520 likes | 661 Views
Idee jednoczenia Europy Działania zjednoczeniowe tuż po wojnie Procesy integracyjne w latach 50-ch. Integracja gospodarcza w Europie. EWWiS. Plan Schumana. Jean Monnet chcial stopniowo poddawać kompetencje poszczególnych państw pod kontrole ponadnarodową.
E N D
Idee jednoczenia Europy Działania zjednoczeniowe tuż po wojnie Procesy integracyjne w latach 50-ch Integracja gospodarcza w Europie
EWWiS. Plan Schumana. • Jean Monnet chcial stopniowo poddawać kompetencje poszczególnych państw pod kontrole ponadnarodową. • W 1950 przedstawił Rządowi Francji propozycje poddania produkcji węgla i stali Francji i Niemiec pod kontrolę międzynarodową. • Integracja sektorowa. • 9 maja Robert Schuman (min spraw zagr.) przedstawił projekt EWWiS. Tego samego dnia na konf prasowej w MSZ ogłosił plan stopniowego wprowadzania rozwiązań federacyjnych. • Schuman wiedział, że zbliżenie narodów wymaga wyeliminowania niezgody Francusko-Niemieckiej.
Od unii gospodarczej węgla i stali miano przechodzić do dalszych etapów integracji. • Projekt trzymano w tajemnicy przed Brytyjczykami – którzy byli przeciw próbom federalizacji Europy. • Projekt pozwolił Adenauerowi wyprowadzić RFN z izolacji. • RFN rezygnowała z kontroli nad przemysłem ciężkim, Francja też. • Brytyjczycy i Skandynawowie odrzucali idee kontroli ponadpaństwowej nad sektorami strategicznymi.
Realizacja sektorowej integracji dawała Niemcom szanse odzyskania silnego miejsca w europie a Francji większe poczucie bezpieczeństwa • Benelux otrzymywał wsparcie sąsiadów • Prace trwały od 20 czerwca 1950. • Powstały Zgromadzenie, Rada i Trybunał • 18 kwietnia 1951 roku podpisano traktat paryski o powołaniu pierwszej wspólnoty • Pierwsza sektorowa integracja w Europie
EWWiS. Plan Schumana. • Jednolity zamknięty kompleks dla komplementarnego rozwoju struktur gospodarczych z doskonałą siecią transportową. Wyrównany poziom zapewniał korzystne warunki dla dalszego rozwoju • Nowy etap w integracji europejskiej. Wcześniej były tylko regionalne rozwiązania BENELUXu, działania w ramach GATT oraz OEEC. Rada Europy skupiała się na kulturze i prawach człowieka
EWWiS. Plan Schumana. • Postanowienia EWWiS po raz pierwszy miały cechy organizacji ponadnarodowej. Objęły sektory strategiczne państw członkowskich, znosiły bariery celne i kontyngenty, tworzyły wspólny rynek • Traktat wszedł w życie po ratyfikacji przez kraje 25 lipca 1952 roku. Ratyfikowano z oporem, szczególnie w Niemczech (Schumacher) • Wielka Brytania zdecydowanie odrzuciła – była zasadniczo przeciwna wszelkim ponadnarodowym rozwiązaniom i miała szczególne stosunki z Commonwealth
Cele EWWiS • Wspólny rynek węgla i stali=specjalizacja, większą wydajność produkcji. • Budowa nowej „struktury pokoju”, zaufania. • „Fuzja wspólnych interesów” zamiast historycznej rywalizacji. • Zapewnienie jednakowych warunków dostępu do źródeł surowca, polepszenie warunków modernizacji produkcji, najniższe cła i polepszenie życia pracowników. • Państwa zobowiązywały się do stopniowego zniesienia ceł oraz ograniczeń ilościowych
Główne struktury EWWiS • Struktury miały nadzorować prace przedsiębiorstw z branży, dofinansowywać je oraz rozstrzygać spory i odwołania się od decyzji • Wysoka Władza (High Authority) -10 osób, czynnik ponadpaństwowy. Miała uprawnienia ustanawiania kontyngentów produkcyjnych, cen min i max, finansowania nowych przedsięwzięć i wszelkiej kontroli, oraz zasiłków dla pracowników • Wysoka Władza mogła stosować sankcje wobec państw unikających dotrzymania umowy. • Wysoka Władza miała uprawnienia do podejmowania decyzji w sprawie węgla i stali w całej Wspólnocie.
Główne struktury EWWiS • Rada EWWiS złożona z ministrów zbierała się co jakiś czas. • Poprzez decyzje Rady państwa członkowskie kontrolowali kierunki działań EWWiS i łagodzili jednostronne posunięcia Władzy. • Wspólne Zgromadzenie – delegaci wybrani przez parlamenty. • Wspólne Zgromadzenie oceniało doroczny raport o działalności Wysokiej Władzy. • Miało specjalne komisje robocze i współdziałało ze Zgromadzeniem Doradczym rady Europy.
Główne struktury EWWiS • Trybunał powołano do nadzorowania przestrzegania postanowień traktatowych. • Najwyższa instytucja odwoławcza od decyzji Wysokiej Władzy. • 7 sędziów wybieranych na 6 lat. • W 1952 roku utworzono sekretariat EWWiS w Luksemburgu. • W pierwszych latach docierano regulacje oraz współpracę przedstawicieli rządów w Radzie z organem ponadnarodowym. • Wspólny rynek węgla rudy i złomu powstał w 1953 a stali w 1954 r.
Tak w 5 lat po zakończeniu Wojny, zaczęto integracje sektorową z udziałem Niemiec. • Francuzi w szoku, ale Robert Schuman z Jeanem Monnetem łagodzili nastroje polityka „małych kroków”. • Działania Wysokiej Władzy były nowatorskimi i sprzecznymi z wiekową tradycją suwerenną.
Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej • 20 maja 1955 r. kraje Beneluxu wystosowali memorandum do RFN, Francji i Włoch z propozycją unii celnej i specjalnej agencji atomowej. • 1-2 czerwca 1955 sprawy te rozważała konferencja Ministrów Spraw Zagranicznych w Messynie. • Rozważano różne sposoby tworzenia gospodarczej wspólnoty. • Członków interesowały sprawy strukturalnej przebudowy gospodarki oraz unowocześnienie sektora rolniczego.
Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej • Odnotowano też tworzenie ośrodka siły gospodarczej i politycznej. • Benelux i RFN bardzo popierali. Benelux miał wieloletnie doświadczenia, RFN widział możliwość odbudowy pozycji Niemiec w Europie. • Różnice poglądów: północ (UK i Skandynawia) były za organy koordynacyjne. Centrum (RFN, Benelux) występowały za stworzenie unii gospodarczej. • We Włoszech byli zwolennicy obu rozwiązań.
Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej • W 1955 konf 4 mocarstw w Genewie dała odprężenie. • Saary przeszły do Niemiec a Francja nie miała zastrzeżeń. Kompromis prowadził do zaniechania niechęci. • Lato 1955-wiosna 1956 prace Komitetu Spaaka nad założeniami EWG i Euratomu. • Brytyjczycy promowali luźną strefę wolnego handlu wraz z krajami nordyckimi, ale Francuzi poparli Spaaka, bo liczyli na wsparcie w sferze rolnictwa.
Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej • W 1956 USA nie poparły interwencję Francji i Wielkiej Brytanii na Bliskim Wschodzie. • Rozczarowanie europejczyków i wysiłki do stworzenia trzeciej siły pomiędzy USA i blokiem radzieckim były kolejnym czynnikiem. • Podczas negocjacji o EWG powstał problem jak uwzględnić kolonie Francji, Belgii i Holandii. W końcu import przyrównano do importu krajów „szóstki”., do eksportu krajów EWG pewne dopłaty na rozwój terytoriów zamorskich • Ostatecznie usunięto przeszkody 16-19 lutego 1957 r. w Paryżu
Powstanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej • Ostatecznie traktat o EWG i Euratomie podpisano 25 maca 1957 roku w Rzymie • Podpisali P.H. Spaak, Christian Pineau, Joseph Luns, Joseph Bech (luks), K.Adenauer, Antonio Segni
CELE EWG • EWG = Wspólny Rynek • „utworzenie wspólnego rynku, ujednolicanie polityki gospodarczej, harmonijny rozwój działań. gosp., stabilizacja, uściślenie stosunków”. • Wg. Traktatu Rzymskiego, cel – utworzenie wspólnego rynku na gruncie Unii Celnej (towarowej): zakaz stosowania ceł przywozowych i wywozowych wewnątrz unii + wspólna taryfa celna wobec krajów trzecich.
Działalność EWG • Stopniowa eliminacja barier taryfowych (cła i ograniczenia Ilościowe) w handlu. • Ustanowienie wspólnej taryfy celnej i polityki handlowej wobec państw trzecich. • Zniesienie ogranicz. W wolnym rozwoju wymiany osób usług i kapitału. • Wprowadzenie wspólnej polityki rolnej i transportowej • Zapewnienie wolnej konkurencji na wspólnym rynku. • Koordynacja polit. Gospodarczej i zapobieganie zachwianiom równowagi w bilansie płatniczym członkowskich. • Stopniowe ujednolicanie ustawodstwa państw członkowskich. • Utworzenie Europejskiego Funduszu Społecznego. • Utworzenie. Europejskiego Banku Inwestycyjnego. • Stowarzyszenie krajów i terytoriów zależnych.
Działalność EWG • Traktat Rzymski preferował zniesienie wszelkich ograniczeń w ruchu towarowym. Przewidywał wieloetapowe działania oraz stopniowany proces rozwoju wspólnej polityki. • Przyjęty okres przejściowy – trzy etapy po 4 lata (do 1969). Można było przedłużyć o kolejne 3 lata. Dopuszczano też szczególny rozwiązania w syt. „force major”.
Działalność EWG • Sprawy rolnicze ujęto ogólnie: kompromisowe zasady wolnego rynku artykułów rolnych, wspólnego finansowania inwestycji rynkowych oraz wspólna polityka wobec krajów trzecich • Art.39: „wspólna polityka rolna ma zwiększać produkcje, optymalnie wykorzystywać moce produkcyjne, polepszać warunki, stabilizować rynki zapewniać odpowiednie zaopatrzenie i poziomy cen” • Rolnictwo traktowano specjalnie
Działalność EWG • Traktat tworzył wspólny rynek pracy oraz znosił graniczenia w przepływie osób, usług i kapitałów. Pomijał systemy podatkowe i walutowe (to w kompetencji krajów) • Do końca 1969 roku miała powstać Unia Celna • Eksponowano wolną konkurencje • Zadeklarowano wspólną politykę społeczna: pref. Sprawy zatrudnienia, warunków pracy , ubezpiecz społeczna, kształcenie zawodowe, ochrona higieny pracy, prawo zrzeszania się. • Dla ułatwienia powstał Europejski Fundusz Społeczny
Działalność EWG • Traktat był otwarty na dalszą integrację • Nie zawierał założeń o tworzeniu wspólnych zasad polityki gospodarczej w dłuższym okresie. • Zakładano ż sam proces tworzenia unii celnej będzie wymagał koordynacji i dalszego zbliżenia w kwestiach walutowych, makroekonomicznych i politycznych • U ojców integracji była świadomość że celem jest sojusz polityczny, a unia celna i wspólnota ekonomiczna – to środki
Główne organy EWG • Zgromadzenie Parlamentarne (142 członków) – Francja, RFN, Włochy – po 36 delegatów, Belgia i Holandia – po 14 i Luksemburg – 6) • Rada (sześciu ministrów dysponujących 17 głosami) • Komisja EWG (9 członków) • Trybunał Sprawiedliwości (7 sędziów)
Główne organy EWG • Zgromadzenie – początkowo tylko rola konsultacyjna z prawem kontroli wobec Komisji. Deputowani parlamentów krajowych – podwójny mandat przedstawicielski. • Rada – główny organ decyzyjny EWG. Tworzyło ją 6 ministrów odpowiednich resortów, zbierających się co pewien czas do rozstrzygnięcia szczególnych problemów (np. polityka zagraniczna, finanse, gospodarka). Skład Rady ustalano każdorazowo w zależności od tematu. Do przygotowania obrad powołano Sekretariat Generalny oraz grupy robocze.
Główne organy EWG • Komisja – posiadała uprawnienia wnioskodawcze i wykonawcze przyznane przez Radę. Zadanie – czuwanie nad realizacją ustaleń traktatowych oraz przygotowanie materiałów do decyzji Rady i Zgromadzenia. Reprezentacja interesów wspólnotowych. • Początkowo – 9 Komisarzy mianowanych przez Rządy spośród ludzi o odpowiednich kwalifikacjach. • Po 2 komisarzy od RFN, Francji i Włoch. Od reszty – po jednym.
Główne organy EWG • Trybunał Sprawiedliwości • Wspólny organ EWWiS, EWG i Euratom • Zadanie – nadzór przestrzegania prawa Wspólnot oraz innych aktów prawnych, rozstrzyganie sporów dot. organów EWG, stosunków między organami, zgodność prawa wtórnego z pierwotnymi traktatami • Komitet Ekonomiczno-Społeczny – przygotowywał fachowe opinie dla Rady i Komisji
Euratom • Inicjatorem była Francja. Zainteresowanie rozwojem energetyki. Nie zainteresowana samodzielnym rozwojem branży w Niemczech. • Zasady omówiono w Messynie, szczegóły dopracował komitet Spaaka. • Traktat podpisano w Rzymie 25 marca 1957. • Cel – stworzenie warunków powstania i szybkiego rozwoju przemysłu atomowego państw członkowskich oraz polepszenie życia ludności poprzez:
Cel Euratomu • Rozwijanie badań i rozpowszechnienie wiedzy w sprawach technologii atomowej. • Koordynacja inwestycji przemysłowych w branży. • Realizacja jednolitych norm ochrony ludności przez negatywnymi skutkami energetyki atomowej. • Zapewnienie sprawiedliwego zaopatrzenia użytkowników w minerały i paliwa atomowe. • Zapewnienie odpowiednich rynków zbytu dla produktów jądrowych. • Współpraca z innymi krajami i organizacjami międzynarodowymi w pokojowym wykorzystywaniu energii jądrowej.
Euroatomcd. • W okresie tworzenia Euroatomu wzrastało znaczenie energii nuklearnej w potencjale gospodarczo-militarnym, a rola węgla i stali malała. • Miały miejsce zakłócenia w dostawach ropy naftowej w czasie wojny sueskiej w październiku 1956 r. • Twórcy liczyli również, że zintegrowany potencjał jądrowy Europy Mógłby ograniczyć zależność od parasola nuklearnego USA. • Francja liczyła, ze Euratom ułatwi budowę jej arsenału uderzeniowego i da kontrolę nad aktywnością Niemiec w tej dziedzinie. • Wielka Brytania była przeciwna. Brytyjczycy wydali dużo środków na budowę własnej technologii (po tym jak w 1946 USA zamkneli współpracę). Nie chciała się dzielić wymikami.
Główne organy Euratomu • Powołane Traktatem Rzymskim Organ zarządzający – Komisja Organ najwyższy – Rada Ministrów Zgromadzenie i Trybunał – wspólne z EWG i EWWiS
Organy pomocnicze Euroatomu • Agencja Zaopatrzenia (duże uprawnienia: prawo do rozdziału minerałów, półfabrykatów i materiałów rozszepialnych produkowanych w Europie). • Służba Bezpieczeństwa i Kontroli • Komitet Naukowo-Techniczny • Ośrodek Badań Jądrowych • Traktat ustalił zasady działania organów głównych i pomocniczych, budżet administracyjny oraz budżet badań i rozwoju • Skupiono się na pracach badawczych, szkolenie specjalistów i tworzenie norm bezpieczeństwa
Euroatomcd. • Od stycznia 1959 utworzono wspólny rynek materiałów jądrowych. • Na początku rozbudowano 4 zakłady Wspólnego Ośrodka Badań Jądrowych: • Ipra (Włochy), Petten (Hollandia), Geel (Belgia), Karlshruhe (RFN) • Szczególna uwaga wobec spraw kontroli norm bezpieczeństwa. Inspektorzy z dużymi uprawnieniami.
Problemowe kwestie • Od początku – spory i różnice stanowisk na linii Francja (najbardziej zaawansowana w badaniach) – pozostali członkowie organizacji • Dotyczyły: sposobu wspóldziałąniaEuroatomu z EWG i EWWiS • Zakresu i kierunków badań • Nakładów finansowych • Relacji Euratom i państw, które zachowywały w praktyce częsć uprawnień Euroatomu. • „Wojna o reaktory” – Francuzi chcieli swój model elektrowni a pozostali – reaktory amerykańskie na lepszych warunkach finansowych. • Problem magazynowania materiałów.
Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich • Nowy etap integracji i korzystne zmiany w Europie. • EWG – nowa struktura w stosunkach międzynarodowych i nowy czynnik w ich rozwoju. • Sprzyjający koniunktura od początku: w 1962 postanowiono zlikwidować cła na towary przemysłowe w 1966 a na produkty rolne w 1969 roku. • Już na starcie łączenie celów ekonomicznych z politycznymi – rządy były współtwórcami Wspólnoty.
Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich • Szybka integracja polityczna się nie powiodła, ale integracja gospodarcza była motywowana politycznie. • W toku jej realizacji państwa określały ramy prawne, dynamikę i wspólne przedsięwzięcia gospodarcze. • Rządy najpierw niechętnie a potem coraz lepiej przekazywały suwerenne funkcje organizacjom ponadnarodowym – ciągłe szukanie kompromisu (interesy ponadnarodowe– interesy członków).
Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich • 1 stycznia 1958 powstał Europejski Bank Inwestycyjny (kwatera główna w Luksemburgu) • Stał się bankiem i samodzielną instytucja EWG. • Funkcja Banku – udzielanie pożyczek i gwarantowanie pożyczek innych banków oraz finansowanie projektów zgodnych z ogólnymi celami polityki „szóstki”. • Polityka kredytowa – Rada Gubernatorów (ministrowie finansów). • Konkretne kredyty i gwarancje – Rada administracyjna
Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich • Wzrost poziom rozwoju i korzystne warunki wymiany handlowej. • Od początku integracji – szybszy wzrost produkcji przemysłowej niż w USA i Wielkiej Brytanii. • W latach 1957-1960 wzrost przemysłu EWG – 24%, Wielka Brytania – 15%, USA – 10%. • Polepszenie się współpracy przedsiębiorców i związków zawodowych w całej „szóstce”.
Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich • Utrzymywały się różnice w poziomach cen (zwłaszcza na rolno-spożywcze), wysokości płac, strukturze podatkowej • Francja i Włochy – silniejsze związki zawodowe – bardziej protekcjonistyczna polityka (inaczej niż w liberalnych Belgii oraz RFN). • Różny stopień upaństwowienia w krajach członkowskich.
Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich • Największe trudności – problemy rolne • We Francji – duże nadwyżki i niższe ceny , w Niemczech – niedobory i wyższe nakłady • Potrzeba opracowania zasad wspólnej polityki rolnej • Wspólne projekty przemysłu lotniczego (Concorde) • Świadomość polityków że postep integracji gospodarczej napędza integracje polityczną i społeczną
Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich • Utworzenie wspólnot ułatwiło wyrównywanie dysproporcji w poziomach rozwoju państw – członków. • Tym niemniej Belgia, Luksemburg i RFN miały największy procent zatrudnionych w przemyśle a Włochy i Francja – w rolnictwie. • We wszystkich krajach członkowskich wzrastał odsetek zatrudnionych w usługach.
Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich • Od 1 stycznia 1958 EWWiS, EWG i Euratom posiadały organy o podobnej strukturze. • Istniały 3 Rady (Ministrów) oraz trzy odrębne władze wykonawcze: Wysoka Władza w EWWiS oraz Komisje – EWG i Euratomu. • Wspólne były tylko Zgromadzenie w Strasburgu i Trybunał w Luksemburgu. • Ważnym organem pomocniczym był Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER), łącznie dla trzech wspólnot Europejskich (ambasadorowie państw członkowskichakredytowani w Brukseli). Komitet zapewniał ciągłość prac Rad oraz zapewniał kontakty między rządami narodowymi a strukturami Wspólnot.
Skutki powstania trzech Wspólnot Europejskich • Sektorowa organizacja Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej od poczatku napotkałą konkurencje ze strony USA. Amerykanie obnizyli ceny Uranu U-235. Państwa kupowały od USA i ograniczyły rozwój własnych zakładów izotopowych. • Porozumienia w ramach EWWiS realizowano z ograniczeniami
European Free Trade Association (EFTA) • Po powstaniu trzech wspólnot europejskich większość krajów Europy Zachodniej było poza nimi. • Wielka Brytania była poza wspólnotami (partnerstwo USA i szczególne stosunki z British Commonwealth). • Skandynawia – od lat regionalny rozwój „małej integracji” (koordynacja ustawodawstwa , rozwój wspólnego rynku pracy, systemu komunikacji lotniczej SAS, ruch bezwizowy). • Austria, Szwajcaria, Szwecja, Finlandia – nie zainteresowane (unikały blokowego podziału i strategii atlantyckiej) • Hiszpania i Portugalia – pełna izolacja od polityki Zachodniej Europy.
European Free Trade Association (EFTA) • Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EuropeanFree Trade Organization) powstało z inicjatywy Londynu po utworzeniu wspólnot „szóstki”. • Eksperci z Wielkiej Brytanii brali udział w pracach przygotowawczych, ale wycofali się na etapie tworzenia dokumentów programowych. • Londyn opowiadał się za koncepcją wolnego handlu bez tworzenia wspólnej zewnętrznej bariery celnej. • Wysiłki Brytyjczyków były skoncentrowane na strefie wolnego handlu z „szóstka” + reszta OEEC. Takie rozwiązanie oznaczało zachowanie preferencji handlowych British Commonwealth oraz szeroka wymiana z USA.
European Free Trade Association (EFTA) • Utworzenie Wspólnot wywołało niepokój w UK (obawa izolacji) • W końcu 1959 w Sztokholmie utworzono EFTA. • Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, i UK. • Wnioski Grecji, Irlandii, Islandie oraz Turcji odrzucono ze względu na niski poziom rozwoju gospodarczego. • Dla Portugalii zrobiono wyjątek (ze względu na dużą wyminą handlową z Wielką Brytanią)
European Free Trade Association (EFTA) • Układ o EFTA wszedł w życie 3 maja 1960 r. po ratyfikowaniu przez „siódemkę”. • Główne cele wg układu: popieranie nieprzerwanego rozwoju działalności gospodarczej, pełnego zatrudnienia, większej wydajności oraz racjonalnego wykorzystania zasobów, zapewnienie uczciwej konkurencji w handlu, ułatwienie dostaw surowców, stopniowe znoszenie barier handlowych. • Wzorem EWG załozono stopniowe znoszenie ceł importowych do 1970 r.
European Free Trade Association (EFTA) • EFTA dążyła do: liberalizowania handlu między członkami w ramach ustaleń międzynarodowych poprzez stopniowe usuwanie ograniczeń ilościowych i obniżanie ceł. • Wspólnej zewnętrznej taryfy nie było = zagrożenie nieformalnego przepływu towarów z zewnątrz. To wymagało ciągłej kontroli.
European Free Trade Association (EFTA) • Struktury organizacyjne – skromniejsze • Główny organ – Rada Ministrów (zbiórka 2-3 razy w roku) – wszystkie kraje – po jednym głosie. Wstrzymanie się od głosu nie powodowało niewazności uchwaly = względna jednomyslność. • Co tydzień – stali przedstwiciele. Był też sekretariat w Genewie.
European Free Trade Association (EFTA) • Od początku EFTA charakteryzowała się duża „dysproporcją sił” między Wielką Brytanią a resztą członków o zróżnicowanym rozwoju gospodarczym. • Rozproszenie geograficzne wokół „szóstki” EWG. • Wolumen wymiany handlowej był ograniczony. • Dla Wielkiej Brytanii głównym kierunkiem wymiany były kraje British Commonwealth. Na EFTA przypadało tylko kilka procent.
European Free Trade Association (EFTA) • Na charakter działań EFTA wpłynął pośpiech w jej tworzeniu oraz „kryzys” po powstaniu EWG. • Charakterystyczny był zróżnicowany poziom i rozproszenie członków, którzy albo nie chcieli albo nie mogli przystąpić do EWG. • Traktowali EFTA jako przejściowe rozwiązanie w drodze do EWG (chcieli wzmocnić pozycję przetargową) • W 1961-62 UK, Irlandia, Dania i Norwegia złożyły wnioski o przystąpieniu do EWG.