Bouwstenen van de materie

1. Bouwstenen van de materie Materiedeeltjes

2. Wat zijn materiedeeltjes? Materiedeeltjes = moleculen: kleine, onzichtbare bouwstenen van materie. Materiedeeltjes Ruimte tussen materiedeeltjes Bewegende materiedeeltjes Invloed van temperatuur Eigenschappen deeltjesmodel Suikeroplossing (schematisch) Suikerkristallen OPLOSMIDDEL + OPGELOSTE STOF = OPLOSSING

3. Hoe groot is de ruimte tussen de materiedeeltjes? Gassen Tussen gasdeeltjes is de ruimte groot. Materiedeeltjes Ruimte tussen materiedeeltjes Bewegende materiedeeltjes Vloeistoffen Tussen vloeistofdeeltjes is de ruimte minder groot. Invloed van temperatuur Eigenschappen deeltjesmodel Vaste stoffen Tussen deeltjes vaste stof is de ruimte klein.

4. Bewegen materiedeeltjes? Materiedeeltjes zijn voortdurend in beweging. Materiedeeltjes Ruimte tussen materiedeeltjes Bewegende materiedeeltjes Invloed van temperatuur Eigenschappen deeltjesmodel Gas Vloeistof Vaste stof

5. Welke invloed heeft de temperatuur op bewegende deeltjes? • Temperatuur beïnvloedt de snelheid van bewegende deeltjes: • Hoe hoger de temperatuur  hoe sneller de deeltjes bewegen; • Hoe lager de temperatuur  hoe trager de deeltjes bewegen. Materiedeeltjes Ruimte tussen materiedeeltjes Bewegende materiedeeltjes Invloed van temperatuur Eigenschappen deeltjesmodel Kleurstofdeeltjes in koud water Kleurstofdeeltjes in warm water

6. Welke eigenschappen heeft het deeltjesmodel? • Materiedeeltjes  bolletjes; • Deeltjes van eenzelfde stof zijn identiek (massa, volume); • Verschillende stoffen: deeltjes hebben andere eigenschappen (massa, volume)  andere bolletjes; • Lege ruimte tussen deeltjes; • Deeltjes bewegen voortdurend; • Stijging temperatuur  snelheid deeltjes neemt toe. Materiedeeltjes Ruimte tussen materiedeeltjes Bewegende materiedeeltjes Invloed van temperatuur Eigenschappen deeltjesmodel

7. Suikerklontje (suiker) Suikerkristallen (suikerdeeltjes) • Een suikerklontje (voorwerp) is opgebouwd uit suiker (materie). • Suiker (materie) is opgebouwd uit suikerkristallen (materiedeeltjes).

8. Suiker (opgeloste stof) Water (oplosmiddel) Suikeroplossing (oplossing) OPLOSMIDDEL + OPGELOSTE STOF = OPLOSSING

9. Samendrukken van een gas gaat gemakkelijk • Door het samendrukken van het gas: • komen de deeltjes dichter tegen elkaar; • deeltjes worden niet vervormd en blijven hun vorm behouden.

10. 50 ml water en 50 ml alcohol 50 ml water en 50 ml alcohol bij elkaar gegoten: < 100ml • Volume < 100ml na bij elkaar gieten: • De deeltjes van de ene stof zijn kleiner dan de deeltjes van de andere stof • De kleine deeltjes vullen de tussenruimte van de andere deeltjes op.

11. Wijziging afstand tussen deeltjes van een vaste stof (schematisch) Vervorming tennisracket en -bal • Verklaring vervorming vaste stof: • Op de ene plaats neemt de afstand toe en op de andere verkleint ze; • De deeltjes vervormen niet.

12. Een parfumflesje hou je best goed gesloten. Parfumdeeltjes ontsnappen uit het vloeibare parfum en verspreiden zich in de bewegende luchtdeeltjes.

13. Inktdeeltjes verspreiden zich tussen de waterdeeltjes. Inktdeeltjes bewegen en verspreiden zich tussen de bewegende waterdeeltjes.

14. Deeltjesmodel van vaste stof • Deeltjes van een vaste stof bewegen: • ze zijn niet met elkaar verbonden; • ze trillen ter plaatse  beweging moeilijk waarneembaar.

15. Korreltje kleurstof in koud water Korreltje kleurstof in lauw water Korreltje kleurstof in warm water • Beweging deeltjes zijn afhankelijk van de temperatuur: • Koud water: waterdeeltjes bewegen traag  kleurstof lost slecht op. • Lauw water: waterdeeltjes bewegen sneller  kleurstof lost beter op. • Warm water: waterdeeltjes bewegen snel  kleurstof lost goed op.