Oğuz ÖZBAY TÜBİTAK-TEYDEB 5 Kasım 2009 Ankara

1. TÜBİTAK Sanayi Ar-GeDestekleri Destek Programları Süreçleri Hakkında Genel Bilgiler Oğuz ÖZBAY TÜBİTAK-TEYDEB 5 Kasım 2009 Ankara

2. Başvuru ve Değerlendirme Süreci Proje Başvurusu TEYDEB Değerlendirmesi Hakem Değerlendirmesi 2

3. Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi (PRODİS) e-Başvuru Kullanıcı Kaydı Firma Kaydı / Firma Seçimi Proje Bilgilerinin Girilmesi İlgili Evrakların ve Çıktıların TÜBİTAK’a İletilmesi Kullanıcı Yetkilendirmesi https://eteydeb.tubitak.gov.tr Projenin PRODİS üzerinden elektronik ortamda TÜBİTAK’a İletilmesi 3

4. Proje Öneri Bilgileri Destek Programları’na Proje Öneri Bilgileri AGY100 ve AGY101 Formları ile başvurulur. • Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri • Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği, Teknoloji Düzeyi ve Yenilikçi Yönü • Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı • Bölüm D Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği • Bölüm E Proje Bütçesi 4

5. Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri Kuruluşa ait bilgiler bu bölümde verilir. Projenin Adı: Projeyi en anlaşılır şekilde ifade edecek bir ad seçilmelidir. Örnek: “KDC LPU-21NN immobilizer” yerine "Hırsızlığa karşı araç motoru elektronik kilitleme (immobilizer) sistemi” 5

6. Bölüm A Proje ve Kuruluş Bilgileri • Proje başlama tarihi, başvuru tarihinden itibaren en az doksan gün sonrası olmak kaydıyla, ayın birinci günü olarak belirlenecektir. • Proje çıktıların tamamının veya bir kısmının kamu kurum veya kuruluşuna bedeli karşılığında taahhüt edilmesi halinde, destek süreci sonlandırılır. • Şahıs şirketleri ve adi ortaklıklar proje başvurusunda bulunamazlar (1501 UE Madde 17). • Mali bilanço ve gelir tablosundaki değerler kullanılarak belirlenen oranları karşılamayan kuruluşlar 1501 programına başvuru yapamayacaktır. 6

7. Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği,TeknolojiDüzeyi ve Yenilikçi Yönü Hedef: Değerlendirmeyi yapanların projede yapılacakları tam olarak anlaması. • Değerlendirmeyi kolaylaştırmak için proje yalın ve konunun uzmanı olmayanların da anlayabileceği şekilde sunulmalıdır. • Projedeki Ar-Ge içeriği ve yenilikçi yönler ve neyin nasıl yapılacağın açıkça ortaya konulmalıdır. • İzlenebilir ve ölçülebilir hedefler konmalıdır. 7

8. Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği,TeknolojiDüzeyi ve Yenilikçi Yönü Proje ilgili komitede değerlendirilirken, kuruluşun hazırladığı özetler olduğu şekliyle kullanılmaktadır. İfadelerin projeyi en iyi şekilde anlatacak nitelikte ve içerikte olmasına özen gösterilmelidir. Yapılacak temel çalışmaları, projenin somut hedef ve çıktılarını, ortaya çıkacak ürünün veya sürecin sağlayacağı teknik/ekonomik yararları kısa, yalın ve açık bir biçimde özetleyen bir metin hazırlanmalıdır. Özellikle projedeki özgün ve yenilikçi yönler ile Ar-Ge unsurları belirtilmelidir. 8

9. Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği,TeknolojiDüzeyi ve Yenilikçi Yönü Başlatılma Gerekçesi, Uygulanacak Yöntemler ve Ar-Ge Aşamaları: Projeler bir bütün olarak değerlendirilmekle birlikte, Uygulanacak Yöntemler ve Ar-Ge Aşamalarına ait bilgiler değerlendirme sürecinde belirleyici niteliğe sahiptir. Teknolojik yenilik ve Ar-Ge unsuru içermeyen projeler desteklenmemektedir. Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü anlatılmalıdır. Anlatımda ihtiyaç duyulabilecek tablo, grafik, şema gibi unsurlar Proje Ekleri (Bölüm F)’nde verilebilir. 9

10. Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği,TeknolojiDüzeyi ve Yenilikçi Yönü Uygulanacak Yöntemler: Projede planlanan faaliyetler, incelenecek değişkenler (parametre), bunların incelenmesinde kullanılacak yöntemler ve araçlar, ölçümler ve çıktıları, proje sonucunda elde edilecek ürün ya da üretim yöntemi ile ilgili başarım (performans) ölçütleri, kullanılacak ulusal/uluslararası standartlar açıklanmalıdır. Örneğin yeni bir ürün geliştirilecekse; tasarım için hangi yöntemlerin ve araçların kullanılacağı, tasarımın nasıl doğrulanacağı, ne gibi test ve hesaplamaların yapılacağı, hangi standartların esas alınacağı, varsa prototip ürünün performans değerlerinin nasıl ölçüleceği vb. özellikler açık ve somut şekilde açıklanmalıdır. Özellikle iş paketlerinin tanımlandığı bölümlerde bu bilgilere yer verilmelidir. 10

11. Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği,TeknolojiDüzeyi ve Yenilikçi Yönü Başarı Ölçütleri Oluşacak somut çıktılar ve bunlarla ilgili başarı ölçütleri açıklanmalıdır. Projenin başarılı sayılması için hangi ölçülebilir değerlerin sağlanacağı belirtilmelidir. Daha iyi, daha hızlı, daha küçük boyutlu, daha hafif vb. ölçülemez tanımlar kullanılmamalı, üretim hızı (adet/saat), enerji tüketimi, verim, raf ömrü vb. gibi ölçülebilir değerler ve varsa proje çıktısının uyacağı ulusal ve uluslararası standartlar belirtilmelidir. Örnekler: Üretim hızının 3’den 4 adet/dakikaya çıkarılması, enerji tüketimin %10 azaltılması, bilgisayar kontrolüyle toplam işlem süresinin %20 kısaltılması, iki nokta arasındaki en kısa mesafenin 2 kat daha hızlı bulunması, kullanılan boya miktarlarını %20 oranında azaltılması, ürünlerin TS-EN 176 standardına uyması. 11

12. Bölüm B Projenin Endüstriyel Ar-Ge İçeriği,TeknolojiDüzeyi ve Yenilikçi Yönü • Daha önce projesi desteklenmiş firmalar, yeni proje sunarken, desteklenmiş projelerinde elde ettiği kazanımları göz önünde bulundurmalıdır. • Kazanılmış Ar-Ge yeteneklerinin tekrarı, rutin mühendislik olarak değerlendirilmektedir. • Yeni projeler, daha önce yapılmamış, rutin uygulamaların ötesine geçen çalışmaları içermeli, rutin uygulama niteliğindeki faaliyetlere ilişkin giderler projede yer almamalıdır. 12

13. Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı Bu bölümde kuruluş, projenin başarıyla yürütülebilmesi, izlenebilmesi ve sonuçlandırılabilmesi için kaynakların etkin ve verimli bir biçimde kullanılmasına yönelik bir plana, proje organizasyonuna ve yönetimine sahip olduğunu göstermelidir 13

14. Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı • Proje desteklenirse, izleme aşamasında proje önerisinin esas alınacağı göz önünde bulundurulmalıdır. • Neyin, ne zaman ve nasıl yapılacağı rahatlıkla izlenebilmelidir. • Çalışmaların sonunda ne gibi çıktılar (ara çıktı) alınacağı izlenebilir şekilde ortaya konulmalıdır. • Hedefler net ve ölçülebilir olmalıdır. 14

15. Proje iş paketlerine bölünmeli, iş paketleri arasındaki ilişkiler iyi kurgulanmalıdır. Projede kullanılacak yöntem ve teknikler açıklanmalıdır. Proje süresi ve bütçesi gerçekçi tahmin edilmelidir. (Olası aksaklıklar da dikkate alınmalıdır) Projeyi gerçekleştirmek için gerekli işbirlikleri ve hizmet alımları tanımlanmalıdır. Proje ekibi projeyi gerçekleştirebilir nitelikte oluşturulmalıdır. Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı 15

16. Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı 16

17. Bölüm C Proje Planı ve Kuruluşun Altyapısı • Proje konusuna uygun lisans ya da üzeri öğrenim derecesine sahip en az bir bir proje personelinin bulunmadığı projeler desteklenmez. • Proje yürütücüsünün kuruluş personeli olması zorunluluğu getirilmiştir. 17

18. Bölüm D Projenin Ekonomik Yarara ve Ulusal Kazanıma Dönüşebilirliği Projenin ekonomik getirileri ile ilgili tahminler belirli bir fizibilite çalışmasıyla hesaplanmalı ve bu çalışma sonrası elde edilen veriler ilgili alanlarda belirtilmelidir. 18

19. Bölüm E Proje Bütçesi • Giderlerin yapılacak Ar-Ge faaliyetiyle ilişkisi ortaya konmalı, gerekçesi belirtilmelidir. Destekleyici resim, şema, çizim, fotoğraf vb görsel öğelerin (ayrıntıya girmeden) verilmesi önerilir. • Alet/Teçhizat/Yazılım/Yayın’ın ne amaçla kullanılacağı belirtilmelidir. • Danışmanlık ve hizmet alımlarının içeriği verilmelidir. • Ana malzemelerin ne amaçla kullanılacağı belirtilmelidir. 19

20. Bölüm E Proje Bütçesi • Firma, hakem ziyaretini, proje öneri dosyasında yazılı olarak anlattıklarını somut olarak göstermek için bir fırsat olarak değerlendirmelidir. • Ziyaretleri sırasında hakem(ler)e, projenin yenilikçi yönlerini ve Ar-Ge unsurlarını ortaya koymaya ve kuruluşun projeyi yürütebilecek yetkinlikte olduğunu, gerekli ön hazırlığın yapıldığını ve ön görülen giderlerin projeyle ilişkili olduğunu göstermeye yönelik bir sunum yapılması önemlidir. 20

21. Bölüm E Proje BütçesiPersonel Giderleri Tahmini Maliyet Formu

22. Bölüm E Proje BütçesiGider Formları - Personel Giderleri Tahmini Maliyet Formu • Adam/ay oranı: İlgili çalışanın 1 aylık mesaisinin oran olarak ne kadarını bu işe ayıracağını gösterir. 0 ile 1 arasında bir değerde olur. • Ay: İlgili çalışanın söz konusu iş paketinde ne kadar süreyle (ay olarak) görev alacağını gösterir. • Destek kapsamına alınacak proje personeli ücretlerine, asgari ücretin katlarını esas alan sınırlamalar getirilmiştir. 22

23. Bölüm E Proje BütçesiSeyahat Giderleri Tahmini Maliyet Formu

24. Bölüm E Proje BütçesiAlet/Teçhizat/Yazılım/Yayın Alımları Tahmini Maliyet Formu

25. Bölüm E Proje BütçesiAlet/Teçhizat/Yazılım/Yayın Alımları Tahmini Maliyet Formu Piyasadan hazır alınacak ve proje sonucunda elde edilecek ürünün bir parçası olmayacak alet/teçhizat/yazılım/yayın, M013 Alet/teçhizat/yazılım/yayın alım giderleri formunda verilmelidir. Örneğin, tasarımda kullanılacak bir bilgisayar. . . 25

26. Bölüm E Proje BütçesiAlet/Teçhizat/Yazılım/Yayın Alımları Tahmini Maliyet Formu Oransal Destek Uygulaması Proje için alınması veya yaptırılması zorunlu olan alet, teçhizat, kalıp gibi alımların (bilgisayar ve yazılım hariç) seri üretimde de kullanılacak olması durumunda, ilgili giderler proje süresiyle orantılı olarak destek kapsamına alınır. Oranın alt sınırı % 40’dır. Destek kapsamına alınacak tutar= maliyet x proje süresi(ay) x 0.02 şeklinde belirlenir. Test, analiz ve ölçüm cihazları gibi ağırlıklı olarak firmanın Ar-Ge altyapısının parçasını oluşturan alımlar, alımlar ağırlıklı olarak üretim faaliyetlerine tahsis edilecek ise oransal desteklenir. 26

27. Bölüm E Proje BütçesiDanışmanlık Hizmeti ve Diğer Hizmet Alımları Tahmini Maliyet Formu

28. Bölüm E Proje BütçesiMalzeme Alımları Tahmini Maliyet Formu

29. Bölüm E Proje BütçesiMalzeme Alımları Tahmini Maliyet Formu Ar-Ge faaliyetleri sürecinde, prototip veya deneme üretiminde kullanılacak veya geliştirilecek ürünün/sistemin bir parçası olacak; satın alınacak veya stoktan kullanılacak her türlü malzeme bu formda listelenmelidir. Örneğin satın alınacak bir LCD monitör, proje sonucu elde edilecek ürünün bir parçası olacaksa, Malzeme Alımları Formu (M016)’nda verilmelidir. 29

30. Bölüm E Proje BütçesiDönemsel Tahmini Maliyet Formu

31. Karar Süreci Hakem Raporları TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Teknoloji Grubu Komitesi Toplantısı Kabul Red 31

32. Projenin endüstriyel Ar-Ge içeriği, teknoloji düzeyi ve yenilikçi yönü Proje planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu Proje çıktılarının ekonomik yarara ve ulusal kazanıma dönüşebilirliği Sanayi Ar-Ge Projesi Değerlendirme Boyutları 32

33. Desteklenen Proje Örnekleri • Krem Bal Üretimi • Projede yapılacak faaliyetler: Türkiye’de yaygın olarak üretilen ve tek başlarına süzme bal olarak kullanılamayan ayçiçeği, pamuk, narenciye, üçgül ve kanola gibi farklı bitkisel orijinlere ait balların kristalleşme özelliklerinin incelenmesi ve bu balların kontrollü koşullarda krem bal olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. • Ar-Ge ve yenilik unsurları: Kolayca kristalleştiği için süzme bal olarak kullanılamayan balların krem bal olarak değerlendirilip katma değerinin artırılması ve raf ömrü süzme bala göre daha uzun olan yeni krem bal üretilmesi projenin yenilikçi yönünü oluşturmaktadır. 33

34. Desteklenen Proje Örnekleri • Step Motor Sürücüsü Geliştirme • Projede yapılacak faaliyetler: Proje kapsamında 8 ampere kadar faz akımı ve 60V besleme gerilimi ile sürme yeteneği olan iki fazlı step motor sürücüsü tasarlanması ve prototip üretimi yapılması hedeflenmiştir. • Ar-Ge ve yenilik unsurları: Kullanıcı tarafından uygulama programı (script) yazılarak kontrolör olarak da çalışabilme yeteneği olacak, böylece harici kontrol elemanı (PC, PLC) kullanımına gerek kalmayacaktır. RS232/RS485 üzerinden haberleşme yapabilme yeteneği olacak, bu sayede uzaktan yönetilebilecek ve izlenebilecektir. İki fazlı rotary encoder bağlanmasını sağlayan donanıma ve yazılıma sahip olacak, kapalı çevrim hareket kontrol sistemleri tasarlanmasına imkan verecektir. 34

35. Desteklenen Proje Örnekleri • İnsanların Üzerlerinde Taşıyacağı Bir Bilişim Sistemi Projesi (Uluslararası Proje) • Projede yapılacak faaliyetler: Avrupa çapında 37 ortağı olan "giyilebilir bilişim sistemleri" projesinde, haberleşme altyapısı, görüntü ve ses servislerinin oluşturulması faaliyetleri gerçekleştirilecektir. • Ar-Ge ve yenilik unsurları: Proje çerçevesinde yeni bir sistemin standartları belirlenecek ve bu standartlara dayalı prototip ürünler geliştirilecektir. Türk firmasının Ar-Ge çalışmaları çoklu haberleşme sistemleri, kablosuz çoklu ortam iletişim katmanları yazılımı, ses-görüntü yönetim yazılımı, ses-görüntü sıkıştırma teknolojilerinin mobil sistemlere uyumlandırılması gibi karmaşık sinyal işleme, haberleşme algoritma ve protokollerinin geliştirilmesini kapsamaktadır. 35

36. Desteklenmeyen Projeler • Ar-Ge içeriği ve yenilikçi yönü zayıf, fonksiyonel değişiklik içermeyen rutin mühendislik uygulamaları, • Sadece şekil ve estetiğe yönelik değişiklikler içeren projeler, • Altyapının iyileştirilmesine ve üretim altyapısına yönelik yatırım ağırlıklı projeler, • Firmanın özgün katkısının sınırlı olduğu ya da hiç olmadığı projeler, • Proje ekibinin nitelik (uzmanlık alanı) veya nicelik olarak projeyi gerçekleştirecek yeterlilikte olmadığı projeler, • Ekonomik yarara dönüşebilir nitelikte bir çıktısı olmayan projeler. 36

37. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Katı Yakıtlı Endüstriyel Kazan ve Besleme Sistemi • Projede yapılacak faaliyetler: Kağıt atıklarından enerji elde edilmesi amacıyla endüstriyel tip bir kazanın geliştirilmesi ve kazana ait besleme siteminin kurulması • Desteklenmeme Nedenleri: Proje konusu kazanın benzerlerine göre karşılaştırmalı bir üstünlüğünün bulunmaması, tasarım faaliyetlerinin rutin mühendislik uygulamaları olması, projenin Ar-Ge’den çok yatırım ağırlığı bulunması 37

38. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Atık Su Arıtma Sistemi Geliştirilmesi • Projede yapılacak faaliyetler: Proje ile işletmede proses suyundan kaynaklanan endüstriyel nitelikli atık suların arıtılması için bir biyolojik atık su arıtma sistemi geliştirilmesi planlanmıştır. • Desteklenmeme Nedenleri: Proje konusu arıtma sisteminin benzerlerine göre karşılaştırmalı bir üstünlüğünün bulunmaması, tasarım faaliyetlerinin rutin mühendislik uygulamaları olması, projenin Ar-Ge’den çok yatırım ağırlığı bulunması. 38

39. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Yolcu Bilgilendirme Sistemi • Projede yapılacak faaliyetler: Proje kapsamında, otobüs duraklarına ve otobüslere yerleştirilecek bilgilendirme ekranları ile yolcuların seyahat sürelerini daha kolay organize edebilecekleri, bu sayede toplu taşıma araç kullanımının arttırılmasının sağlanabileceği bir yolcu bilgilendirme sistemi geliştirilecektir. Bilgilendirme ekranında gereksinim duyulacak enerji ve aydınlatma için güneş enerjili homojen aydınlatma teknolojisinin kullanılması projenin bir diğer amacıdır. • Desteklenmeme Nedenleri: Durakların güneş enerjisi ile desteklenmesi ve yolcu bilgilendirme sisteminin gerçekleştirilmesi birbirinden bağımsız uygulamalardır. Akıllı duraklar oluşturulması temel olarak bir altyapıyı sağlama çalışması olup, önemli bir yazılım tasarımı gerektirmemektedir. 39

40. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Özlü Elektrod Tel Üretimi • Projede yapılacak faaliyetler: Fluks özlü kaynak elektrotu üretilmesini sağlayacak sistemin firmada kurulması amaçlanmaktadır. Bu amaçla temin edilen makinelerin fluks özlü elektrot üretimine uygun hale getirilmesi için makinelere yapılacak adaptasyon işlemleri, kullanılacak fluks karışımının belirlenmesi, vakumlu ambalajlama cihazı tasarlanması ve imal ettirilmesi. • Desteklenmeme Nedenleri: Projenin ağırlığını, üretimin gerçekleşmesini sağlayan tamamlayıcı sistemlerin temin edilmesi ve devreye alınması oluşturmaktadır. Firma yapacağı yatırım için gerekli analiz ve etütleri yapmış, ihtiyaçlarını belirlemiştir, ancak proje için gerekli tasarım, analiz ve yönlendirme çalışmaları danışmanlık hizmetleri ile karşılanmaktadır. 40

41. Desteklenmesi Uygun Bulunmayan Proje Örnekleri • Yeni Bir Yöntemle Görüntü İşleme Sistemi Geliştirme Projesi • Projede yapılacak faaliyetler: Görüntü işleme yazılımının güvenlik amaçlı kullanımından biri olan “Biyometrik Yüz Tanıma Sistemi” geliştirilecektir. Geliştirilmiş ve denemiş olan bir yüz tanıma kiti SDK (Yazılım Geliştirme Kiti) alınıp, bu SDK üzerine ilgili kişinin tanımlı olup olmadığı saptanacak, bu saptama ile ilgili önceden tanımlanmış işlemler yapılacaktır. • Desteklenmeme Nedenleri: Proje çalışmasının birçok açıdan yurtdışına bağımlı olduğu, SDK'nın yurt dışı bir firmadan sağlanacağı, proje danışmanlığının da sürekli olarak aynı firmadan alınacağı, projenin Ar-Ge içeriğinin hazır olan SDK yazılımını ürün haline dönüştürecek kamera ve bilgisayar yazılımının kurulması şeklinde olması. 41

42. İzleme ve Destekleme Süreci Ar-Ge Yardımı İstek Formu Mali Rapor YMM İncelemesi Dönem Raporu İzleyici Değerlendirmesi TEYDEB Değerlendirmesi 42

43. İzleme ve Destekleme Süreci 1. Mali Rapor (Mali Rapor Hazırlama Kılavuzu ) 2. Ar-Ge Yardımı İstek Formu (AGY300) (Ar-Ge Yardımı İstek Formu Hazırlama Kılavuzu) 2.1. Dönem Raporu 2.2. YMM Proje Harcamaları Değerlendirme ve Tasdik Raporu (AGY500) 2.3 Proje Sonuç Raporu (AGY350) (projenin son döneminde) 43

44. İzleme ve Destekleme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler • Proje destek sürecinin geçici olarak durdurulması uygulaması yürürlükten kaldırılmıştır. • Proje sözleşmesinde belirtilen proje destek süresi uzatılmaz. Uygulama Esaslarında belirtilen mücbir sebepler, müşteri gereksinimlerinin değişmesi veya projede kullanılacak yöntem ve teknolojideki değişikliklerin olması durumlarında, destek süresinin uzatılması bir defaya mahsus olmak üzere talep edilebilir. Proje sözleşmesinde belirtilen süre en fazla yüzde yirmi beş (%25) oranında artırılır 44

45. İzleme ve Destekleme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler • Ar-Ge Yardım İstek Formu ilgili destek programının Uygulama Esaslarında belirtilen tarihler içerisinde sunulmalıdır. Aksi durumda ödeme yapılmaz. • Yapılan çalışmalar ve gelinen aşama somut olarak ortaya konmalıdır. • Giderler sunulurken “Destek Kararı” dikkate alınmalıdır. • Giderler izlenebilir ve anlaşılır şekilde sunulmalıdır. • Giderlerin yapılan işlerle ve projeyle ilişkisi ortaya konmalı, gerekçesi belirtilmelidir. Destekleyici resim, şema, çizim, fotoğraf vb görsel öğelerin (ayrıntıya girmeden) verilmesi önerilir. 45

46. İzleme ve Destekleme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler • Ziyareti sırasında izleyiciye, proje çalışmaları ve gelinen aşama hakkında bir sunum yapılması önemlidir. • Firma, izleyici ziyaretini, Ar-Ge Yardımı İstek Formunda yazılı olarak anlattıklarını somut olarak göstermek için bir fırsat olarak değerlendirmelidir. 46

47. İzleme ve Destekleme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler • Mali Rapor Hazırlama Kılavuzu güncellenmiştir. TÜBİTAK’a beyan edilecek personel maliyetleri belirlenirken, ilgili destek programının Uygulama Esasları ve Mali Rapor Hazırlama Kılavuzu’nda belirtilen sınırlamalara dikkat edilmelidir. • Proje personelinin ücretine ilişkin tüm yasal yükümlülükler (SGK primleri, vergisel yükümlülükler) proje dönemi içerisinde yasal defterlerde TAHAKKUK ettirilmeli ve en geç YMM raporunun düzenlendiği tarihe kadar ÖDENMELİDİR. • Tüm proje personelinin ücret ödemeleri, tutarı ne olursa olsun banka aracılığı ile yapılmalıdır. • Personel maliyetleri TÜBİTAK’a sunulurken, personel maliyetleri ile ilgili yararlanılan destek ve teşvikler ilgili maliyetlerden düşülmelidir (5746 sayılı Kanun, 5084 sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun vb.) 47

48. İzleme ve Destekleme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler • YMM raporunun ekleri olan gider formlarının üzerinde, firmayı temsil ve ilzama yetkili kişi/kişilerin firma kaşesi üzerine attıkları imza (orijinali) ve YMM tarafından mühürlenerek atılan imza (orijinal) bulunmalıdır. • Proje giderleri KDV hariç tutarları ile desteklenir. • TÜBİTAK’a sunulan giderlerin desteklenmesi için ilgili fatura vb. belgenin tarihinin proje süresi içinde olması ve ilgili giderin bedelinin en geç YMM raporunun düzenlendiği tarihe kadar ödenmiş olması gerekmektedir (ilgili gider formunda, giderin belge tarih ve no.su mutlaka belirtilmelidir, aksi takdirde gider desteklenmez). 48

49. Ödeme Süreci İzleyici Raporu TEYDEB Uzman Değerlendirmesi Destek oranı ve miktarının belirlenmesi 1501 Sanayi Ar – Ge Projeleri Destekleme Programı Dış Ticaret Müsteşarlığı uygunluk görüşü Firmaya ödemenin yapılması 49

50. Sonuç Kuruluşların, Ar-Ge içeren ve yenilikçi olan tüm çalışmalarını proje olarak sunmaları önerilmektedir. 50