Küreselleşme: Çelişkiler, Beklentiler

1. Küreselleşme: Çelişkiler, Beklentiler “Küreselleşme nedir bilmiyoruz ama harekete geçmemiz gerekiyor” (Sopa- Taylandlı köylü hareketi lideri) “Küreselleşme olarak adlandırılan şey gerçekte ABD’nin egemen rolünün bir diğer adıdır” (H. Kissinger) “Küreselleşmeye karşı çıkmak, yerçekimine karşı çıkmak gibi bir şeydir”(K. Annan) Doç. Dr. Recai COŞKUN Sakarya Üniversitesi

2. Teknoloji- dijital devrim? Liberalizm? Ne oldu da küreselleştik? Sonuç? • Ekonomik sınır tanımazlık (para-borsa-vs) • Toplumsal sınır tanımazlık (göç-kültür) • Siyasal sınır tanımazlık (egemenlik- ulus devlet) Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

3. Global (devasa-büyük) “global şirket” Global (minik-küçük) “global köy” Global (yaygın) “global kültür Global (standardize) “global ürün” Global=açık ekonomi Global= liberalizm Global= yabancı yatırım Global= bölgeselleşme Global= McDonalds, Madonna Global= ? Kafalar Biraz Karışık! Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

4. Küreselleşme Tanımları • Rodrick (1997- Ekonomi) “uluslar arası mal, hizmet ve sermaye pazarlarının bütünleşme süreci” • Dunning (1993-Ekonomi/İşletme) “uluslar arası üretimin artışı” • Giddens (1990-Sosyoloji)”Dünya genelinde sosyal ilişkilerin yoğunlaşması” • Robertson (1992-Sosyoloji) “dünyayı bir bütün olarak düşünme bilincinin yoğunlaşması” • Cairncross (1997- Sosyal araştırma) “bilginin küresel yayılımı” • Worsley (1999- Antropoloji) “”bilgi sistemindeki çoğulculaşma sonucunda… kültürün küresel kitle toplumuna katkısı” Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

5. Küreselleşme Tanımları • Crystal (1998- Dilci) “küreselleşme bir dili kaç kişinin kullandığı değil, kimlerin kullandığıdır” • Jameson ve Miyoshi (1998- Edebiyat) “Kültürü veya ekonomik anlamları yansıtan ve maskeleyen iletişimsel bir kavram” • Dicken (1998-Coğrafi ekonomi)”Ekonomik faaliyetlerin sınırları aşacak şekilde coğrafi yayılımı” • Waters (2001- Sosyoloji) “Coğrafik, kültürel ve sosyal düzenlemeler üzerinde coğrafi sınırlamaların giderek azalması ve insanların bu durumun farkına varması” • Beyer (1994-Dinbilimci) “yeni bir küresel kültürün yaratılması” (Clark ve Knowles, 2003) Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

6. küreselleşmeye ilişkin hemen her tanım kaçınılmaz olarak biraz eksik, biraz muğlak, biraz da eklektik olmaktadır Küreselleşme: sosyal, siyasi, ekonomik ilişkilerde milli sınırları tanımazlık!!! Milli Devletlerin ve egemenlik kavramının sorgulanması Tanımlar bohçası... Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

7. Bir günde sınıraşan para-kağıt hareketleri 1.5 trilyon dolar (Türk ekonomisinin yaklaşık 4 katı) Dijital devrim sayesinde bilgi yayılımında benzersiz hız Ulaşım teknolojisi sayesinde mesafe kavramının değişmesi Üretimin, küresel şirketler sayesinde dünya geneline yayılması (2000 de 1.4 trilyon, 2003 de 580 milyar doğrudan yatırım???) Dünya genelinde faaliyette bulunan küresel şirketler ve markalar… Özet: Küreselleşme “olgu” olarak bir gerçekliktir… Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

8. Dünya nüfusunun sadece 600-800 milyonu insan onuruna yakışan düzeyde gelir elde ederken 5.5 milyar insan bu haklardan mahrum Güney-kuzey ayrımı (% 80-20 çelişkisi) Gençler arasındaki işsizlik oranı % 20’lerin üzerinde Sendikasızlaştırma sonucunda istihdam güvencesinin kaybı.. İşsizlerin sayısı 190 milyona yaklaştı Bilgi yayma araçları gelişirken bilgi kaynaklarının (medyanın) tekilleşmesi. 3 grup medyayı denetliyor Özgürleştirerek kontrol etme: Intenet, GSM, Kredi kartları, insana “kendine ait alan” bırakmamaktadır. Küresel Dünyanın Çelişkileri… Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

9. Dünyada 15 yaş üstü 2.85 milyar insan çalışıyor Bunlardan 1.4 milyarı kendi yaşamlarını sürdürebilecek bir gelire sahip değil Çalışanlardan 520 milyonu ise günde 1 doların altında gelire sahip “aşırı yoksullar”. Küresel Dünyanın Çelişkileri… Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

10. 1960 1970 1980 1990 2000 Dünya Ortlaması 2604 3653 4382 5011 5635 Yüksek Gelirli Ülkeler(1) 9783 14939 19268 24550 29224 Orta Gelirli Ülkeler 731 1024 1463 1600 1966 Düşük Gelirli Ülkeler(2) 245 290 337 418 467 ½ 40,2 51,5 57,1 58,7 62,5 Ülke Grupları İtibariyle Kişi Başına Milli Gelir ($) Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

11. Demokrasi her coğrafyaya ulaşmıyor İnsan hakları herkes için geçerli değil Küresel işsizlik ve yoksulluk artıyor Küresel savaş-küresel terör Küresel krizler Küresel hastalıklar Küresel ısınma Küresel uyuşturucu Küresel kölelik (yasadışı göçler, kadın ticareti) Küresel Dünyanın Çelişkileri… Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

12. Beklentiler-Çelişkiler Milli kimlikten küresel kimliğe… Milli kimlikten alt kimliklere… Millet kötü: etnik kimlik-küresel kimlik iyi… “dünya vatandaşlığı” Küresel aidiyatı-ortaklığı sağlayacak değerler, dil, efsaneler, ülküler kimler tarafından kimlere göre “inşa edilecek”-edilmektedir? Bir “ideoloji” olarak küreselleşme Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

13. Beklentiler-Çelişkiler Milli kimlikten küresel kimliğe… Milli kimlikten alt kimliklere… Millet kötü: etnik kimlik-küresel kimlik iyi… Milliyetçilik kötü- dünya milliyetçiliği iyi… Küresel aidiyatı-ortaklığı sağlayacak değerler, dil, efsaneler, ülküler kimler tarafından kimlere göre “inşa edilecek”-edilmektedir? Bir “ideoloji” olarak küreselleşme Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

14. Bir inşa süreci ise kim tarafından, niçin? Küreselleştirenler, küreselleştirilenler? KÜRESEL ÇATLAMA Merkez- Çevre? Gelişmiş- Azgelişmiş? Doğu- Batı? Kuzey-Güney? Müslüman- Hıristiyan? Beyaz- Beyaz olmayan? Sabit gelirli-serbest meslek Küreselleşme: Kendiliğinden mi, bir “inşa” süreci mi? Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

15. Bir olgu olarak küreselleşme bir gerçekliktir ve buna karşı durmak insanlığın teknolojik gelişmelerle çevreyi denetleme arzusuna karşı durmak gibi bir şeydir ve anlamsızdır. Küreselleşme tanımı gereği “olumlu” bir kavram değildir. İçerisine ne yüklendiğiyle ilgilidir. Demokratikleşme, özgürlükler, refah artışı gibi kavramlarla özdeşleştirilmiş bir küreselleşme kavramı dünyada yaşayan yaklaşık 7 milyar nüfustan sadece 800 milyonu için anlam ifade etmektedir. Geri kalanlar için eşitsizlik, yoksulluk, savaş, özgürlük kaybı anlamına gelmektedir. Küreselleşme ile yeni bir bağımlılık ilişkisi inşa edilmektedir. Daha doğrusu, var olan “merkez” “çevre” ayrımındaki bağımlılık ilişkisi yeni araçlarla tekrarlanmaktadır. Bunun anlamı “emperyalizmin” süregeldiğidir. Sonuç Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler

16. Teşekkür Ederim Recai Coşkun- Küreselleşme-Çelişkiler