłatnego dowożenia uczniów, • prognozy demograficzne, • warunki, w jakich będą się uczyć uczniowie po likwidacji szkoły, • losy zawodowe nauczycieli, • społeczne skutki projektowanych likwidacji szkół, • czynniki ekonomiczne – koszty utrzymania szkół.

19. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST • Przepisy o likwidacji odnoszą się odpowiednio do przekształcenia szkoły lub placówki publicznej. • Jednostka samorządu terytorialnego, która zwraca się do Kuratora Oświaty z wnioskiem o opinię w sprawie likwidacji lub przekształcenia szkoły/placówki, załącza do wniosku: • opinię rady pedagogicznej szkoły/placówki, • opinię rady rodziców szkoły/placówki, • opinie związków zawodowych działających w szkole/placówce.

20. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST • Powiadomienie o zamiarze likwidacji rodziców uczniów – skuteczność powiadomienia! • Dowodem na skuteczne powiadomienie rodziców uczniów jest np. wysłanie indywidualnych zawiadomień za poświadczeniem odbioru, ale też np. podpisy na liście uczestników zebrania w trakcie którego przekazano informację o zamiarze likwidacji szkoły.

21. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Placówka publiczna prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego może zostać zlikwidowana po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły rolniczej także ministra właściwego do spraw rolnictwa. Opinia, o której mowa, wydawana jest w drodze postanowienia, na które służy zażalenie do Ministra Edukacji Narodowej ( art. 59 ust.2 i 2b ustawy o systemie oświaty)

22. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Po uzyskaniu opinii kuratora oświaty (zajęcie stanowiska powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia projektu uchwały do organu nadzoru pedagogicznego) organ prowadzący może podjąć uchwałę o likwidacji placówki.

23. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego po zapewnieniu przez organ prowadzący uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu. *(art. 59 ust. 1 ustawy o systemie oświaty).

24. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Uchwała o likwidacji szkoły publicznej powinna zostać podjęta w takim terminie, aby zgodnie z przepisami prawa oświatowego przeprowadzić procedury rozwiązania stosunku pracy z zatrudnionymi nauczycielami i pracownikami niepedagogicznymi . (art.59 ust.2 ustawy o systemie oświaty w związku z art.20 ustawy Karta Nauczyciela i Kodeksem Pracy).

25. LIKWIDACJA SZKOŁY PUBLICZNEJ – PROCEDURAORGAN PROWADZĄCY - JST Dokumentację zlikwidowanej szkoły publicznej przekazuje się organowi prowadzącemu szkołę z wyjątkiem dokumentacji przebiegu nauczania, którą przejmuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny * ( art.59 ust. 3 ustawy o systemie oświaty).

26. Nieprawidłowości w działaniach organów prowadzących – RAPORT NIK. • Najwyższa Izba Kontroli stwierdziła w skontrolowanych gminach nieprawidłowości, polegające na: 1) likwidacji szkoły lub placówki bez stosownej uchwały rady gminy – jako organu prowadzącego, 2) nieokreśleniu sieci szkół publicznych po likwidacji szkół i placówek oświatowo-wychowawczych, 3) nie zapewnieniu dzieciom dojeżdżającym bezpiecznych warunków oczekiwania na środek transportu do szkół (w gminach wiejskich likwidacja szkół w 90% przypadków spowodowała zwiększenie długości drogi dzieci do szkoły nawet do 10 km), 4) braku dostatecznej dbałości o zagospodarowanie mienia po zlikwidowanych obiektach (m.in. nie odnotowano przypadku kalkulowania kosztów zagospodarowania tego majątku po likwidacji).

27. RAPORT NIK • W większości skontrolowanych gmin (13) likwidacja jednostek oświatowych nie spowodowała zmniejszenia wydatków na oświatę, a tylko w 3 gminach udokumentowano oszczędności uzyskane w związku z likwidacją szkół i placówek!

28. Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli, w celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości, organy samorządu gmin powinny podjąć m.in. działania, dotyczące: • 1) dostosowania sieci szkół publicznych do aktualnego stanu szkół publicznych oraz zapewnienia dzieciom likwidowanych szkół możliwości spełniania obowiązku szkolnego w szkołach publicznych prowadzonych przez gminę, • 2) zorganizowania dzieciom dojeżdżającym do szkoły ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi m. in. poprzez budowę zatok i wiat przystankowych, • 3) zintensyfikowania działań na rzecz zagospodarowania nieruchomości po likwidowanych jednostkach oświatowych, a także uzyskiwania dochodów z wynajmu nieruchomości po zlikwidowanych szkołach.

29. Główne wady prawne uchwał o likwidacji • 1. Wyzbywanie się ustawowego obowiązku prowadzenia szkół • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm.) – dalej u.s.o., w art. 5 ust. 5 stanowi, że zakładanie i prowadzenie publicznych szkół i przedszkoli należy do zadań własnych gmin. Dyspozycję tego przepisu należy rozumieć w sposób, jednoznaczny, że podmiotem obowiązanym do zakładania i prowadzenia publicznych szkół i przedszkoli jest gmina. • Natomiast z treści art. 5 ust. 3 u.s.o. wynika, że  jednostki samorządu terytorialnegomogą zakładać i prowadzić jedynieszkoły i placówki publiczne.

30. Główne wady prawne uchwał o likwidacji • Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że gmina nie może z wykonywania swych zadań zrezygnować lub przekazać ich prowadzenia innemu podmiotowi. • Naczelny Sąd Administracyjny podniósł ponadto, że przekazywanie wykonywania zadań własnych innym podmiotom narusza art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) który stanowi, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie edukacji publicznej należy do zadań własnych gminy. Zakładanie i prowadzenie m.in. publicznych przedszkoli, jak i zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki w publicznych szkołach i placówkach (art. 5a ust. 2 u.s.o.) należy do zadań własnych gminy.

31. Główne wady prawne uchwał o likwidacji • Możliwość zakładania i prowadzenia szkół przez inne podmioty t w myśl art. 5 ust. 2 u.s.o. nie oznacza, żegmina może wyzbyć się zadania własnego – zadania oświatowego – i powierzyć to zadanie do realizacji innej jednostce –np. stowarzyszeniu lub fundacji.

32. Główne wady prawne uchwał o likwidacji • 2. Niezapewnienie uczniom zlikwidowanej szkoły możliwości kontynuowania nauki w szkole tego samego typu         • Z art. 59 ust. 1 u.s.o. wynika obowiązek zapewnienia nauki uczniom w innej placówce publicznej tego samego typu. W chwili podejmowania uchwały takie szkoły i placówki muszą istnieć i mieć obowiązek przejęcia uczniów. Przesłanka zapewnienia nauki w szkole lub placówce publicznej nie może być uzależniona od wystąpienia zdarzenia przyszłego i niepewnego, lecz musi jednoznacznie wskazywać szkołę publiczną, która przejmuje realizację spełniania obowiązku nauki dla dzieci zlikwidowanych szkół. To samo odpowiednio dotyczy dzieci przedszkolnych.

33. Główne wady prawne uchwał o likwidacji • Niezabezpieczenie dostępu do edukacji publicznej   • Zapewnienie nauki w szkołach i przedszkolach prowadzonych przez „zainteresowany osoby/podmioty”, inne niż jednostka samorządu terytorialnego, nie spełnia wymogu określonego w art. 59 ust. 1 u.s.o. Status placówek publicznych prowadzonych przez inne osoby prawne różni się bowiem w sposób istotny od statusu placówek publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego.

34. Główne wady prawne uchwał o likwidacji • Opieranie decyzji wyłącznie o przesłanki ekonomiczne • Decyzja o likwidacji szkół i przedszkoli często opiera się wyłącznie o czynnik ekonomiczny. Podejmując uchwałę o likwidacji organ prowadzący kieruje się zmniejszeniem kosztów realizacji celów oświatowych poprzez np. zerwanie z zasadami wynagradzania i uprawnieniami określonymi pragmatyką nauczycielską. Jest to postępowanie bezprawne nie tylko ze względu na fakt łamania art. 5b u.s.o., ale przede wszystkim ze względu na sam charakter uzasadnienia. Zgodnie z linią orzeczniczą sądów administracyjnych argumenty natury ekonomicznej nie mogą być bowiem główną przesłanką likwidacji szkół na terenie gminy.

35. Status nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach i szkołach publicznych prowadzonych przez osoby prawne i fizyczne • Do nauczycieli zatrudnionych w wymiarze nie mniejszym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć, stosuje się niektóre prawa i obowiązki wynikające z przepisów ustawy Karty Nauczyciela. Mają zastosowanie do nich art. 6, 9-9i, art.22 ust.3, art.26, art.49 ust.1 pkt.2 i 3, art.51, art.70a ust.3,4 i 6, art.75-86, 88 i 90,

36. Nauczyciele zatrudnieni w przedszkolach i szkołach publicznych prowadzonych przez osoby prawne lub fizyczne nie podlegają następującym przepisom ustawy Karta Nauczyciela • Rozdział 4 – art. 10 – nawiązywanie stosunku pracy, • Rozdział 4 - art. 20 – tryb rozwiązywania stosunku pracy (odprawy), • Rozdział 4 – art. 22 ust.1 – uzupełnienie tygodniowego wymiaru zajęć, • Rozdział 5 - art. 30 – wynagrodzenie dla nauczycieli, • Rozdział 5 – art. 42 – czas pracy nauczycieli, • Status nauczycieli w w/w przypadkach reguluje Kodeks Pracy

37. Nauczyciele zatrudnieni w przedszkolach i szkołach publicznych prowadzonych przez osoby prawne lub fizyczne nie podlegają następującym przepisom ustawy Karta Nauczyciela • Rozdział 6 – art.47 – nagrody jubileuszowe, • Rozdział 7 – art. 53 – 61 - świadczenia socjalne, dodatki mieszkaniowe, zasiłki na zagospodarowanie, • Rozdział 7 – art. 64 – urlopy wypoczynkowe, • Rozdział 8 – art. 72 – środki finansowe na pomoc zdrowotną, • Rozdział 8 - art. 73 – urlop na poratowanie zdrowia, • Status nauczycieli w w/w przypadkach reguluje Kodeks Pracy

38. Pracownicy administracji i obsługi • Pracownicy administracji i obsługi zatrudnieni w przedszkolach i szkołach publicznych nie prowadzonych przez j.s.t nie podlegają przepisom ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych oraz regulacjom rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego.