Profilaktyka próchnicy zębów u dzieci i młodzieży

1. Profilaktyka próchnicy zębów u dzieci i młodzieży Lek. dent. Kinga Bernat

2. STOMATOLOG DZIECĘCY= PEDODONTA

3. PRÓCHNICA Jest chorobą zakaźną!!!

4. PRÓCHNICA Czynniki powodujące próchnicę: • Bakterie (płytka nazębna) • Substrat (cukry z pożywienia) • Podatność zęba na próchnicę • Czas ( nie ważna ilość spożytego cukru ale czas przebywania w jamie ustnej)

5. Profilaktyka próchnicy 1. Profesjonalna 2. Domowa

6. Żywienie w profilaktyce próchnicy 1. Okres rozwoju płodowego: • wymaga sterowania dietą matki • w okresie ciąży i laktacji jest zwiększone zapotrzebowanie na pełnowartościowe białka, sole mineralne ( wapń, fosfor, żelazo i fluor), witaminy A, C, D • ograniczone spożycie cukru ( tkanki zębów tworzą się podczas życia płodowego) 2. Okres niemowlęcy: • Podstawowym pokarmem jest mleko • Najlepsze mleko matki,(jałowe, ma odpowiednią temperaturę, zawiera w optymalnym stopniu białka, węglowodany, tłuszcze, sole mineralne i witaminy) • Niedopuszczalne podawanie smoczków z cukrem czy z miodem w celu uspokojenia-powoduje to tzw. Próchnicę butelkową zębów mlecznych!

7. Próchnica butelkowa

8. 3. Okres poniemowlęcy: • Zaleca się karmienie łyżeczką • Niewskazane jest przedłużone karmienie z butelki papkowatymi i słodkimi pokarmami, szczególnie przed snem • Dziecko nie przyzwyczajone do słodyczy w okresie poniemowlęcym nie ma potrzeby ich spożywania 4. Okres przedszkolny • Owoce oraz soki owocowe działają negatywnie na zęby, najlepiej podawać je podczas głównych posiłków • Szczególnie groźne dla zębów są pokarmy papkowate, kleiste, słodkie które mają długi kontakt z powierzchnią zębów ( krówki, chipsy, banany, lizaki , tofi, czekolada, zagęszczone soki typu Kubuś)) • Najlepiej ograniczyć spożywanie słodyczy do specjalnych okazji (Szwecja-słodkie soboty) • Korzystniej spożyć większą ilość słodyczy jednorazowo • Wyeliminować podjadanie między posiłkami

9. Czynniki kariostatyczne w pożywieniu • Surowe jarzyny i owoce przez swoją włóknistą budowę oczyszczają jamę ustną z osadów • Chleb gruboziarnisty, dzięki zawartości celulozy zapobiega przyleganiu resztek pokarmowych • Wit B6 redukuje próchnicę • Zwiększona zawartość tłuszczów redukuje próchnicotwórcze działanie cukrów • Białka • Wapń • Fosor • Substytuty cukru: sorbitol , ksylitol • FLUOR (owoce morza, ryby, liście herbaty)

10. Higiena jamy ustnej SZCZOTKOWANIE ZĘBÓW Myj dziąsła niemowlęcia, zanim jeszcze w jego buzi pojawią się pierwsze zęby!!! Po posiłku należy przemywać je gazikiem nasączonym letnią, przegotowaną wodą lub rumiankiem by usunąć resztki jedzenia. Najłatwiej będzie to zrobić, jeśli gazik jest rozłożony i nawinięty na palec wskazujący .

11. Kiedy pierwsza szczoteczka? Gdy tylko w buzi niemowlęcia pojawią się pierwsze ząbki, zacznij myć je miękką szczoteczką ( ok. 6 miesiąca życia). • Na początku najlepiej sylikonową, nakładaną na palec, a dopiero gdy zębów przybędzie - z miękkiego włosia. • Najlepiej myć zęby po każdym posiłku, a jeśli to niemożliwe - co najmniej dwa razy dziennie (rano i wieczorem). • Początkowo bez pasty, szczoteczka ma być zamoczona w letniej wodzie lub rumianku • Gdy dziecko opanuje czynność płukania i wypluwania można wprowadzić pastę do zębów odpowiednią dla wieku • Ilość pasty na szczoteczce –wielkości ziarna grochu • U dzieci zalecone przedłużone wypluwanie (30-60s) przy ograniczeniu do minimum ilości wody, aby nie zmniejszyć profilaktycznego działania pasty • Pierwsza szczoteczka powinna mieć bardzo miękkie włosie i zaokrąglone brzegi

12. OBOWIĄZEK MYCIA ZĘBÓW U DZIECI SPOCZYWA NA RODZICACH!!!!

13. SZCZOTECZKI DO ZĘBÓW • U małych dzieci zalecana metoda szczotkowania-metoda szorowania • U starszych dzieci metoda okrężna (Fonesa) • Wymiana szczoteczki co 2 miesiące • Przechowywana na sucho, nie w zamknięciu, w przewiewnym miejscu • Można używać szczoteczek elektrycznych ( myją zęby, masują dziąsła, łatwe w użyciu , szczególnie zalecane u dzieci niepełnosprawnych)

14. Nici dentystyczne • Nie ma efektywnego mycia zębów bez użycia nici!!! • Szczoteczka oczyszcza tylko 3 z 5 powierzchni zębów (powierzchnie styczne) • Młodzież może sama używać nici, u małych dzieci w uzębieniu mlecznym – zabiegi takie wykonują rodzice • Jeżeli dziecko nie opanowało techniki nitkowania można użyć specjalnych trzymadełek do nici

15. Wykałaczki Nie są zalecane dzieciom ze względu na możliwość uszkodzenia dziąsła Irygatory wodne Szczególnie zalecane u dzieci noszących aparaty ortodontyczne

16. Kiedy pierwsza wizyta w gabinecie?WIZYTA ADAPTACYJNA Zalecana przed pierwszym rokiem życia dziecka, nie później niż przed 3 rokiem!!! Pierwszą wizytę warto zaplanować wtedy, gdy nic złego się nie dzieje- nie widać próchnicy i ząb nie boli. Wówczas dziecko będzie się spokojnie oswajało się z lekarzem i nie zareaguje histerią. Bezwzględnie należy odwiedzić dentystę, gdy dziecko ma wszystkie zęby mleczne. Lekarz oceni, czy wszystkie zęby rozwinęły się prawidłowo, oceni zgryz, oraz czy nie pojawiła się próchnica. Kontynuacją wizyty adaptacyjnej powinny być późniejsze wizyty kontrolne co 3 miesiące.

18. Rady dla rodziców • Nie straszyć dziecka dentystą-powoduje dentofobię • Wybierać na wizytę taką porę dnia, żeby dziecko było wyspane i w dobrym humorze • Nie bezpośrednio po posiłku • Po każdej wizycie wręczyć dziecku nagrodę-motywowanie do kolejnych wizyt • Zabawa w domu w dentystę lub czytanie dziecku książeczek związanych z wizytą u dentysty • Wybór odpowiedniego lekarza • Nie zmieniać wybranego lekarza • Nie używać dla dziecka niezrozumiałych i „strasznych” słów np. wiercenie, znieczulenie ,ekstrakcja

19. Pasty do zębów Powinny: • Czyścić powierzchnię zębów zarówno z osadów, jak i resztek pokarmu • Uodparniać zęby na powstawanie próchnicy • Pozytywnie wpływać na dziąsła • Nie działać w szkodliwy sposób na szkliwo i błonę śluzową jamy ustnej • Mieć przyjemny smak i zapach (pozbawiony aromatu owocowego, zachęcającego dziecko do połykania pasty)

20. Dzieci NIE mogą korzystać z past przeznaczonych dla dorosłych! • Z tego powodu, że mają zbyt wysoki poziom fluoru • Bardzo małe dzieci powinny używać past do zębów bez zawartości fluoru, ponieważ często nie umieją wypluwać pasty • W wieku 2-4 lat stężenie fluoru powinno wynosić od 250-500 ppm • Dla dzieci w wieku 4-12 lat stężenie fluoru powinno wynosić ok. 1000ppm. • Dzieci powyżej 12 roku życia mogą używać pasty dla dorosłych. • Czyszczenie zębów powinno trwać ok. 2 min • Nie zapominajmy o czyszczeniu języka

21. Profilaktyka profesjonalna 1. Lakierowanie Przesycanie twardych tkanek zębów związkami fluoru, za pomocą lakierów, pianek, żeli 2. Lakowanie Zamykanie bruzd świeżo wyrzniętych zębów stałych i mlecznych światłoutwardzalnym materiałem uwalniającym fluor 3. Profesjonalne Czyszczenie Zębów Skaling ultradźwiękami lub ręczny Piaskowanie (usuwanie z zębów osadów i przebarwień)

22. Polskie dzieci i próchnica: jest źle. Bardzo źle • Jak wynika z raportu Ministerstwa Zdrowia „Monitorowanie stanu zdrowia jamy ustnej populacji polskiej w latach 2010-2012” opublikowanego ostatnio przez resort – polskie 6-latki pod względem intensywności występowania próchnicy są na szarym końcu rankingu. Sytuacja wygląda lepiej nawet w takich krajach jak Uganda, Republika Południowej Afryki, czy Bośnia i Hercegowina. Najlepiej z kolei w zestawieniu wypada Dania i Francja.

23. 80 proc. przyczyn próchnicy należy szukać w uwarunkowaniach naturalnych i stylu życia • 10 proc. to wina systemu ochrony zdrowia • 10 proc. to indywidualne uwarunkowania takie jak chociażby zwiększona podatność na próchnicę, słabe szkliwo. Główny winowajca to złe nawyki uwarunkowania środowiskowe, takie jak chociażby sytuacja ekonomiczna, czy poziom społecznej świadomości dotyczącej leczenia zębów. • Wiele osób twierdzi, że mleczaków nie trzeba leczyć skoro wypadną, a tymczasem próchnica w zębach mlecznych może spowodować nawet uszkodzenie zawiązków zębów stałych. • Rodzice nie dopilnowują swoich pociech, by te regularnie szczotkowały zęby, nie pokazują im jak to mają robić, zresztą sami nie wiedzą jak właściwie czyścić zęby. Prawidłowo robi to jedynie co piąty dorosły.

24. Jaka służba zdrowia takie zęby • Jak donosi wspomniany wyżej raport, fakt iż polski 6-latek ma ponad 5 zębów zaatakowanych przez próchnicę, a zaledwie 1 z nich jest wyleczony dowodzi niskiej skuteczności systemu opieki zdrowotnej. To stawia nas w jednym szeregu z Białorusią, Litwą, Łotwą i Ukrainą. • W naszym kraju brakuje programów profilaktycznych z zakresu stomatologii. Swego czasu w szkołach i przedszkolach funkcjonowały gabinety stomatologiczne, a lekarze regularnie sprawdzali zęby uczniów, a także wykonywali takie zabiegi jak fluoryzacja, które bardzo skutecznie chronią przed próchnicą.

26. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ