Hepatit A

1. Hepatit A Hepatit A karaciğerde iltihaplanmaya yol açan bir hastalıktır. Hastalığa, Hepatit A virüsü (HAV)neden olmaktadır. Daha önce Hepatit A geçirmeyen herkes bu hastalığa yakalanabilir. Hepatit A, Hepatit B ve Hepatit C farklı virüslerin yol açtığı hastalıklardır. Bu tür virüslerden bir tanesiyle enfekte olma, diğer tip Hepatitlere karşı bağışıklık sağlamaz. Hastalığın kuluçka dönemi 15 ile 50 gün arasında değişmektedir. Genellikle yaklaşık 28 gündür. Hepatit A virüsü alan kişiler hastalanmadan önce iki hafta ile sarılık olduktan sonraki bir haftalık süre içinde hastalığı başkalarına bulaştırabilirler.

2. Hepatit A Nasıl Bulaşır? • Tuvalete gittikten ve bebek altı değiştirdikten sonra ellerin iyice yıkanmaması. • Hastalıklı bir kişi tarafından yapılan/tutulan virüs bulaşmış salata gibi pişmemiş yiyeceklerin yenmesi. • Mikroplu sulardan yakalanan kabuklu deniz ürünlerinin yenmesi. • Mikroplu suların içilmesi. • Hastalık ayrıca oral-anal cinsel ilişki yoluyla da geçebilir. Antikorlar: Hepatit A antikoru IgM; HAV IgM. Akut HAV enfeksiyonunun tanısında kullanılır. 15-50 günlük bir inkübasyonu takiben semptomların ortaya çıkması ile beraber kanda görülür ve genelde 3-6 ay pozitif kalır.

3. 1993 yılında Hepatit A’ya karşı bir aşı geliştirilmiştir. Hepatit A aşısı esas olarak hastalığın yaygın olduğu ya da hijyen standartı düşük olan ülkelere seyahat eden kişilere önerilmektedir. Aşı ayrıca, 2 yaşından küçük çocuklara bakım sağlayan bakım görevlilerine de tavsiye edilmektedir.

4. Hepatit B Hepatit B, karaciğer iltihabı anlamına gelen hepatit hastalığının etkeni olan virüslerden (HBV) bir tanesidir. Meydana getirdiği hastalık,çok ağır tablolara neden olabilmektedir.Bu virüs, esas olarak karaciğerde yerleşir, orada çoğalır ve zamanla karaciğeri tahrip edecek boyutlara ulaşabilir. Hepatit B bulaşıcı bir hastalıktır. Türkiye’de bugün her 3 kişiden yaklaşık 1’i Hepatit B virüsü ile karşılaşmıştır. Yine her 10 kişiden 1’i Hepatit B virüsünü taşımakta ve bulaştırmaktadır. Hastaların % 75-80’inde herhangi bir belirti vermeksizin gelişir, taramalarda ve kan bağışlarında yapılan tetkiklerde tesadüfen tespit edilir. Kuluçka süresi 2-6 ay arasında değişmektedir.

5. Hepatit B virüsü bulaştıktan sonra üç yol izler:   Kişinin immün sistemi (bağışıklık sistemi) kuvvetli ise vücudunda virüse karşı antikor denilen koruyucu maddeler oluşur ve belirli bir düzeyde kalır, artık kişi doğal olarak aşılanmıştır. Ömür boyu Hepatit B’den korunacaktır.   Oluşan bu koruyucu antikorlar, eğer olması gereken düzeye ulaşamaz ise kişi taşıyıcı olarak kalacaktır, henüz kendisi hasta değildir fakat potansiyel virüs saçıcısıdır, çevresi için hastalığın yayılmasında büyük bir tehlike oluşturur. Özellikle ülkemizde bu anlamda gizli taşıyıcılar çoktur, hastalığın kontrolsüz bulaşmasında en sessiz yolu oluşturur. Taşıyıcılar için risk yıllar sonra başlayabilir. Taşıyıcı kişi karaciğer kanserine aday olabilir veya organ hasarı ile karaciğer yetmezliğine girebilir.   Kişide koruyucu antikorlar hiç oluşamaz, her zaman virüs güçlü durumdadır, vücut virüse yeniktir, karaciğer fonksiyonları bozuktur, karaciğer enzimleri yüksektir, kişi aktif hastadır, hızla karaciğer yetmezliğine gider veya hastalık yıllara yayılır zamanla karaciğer yetmezliğine ya da karaciğer kanserine dönüşür. Hepatit B’de hedef organ karaciğerdir.

6. Karaciğer vücudu toksik maddelerden temizleyen, sindirimde görevli safrayı sentezleyip kana veren , vücutta görevli pek çok taşıyıcı proteinleri sentezleyen ana organdır. Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasında da çok önemli görevleri vardır. Bu virüs karaciğer dokusunu oluşturan hücreleri tutar, bu hücreler zamanla fonksiyonlarını yapamaz hale gelir, yukarıda bahsettiğimiz yollara göre karaciğeri zedeleyebilir ve tek tek hücre ölümü başlayabilir, sonrasında karaciğer doku kaybı gelişebilir. Sonuç:GERİYE DÖNÜŞSÜZ ORGAN HASARIDIR. Hepatit B Nasıl Bulaşır ? Hepatit B, kan yoluyla ve çok sıklıkla da yakın temasla (kan dışındaki vücut sıvıları:tükürük,ter,cinsel organ sıvıları) bulaşır. Derideki bir çatlak yada açık yara ile temas eden bir damla kan yada tükürük bile hastalığın bulaşması için yeterli olabilmektedir. Taşıyıcı anneden bebeğine de doğum esnasında bulaşabilir.

7. Hepatit B’den Korunmak Mümkün müdür ?                 Virüs vücuda girmemişse korunması kesinlikle mümkün olan bir hastalıktır. En etkili korunma yolu da aşılanmadır.Koruyuculuğu %90-95’tir. Eğer koruyucu düzeyde antikor titresi elde edilmişse koruyuculuk %100’e ulaşır. Aşılama,taşıyıcılara veya aktif hasta olanlara yapılamaz. Aşılama kararı,doktorlar tarafından istenen belirli tetkiklerden sonra verilebilir.

8. Uygulanacak aşı şeması,toplam üç dozun belirli zamanlara bölünerek uygulanması ile olur. Genel olarak kullanılan aşı şeması: ilk doz 0.ay (sıfırıncı ay) kabul edilmek kaydıyla, bir ay sonra 2.doz ve 5 ay sonra 3.doz olmak üzere 0-1 ve 6.ayda yapılan 3 doz aşı uygulamasıdır. Bir diğer uygulama da hızlı cevap beklenen olgulardaki kullanılan şemadır: 0.ayda 1.doz,bir ay sonra 2.doz,bir ay sonra 3.doz ve de 12.ay da (yani son 3.dozdan 11 ay sonra ) 4.dozun yapılmasıdır. Aşılama sonrası enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık, şişlik, ateş yüksekliği ve birtakım allerjik reaksiyonlar görülebilmektedir.Çoğu önemsiz reaksiyonlardır. Hastalığın risklerinin yanında daha da önemsizleşirler.

9. Hepatit B virüsünün yapısı

10. Hepatit B yüzey antijeni, Hepatit B surface antigen (HBsAg): Kişinin Hepatit B Virüs ile enfekte olup olmadığını belirlemek için kullanılır. HBsAg mevcudiyeti kişinin virus antijeni taşıdığını gösterir. HBV enfeksiyonu sonrasında serumda ortaya çıkan ilk serolojik markerdir (6.-16. hafta). HBsAg’nin 6 aydan fazla bulunması kronik taşıyıcılık veya kronik karaciğer hastalığının göstergesidir. Hepatit Be antijeni (HBeAg) ve HBV-DNA (Hepatit B virus DNA’sı genetik bilgisi): Virüsün bulunması karaciğer veya benzer hücrelerde çoğalmaya devam ettiğine işaret eder. HBV enfeksiyonunun takibinde kullanılır. Enfeksiyonun erken evrelerinde, HBsAg’den sonra ortaya çıkar.

11. Hepatit B çekirdek antikorları (HBcAb): Virüsle temasın olduğunu gösterir. Yani daha önce HBV enfeksiyonu geçirilip geçirilmediği hakkında bilgi verir. Hepatit B yüzey antikoru (Anti-HBs): Bu test Hepatit B virüsüneyakalanmış, virüsten kurtulmuş ve bağışıklık kazanmış kişilerdepozitiftir. Hepatit B ile aşılamanın başarılı olduğu kişilerde buantikorun bulunması kişinin halen bağışık olduğunu gösterir.Aşılanan şahıslarda yalnızca bu HBsAb bulunur, diğer antikorlarbulunmaz.

12. HEPATİT C Hepatit C virüslerle bulaşan hepatitler arasında kan yolu ile en sık bulaşan tiptir. Bu sebeple özellikle kan nakli ve kan ürünleri ile edinildiğinin bilinmesi oldukça önemlidir. HEPATİT C NASIL BULAŞIR ? Kan ve kan ürünleri ile geçebilmektedir. Ayrıca uyuşturucu kullananlarda iğnelerden bulaşması dolayısıyla oldukça yaygın görülür. Ayrıca tüm sağlık çalışanları hepatit B de olduğu gibi hepatit C içinde riskli bir gruptadır. Sağlık çalışanlarına yine iğne batması ve diğer tıp ekipmanı ile bulaşması söz konusudur. Ayrıca organ nakli sırasında hepatit C geçme olasılığı da çok yüksektir. Ancak özellikle kan nakli ve organ nakillerinde kan ve organlar hepatit C yönünden taranmaktadır. Bu da hastalığın yayılmasını önlemektedir. %6 olasılıkla hepatit C anneden bebeğe geçer. İlaveten annede AİDS var ise hepatit C nin bulaşma olasılığı daha da yükselir.

13. Hepatit C yi saptamak için çeşitli testler vardır. •  Karaciğer enzimleri • Anti-HCV (hepatit C  antikor): HCV enfeksiyonların tanısında kullanılır. Genelde HCV enfeksiyonunun geç evresinde kanda bulunur.

14. HEPATİT D Hepatit D çoğalabilmesi için Hepatit B virüsüne ihtiyaç duyması bakımından bu ailedeki enteresan viral hepatitlerdendir. HEPATİT D VE İKİ FARKLI FORM -Ya Hepatit B ile aynı anda alınır ve geçirilir. -Ya da Hepatit B geçirmiş kronik Hepatit B li kişilerin daha sonra bu virüsle karşılaşması ile olur. HEPATİT D DE TEŞHİS Anti-HDV (Hepatit D virus antikoru)

15. HEPATİT E Özellikle Hindistan, Asya'nın bir kısmı ve Afrika da görülen bu hepatit E virüsü oral-fekal yani ağız dışkı yolu ile geçiş göstermektedir. Özellikle Endonezya da % 40 a varan bir taşıyıcılık oranından bahsedilmektedir.Türkiye de ise hepatit E taşıyıcılığı % 5 civarındadır. Avrupa da hepatit E taşıyıcılığı % 1 bile değildir. KLİNİK SONUÇLAR Hepatit E nin en önemli klinik sonucu gebelerde % 10-20 ye varan bir ölüm riskine sebep olmasıdır.