1 / 63

Ouderen als actieve bouwers aan beleid

Ouderen als actieve bouwers aan beleid. Prof. Dr. D. Verté Vakgroep Agogische Wetenschappen. Probleemstelling. Ouderen en politieke participatie Invloed ouderen op politieke beleid is gering Beperkte toegang tot rechtstreekse participatie - Politieke vernieuwing = verjonging.

cynara
Download Presentation

Ouderen als actieve bouwers aan beleid

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Ouderen als actieve bouwers aan beleid Prof. Dr. D. Verté Vakgroep Agogische Wetenschappen

  2. Probleemstelling • Ouderen en politieke participatie • Invloed ouderen op politieke beleid is gering • Beperkte toegang tot rechtstreekse participatie - Politieke vernieuwing = verjonging

  3. Maatschappelijke positie vs maatschappelijke participatie • Maatschappelijke positie • Uitsluiting van deelname (Verté 1996) • Bijsterveld (1991) • Stereotype benadering van ouderen, gebaseerd op ouderdomsbeelden • Bv beslissingen worden over de hoofden genomen • Walker (1995) • Geen bewuste discriminatie, • Wel ten gevolge van het falen van de instellingen om zich aan te passen aan de socio-demografische realiteit

  4. Het pad effenen voor participatie • Aankomende ouderen zijn beter opgeleid • Dus meer participatie? • Bijsterveld 1991 • Cf Studies in VS, zal ook hier het politiek engagement en de MS betrokkenheid dalen

  5. Het pad effenen voor participatie • Hooghe (2000) • Senioren hechten meer belang aan solidariteit, burgerzin en gezamenlijke inzet dan jongeren. • Generatie-effect • Veel blootgesteld aan mogelijkheden • Dus meer mogelijkheden

  6. Het pad effenen voor participatie • Empowerment • Is een proces van bewustmaking en ontwikkeling van capaciteiten dat leidt tot een grotere participatie en tot een grotere deelname aan de besluitvorming en uitvoering van het beleid (Diels 1999)

  7. Voorwaarden politieke inspraak Beleidsvoerders Open bestuur Knelpunt: men ziet dit vaak als een uitholling van de eigen bevoegdheden

  8. Onderzoeksmethode • Data uit BAS, Belgian Ageing Studies • 60+ • Aantal gemeenten > 100 • Per gemeente representatieve steekproef • (geslacht en leeftijd als stratificatie) • Aantal deelnemers = 59977

  9. Politieke participatie • Politieke interesse • Politieke participatie • Feitelijke invloed • Seniorenadviesraden

  10. Politieke interesse

  11. Leeftijd

  12. Geslacht

  13. Inkomen

  14. Politieke participatie • Politieke interesse • Lid politieke partij • Feitelijke invloed • Seniorenadviesraden

  15. Lidmaatschap

  16. Leeftijd

  17. Geslacht

  18. Opleiding

  19. Inkomen

  20. Politieke participatie • Politieke interesse • Lid politieke partij • Feitelijke invloed • Seniorenadviesraden

  21. Politieke participatie • Politieke interesse • Lid politieke partij • Feitelijke invloed • Seniorenadviesraden

  22. Seniorenadviesraden • Resultaten uit (De Witte & Verté, 2002) • Voorzitters: • hoge leeftijd, vnl mannen, bezige bijen • Leden: • Instroom hoger geschoolden • Eerst min 10j lid seniorenvereniging • Gebrekkige doorstroming naar de top • Cohesiegevoel voor “goede zaak” • Weinig adviesverlening

  23. Overzicht • 1. Achtergrond Belgian Ageing Studies • 2. Methodologie BAS • 3. Enkele resultaten • 4. Ouderenbeleid = lokaal verhaal • 5. Conclusie

  24. Achtergrond Belgian Ageing Studies

  25. 1. Achtergrond • België = 10e oudste land ter wereld

  26. 1. Achtergrond

  27. 1. Achtergrond

  28. 1. Achtergrond

  29. 1. Achtergrond

  30. 1. Achtergrond • Belang van buurt en nabijheid bij ouder worden • Paradox van buurtparticipatie • Ouderen spenderen veel tijd in de buurt • Ouderen zijn één van de eerste groepen die genegeerd worden wanneer het gaat over beslissingen, inspraak en participatie in de ‘constructie’ van de buurt • Versterken van empowerment • Ouderen erkennen als actoren in sociale verandering • Ouderen betrekken in de praktijk, in het werkveld, in beleid, in onderzoek • Vooral belangrijk op lokaal niveau

  31. 2. Participatiedecreet • Vlaams decreet 2004 • ‘De stimulering van een inclusief Vlaams ouderenbeleid en beleidsparticipatie van ouderen’ • Een beleid dat ouderen en hun positie in de toekomstige Vlaamse samenleving wil vatten • Inclusief ouderenbeleid: Beleid dat in al zijn aspecten en samenhang aan de algemene en de specifieke behoeften van ouderen beantwoordt en de competenties van ouderen inschakelt

  32. 2. Participatiedecreet • Doel • Toegang van elke oudere tot de economische, sociale en culturele rechten te waarborgen • Discriminatie en sociale uitsluiting op basis van leeftijd te voorkomen/verminderen • Deelname van ouderen aan het uitstippelen, uitwerken en evalueren van dit beleid mogelijk te maken en te versterken.

  33. 2. Participatiedecreet • Gecoördineerd en samenhangend beleid • Nemen van maatregelen in de diverse beleidsdomeinen • Coördinatie tussen beleidsdomeinen • Overleg en de coördinatie tussen de betrokken actoren • Ondersteuning van de participatie van de doelgroep (om dit beleid tot stand te brengen, dit beleid vorm te geven, dit beleid te evalueren)

  34. 3. Geschiedenis BAS • 2002: ontwikkeling van het decreet • Vlaamse gemeenten S.O.S. • 2003: ontwikkeling van de studie met een aantal partners • Totaalpakket om behoeften van 60+ te meten • De bekomen data kunnen helpen bij het opstellen van een ouderenbeleidsplan

  35. 3. Geschiedenis BAS • 2004 -2005: • Pilot-studie in 11 West-Vlaamse gemeenten • 2005-2006 • Ook andere provincies stappen in het verhaal

  36. 4. Doelstellingen onderzoek • Behoeften inschatten bij ouderen op lokaal vlak • Handvatten aanreiken voor lokaal beleid • Aanzet geven tot een ouderenbeleidsplan • Evidence based policy • Ouderen activeren in functie van de constructie van de lokale samenleving • Ondersteuning bieden bij het creëren van Age-friendly steden en gemeenten

  37. 5. Partners onderzoek • Onderzoek • = constante samenwerking tussen: • Oudere vrijwilligers • Lokale stakeholders • Leden van ouderenadviesraden • Lokale overheden • Provinciale overheden • VUB (Agogische Wetenschappen) en Hogent (Vesalius)

  38. Methodologie Belgian Ageing Studies

  39. 1. Partners • VUB • Wetenschappelijke begeleiding • Analyse • Provincie • Coördinatie veldwerk (onderzoeksbegeleiders) • Sociale planning • Gemeente • Dataverzameling (peers) • Input data in software • Oudere vrijwilligers

  40. 2. Vragenlijst • Verschillende thema’s • 72 vragen • Huisvesting, buurt, mobiliteit • Sociale netwerken, eenzaamheid • Gezondheid, zorg, vallen • Zingeving, ouderdomsbeeld • Psychologisch welbevinden, onveiligheidsgevoelens • Cultuurparticipatie, verenigingsleven, vrijwilligerswerk • Mediagebruik, internet • ….

  41. 3. Verwachtingen t.o.v. gemeente • Steekproeftrekking met vervangadressen • Kopieën van de vragenlijsten • Blanco enveloppen om de ingevulde vragenlijsten terug te bezorgen • Verzekering voor de enquêteurs • Legitimatiebewijs enquêteurs

  42. 3. Verwachtingen t.o.v. gemeente • Briefwisseling (bv uitnodiging vergadering) • Lokalen en koffie (vergaderingen) • Intikken data via meegeleverde software • Presentatie van de resultaten aan de participerende enquêteurs en organisaties, eventueel ook aan de gemeenteraad, pers en publiek

  43. 4. Peer-research • Methodiek gaat uit van het principe: Onderzoek voor en door ouderen

  44. 4. Peer-research • Dataverzamelingsmethode: Peer-onderzoek • Komt voor in onderzoekstradities: • Participatief onderzoek • Doelgroep zijn niet louter de respondenten, maar zijn mee onderzoeker • Co-researchers • Actie onderzoek • Niet zozeer de ontwikkeling van kennis/theorie staat centraal • De verandering van bestaande praktijken is het doel • Overlappingen zijn steeds mogelijk • Peer onderzoek • Nadruk op leeftijdsgenoten (of ‘soort’genoten) als co-researchers • Onderzoek als tool voor empowerment

  45. 4. Peer-research • Dataverzamelingsmethode: Peer-research • Ouderen betrekken in elke stap van het onderzoek • Co-design van de vragenlijst • Dataverzameling • Evaluatie • Vertaling naar beleid • Oudere vrijwilligers gaan langs bij de oudere respondenten en nodigen hen uit om deel te nemen aan het onderzoek • ‘postbode’ • Hulp aanbieden als het nodig is/ indien wenselijk

  46. 4. Peer-research • Voordelen • Creëert gevoel van eigenaarschap • Bottom-up approach: • Stimuleert politieke participatie en betrokkenheid van de doelgroep • Verhoogt de visibiliteit van het onderzoek en ouderen • Peers ontwikkelen nieuwe skills, kennis, … • Training • Praktijkervaring • Hogere responsgraad • Tussen 65% en 85% in elke gemeente • Kwalitatief beter ingevulde vragenlijsten

  47. 4. Peer-research • Valkuilen • Tijdsintenstief • Peers hebben ook eigen ervaringen, eigen verhalen, … • Emotionele ondersteuning • Werken met vrijwilligers • Vrijwillig is niet vrijblijvend

  48. 5. Steekproef • Wie is er bevraagd? • Thuiswonende 60plussers • Proportioneel gestratificeerde steekproef in elke gemeente • De verhoudingen binnen de bevolking worden behouden in de steekproef • 3 leeftijdsklassen - Gender • 60-69 mannen en vrouwen • 70-79 mannen en vrouwen • 80+ mannen en vrouwen

  49. 5. Steekproef • Wie is er bevraagd? • Steekproef wordt getrokken door de gemeente • 3 steekproeven (2 reserven) • VUB: wetenschappelijke ‘check’

More Related