KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ : Sağlık Bakanlığı Verileri, Yapılan Çalışmalar ve Beklentiler

1. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ :Sağlık Bakanlığı Verileri, Yapılan Çalışmalar ve Beklentiler Vet. Hekim Ahmet SAFRAN ahmet.safran@saglik.gov.tr Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Zoonoz ve Paraziter Hastalıklar Şube Müdürlüğü 02 Haziran 2005, Sivas

2. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) • Ülkemizde KKKA, 2002 ve 2003 yıllarının Bahar ve Yaz aylarında özellikle kırsal kesimde yaşayan vatandaşlarımızda görülmüştür. • Bakanlığımızın yaptığı çalışmalar neticesinde Ağustos 2003’te hastalığın adı konmuştur. • 2004 yılının yine aynı dönemlerinde epidemik bir seyir göstermiştir. • Hastalık bu yıl da görülmektedir.

3. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) Hastalıkla ilgili olarak : • Konunun uzmanlarından oluşan Zoonoz Hastalıklar (Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi) Danışma Kurulu oluşturulmuştur. • Bu komisyon değişik zamanlarda toplanarak hastalığa ilişkin değerlendirmelerde bulunmuştur. • Klinik tanımlama, vak’a tanımları ve vak’alara yaklaşım önerileri ile tedavi standardizasyonu yapılmıştır.

4. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) • Ayrıca, hastalığın ülkemizdeki durumunun belirlenmesi ve hastaların takiplerinin rahat yapılabilmesi için bir sürveyans sistemi kurulmuştur. • KKKA’da Vak’a Yönetimi ve İzolâsyon Önlemlerine ilişkin bilgiler hazırlanmıştır. • Hastalıkla ilgili vak’a kontrol çalışması yapılmıştır (Kene ısırması önemli). • Retrospektif çalışma yapılmış (1998’de 13 olası vak’a, 2003’te ise 22 olası vak’a) ve hastalığın önceki yıllarda da varlığına ilişkin bulgular elde edilmiştir.

5. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) • 12-13 Nisan 2004 tarihinde Tokat’ta bir hizmet içi eğitim toplantısı düzenlenmiştir. • Halkın Bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesine yönelik broşür hazırlanarak 2004 ve 2005 yıllarında basımı ve dağıtımı sağlanmıştır. • Sağlık çalışanlarına yönelik KKKA Kitapçığı bastırılarak ilgililerine dağıtımı sağlanmıştır.

6. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) • KKKA’nın tanısının ülkemizde yapılabilmesi için gerekli lâboratuvar alt yapısının oluşturulması amacıyla girişimlerde bulunulmuştur (Yurt dışı eğitimi, kit temini vb.).

7. 2002-2003 ve 2004 Yılları Sağlık Bakanlığı KKKA Verileri

8. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) • 2002 yılında 17 vak’a, • 2003 yılında 133 vak’a, • 2004 yılında ise (445 şüpheli vak’a) 249 KKKA vak’ası belirlenmiştir. • 2003 yılında 6 doğrulanmış KKKA ölüm vak’ası, • 2004 yılında ise doğrulanmış 13 KKKA ölüm vak’ası olmuştur.

10. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ VAK’ALARININ DAĞILIMI (TÜRKİYE, 2002 ve 2003; n= 150)

14. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) • 2004 yılında KKKA’dan şüphelenilen vak’aların Bakanlığımıza bildirimi Ocak ayı itibariyle başlamasına rağmen, ilk KKKA vak’ası Mart ayında görülmüştür. • 2005 yılında ise KKKA’dan şüphelenilen vak’aların bildirimi Şubat ayında başlamış olup, şu an için 37’dir.

15. KKKA VAK’ALARININ GÖRÜLDÜĞÜ AYLAR (Türkiye, 2004; n=249)

16. KKKA VAK’ALARININ GÖRÜLDÜĞÜ AYLAR (Türkiye, 2004; n=249)

17. KKKA ÖLÜM VAK'ALARININ YERLEŞİM YERLERİNE GÖRE DAĞILIMI (TÜRKİYE, 2003; n=6)

19. KKKA Ölüm Vak’alarının Yerleşim Yerlerine Göre Dağılımı (Türkiye-2004; n=13)

20. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (TÜRKİYE, 2004; n= 249)

21. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ / FATALİTE HIZI • 2003 : % 4,5 • 2004 : % 5,2’dir.

22. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ • Hastalık her iki cinsiyette de birbirine yakın oranlarda görülmüştür.

44. BEKLENTİLER • Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi, kontrolünde sektörler arası iş birliğini gerektiren bir hastalık olması nedeniyle, ilgili kurum ve kuruluşların, mevcut iş birliklerini artırarak sürdürmeleri, • KKKA’ya ilişkin eğitimlere yine iş birliği içinde devam edilmesi, bütün ilgili çalışanların ve halkın bilgilendirilmesinin sağlanması, • Konunun koordinatör biriminin belirlemiş olduğu çerçevede çalışmaların yapılması.

45. İL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN YAPILMASI GEREKENLER • Bakanlığımızca hazırlanarak gönderilen KKKA ile alâkalı genelgelerin bütün ilgililerine ulaştırılması, • Sağlık personelinin KKKA’ya ilişkin bilgilendirilmesinin sağlanması, • Hastalık hakkında halkın bilgilendirilmesinin sağlanması, • KKKA hastalarının ya da şüphelilerinin izolâsyonları ve hasta ile ilişkisi olanların korunması konusunda titiz olunması,

46. İL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN YAPILMASI GEREKENLER • Nozokomiyal enfeksiyon riskine karşı, hastalarla teması söz konusu olabilecek sağlık personelinin korunması amacıyla üniversal önlemlere ait malzeme ve ekipmanın temini ve bunun sürekliliğinin sağlanması için gerekli girişimin yapılması, • İlgili kurum ve kuruluşlarla iş birliğinin sağlanması, • KKKA nedenli ölümlerde, cenazeye 31.03.2004 tarihli ve B100TSH0110002/5367 sayılı genelge hükümleri doğrultusunda işlem yapılması,

47. İL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN YAPILMASI GEREKENLER • KKKA’da Bakanlığımız ile sürekli irtibat halinde olunması, verilen talimatlar doğrultusunda hareket edilmesi.

48. HASTANELERCE YAPILMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR • KKKA’ya ilişkin değerlendirmelerin Bakanlığımız talimatları doğrultusunda yapılması, • KKKA’lı ve KKKA şüpheli hastalara uygun hasta odalarının hazırlanması, • Hastahane çalışanlarının KKKA’ya ilişkin olarak bilgilendirilmesinin ve bilinçlendirilmesinin sağlanması, • Hastalıktan şüpheli vak’a ve KKKA hastalarının bulunması halinde uygun yerlere uyarıcı levha asılmasının sağlanması,

49. HASTANELERCE YAPILMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR • Hasta ziyaretlerinde icap eden önlemlerin alınması, gerek görülmesi halinde ziyaretlerin sınırlandırılması, • Üniversal korunma önlemlerinin alınabilmesi için gerekli malzemelerin eksiksiz ve sürekli bir şekilde temini ve kullanıma sunulmasının sağlanması, • İl sağlık müdürlüklerine yapılacak bildirimlerde titiz davranılması ve devamlı irtibat halinde olunması,

50. HASTANELERCE YAPILMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR • Hasta odalarının ve kullanılan malzemelerin dezenfeksiyonunun sağlanması, ayrıca hastalara ait vücut sıvıları, dışkı, idrar vb. gibi atıkların uygun bir şekilde bertaraf edilmesi, • Hastaların nakillerinde gerekli önlemlerin alınması, • KKKA’dan vefat edenlere gerekli korunma önlemlerinin alınması sağlandıktan sonra usulüne uygun olarak yıkanmasının ve tabutlanmasının sağlanması, • Durumdan il sağlık müdürlüğünün haberdar edilmesi.