Efekti uvođenja trezorskog poslovanja u općinama i vanbudžetskim fondovima

1. Efekti uvođenja trezorskog poslovanja u općinama i vanbudžetskim fondovima doc dr Rička Željko Neum, 26.-28.maj 2011.g.

2. Zašto? • Posebni zahtjevi EU za usvajanje međunarodno dogovorenih i usklađenih EU principa, standarda i metoda internih finansijskih kontrola u javnom sektoru • Efikasnost internih kontrola u najvećoj mjeri zavisi od efikasnosti uspostavljanja funkcije trezora na svim nivoima • Kao preduslov uključivanja BiH u međunarodne privredne i finansijske tokove, ocijenjena je neophodnost reforme javnih finansija i budžeta

3. Reforma javne uprave -Reforma u oblasti javnih finansija sastavni je dio strategije reforme javne uprave, -Javna upravatreba biti učinkovitija, djelotvornija i odgovornija; koja bi građanima pružala bolje usluge za manje novca, te poslovala na osnovu transparentnih i otvorenih procedura, -Ispunjavanje uslova postavljenih Evropskim integracijama, -Sredstvo za kontinuirani i održivi društveno-ekonomski razvoj.

4. Upravljanje javnim finansijama Sistem upravljanja javnim finansijama je definisan procedurama putem kojih se javna sredstva preusmjeravaju i upravljaju na način kojim se osigurava: -fiskalna disciplina, -prate strateški prioriteti, i -obezbjeđuje efikasna upotreba javnih sredstava. Procedure obuhvataju praćenje fiskalne discipline održavanjem javnih troškova unutar granica datih budžetom.

5. Upravljanje javnim finansijama Ovaj proces primorava institucije na određivanje prioriteta i analizu opcija politike u cilju raspodjele resursa u one oblasti kojima u najvećem obimu doprinosi ispunjavanju ciljeva vlade Korištenjem javnih fondova na: -efikasan način (dostizanjem relativno visokih rezultata uz relativno male troškove) i na -učinkovit način (postizanjem očekivanih rezultata)- povećava se vrijednost sredstava pri finansiranju strateških prioriteta.

6. Upravljanje javnim finansijama Efikasan i učinkovit način upravljanja javnim finansijama sveukupni su indikatori uspješnosti u radu kojim se ukazuje na spremnost za pristupanje EU.

7. Upravljanje javnim finansijama Kako EU obezbjeđuje sredstva za razvoj svojih članica, ona očekuje da će interne kontrole javnog sektora obuhvatati: -‘’ex ante’’ kontrolne postupke , -tekuće, i -‘’ex-post’’ kontrolne postupke koje će preduzimati nezavisni interni revizori uz podršku Centralne harmonizacijske jedinice (CHJ).

8. Trezor Ključnu kariku u stvaranju preduslova za provođenje efikasnog sistema interne finansijske kontrole jeste uspostavljanje trezora na svim nivoima. Trezor se može definisati kao skup funkcija usmjerenih uspješnom upravljanju javnom potrošnjom putem: • efikasnog i efektivnog korištenja javnog novca (sredstava poreznih obveznika), i • fiskalne discipline.

9. Sistem finansijskog upravljanja Budžetske funkciječine politički ciljevi i odluke Vlade, zahtjevi ministarstava i ostalih budžetskih korisnika za finansiranjem. Funkcije trezoraobuhvataju upravljanje gotovinom, javnim dugom te predviđanje i upravljanje rizikom. Funkcija računovodstvaobuhvata finansijski sistem evidentiranja transakcija, računovodstvena pravila, podatke, izvještavanje, provođenje nadzora i kontrole.

10. Funkcije trezora Trezor, (instrumenat upravljanja javnim finansijama) usmjeren je na tri osnovna područja upravljanja javnim finansijama: -fiskalno upravljanje; -alokaciju sredstva; -efikasno raspolaganje novcem.

11. Funkcije trezora -fiskalno upravljanje - upravljanje tokovima prihoda i rashoda, zatim bilansnim stavkama, imovinom i obavezama, posebno obavezama po zaduživanju, kao i upravljanje rizicima u dijelu dospjelih a neplaćenih obaveza. -upravljanju alokacijom - postizanje optimalne alokacije u skladu s programima Vlade. -upravljanja novcem - pretpostavka postizanja visoke efikasnosti i efektivnosti u trošenju sredstva i mjerenju učinaka.

12. Funkcije trezora Trezor pomaže u ostvarenju glavnih ciljeva upravljanja javnim finansijama, kao što su: -namjensko korištenje sredstava u skladu sa zakonskim i podzakonskim propisima; -transparentnost sistema, -pružanjem informacija u obliku i na način koji korisnicima omogućava razumijevanje i daje mogućnost daljnje analize; -funkcionisanje sistema odgovornosti.

13. Princip trezorskog poslovanja Osnovni princip trezorskog poslovanja je centralizovano upravljanje finansijskim sredstvima putem jedinstvenog računa i centralizovano evidentiranje transakcija u glavnoj knjizi, uz realizaciju budžetske kontrole u prethodnim fazama ugovaranja i narudžbi nabavke. Ovim se omogućava i transparentnost svih transakcija od usvajanja do realizacije budžeta/fondovskog finansijskog plana kroz izvještajni sistem trezorskog poslovanja.

14. Efekti trezorskog poslovanja - jasan i zakonit proces izvršavanja budžeta, - finansiranje rashoda u skladu s odlukama, - odgovorno i efikasno korištenje javnih resursa, - sveobuhvatne informacije o finansijskom položaju i kretanjima u općini/ vanbudžetskom fondu, - sveobuhvatnu kontrolu potrošnje budžetskih korisnika i efikasniju raspodjelu sredstava,

15. Efekti trezorskog poslovanja • - jeftinije i brže poslovanje, • poboljšanje u proceduri donošenja odluka • optimiziranje finansijskog rukovođenja • -instrument u borbi protiv korupcije • -odgovornost prema građanima • -ostvarenje značajnijih ušteda na određenim pozicijama direktnih troškova, a u korist projekata.

16. Nemjerljive koristi - kvalitetna kontrola nad prihodima i trošenjem sredstava namijenjenih budžetskim korisnicima, - transparentnost raspolaganja sredstvima budžetskih korisnika, - oslobađanje sredstava za druge projekte, - jednoobraznost računovodstvenog planiranja, praćenja i izvještavanja- što automatski znači jednostavniju konsolidaciju,

17. Nemjerljive koristi - kvalitetniji interni nadzor, - izbjegavanje višestrukih unosa istih podataka i samim tim smanjenje mogućnosti greške, - potpuna integsiranost računovodstvenog procesa, - uključivanje menadžerskih struktura u budžetske procese, - povećanje kvaliteta usluga lokalnih organa, - zadovoljstvo građana uslugama lokalne uprave.

18. Uspostava lokalnih trezora Za uspostavu lokalnih trezora potrebno je ispuniti osnovne preduslove: - digitalizacija i informatizacija sistema lokalne uprave i budžetski korisnika i umrežavanje svih procesa, - pouzdana i dovoljna informaciona oprema i informaciona komunikaciona infrastruktura, -odgovarajući programski paket - softver usklađen sa svim odgovarajućim zakonskim odredbama vezanim uz budžetsko računovodstvo, - edukacija svih zaposlenika-srednji i viši nivo opšteg informatičkog znanja, - timski rad i projektni menadžment.

19. Upravljanje novcem lokalne zajednice Na strani prihoda i primitaka: - jedinstveni račun trezora, - prikupljanje izvornih i drugih prihoda i primitaka budžeta, kao i vanbudžetskih fondova, - uređivanje odnosa s bankama radi kontrolisanog usmjeravanja prikupljenih prihoda, - kontrolu prikupljanja prihoda, i - raspoređivanje prihoda između višeg državnog nivoa i lokalne zajednice prema zakonu.

20. Upravljanje novcem lokalne zajednice Na strani izdataka: - jedinstveni račun trezora i podračuni budžetskih korisnika, - dodjeljivanje i raspoređivanje novčanih sredstava budžetskim korisnicima prema utvrđenim pravilima, mjerilima ili limitima kako bi izvršili plaćanja svojih izdataka, - provjera, odobravanje i obrada zahtjeva za plaćanje izdataka koje budžetski korisnici šalju na izvršenje plaćanje s jedinstvenog računa trezora, ili - automatizovano izvršenje plaćanja po utvrđenim namjenama budžetskih korisnika prema utvrđenim mjerilima.

21. Pokazatelji Raspoređeni javnih prihodi po osnovnim korisnicima januar-novembar 2009./2010.g. iznos struktura index 2009. 2010. 2009. 2010.2010/2009 Federacija1.008.465.421 1.099.247.48119 19 109 Kantoni 1.573.175.306 1.653.883.087 29 29 105 Općine 457.287.240 471.461.4639 8 103 Fondovi 2.200.085.108 2.304.010.88241 41 105 Federalni i ostali koris. 109.858.791 110.106.2542 2 100 UKUPNO:5.348.871.866 5.638.709.167 100 100 105