1 / 57

GABAY SA ORTOGRAPIYA NG WIKANG FILIPINO

GABAY SA ORTOGRAPIYA NG WIKANG FILIPINO. Filipino 1 Gemma m Perey. I. Mga Grapema. Ang mga grapema ay binubuo ng : A. Letra 28 na letra Tawag Ingles maliban sa ñ na tawag Kastila. I. Mga Grapema. B. Hindi Letra tuldik na paiwa at pakupya tuldik na pahilis

davida
Download Presentation

GABAY SA ORTOGRAPIYA NG WIKANG FILIPINO

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. GABAY SA ORTOGRAPIYA NG WIKANG FILIPINO Filipino 1 Gemma m Perey

  2. I. MgaGrapema Angmgagrapema ay binubuong: A. Letra • 28 naletra • Tawag Ingles malibansa ñ natawagKastila

  3. I. MgaGrapema B. Hindi Letra • tuldiknapaiwa at pakupya • tuldiknapahilis • mgabantas

  4. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay A. PasalitangPagbaybay • paletraangpasalitangpagbaybaysa Filipino

  5. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay • PanatilihinangorihinalnaanyongmgasalitangmulasaibangkatutubongwikasaPilipinas. Hal. Payyo butanding

  6. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay 2. Sa pagbaybayngmgahiramnasalitamulasamgabanyagangwika, panatilihinangorihinalnitonganyo. Hal. Status quo pizza French fries

  7. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay 3. Sa pagbaybayngmgasalitangmulasaEspanol, baybayinitoayonsa ABAKADA. Hal. Cheque – tseke familia - pamilya

  8. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay 4. Sa pag-uulitngsalitang-ugatnanagtatapossapatinigna e hindiitopinapalitanngletrangi. Kinakabitannggitlingsapagitanngsalitang-ugat. Hal. Berde – berdeng-berde karne – karneng-karne

  9. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay 5. Sa pag-uulitngsalitang-ugatnanagtatapossapatinigna o hindiitopinapalitanngletrang u. Hal. buto-buto solong-solo

  10. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay • May mgasalitangnabubuosapag-uulitngsalitang-ugatnahindiginagamitannggitling. Hal. Haluhalo (pagkain) salusalo (piging) batubato (uringibon)

  11. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay 6. Sa mgasalitang may o sahulingpantiginuulit man o inuunlapian, nananatiliangletrang o. Ginagamitannggitlingsapagitanngmgasalitang-ugat. Hal. Milyon-milyon taon-taon

  12. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay 7. Kapaghinuhulapiananghulingpantigngsalitang-ugatnanagtatapossa e, ito ay nagigingi at ang o ay u. Hal. Kape – kapihan bago - baguhin

  13. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay • Sinusunod din angtuntuningitosamgasalitang-ugatna may panlapingkabilaan Hal. Bukod – pagbukod-bukurin sunod – pagsunod-sunurin

  14. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay • Pasulatnapagbaybay • Gayunman, may mgasalitangnananatiliang e kahithinuhulapian Hal. Sine – sinehan bote - botehan

  15. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay 8. Makabuluhanangtunogna e at o kapaginihahambingangmgahiramnasalitasamgakatutubo o hiramnasalita Hal. Mesa – misa uso – oso tela - tila

  16. II. MgaTuntuningPanlahatsaPagbaybay B. Pasulatnapagbaybay 9. Gayunman, hindipuwedengpalitanngiang e at o sa u. Dapat pa ring gamitinangbaybaynamatagalna o laginangginagamit. Hal. Babae – hindibabai buhos – hindibuhus sampu – hindisampo

  17. Pagsasanay Panuto: sabihin kung tama o maliangpagkakabaybayngmgasumusunodnasalita. 1. mabangung-mabango 2. estratehiya 3. kabutihan 4. halohalo (iba’tibanguri) 5. cañao

  18. III. AngPantig at Palapantigan • AngPantig isangsaltikngdila o walangantalangbugsongtinigsapagbigkasngsalita. May isalamangpatinigsabawatpantig. Hal. Oras – o.ras ulo – u.lo

  19. III. AngPantig at Palapantigan B. KayarianngPantig Tinutukoyangpantigayonsakayariannitosapamamagitanngpaggamitngsimbolo: K parasakatinig, P parasapatinig.

  20. III. AngPantig at Palapantigan • KayarianngPantig KayarianHalimbawa P i.log KP bu.nga PK us.bong KPK bul.sa KKP pri.to PKK eks.per.to KKPK plan.tsa KKPKK trans.krip.si-yon KKPKKK shorts

  21. III. AngPantig at Palapantigan C. Pagpapantig • Paraanngpaghahatingsalita • Ibinabataysagrapema o sasimbolo. • Kapag may magkasunodnadalawa o higit pang patinigsaposisyonginisyal, midyal at pinalngsalita, ito ay hiwalaynamgapantig. Hal. Aakyat – a.ak.yat totoo – to.to.o

  22. III. AngPantig at Palapantigan • Pagpapantig 2. Kapag may magkasunodnakatinigsaloobngisangsalita, katutubo man o hiram, anguna ay kasamasapatinignasinusundan at angpangalawa ay sakasunodnapatinig. Hal. Aklat – ak.lat balde – bal.de

  23. III. AngPantig at Palapantigan • Pagpapantig 3. Kapag may tatlongmagkakasunodnakatinigsaloobngisang, angunangdalawa ay kasamasapatinignasinusundan at anghuli ay sakasunodnapatinig. Hal. Eksperto – eks.per.to transportasyon – trans.por.tas.yon

  24. III. AngPantig at Palapantigan • Pagpapantig 4. Kapagangunasatatlongmagkakasunodnakatinig ay m o n at angkasunodnadalawa ay alinmansabl, br, dr, pl, tr, angunangkatinig (m o n) ay sasinusundangpatinigkasama at anghulingdalawa ay sakasunodnapatinig. Hal. Alambre – a.lam.bre empleado – em.ple.a.do

  25. III. AngPantig at Palapantigan C. Pagpapantig 5. kapag may apatnamagkakasunodnakatinigsaloobngisangsalita, angunangdalawangkatinig ay kasamasapatinignasinusundan at anghulingdalawa ay sapatinignakasunod. Hal. Ekstra – eks.tra eksplosibo – eks.plo.si.bo

  26. III. AngPantig at Palapantigan • Pag-uulitngPantig 1. kung angunangtunogngsalitang-ugat o batayangsalita ay patinig, angpatiniglamanganginuulit. Hal. Alis – a.a.lis orasan – o.o.ra.san.

  27. III. AngPantig at Palapantigan • Pag-uulitngPantig 2. Kung angunangpantigngsalitang-ugat ay nagsisimulasa KP, angkatinig at kasunodnapatiniglamanganginuulit. Hal. Baha – ba.ba.ha – mag.ba.ba.ha lakad – la.la.kad – mag.la.la.kad

  28. III. AngPantig at Palapantigan • Pag-uulitngPantig 3. Kung angunangpantigngsalitanghiram ay may kambalkatinig o klaster, inuulitangunangkatinig at patinig. Hal. plantsa – pa.plan.tsa.hin prito – pi.pri.tu.hin – mag.pi.pri.to

  29. III. AngPantig at Palapantigan • Pag-uulitngPantig 4. Kung angsalitanghiram ay may digrapo o kambalkatinigna may iisangtunog, inuulitangdigrapo at angunangpatinig o tunogsa Filipino ngunangpantig. Hal. Shower – magsha-shower tsinelas – magtsi-tsinelas

  30. IV. AngPanghihiram • Tumbasanngkasalukuyangleksikonsa Filipino angmgasalitanghiram. Hal. Rule – tuntunin skill – kasanayan banquet – salusalo budget – laang-gugulin

  31. IV. AngPanghihiram • GamitinangnatatangingmgasalitamulasamgakatutubongwikasaPilipinas at panatilihinangorihinalnabaybay. Hal. Bana (Hiligaynon) asawanglalaki cañao (Igorot) panseremonya gahum (Cebuano) kapangyarihan

  32. IV. AngPanghihiram • MgasalitanghiramsaEspañol 1. Baybayinangsalitaayonsa ABAKADA Hal. Vocabulario – bokabularyo queso - keso

  33. IV. AngPanghihiram • MgasalitanghiramsaEspañol 2. Sa mgasalitanghiramsaEspañolna may e, panatilihinang e. Hal. Estudyante – hindiistudyante estruktura – hindiistruktura

  34. IV. AngPanghihiram • MgasalitanghiramsaEspañol 3. Sa mgasalitanghiramsaEspañolna may o, panatilihinang o. Hal. Politika – hindipulitika tradisyonal –hinditradisyunal

  35. IV. AngPanghihiram • MgasalitanghiramsaEspañol 4. Sa mgasalitanghiramsaEspañolna may o at sinusundanng n nagbabagoangkasusunodnakatinig, ang o ay nagiging u at ang n ay nagiging m. Hal. Confortable – kumportable convention - kumbensyon

  36. IV. AngPanghihiram D. MgasalitanghiramsaEspañol at Ingles: Kung hinditiyakangpagtutumbas, hiraminangorihinalnaEspañol at Ingles. • Hindi ipinapayongpanumbasangss: Hal. Imeyds – imahe (parasa image) dayalog – dayalogo (parasa dialogue) prayoriti – prayoridad (parasa priority)

  37. IV. AngPanghihiram • Panghihiramsawikang Ingles: Kung wikang Ingles at iba pang wikangdayuhanangpinanghiraman, panatilihinangorihinalnaispeling kung makalilitoangpagsasa-Filipino ngbaybay. Hal. Bouquet toupee depot spaghetti salvage jogging

  38. IV. AngPanghihiram • Panatilihinangorihinalnabaybayngmgasalitangpantangi, panteknikal, pang-agham at mgasimbolong pang-agham at matematika. Hal. Tape recorder video tape chlorophyll

  39. V. KaragdagangTuntunin • Ginigitlinganangpangngalangpantangi at salitanghiramkapaginuunlapian. Hal. Maka-Diyos Maka-Ingles • Sa aspektongkontemplatibo, inuulitangunangkatinig at patinig (KP) ngsalita. Hal. Magpa-PAL magfo-ford

  40. V. KaragdagangTuntunin • Pangmaramihanganyongmgasalitasapagsulat. 1. Ginagamitang “mga” sapagsulatngmaramihanganyongsalita. Hal. Mga painting mgaopisyal mga computer

  41. V. KaragdagangTuntunin • Pangmaramihanganyongmgasalitasapagsulat. 2. Hindi ginagamitanng “mga” angsalitanghiramnanasaanyongmaramihan. Hal painting – hindimga paintings opisyales – hindimgaopisyales computers – hindimga computers

  42. V. KaragdagangTuntunin • Pangmaramihanganyongmgasalitasapagsulat. 4. Pagbuong Pang-uri a. Ginagamitangpanlapingmakaurisasalitang-ugatnahindiorihinalna pang-uri. Hal. Pang-akademya/akademiko – hindi pang-akademiko

  43. V. KaragdagangTuntunin • Mgasalitang may Digrapo 1. samgasalitang Ingles nanagtatapossa ct, ang ct ay nagiging “k” kapagbinaybaysa Filipino. Hal. Abstract – abstrak impact – impak contract – kontrak connect – konek

  44. V. KaragdagangTuntunin • Mgasalitang may Digrapo 2. Sa mgasalitanghiramna may chtatlongparaanangmaaaringgamitin. a. Panatilihinangorihinalnaanyo chunks chess chat charger chips chimes

  45. V. KaragdagangTuntunin • Mgasalitang may Digrapo 2. Sa mgasalitanghiramna may chtatlongparaanangmaaaringgamitin. b. Palitanngtsangch at baybayinsa Filipino chinelastsinelas chapter tsapter chart tsart chocolate tsokolate

  46. V. KaragdagangTuntunin • Mgasalitang may Digrapo 2. Sa mgasalitanghiramna may chtatlongparaanangmaaaringgamitin. c. Palitanng k angch at baybayinsa Filipino machine makina scholar iskolar/eskolar chemical kemikal

  47. V. KaragdagangTuntunin • Mgasalitang may Digrapo 3. mgasalitang may sh a. Panatilihinangorihinalnaanyo shower showcase shop shuttle Sheikh

  48. V. KaragdagangTuntunin • Mgasalitang may Digrapo 3. mgasalitang may sh b. Palitanngsyangsh at baybayinsa Filipino workshop worksyap shooting syuting censorship sensorsyip scholarship iskolarsyip

  49. V. KaragdagangTuntunin • Mgasalitanghiramnanagsisimulasaletrang s ay maaaringbaybayinsadalawangparaan. 1. panatilihinangorihinalnaanyo. scarf script slogan spa spark

  50. V. KaragdagangTuntunin • Mgasalitang may magkasunodnaparehongkatinig. • Kinakaltasangisasamagkasunodnaparehongkatinig. bulletin buletin immortal imortal grammar gramar pattern patern transmitter transmiter

More Related