250 likes | 570 Views
Vroeg Romeinse periode. Extra huiswerk. Stukje historische film/serie Mag Griekse of Romeinse geschiedenis zijn Max. 5 min. Liefst met link Relateren aan de cursus?. Perioden. Koningstijd 753-509 Republiek 509- 27 Keizertijd 27 BCE – 476/565 CE. Sociale verhoudingen. Patronus Clientes
E N D
Extra huiswerk • Stukje historische film/serie • Mag Griekse of Romeinse geschiedenis zijn • Max. 5 min. • Liefst met link • Relateren aan de cursus?
Perioden • Koningstijd 753-509 • Republiek 509- 27 • Keizertijd 27 BCE – 476/565 CE
Sociale verhoudingen • Patronus • Clientes • Amicitia et fides • Salutatio
Standenstrijd (500-287) • Patriciërsmonopolie op politiekemacht • Magistratuur (consuls, quaestoren) • Pontifexmaximus & rexsacrorum • Senaat • Plebejers (arm en rijk) willenparticipatie • Rijken > toegang tot bestuurselite • Armen > verzachtingschuldpraktijken Optekeningwetgeving + inperkingwillekeurmagistraten + erkenningconciliumplebis
Verloopstandenstrijd • 494 v.Chr.: erkenningvolkstribunenalsofficiëlebelangenbehartigersplebejers • 451 v.Chr.: optekeningwetten (twaalftafelen) • 367 v. Chr.: LegesLiciniaeSextiae> toelatingrijkeplebejers tot magistratuur + instellingambtpraetor (rechtspraak) • 287 v. Chr.: LexHortensia> erkenningconciliumplebis • Verschillenpatriciërs & plebejersvervagen > nieuweambtsadel • nieuwesocialeverschillen & spanningen (o.a. toenemendverschilsenatoren <> equites door Lex Claudia (218) > publicani
Staatsinrichting Consul 1 (imperium) Consul 2 (imperium) Pontifex Maximus RexSacrorum veto Ondersteunen Advies 2 Quaestores Senaat Kiest Kiest Kiest Kiest Kiest Kiest ComitiaCenturiata
Staatsinrichting na 287 (Lex Hortensia) Aanvullen of verwijderen Advies Senaat 2 Consuls (imperium) Vervanging Cursus honorum 2 Censoren Praetoren (imperium) 4 Aedielen 10 Volkstribunen Quaestoren Kiezen Kiezen Kiezen Voorzitter Kiezen Voorzitter Kiezen Kiezen Voorzitter Comitiatributa ComitiaCenturiata ConciliumPlebis
264 -133 v.Chr. verdere expansie Romeinse expansie : gevolgen? • Punische oorlogen • Spanje, Povlakte, Oosten (hellenistische rijken) Romeinse politiek: • Oosten: verdeel- en heers • Westen: veroverde gebieden worden provincies olv stadhouder (proconsul, propraetor) + plaatselijke regenten
Punische Oorlogen • Botsing invloedssferen Carthago en Rome • Eerste Punische Oorlog (264-241) (zeeoorlog) • Tweede Punische Oorlog (218-201) (landoorlog) • Derde Punische Oorlog (149-146)
Het Romeinse trauma “..ceterum censeo, Carthaginem esse delendam..” Marcus Porcius Cato (236-149 v.Chr.)
Aanloop tot burgeroorlogen (1) Tiberius & Gaius Gracchus • Doelen: tekortlegerrekrutenopheffen • Bezitloze burgers helpen • Maatregelen: • Tiberius: Wet op maximum hoeveelheidstaatsland > herverdeling • Gaius: - ridders/publicanimogen jury voorafpersingsrechtbankleveren - staatssubsidie op graan > lagegraanprijs • Zware last staatskas Wegensmaatregelen & ‘alleenheerschappij’: moord op Gracchen door senatoren • Verhardingpolitiekestrijd • senatoren en equitesapartestanden (vanaf 129 v. Chr.) • Binnensenaat: popularesvsoptimates
Aanloop tot burgeroorlogen (2) Marius • Legerhervormingen • Uitrusting proletariërs in leger op kosten staat • Zware last staatskas Bondgenotenoorlogen (91-88 v. Chr.) • Italiërs volledig Romeins burgerrecht
Burgeroorlogen (88-82 v.Chr.) Eerste burgeroorlog (88-82): Sulla (optimaten) vs Marius (populares). Oorlog tegen Mithridates IV van Pontus: commando overgedragen. Sulla neemt Rome in, maar bij vertrek neemt Marius het terug.Marius overlijdt (86). Sulla overwint Marius’ overgebleven bondgenoten en wordt dictator. 73-71 Slavenopstand Spartacus • Tweede burgeroorlog (49-45)
Eerste Triumviraat (60 v.Chr.) Gnaeus Pompeius Magnus Gaius Julius Caesar Marcus Licinius Crassus
Eerste Triumviraat (60 v.Chr.) Gericht tegen de optimaten Met steun van het leger zélf de zaken regelen (dus buiten de senaat om) Karakter: langdurige alliantie Maar de rijzende ster van Caesar stemt Pompeius tot nadenken Burgeroorlog; Caesar wint ‘Dictator voor het leven’ moet hij met de dood bekopen (44 v.Chr.)
Tweede Triumviraat (43 v.Chr.) Gaius Julius Caesar Octavianus Marcus Antonius Marcus Aemilius Lepidus
Tweede Triumviraat (43 v.Chr.) Aanhangers Caesar. Wreken van de dood van Caesar Formele macht: dictatoriale volmachten via de volksvergadering Karakter: tijdelijke alliantie Radicaal: Liquidatie politieke tegenstanders Octavianus vs. Marcus Antonius en Cleopatra
Slag bij Actium (31 v.Chr.) Gaius Julius Caesar Octavianus, aka Augustus (27 v.Chr.)
Dyson Obv archeologie aangevuld met literatuur: • Demografie. Geen boeren in het nauw: demografie niet neerwaarts • Latifundia Landbouwsoorten lenen zich niet voor grootschaligheid • Geen enorme slavenaantallen Italië in • Clientes nodig als machtsbasis, dus elite is niet gebaat bij eliminatie kleine boeren Dyson beoogt sterke nuancering van Trad .visie: er zijn wel latifundia, maar gemixte agrarische situatie. P44 “Neither….structure”.
Enigszins aangepaste traditionele visie op basis van literatuur Demografie: neemt af. Overal groei van Latifundia en slaveneconomie. (Door rekrutering, vraag naar land van elite en aanbod van slavenarbeid). P.O.II niet aanleiding, maar acceleratie van deze ontwikkeling. Echte oorzaak is imperialisme!! Structurele veranderingen begonnen al in de 4e eeuw (maar slecht zichtbaar door 3rd centruy gap). Socio-economische literaire bronnen uit deze periode zijn schaars. Cornell