Analiza SWOT krajowych inteligentnych specjalizacji

1. Analiza SWOT krajowych inteligentnych specjalizacji Zbigniew Kamieński, Zastępca Dyrektora Departament Innowacji i Przemysłu, Ministerstwo Gospodarki

2. Strategia 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (poziom UE) cel: osiągnięcie wzrostu gospodarczego, który będzie inteligentny, zrównoważony i sprzyjający włączeniu społecznemu Koncepcja inteligentnych specjalizacji UE Opracowanie przez Państwa Członkowskie UE i ich regiony strategii inteligentnej specjalizacji, wskazujących preferencje w udzielaniu wsparcia rozwoju B+R+I w ramach nowej perspektywy finansowej 2014-2020 Wskazanie inteligentnych specjalizacji zostało określone przez KE jako warunek ex ante wsparcia w nowych programach operacyjnych

3. Efektem opracowania ram strategicznych na rzecz inteligentnej specjalizacji będzie wskazanie obszarów specjalizacji wraz z mechanizmem weryfikacji i aktualizacji tego wyboru w trakcie realizacji strategii. Koncepcja inteligentnych specjalizacji UE transformacja społeczno- gospodarcza kraju lub regionu koncentracja na priorytetowych obszarach, w których państwo lub region dysponują przewagą/zdolnościami lub posiadają potencjał rozwojowy poprawa stopnia wdrożenia innowacyjnych rozwiązań w przedsiębiorstwach bardziej efektywne stymulowanie nakładów prywatnych na B+R

4. Krajowa strategia inteligentnej specjalizacji Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki (SIiEG) dokument strategiczny Ministerstwa Gospodarki w zakresie rozwoju przedsiębiorczości i innowacyjności polskiej gospodarki dokument wykonawczy do SIiEG Program Rozwoju Przedsiębiorstw (PRP) Krajowa strategia inteligentnej specjalizacji • Punktem wyjścia do określania krajowych inteligentnych specjalizacji w Polsce • są dwa kluczowe dokumenty w obszarze prac naukowo-badawczych i innowacyjności: • Foresight technologiczny przemysłu – InSight2030, opracowany na zlecenie Ministerstwa Gospodarki • Krajowy Program Badań, opracowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

5. Foresight technologiczny przemysłu – InSight2030 Foresight technologiczny przemysłu – InSight2030 Projekt określający obszary i technologie przemysłowe, których rozwój do 2030 r. stanie się siłą napędową polskiej gospodarki Przebieg prac analitycznych: metoda desk research, burza mózgów, analiza SWOT, PEST, krzyżowa analiza wpływów, panele eksperckie, badania metodą Delphi, mapy drogowe, atlasy technologiczne, budowa scenariuszy Konsultacje społeczne (I-II kwartał 2012 r.) oraz spotkania z przedstawicielami branż przemysłowych (III-IV kwartał 2012 r.) w celu weryfikacji listy technologii oraz obszarów przemysłowych zidentyfikowanych w ramach projektu

6. Krajowy Program Badań Krajowy Program Badań Dokument wskazujący strategiczne kierunki badań naukowych i prac rozwojowych, określające cele i założenia długoterminowej polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa Przy określaniu kierunków badań naukowych i prac rozwojowych uwzględniono m.in. globalne wyzwania społeczne, globalne trendy rozwojowe, wyniki Narodowego Programu Foresight „Polska 2020”, analizę zapotrzebowania na wsparcie naukowe przeprowadzoną przez NCBiR w 2009r. wśród wiodących gałęzi przemysłu w Polsce oraz wyniki ewaluacji Krajowego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych ustanowionego w 2008 r.

7. Dziedziny społeczno gospodarcze – InSight2030 i KPB 1. Biotechnologie przemysłowe 2. Nanotechnologie 3. Zaawansowane systemy wytwarzania i materiały 4. Technologie informacyjne i telekomunikacyjne 5. Mikroelektronika 6. Fotonika 7. Kogeneracja i racjonalizacja gospodarowania energią 8. Surowce naturalne 9. Zdrowe społeczeństwo 10. Zielona gospodarka Foresight technologiczny przemysłu – InSight2030 1.Nowe technologie w zakresie energetyki 2. Choroby cywilizacyjne, nowe leki oraz medycyna regeneracyjna 3. Zaawansowane technologie informacyjne, telekomunikacyjne i mechatroniczne 4. Nowoczesne technologie materiałowe 5. Środowisko naturalne, rolnictwo i leśnictwo 6. Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków 7. Bezpieczeństwo i obronność państwa Krajowy Program Badań Punkt wyjścia do dalszych analiz identyfikujących inteligentne specjalizacje

8. Krajowa strategia inteligentnej specjalizacji – etapy procesu identyfikacji ETAP 1 – Analiza krzyżowa InSight2030 z KPB ETAP 2 – Analizy ilościowe ETAP 3 – Analizy jakościowe funkcja weryfikacyjna – analizy prowadzone równolegle ETAP 4 – Analiza krzyżowa obszarów cross-sektorowych z wynikami analiz ilościowych i jakościowych ETAP 5 Analiza SWOT oraz spotkania z partnerami społeczno-gospodarczymi Określenie krajowych inteligentnych specjalizacji

9. Krajowe inteligentne specjalizacje - ETAP 1 Analiza krzyżowa projektu InSight2030 z KPB Foresight technologiczny przemysłu – InSight2030 Krajowy Program Badań analiza krzyżowa Efekt analizy krzyżowej: identyfikacja 38 obszarów cross-sektorowych, stanowiących punkt wyjścia do dalszych prac analitycznych

10. Przykładowe obszary cross-sektorowe: Środki transportu przyjazne środowisku Biotechnologie w przemyśle rolno-spożywczym Inteligentne i energooszczędne budownictwo Biowytwarzanie produktów leczniczych Systemy ochrony zagrożeń cyberprzestrzennych Mechatronika robotów i maszyn Przestrzenne materiały wielofunkcyjne i samonaprawiające się Krajowe inteligentne specjalizacje - ETAP 1 Analiza krzyżowa projektu InSight2030 z KPB

11. Krajowe inteligentne specjalizacje - ETAP 2 i 3 Analizy ilościowe i jakościowe Zidentyfikowanie 38 obszarów cross-sektorowych dało przesłanki do przeprowadzenia dodatkowych analiz, pełniących funkcję weryfikacyjną, wskazując branże gospodarcze, które charakteryzują się najlepszymi efektami ekonomicznymi (analizy ilościowe – dane statystyczne) oraz aktywnością w zakresie udziału w projektach rozwojowych i powiązaniach kooperacyjnych (analizy jakościowe – udział firm w projektach rozwojowych). nowe produkty na rynku, udział w PKB efekty gospodarcze gotowość do inwestycji nakłady na B+R, wartość inwestycji gotowość do współpracy powiązania kooperacyjne (klastry) eksport i internacjonalizacja gotowość do wyjścia na rynki zewnętrzne

12. Analizy prowadzone były wśród działów PKD w oparciu o następujące 12 wskaźników statystycznych: eksport (dane pochodzące z opracowań GUS wg PKD oraz bazy Insigos wg produktów), wartość dodana brutto przemysłu, nakłady wewnętrzne na działalność B+R, przedsiębiorstwa innowacyjne w zakresie innowacji produktowychi procesowych w przemyśle [% ogółu przedsiębiorstw], nakłady na działalność innowacyjną w zakresie innowacji produktowych i procesowych w przemyśle, pracujący wg statusu zatrudnienia [ogółem], przedsiębiorstwa przemysłowe aktywne innowacyjnie, Krajowe inteligentne specjalizacje - ETAP 2 Analiza ilościowa

13. udział przychodów ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych w przedsiębiorstwach przemysłowych w przychodach ze sprzedaży ogółem, przedsiębiorstwa, które współpracowały w zakresie działalności innowacyjnej w % przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego aktywnych innowacyjnie, wynalazki zgłoszone w Urzędzie Patentowym RP oraz udzielone patenty wg zakresów wiedzy Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej, liczba wynalazków zgłoszonych przez polskich rezydentów w Europejskim Urzędzie Patentowym wg zakresów Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej. Krajowe inteligentne specjalizacje - ETAP 2 Analiza ilościowa

14. W ramach etapu zostały przeprowadzone następujące czynności: 1.analiza projektów: a. Program Operacyjny 2007-2013 - analizą objęto 6 251 projektów, tj. 5 738 projektów1.4 Wsparcie projektów celowych4.1 Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R, 4.4. Nowe inwestycje o Wysokiem potencjale innowacyjnym6.1 Paszport do eksportu 387 projektów 5.2 Wspieranie instytucji otoczenia biznesu świadczących usługi proinnowacyjne oraz ich sieci o znaczeniu ponadregionalnym 82 projekty 3.1 Inicjowanie działalności innowacyjnej 32 projekty 5.1 Wspieranie rozwoju powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym 44 projekty 5.3 Wspieranie ośrodków innowacyjności b. 7. Program Ramowy– analiza udziału polskich przedsiębiorstw w 10 projektach tematycznych, c. Polska Mapa Drogowa Infrastruktury Badawczej – analiza udziału instytutów naukowo-badawczych w projektach realizowanych w 8 obszarach tematycznych, d. programy sektorowe Narodowego Centrum Badań i Rozwoju – analiza projektów zainicjowanych w wyniku zgłoszeń konsorcjów firm, Krajowe inteligentne specjalizacje - ETAP 3 Analizy jakościowe

15. 2. analiza aktywności w tworzeniu powiązań kooperacyjnych - analiza klastrów: umieszczonych w informatorach regionalnych, biorących udział w benchmarkingu w latach 2010 i 2012 które otrzymały wsparcie w działaniu 2.1.3 Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących PO Kapitał Ludzki, działaniu 1.4 Promocja i współpraca. Komponent – współpraca PO Rozwój Polski Wschodniej oraz działaniu 5.1 Wspieranie powiązań kooperacyjnych o zasięgu ponadregionalnym PO Innowacyjna Gospodarka. 3. analiza zidentyfikowanych inteligentnych specjalizacji na poziomie regionalnym na podstawie materiału roboczego udostępnionego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (analizie poddano 14 regionów) 4. ocena ekspercka potencjalnych inteligentnych specjalizacji do 2020 r. realizowana przez PARP (wyniki dostępne 5 września) Krajowe inteligentne specjalizacje - ETAP 3 Analizy jakościowe

16. Metodyka zastosowana w analizach ilościowych i jakościowych: Wybór po 10 najwyższych pozycji wśród branż/obszarów przemysłowych dla każdego wskaźnika statystycznego (analizy ilościowe) oraz w ramach każdego projektu (analizy jakościowe) Zsumowanie punktów przydzielonych do każdej branży/obszaru przemysłowego Krajowe inteligentne specjalizacje - Metodyka prac w ETAPIE 2 i 3

17. Krajowe inteligentne specjalizacje - ETAP 4 Analiza krzyżowa obszarów cross-sektorowych oraz analiz ilościowych i jakościowych 38 obszarów cross-sektorowych branże gospodarcze o największym potencjale rozwoju wg analiz ilościowych i jakościowych wypracowanie systemu wag dla branż uszczegółowienie zidentyfikowanych obszarów w oparciu o wyniki analiz pomocniczych i ocenę ekspercką wykonaną przez PARP)

18. Metodyka analizy krzyżowej w ramach obszarów cross-sektorowych i analiz ilościowych/jakościowych największa suma punktów w ramach analizowanych branż/obszarów przemysłowych, np. przemysł medyczny, zdrowie, przemysł spożywczy, produkcja maszyn i urządzeń WAGA A WAGA B WAGA C najmniejsza suma punktów w ramach analizowanych branż/obszarów przemysłowych, np. sektor meblowy, produkcja wyrobów tekstylnych, produkcja napojów, uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo WAGA D

20. Suma wag dla poszczególnych obszarów cross-sektorowych w oparciu o przeprowadzone analizy ilościowe i jakościowe (wyciąg)

21. Analiza SWOT 3 etapy: - analiza SWOT wykonana dla obszarów InSight2030/KPB - weryfikacja analizy o wyniki raportu PARP dot. potencjalnych obszarów inteligentnych specjalizacji do 2020 r. - wyniki warsztatów przeprowadzonych przez Ministerstwo Gospodarki pn. Analiza SWOT krajowych inteligentnych specjalizacji z udziałem partnerów społeczno-gospodarczych. Efektem analizy SWOT będzie doprecyzowanie inteligentnych specjalizacji na poziomie krajowym oraz niezbędnych przedsięwzięć umożliwiających ich realizację Krajowe inteligentne specjalizacje - ETAP 5 Analiza SWOT oraz spotkania eksperckie ocena zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań rozwojowych oraz wyznaczenie celów do realizacji na rzecz najbardziej efektywnej realizacji założeń strategii inteligentnej specjalizacji

22. ETAP 1 – doprecyzowanie obszarów krajowych inteligentnych specjalizacji ETAP 2 – określenie niezbędnych przedsięwzięć umożliwiających realizację krajowych inteligentnych specjalizacji Technika analizy SWOT

23. System monitorowania i aktualizacji - wielopłaszczyznowy i uwzględniający następujące mechanizmy: 1. Platforma informatyczna system monitorowania rezultatów wdrażania krajowych inteligentnych specjalizacji oraz prowadzenie ilościowych analiz danych społeczno-gospodarczych (w oparciu o aktualizowane wyniki foresightu technologicznego przemysłu, projektów realizowanych w ramach klastrów oraz PO IG 2007-2013, PO IR 2014-2020, dane statystyczne GUS, INSIGOS i inne ) [realizacja: PARP] Prace związane z systemem wdrażania, monitorowania i aktualizacji /1

24. 2. Obserwatorium Gospodarcze W skład Obserwatorium będą wchodzić przedstawiciele biznesu (w celu zapewnienia odpowiedniego głosu przedsiębiorców). Rola: jakościowa analiza dostępnego i tworzącego się potencjału B+R+I w Polsce m.in. identyfikacja barier, zagrożeń, a także szans oraz nisz rynkowych, trendów rozwojowych, obserwacja pozytywnie zakończonych wdrożeń wyników prac B+R, przygotowywanie cyklicznych raportów na temat wdrażania KSIS, obecnego poziomu innowacyjności i zmian w strukturze gospodarki [realizacja: MG/PARP] Prace związane z systemem wdrażania, monitorowania i aktualizacji /2

25. 3. Grupa Konsultacyjna na poziomie ministerialnym (MG, MNISW, MRR, MAIC) Organ o charakterze opiniodawczo-doradczym, złożony z przedstawicieli organów administracji państwowej, zaangażowanych we wdrażanie inteligentnych specjalizacji w programach operacyjnych 2014-2020. Celem Grupy będzie wydawanie rekomendacji w zakresie wdrażania i monitorowania inteligentnych specjalizacji oraz rekomendowanie zmian w kształcie krajowych inteligentnych specjalizacji [realizacja: MG ] Prace związane z systemem wdrażania, monitorowania i aktualizacji /3

26. 6 września - spotkanie z przedstawicielami jednostek naukowo-badawczych, izb branżowych, instytucji otoczenia biznesu oraz organizacji biznesu w celu dokonania analizy SWOT potencjalnych krajowych inteligentnych specjalizacji 9-16 września - wypracowanie obszarów inteligentnych specjalizacjiw oparciu o wyniki analizy SWOT oraz raport PARP dot. oceny eksperckiej potencjalnych inteligentnych specjalizacji do 2020 r. 3. dekada września - rozpoczęcie konsultacji dokumentu z partnerami społecznymi oraz resortami 18 września – spotkanie z przedstawicielami przedsiębiorstw – weryfikacja krajowych inteligentnych specjalizacji Dalsze prace nad krajowymi inteligentnymi specjalizacjami

27. Mocne strony Które inteligentne specjalizacje odnoszą się do obecnych i przyszłych potrzeb społeczno-gospodarczych Polski? Słabe strony W których inteligentnych specjalizacjach napotykane są przeszkody w wykorzystywaniu szans rozwojowych? Szanse Rozwój których inteligentnych specjalizacji wpłynie korzystnie na rozwój i transformację gospodarczą kraju oraz poprawi konkurencyjność polskiej gospodarki na rynkach zagranicznych? Czy obok wyłonionych inteligentnych specjalizacji można wskazać dodatkowe branże, nisze rynkowe, które należałoby uwzględnić w strategii inteligentnej specjalizacji? Zagrożenia Rozwój których inteligentnych specjalizacji może mieć niekorzystny wpływ na rozwój gospodarczy kraju? Analiza SWOT ETAP 1 – doprecyzowanie obszarów krajowych inteligentnych specjalizacji

28. Analiza SWOT ETAP 2– określenie niezbędnych przedsięwzięć umożliwiających realizację krajowych inteligentnych specjalizacji Mocne strony ? Słabe strony? Szanse ? Zagrożenia ?

29. Dziękuję za uwagę!Zbigniew Kamieński - Ministerstwo Gospodarkizbigniew.kamienski@mg.gov.pl