S trategij a p rivati zaci je Kombinata aluminijuma Podgorica NACRT Jun 2004

1. Strategija privatizacije Kombinata aluminijuma Podgorica NACRT Jun 2004

2. Strategija privatizacije Kombinata aluminijuma Podgorica Odjeljak Kratak pregled Ciljevi Vlade Republike Crne Gore 1 Osnovni principi i brige investitora 2 Kljucna pitanja 3 Ciljna grupa investitora 4 Kriterijumi za ispunjavanje uslova i kriterijum za selekciju 5 Principi tenderskog procesa 6 Tok privatizacije 7

3. Kratak pregled

4. Kratak pregled • Strategija privatizacije KAP-a i njene glavne karakteristike rezultat su razumijevanja ključnih ciljeva Vlade RCG u privatizaciji KAP-a,analiza navedenih u Dijagnostičkom Izvještaju i očekivanja od prodaje koja proizilaze iz Preliminarnog ispitivanja trzišta. • Početak procesa prodaje 65,5270% akcijskog kapitala KAP-a pretpostavlja da je dat povoljan odgovor na ključna pitanja privatizacije koja su identifikovana tokom prve faze rada.Smatramo da predlozi odgovaraju najboljoj mogućoj ravnotezi izmedju različitih ciljeva i prepreka za transakciju,uzimajući u obzir stvarne impulse iz svijeta koji determinišu izvodljivost transakcije. • Odgovarajuća rješenja ovih ključnih pitanja,zajedno sa tržišnim ograničenjima i očekivanjima,treba da budu tretirana od strane Vlade Republike Crne Gore kao uslov sine qua non uspješne privatizacije i treba im dati najveći mogući prioritet.

5. Kratak pregled • Pod pretpostavkom da su ključna pitanja riješena na zadovoljavajući način,vjerujemo da će tenderska procedura proizvesti dovoljan interes na tržištu kao i da će ponuditi razumne šanse za zatvaranje transakcije,obezbjedjujući uspješne pregovore izmedju potencijalnih ponudjača i Glavnih kreditora. • Trenutni uslovi na tržištu su povoljni za potencijalnu transakciju,čak i ako su visoke cijene aluminijuma imale negativan uticaj na nivo potencijalnog diskonta koji Glavni kreditori mogu smatrati kao garanciju potencijalnim investitorima kao i raspolozenje Glavnih kreditora da izadju iz kompanije.

6. Odjeljak 1 Ciljevi Vlade Republike Crne Gore

7. Ciljevi Vlade Republike Crne Gore Bilo koja transakcija je strukturirana u cilju ispunjavanja I/ili maksimiziranja zakonskih ciljeva prodavca uzimajući u obzir situaciju i specifičnost akcija kojesu predmet prodaje, kao i realnost povratne informacije sa tržišta koje su reflektovane nivoom interesa ili njegovog nedostatka od strane potencijalnih investitora. Ciljevi prodavca,prirodno, imaju uticaj na strukturiranje transakcije i obično su reflektovani u kriterijumima za ispunjenje uslova i selekciju na tenderu. U skladu sa predlogom savjetnika koji je formiran na osnovu komunikacije sa,Tenderskom komisijom i radnim grupama, smatra se da se u privatizaciji KAP-a sledeći elementi mogu smatrati kao cilevi Vlade: • Opstanak i dugoročni razvoj KAP-a S obzirom da je najveća kompanija u zemlji i predstavlja jedan od stubova ekonomije sa jakim uticajem na opšti bruto prihod,zaposlenost i finansijsku situaciju u Crnoj Gori,cilj Vlade Crne Gore u privatizaciji KAP-a je da obezbijedi opstanak i dugoročni razvoj kompanije.Cilj je da se privuče solidni investitor koji će obezbijediti poziciju KAP-a na internacionalnom tržištu,poboljšati njegovu konkurentnost i omogućiti obnovu proizvodnog programa uvodjenjem novih tehnologija i medjunarodnih standarda poslovanja i upravljanja uz moguce dalje povecanje kapaciteta.

8. Ciljevi Vlade Republike Crne Gore • Opstanak i dugoročni razvoj povezanih društava Od strane Vlade Crne Gore,privatizacija KAP-a je takodje shvaćena u kontekstu KAP-ove međusobne povezanostisa Rudnicima Boksita,EPCG, Zeljeznicom,Lukom Bar isa mnogim drugim društavima u Crnoj Gori. • Rješavanje socijalnog pitanja S obzirom na činjenicu da je u KAP-u i Rudnicima boksita upošljeno preko 4900 zaposlenih evidentan je višak radne snage.Cilj Vlade je da omogući zadržavanje što većeg nivoa zaposlenosti, uključivanje socijalnog plana kao integralnog dijela privatizacionog programa i obezbijedjivanje odredjenog minimalnog nivoa socijalnih obaveza koje će biti preuzete od strane dolazećeg investitora. • Rješavanje obaveza po Ugovoru o reprogramu duga Kompleksna situacija po pitanju duga KAP-a koja je prvenstveno rezultat prošlih ekonomskih sankcija u bivšoj Jugoslaviji, zahtijeva aktivan pristup Vlade Crne Gore u restrukruriranju duga sa Glavnim kreditorima.Stoga je neophodno da kroz privatizaciju KAPa riješi obaveze koje proizilaze iz Ugovora o reprogramu duga,uključujući garanciju Vlade RCG za dio duga koji se odnosi na investicije i obrtna sredstva.

9. Ciljevi Vlade Crne Gore • Rješavanje pitanja zaštite zivotne sredine Jedno od glavnih pitanja koje treba riješiti u KAP-u se tiče zagadjenja životne sredine.Smatra se da je privatizacija put da se podrži transfer nove tehnologije i poboljša poslovanje ,slijedeći progresivno smanjenje razlike izmedju nivoa prošlog zagadjenja i zagadjenja koje će nastati kako bi KAP mogao ispoštovati sve ekološke,zdravstvene i zaštitne standarde Republike Crne Gore i Evropske Unije. • Privlačenje stranih investicija Direktna strana ulaganja su ključni vodeći faktor za ekonomiju u tranziciji,imaju pozitivan uticaj na odrzavanje rasta opšteg bruto proizvoda ,izvoz i opštu stabilnost zemlje. Privatizacija KAP-a,čak i kada ne bi predstavljala značajan priliv stranog kapitala,s obzirom na njegovu veličinu,će se osjetiti kao katalizator za ostale investicije stranih investitora u Crnu Gou. • Rokovi Strategija privatizacije je pripremljena imajući u vidu da je efikasnost i uspješno okončanje procesa od najvećeg značaja za Vladu Crne.

10. Ciljevi Vlade Crne Gore • Javni imidz Jedan od ključnih interesa je da se sprovede proces koji će biti pravican i transparentan i koji će takodje biti primljen kao takav.Cilj ove strategije je da osigura povjerenje u proces privatizacije i doprinijeće izgradnji povjerenja u drzavu od strane investitora. Uspješno kompletiranje transakcije će definitivno imati jak pozitivan uticaj na shvatanje Crne Gore kao povoljne sredine za investiranje i podržat će dalji razvoj direktnog stranog investiranja.Pravilno sproveden tenderski proces,shvaćen kao pošten i transparentan,imaće pozitivan uticaj na prihvatanje transakcije u javnosti i smanjiće obim potencijalnog kriticizma.

11. Odjeljak 2 Osnovni principi i brige investitora

12. Osnovni principi i brige investitora Glavni cilj privatizacione strategije je da privuče jakog iskusnog strateškog investitora koji će investirati u KAP i dugoročno njim upravljati.U cilju privlačenja takvog investitora strategija prodaje će uzeti u obzir osnovne principe i brige investitora. U tom smislu, različite preporuke finansijskog savjetnika sadržane u Dijagnostičkom izvještaju su bazirane na poznavanju i razumijevanju kompanije, i što je bitnije, na poznavanju tržišta i konstantnim razgovorima sa potencijalnim kupcima,razumijevajući njhovu strategiju iograničenja. Na osnovu toga, identifikovana su ključna ograničenja potencijalnih investitora koja uključuju sledeća pitanja: • Kontrola nad odlukama menadzmenta Strateški investitor želi da obezbijedi da bude u poziciji da kontroliše i u velikoj mjeri utiče na ključne odluke menadzmenta u odnosu na pitanja kao što su:kupovina, radna snaga, kapitalne investicije,organizacija i ostala pitanja.Opšte posmatrano,investitor preferira da ne preuzme stroge privatizacione obaveze koje rezultiraju u ograničavanju ili gubitku kontrole nad raznim pitanjima.

13. Osnovni principi i brige investitora • Mogućnost ulaganja Budući investitor će pazljivo analizirati poslovanje u KAP-u u cilju procjenjivanja (i) potencijala KAP-a za stvaranje prihoda; (ii) potencijala za uštede u troškovima i ostalu produktivnost; (iii) nivo kapitalnih troškova u narednim godinama.Zbog toga je neophodno pažljivo odlučiti o prioritetima Vlade u kontekstu gore pomenutih faktora posebno, ako se uzme u obzir visok nivo prvobitnih očekivanja investicija u relaciji sa Ugovorom o reprogramu duga.Kritično je za uspjeh transakcije kreirati povoljne uslove za potencijalnog investitora u cilju garantovanja/obezbjedjivanja očekivanog povrata. • Kupovina boksita Zavisnost KAP-a od Rudnika boksita - Nikšić za kupovinu boksita je glavna briga investitora i može predstavljati značajnu barijeru u privatizaciji ako obezbjedjivanje dugoročnog snadbijevanja boksita pod zadovoljavajućim uslovima ne bude obezbijedjeno.Investitori koji su upoznati sa situacijom ,često shvataju zajedničko vlasničtvo nad KAP-om i Rudnicima boksita kao najpovoljniju opciju.To znači da cijena boksita i opšta pravila proizvodnje ove dvije kompanije ne treba da budu nametnuti dolazećem investitoru ali mogu biti uspostavljena poslije transakcije. • Snadbijevanje električnom energijom Adekvatni uslovi za kupovinu električne energije,predstavljaju jedan od najvažnijih pitanja troškova KAP-a i esencijalni su za dugoročni razvoj kompanije.Investitori naglašavaju činjenicu da, da bi KAP bio konkurentan sa svojim proizvodima na svjetskom trzištu i troškovi treba da budu konkurentni.Krucijalno je da se obezbijedi ne samo povoljni nivo cijene veći da se ta cijena primjenjuje na duži period.

14. Osnovni principi i brige investitora • Zaposlenost i socijalni aspekti Neki od investitora koji su kontaktirani u fazi ispitivanja tržišta su u velikoj mjeri bili upoznati sa zapolenošću i socijalnom situacijom u KAP-u,svjesni visokog viška zaposlenih i pitanja invalida.Prirodno, njihovoočekivanje u privatizaciji je da obezbijede kontrolu nad planovima za restrukturiranje, a da u isto vrijeme budu u mogućnosti da prihvate i razuman socijalni program.Sa druge strane,svi investitori smatraju da invalidi koji su na platnom spisku KAP-a,predstavljaju veliko opterećenje i vjeruju da to pitanje treba da bude tretirano Vladinim socijalnim programima. • Dugovi Pitanje dugova ima specifičnu poziciju zbog velikih dugovanja KAP-a i zbog činjenice da su neki od Glavnih kreditora moguce zainteresovani za privatizaciju.Ključni potencijalni kupci su svjesni slozenosti situacije sa dugom i priznaju da su u boljoj poziciji da pregovaraju o rješavanju pitanja duga nego što je Vlada Crne Gore. • Dugoročna sigurnost uslova za obezbjedjenje ključnih inputa Izmedju ciljeva u privatizaciji KAP-a je maksimizacija fondova ili kapitala koji će dolazeći investitor utrošiti u cilju obezbjedjivanja opstanka kao i dugoročnog razvoja kompanije.U okviru njihove procjene investicione mogućnosti,investitori će pripremiti biznis planove na osnovu kojih je napravljen diskontovani keš-flow model. Što su veće šanse ispunjenosti cilja i njegovih glavnih parametara u ekonomskom okruženju to je manja nesigurnost koja se odražava u faktoru diskonta na njihovu procjenu. Zbog toga, cijene koje su investitori izračunali su maksimalne kada se baziraju na solidnim parametrima za dovoljan vremenski period.Ovo se odnosi posebno na cijene ključnih inputa (struja,boksit).

15. Osnovni principi i brige investitora • Konkurencija iz sličnih transakcija Internatiocionalni strateški investitori će uporedjivati investicionu mogućnost u KAP-u sa sličnim uslovima, sa drugim privatizacijama ili projektima prodaje koji su bili ili su u toku,isto kao i sa mogućim green-field projektima.Konkurentnost ponudjenih mogućnosti,potencijalno moze da izazove problem rokova i percepcije KAP-ove atraktivnosti.U tom smislu,ključni su faktori koji ce potencijalne investitore privući na atraktivno strukturiranu i ”otpornu na nesigurnost” transakciju. • Poštovanje objavljenog procesa prodaje,rokova i transparentnosti Bez obzira na metod prodaje koji je koji je ovdje predlozen,pravila nadmetanja, pravila ponuda,sadržaj ponudai kriterijumi za selekciju treba da budu specificirani odmah i treba ih se striktno pridržavati. Investitori oćekuju da će uslovi,na osnovu kojih će i ponuditi cijenu, ostati nepromijenjeni i da će biti poštovani.Bilo koja promjena pravila može odvratiti potencijalnog investitora i dovesti do povlačenja.U suštini, mnogi ponudjači će učestvovati u tenderu jedino ukoliko vjeruju da imaju stvarnu šansu za pobjedu,iako predaja ponude predstavlja za ponudjača finansijski trošak koji moze preći  1 million EURA. • Shvatanje rizika u zemlji Shvatanje političke stabilnosti u Crnoj Gori,Vladina ekonomska politika i pozicioniranje zemlje izmedju zemalja u regionu će biti značajan faktor iza investitorove odluke da li da investira u KAP ili ne. Elemenat rizika u zemlji će determinisati nivo buduće procjene KAP-a bilo putem raznih kriterijuma koji će se primjeniti na ove transakcije ili kao rizik koji će se uključiti u diskontni faktor koji će se koristiti za izračunavanje neto sadašnje vrijednosti KAP-ovog cash-flow. Kako bilo,fer je reći da internacionalna politika kupovine potencijalnih ponudjača može biti pogodjena rizikom incidenta u zemlji isto kao i bilo gdje drugo u svijetu.

16. Odjeljak 3 Ključna pitanja

17. Glavna pitanja privatizacije • U smislu istraživanja tržišta, analizirani su interes,percepcija i glavna zabrinutost investora u vezi dolazeće privatizacije KAP-a.Rezultati istraživanja su dati u Dijagnostičkom izvještaju gdje su identifikovana sledeća ključna pitanja za transakciju: - Dug prema Glavnim kreditorima (Ugovor o reprogramu duga) - Dugovi koji nisu po Ugovoru o reprogramu duga - Cijena električne energije i uslovi za ugovor za električnu energiju - Norme zaštite životne sredine - Socijalna pitanja i nivo zaposlenosti - Status ugovora sa Anotech-om - Preradjivački kapaciteti - Vlasništvo u Rudniku Boksita • Za svako od ključnih pitanja Tenderska komisija je formirala Radne grupe sastavljene od predstavnika različitih organa.CiljRadnih grupa je bio da pronadju rješenje koje će olakšati privatizaciju KAP-a i riješiti glavnu zabrinutost potencijalnih investitora. • Na osnovu analiza Radnih grupa i preporuka savjetnika formirani su predlozi za svako od ključnih pitanja.Radne grupe i savjetnik su imali razlicite stavove oko pitanja cijene elektricne energije i Rudniak boksita.

18. Dug prema Glavnim kreditorima

19. Dug prema Glavnim kreditorima Ugovor o reprogramu duga KAP-a potpisan je 27.aprila 2001.godine i razvrstan je u tri klase.U klasu “A” nalaze se Glenkor (5.660.120 dolara), Rudnici boksita i EPCG (3.780.560 dolara) i Standard banka/Gerald (1.000.000 dolara).Ukupan dug iz ove klase – 10.441.680 dolara sa pripadajucom kamatom od 12% (za Standard banku/Gerald kamata je iznosila 6,5% ili LIBOR + 2,5%) je placen 31.03.2004 godine. Klasu “B” sačinjavaju dugovi u iznosu od 111.127.000 dolara i pripadaju:Vektri (53.100 dolara),Standard banci/Geraldu (28.498.000 dolara) i Glenkoru (a) 5.729.000 dolara i b) 23.800.000 dolara), uz kamatu 6,5% ili LIBOR +2,5% (uzima se manji iznos). U klasu “C” nalaze se: Vektra (8.056.527 dolara),Glenkor (1.200.000 dolara) i domaći povjerioci (25.000.000 dolara) uz kamatu 6,5% ili LIBOR +2,5% (uzima se manji iznos).Klasa “C” obračunava kamatu od 2006 godine, a kamata se počinje otplaćivati od 2013 godine. Dug prema glavnim kreditorima na 31.03.2004 godine (prema podacima Standard banke London-Banka agent) iznosi 138.288.205 dolara i to prema Vektri 69.252.292 dolara,Glenkoru 34.757.626 dolara i Standard banka/Gerald 34.278.287 dolara.Firma Sinochem iz Londona vodi sudski spor sa KAP-om zbog 3.340.000 dolara.Vise puta je o ovome obavjestavana Standard banka jer su oni preuzeli potrazivanje Do privatizacije KAP-a ovi dugovi će se smanjiti (ocekuje se smanjenje od priblizno 15 miliona Eura) jer je berzanska cijena aluminijuma dosta visoka,te ovo treba imati u vidu prilikom razgovora sa kreditorima i investitorima.

20. Dug prema glavnim kreditorima(nastavak) Predlog: • Cijeneći da je potencijalni ponudjač u boljoj poziciji da pregovara o dugu KAP-a i da postigne rješenje sa Glavnim kreditorima, nego prodavci ili savjetnik,predloženo je da se omoguće direktni pregovori izmedju pre-kvalifikovanih ponudjača i Glavnih kreditora u vezi sa uslovima i rokovima nadoknade duga. • Organizovani proces sa smanjenim brojem kandidata,ograničeni period za pregovore,pravila i obim pregovora prethodno dogovorenih sa Glavnim kreditorima i kandidatima će maksimizirati šanse za uspjeh pregovora.

21. Dug koji KAP ima prema Vladi RCG,državnim Fondovima, domaćim državnim kompanijama i predsankcioni dugovi

22. Dugovi koje KAP ima prema Vladi RCG,državnim fondovima,domaćim državnim kompanijama i predsankcioni dugovi Ugovorom o reprogramu 25 miliona dolara duga KAP-a,koji je potpisan 27.aprila 2001 godine,reprogramiran je dug KAP-a prema Vladi RCG u iznosu od 20 miliona dolara.Domaće državne kompanije se nijesu mogle “uklopiti” u preostalih 5 miliona dolara,te se stoga pristupilo potpisivanju pojedinačnih ugovora o reprogramiranju duga sa EPCG,Rudnicima boksita,Jugopetrolom i Lukom Bar.Osnova za ove ugovore bila su rječenja iz Ugovora o reprogramu duga KAP-a.Napominjemo da je Željeznica Crne Gore odbila da potpiše ugovor. Prema dostavljenoj tabeli stanja domaćih dugova,KAP duguje na ime”predsankcionih dugova”(uglavnom Pariski klub) oko 32,5 miliona eura (nezvanični podaci iz CBCG),zatim Vladi,domaćim kompanijama,fondovima i bankama po osnovu reprogramiranog i nereprogramiranog duga oko 79,5 miliona eura na ime obaveza nastalih do 07.10.1998 god. Po današnjem kursu eura, i 4.5 miliona eura obaveza nastalih 1999,2000 (sudski sporovi sa EPCG),i 2003 god(reprogramirani dug).KAP ima obaveze i prema tkz.”ostalim povjeriocima”(“25 maj”Makedonija i “Vitol” Svajcarska) oko 1,8 miliona eura,kao preuzete obaveze Vlade takodje iz perioda do 07.10.1998 godine. Obaveze KAP-a, za ove tri grupe povjerioca, iznose ukupno 116,58 miliona eura(78.476.588,00 USD,50.584.873,00 eura,647.532,00 SHF) po kursu CBCG od 24.maj 2004 godine.

23. Dugovi koje KAP ima prema Vladi RCG,državnim fondovima,domaćim državnim kompanijama i predsankcioni dugovi (nastavak) Predlog: • Dug prema Vladi RCG,državnim fondovima,domaćim državnim kompanijama kao i predsankcioni dugovi,budu izdvojeni iz bilansa KAP-a i prenijeti u nadležnost Vlade u cilju da budu upotrijebljeni kao dodatna garancija koja će se progresivno otpisivati kako novi investitor bude ispunjavao svoje obaveze.U medjuvremenu je potrebno da Ministarstvo finansija i CBCG usaglase podatke o visini predsankcionih dugova. • Dug KAP-a prema Jugopetrolu Kotor će se posebno rješavati u skladu sa dogovorom koji će postići KAP i BNP Paribas sa Jugopetrolom Kotor o načinu regulisanja duga prema ovoj kompaniji (moguće je da se dug otplati shodno potpisanom Ugovoru o reprogramu koji su potpisali KAP i Jugopetrol). • Obavezuje se Vlada RCG da pomogne usaglašavanje duga KAP-a prema Željeznici Crne Gore,imajući u vidu odredbe Ugovora o reprogramu duga. • Reprogramirani dug KAP-a prema Rudnicima boksita “rješava” se posebno, sa eventualnom dokapitalizacijomRudnika boksita od strane investitora KAP-a.

24. Cijena električne energije

25. Cijena električne energije Vazno je da se za kupca KAP-a obezbijedi snadbijevanje strujom pod konkurentskim cijenama na što duži period. Potencijalni investitoriuglavnom uporedjuju strujne tarife u elektrolizama u svijetu kao i strukturu troškova svjetske industrije aluminijuma.Ovi troskovi su glavna determinanta cijene metala na dugi rok.Potencijalni investitori vide adekvatno rjesenje pitanja struje za KAP ili kroz izgradnju svoje nove elektrane ili obezbjedjivanjem snadbijevanja strujom kroz dugoročni ugovor.U slučaju izgradnje novog izvora struje,kupac će trebati da obezbijedi privremeno snadbijevanje strujom. • Predlog cjenovnih odnosa EPCG-KAP Alternativa 1: 1.Cjenovni odnos EPCG-KAP u 2005. godini Cijena električne energije koju će EPCG isporučiti KAP-u u 2005. godini formira se prema sljedećem: a)      EPCG je za 2005. godinu obavezna da obezbjedi godišnju isporuku do nivoa od 1.204.762 MWh u jednakim mjesečnim ratama, tj. 2/3 potrebne energije za proizvodnju;  b)      Cijena energije iz tačke a) je: 24,39 USD za MWh, preračunato u EUR po srednjem kursu iz kursne liste ECB na dan izdavanja fakture. Ukoliko rezultat preračuna bude manji od 20,44 EUR, primjeniće se cijena od 20,44 EUR za MW/h. c)      Troškovi prenosa električne energije koju KAP samostalno nabavi iz uvoza, naplaćivaće se po cijeni od 2,21 EUR za MWh.

26. Cijena električne energije (nastavak) 2.     Cjenovni odnos EPCG-KAP za period 2006.-2008. a)EPCG je u periodu 2006. - 2008. godine obavezna da obezbjedi godišnju isporuku do nivoa od 1.204.762 MW/h u jednakim mjesečnim ratama, tj. 2/3 potrebne energije za proizvodnju; b)Cijena elektricne energije (CE) iz tačke a) utvrđivaće se po formuli: CE = PC + BK ,  gdje je: ·        PC - polazna cijena utvrđena na način iz tačke 1. b) je 24,39 USD za MW/h preračunato u EUR po srednjem kursu iz kursne liste ECB na dan izdavanja fakture. Ukoliko rezultat preračuna bude manji od 20,44 EUR, primjeniće se cijena od 20,44 EUR za MW/h.) ·        BK - korekcija cijene energije u slučaju pozitivnog odstupanja cijene primarnog aluminijuma od repera 1.550 USD/t .  BK se računa prema sledećem: BK = ((LME - 1.550) x 0,024) x (srk(USD)) gdje je:  -         LME - prosječna cijena primarnog aluminijuma na London Metal Exchange u mjesecu za koji se vrši fakturiranje isporučene energije;  -         srk(USD) - srednji kurs USD prema kursnoj listi ECB na dan fakturisanja   -         BK veće ili jednako 0,00 EUR   Dobijeni BK predstavlja iznos u EUR. c)      Cijena elektricne energije iznad 2/3 potrebne energije za proizvodnju, tj. iznad količine utvrđene u tački 1. a) u jednakim mjesečnim iznosima, KAP uvozi ili se formira slobodnom pogodbom KAP-a I EPCG. d)      Prenos električne energije koju KAP nabavi samostalno iz uvoza naplaćuje se po cijeni 2,21 EUR po MWh.

27. Cijena električne energije(nastavak) 3.     Cjenovni odnosi KAP-EPCG u periodu 2009. - 2010. g. a)EPCG je u periodu 2009. - 2010. godine obavezna da obezbjedi godišnju isporuku do nivoa od 903.570 MW/h u jednakim mjesečnim ratama, odnosno do 1/2 potrebne energije za proizvodnju; b)Cijena elektricne energije (CE) iz tačke a) utvrđivaće se po formuli:   CE = PC + BK ,gdje je: ·        PC - polazna cijena utvrđena na način iz tačke 1b) (24,39 USD za MW/h preračunato u EUR po srednjem kursu iz kursne liste ECB na dan izdavanja fakture. Ukoliko rezultat preračuna bude manji od 20,44 EUR, primjeniće se cijena od 20,44 EUR za MW/h.) uvećana (umanjena) za indeks rasta (smanjenja) cijene energije na Berzi u Lajpcigu za period 01.01.2006. – 01.01.2009. ( odnosno 01.01.2006.-01.01.2010. godine, za 2010. godinu). ·        BK - korekcija cijene energije u slučaju pozitivnog odstupanja cijene primarnog aluminijuma od repera 1.550 USD/t .   BK se računa prema sledećem:  BK = ((LME - 1.550) x 0,024) x (srk(USD)) gdje je:  -         LME - prosječna cijena primarnog aluminijuma na London Metal Exchange u mjesecu za koji se vrši fakturiranje isporučene energije;  -         srk(USD) - srednji kurs USD prema kursnoj listi ECB na dan fakturisanja -         BK veće ili jednako 0,00 EUR   Dobijeni BK predstavlja iznos u EUR. c)      Cijena elektricne energije iznad količine iz tačke 6. a) (903.570 MW/h) KAP uvozi ili se formira slobodnom pogodbom KAP i EPCG. d)Prenos elektricne energije koju KAP nabavi samostalno iz uvoza naplaćuje se po cijeni koju utvrdi Agencija za energetiku.

28. Pitanje zaštite životne sredine

29. Pitanje zaštite životne sredine Uticaji rada Kombinata aluminijuma Podgorica na životnu sredinu i zdravlje ljudi evidentirani su i kroz Dijagnostički izvještaj.Na bazi tog Izvještaja, Izvještaja Državne komisije iz 1993 godine, dva magistarska rada i drugih raspoloživih ekspertskih izvještaja i studija konstatovano je da je tehnologija ugradjena u KAP-u stara 30-35 godina,u tom periodu nije bilo bitnijih promjena osim na samom početku kada je unaprijedjen sistem filtracije crvenog mulja.Tokom sankcija KAP je radio u neregularnim uslovima, sistemom ‘’stani-kreni’’. To je neminovno dovodilo do oštećenja opreme ( sistem za filtraciju gasova iz serije B Elektrolize i slično ) i povećanja otpada.Posledice po narušavanje kvaliteta životne sredine ogledaju se u pogoršanju kvaliteta osnovnih segmenata životne sredine:podzemnih i površinskih voda;vazduha;zemljišta. Rješenje navedenih problema podrazumijeva aktivnosti u dva pravca, i to:saniranje posledica dosadašnjeg zagadjivanja isprečavanje daljeg zagadjivanja. Predlog: • Vlada treba da preduzme aktivnosti na saniranju posledica dosadašnjeg zagadjivanja koje su nastale kao posledica rada Kombinata. • Budući Investitor treba da spriječi dalje zagadjivanje i da predloži investicije koje će biti namijenjene za poboljšanje kvaliteta svih segmenata životne i radne sredine u krugu KAP-a. • Treba da se uspostavi “Linija presjeka”,kao rezultat tekuće revizije životne sredine da bi se definisala granica izmedju sadasnjeg stanja i novih obaveza investitora,koje trbaju da se prilagode zahtjevima evropskih i svjetskih standarda.. • Precizno istraživanje stanjae životne sredine će biti moguće jedino kao rezultat due diligence za životnu sredinu koja je trenutno u procesu.

30. Radna snaga

31. Radna snaga U primarnoj proizvodnji koja je predmet privatizacije je zaposleno 2.746 radnika .Ukupan broj invalida je 389 . U preradjivačkim kapacitetima KAP-a,zaposleno je 838 radnika od čega su 62 invalidi rada.Iznos za zarade invalida rada u dijelu primarne proizvodnje koji je KAP za 2003 godinu isplatio je 2.994.971,28 Eura (bez iznosa za zarade invalida rada u preradjivačkim kapacitetima).Ovaj iznos za zarade čini 9,73% od ukupnog iznosa za zarade u KAP-u. Prema informaciji iz Rudnika Boksita, ukupan broj radnika iznosi 1.400 od čega su 145 invalidi rada koje treba zbrinuti na isti način kao i invalide rada u KAP-u(slucaju da se donese odluka o dokapitalizaciji). Postoji značajan višak radne snage, kao i u drugim sličnim kompanijama. S obzirom na nivo zaposlenosti,kompanija nema koristi od razlike u prosječnom trošku za zarade u Crnoj Gori i zapadnim zemljama.Prosječna zarada u KAP-u je značajno veća nego što je nacionalni nivo.Pitanje nivoa zaposlenosti ponovljeno od potencijalnih investitora sa kojima smo razgovarali.Dio viška zaposlenih se odnosi na invalide koji su na platnom spisku kompanije.

32. Radna snaga (nastavak) Predlog: • Pitanje invalida rada treba izmjestiti iz KAP-a i iz Rudnika boksita (ukoliko se donese odluka o dokapitalizaciji) odnosno da Vlada preuzme obavezu, nakon što:KAP /i Boksiti/ urade kompletnu reviziju donesenih rješenja o stepenu invalidnosti,uz koordinaciju Ministarstva rada i socijalnog staranja, • Da Ministarstvo rada i socijalnog staranja hitno predloži izmjenu postojeće zakonske regulative. • U skladu sa postojećom zakonskom regulativom izvšitioptimizaciju postojece radne snage i invalida rada, • Za izmirenje troškova koji ce nastati preuzimanjem obaveza prema invalidima rada, neophodno je dio prihoda od privatizacije usmjeriti u socijalne Fondove.

33. Ugovor sa Anotech-om

34. Ugovor sa Anotech-om Sa kompanijom Anotech, 2000 godine je potpisan sedmogodišnji ugovor uz obavezu investiranja od 15 miliona USD.Kompanija Anotech se Bordu direktora KAP-a obratila zahtjevom za produzenje ugovora o rekonstrukciji i menadzmentu za dodatnih 30 mjeseci. Bord direktora KAP-a je odbiozahtjev uz ocjenu da nije u skladu sa potpisanim ugovorom. Obrazlažući svoj zahtjev,Anotech je naveo da je ukupna vrijednost utrošenih investicija u iznosu od 19.287.950,78 dolara i da značajno premašuje investicioni plan za cca 4.287.950 dolara.Tvrde da je studija izvodljivosti korišćena samo kao osnova za investiciju,kao i da je izradjena na osnovu fizičkog pregleda opreme u Fabrici anoda, te da su kupovali opremu i rezervne djelove većinom na evropskom trzištu uz kreditno zaduzenje po vrlo nepovoljnim kreditnim uslovima.Naveli su i neke druge razloge zbog kojih traze da se produzi rok za 30 mjeseci.Na osnovu stava Radne grupe i preporuke savjetnika predloženo je: Predlog: • Novi vlasnik/vlasnici KAP-a,saglasno vazecem ugovoru, ima pravo da nakon privatizacije jednostrano raskine Ugovor KAP-a sa Anotech-om.

35. Preradjivački kapaciteti

36. Preradjivački kapaciteti Prerađivački kapaciteti KAP-a su od 1999. godine izdvojeni, radi privatizacije, u tri fabrike:Prerada(livenje trake,valjanje trake,valjanje folije ,ambalaža,presovanje,felge za bicikla ); Kovačnica(livenje trupaca,kovanje trupaca);Fabrika žice i užadi, FAK(vučenje žice,užad za nadzemne vodove). U prethodnom periodu četiri puta je objavljivan medjunarodni tender za prodaju pojedinih djelova preradjivackih kapaciteta.Interesovanje je iskazano samo za fabriku za praradu aluminijuma-Prerada i za Kovačnicu. Predlog: • Vlada RCG preferira privatizaciju primarne proizvodnje i preradjivačkih kapaciteta, • Potencijalnim kupcima treba dati opciju za kupovinu prerađivačkih kapaciteta, • U procesu selekcije potencijalnih investitora,investitori koji ponude biznis plan i investicioni program za preradjivacke kapacitete ce biti i dodatno bodovani prema kriterijumima za ocjenu ponuda, • Kao opcija prerađivačkim kapacitetima treba obezbijediti, kroz komercijalni ugovor tokom privatizacije, snabdijevanje potrebnom količinom aluminijuma (do projektovanih kapaciteta) ako ih ne uzme kupac KAP-a. Cijena će biti komercijalna – u okvirima koje će predložiti Savjetnik.

37. Rudnik Boksita

38. Rudnik boksita Rudnici Boksita su nezavisna kompanija sa različitom vlasničkom strukturom (u vlasništvu drzave je 31,38%akcija) koja je sa KAP-om potpisala dugoročni sporazum (30 god.) o isporuci boksita,medjutim vec dvije godine ne postoji ugovor o cjenovnim odnosima izmedju ove dvije kompanije. Rudnici boksita u Nikšiću su počeli sa radom prije više od 50 godina.Ranije je ovo preduzeće isporučivalo boksit ostalim djelovima bivše Jugoslavije,zajednici nezavisnih drzava i Rumuniji, ali od 1971 godine jedini klijent ovog preduzeća je KAP.Sa stanovišta Kombinata,Rudnik boksita je njegov jedini isporučilac boksita pa oba subjekta u potpunosti zavise jedan od drugog. Smatramo da za KAP nije pogodno da pokuša da zadovolji svoje potrebe za boksitom kupovinom izvan granica Crne Gore: • Boksit je roba velike zapremine a male vrednosti; stoga međunarodni transportni i manipulativni troškovi mogu značajno da povećaju troškove isporuke boksita, naročito po trenutnim visokim cenama prevoza. • Skladišni kapacitet Luke Bar ograničava mogućnost uvoza boksita sa međunarodnih tržišta poput Indije, Australije, Venecuele ili Gvineje. • Osim toga, sporno je da Rudnici boksita neće opstati ukoliko se suoče sa međunarodnom konkurencijom, a rezerve boksita treba smatrati kao resursom koji se ne može ponovo iskoristiti KAP stoga mora da nastavi da se oslanja na zalihe lokalnog boksita, kako sa ekonomskog tako i sa socijalnog stanovišta, čime se uzgredno rešava pitanje međusobnog odnosa ove dve kompanije.S obzirom na specifičnu strukturu akcionara u Rudnicima boksita,uključivanje ove kompanije u obim transakcije bi trebalo predvidjeti kombinacijom povećanja kapitala u kompaniji i kupovine postojećih akcija u vlasništvu drzave.U suprotnom,investitora ne treba spriječiti da kupi postojeće akcije od privatnih akcionara.Dajući blisku ekonomsku vezu i obostranu međusobnu zavisnost izmedju dvije kompanije,predložili smo da se Rudnik boksita uključi u obim transakcije.

39. Rudnik Boksita Predlog: Alternativa 1 • Prodaja manjinskog paketa akcija (31,38 % u vlasništvu Fondova) sa dokapitalizacijom.Realizacija ovog modela podrazumijeva donosenje odluke o dokapitalizaciji na Skupstini akcionara Rudnika boksita u iznosu od 8 miliona eura uz sledece uslove koje su postavili vecinski akcionari: 1) da Rudnik boksita i KAP udju u proces privatizacije kao dva odvojena preduzeca, 2) da se definiše cijena boksita koja zavisi od LME formule ili da cijena boksita bude fiksna tj.26 eura; 3) da iznos prosječne zarade ostane najmanje na istom nivou. 4) Isti socijalni program i uslovi za zaštitu zivotne sredine kao za KAP. 5) Investicioni i biznis plan za 5 godina koji će predložiti investitor; Alternativa 2 • Prodaja manjinskog paketa akcija (31,38 % u vlasništvu Fondova) • Mogucnost kupca KAP-a da nastavi sa kupovinom akcija na slobodnom berzanskom tržištu

40. Odjeljak 4 Ciljna grupa investitora

41. Ciljna grupa investitora • Nekoliko kategorija investitora može biti potencijalno zainteresovana za investiranje u KAP: proizvodjači aluminijuma,trgovačke grupe,različiti finansijski investitori. • Proces bi trebao da bude pripremljen tako da za cilj ima privlačenje kandidature ciljnih investicionih kategorija ,ali bi takodje trebao da uzme u obzir realnost na trzištu. • U cilju maksimiziranja broja kandidata predlazemo otvaranje procesa i za strateske investitore, za finansijske investitore i konzorcijume. • Glavni razlog koji stoji iza širenja ciljne grupe investitora i na finansijske investitore je povezan sa rizikom od očekivane niske konkurencije izmedju strateških učesnika,dok će potencijalno prisustvo finansijskog investitora kreirati rizik za industrijske učesnike odneočekivane konkurencije. • Zato se predlaže uspostavljanje “kontrole kvaliteta”potencijalnih investitora kroz odgovarajuće definisanje kriterijuma za ispunjenje uslova,u cilju eliminisanja neodgovarajućih učesnika,nesposobnih da ispune očekivanja Vlade RCG u vezi transakcije ili nesposobnosti da efikasno zatvore transakciju. • Na sledećim stranama,ukratko smo prezentovali glavne karakteristike ovih kategorija investitora.

42. Ciljna grupa investitora - Strateški investitori • Investitori ove kategorije su iz aluminijumskog sektora(tj.iz istog posla kao što je KAP) i imaju praktične aktivne menadzere koji su u mogućnosti da brzo preuzmu vodjenje posla. • U poredjenju sa ostalim kategorijama investitora, strateški investitori imaju dugoročniji investicioni horizont i spremni su da plate veću cijenu,ukoliko im je data kontrola nad poslovanjem i menadzmentom ciljne kompanije. • Glavne prednosti učešća strateških investitora su sledeće: • Menazderska,komercijalna,finansijska i administrativna podrška i disciplina; • Uvod u nove tehnologije i tehničku ekspertizu,kao i iskustvo reagovanja na povećanu konkurenciju; • Obezbjedjivanje finansijskih sredstava za budući rast kompanije; • Očekivanje da će strateški investitor u KAP-u povećati profil privatizacionog programa na medjunarodnom nivou,što će biti korisno za buduće poslovanje. • U teoriji, strateški investitori možda imaju znanje o budućim izlazima iz nezgodnih situacija, ali manje prate zbivanja na tržištu nego finansijski investitori i imaju manje osjećaja za tržišnu promjenljivost ili likvidnost.

43. Ciljna investiciona grupa – Finansijski investitori • Portfolio investitori upravljaju ogromnim fondovima i investiraju u imovinu sa prethodno određenim rizikom. Odluke o investiranju se donose na osnovu povrata na rizik,uzimajući u obzir ekonomski i politički rizik u zemlji kao i druge rizike, perspektivu za rast,likvidnost i vitalnost ciljne imovine. • Tipično,ova kategorija investitora ostvaruje pasivnu manadzment kontrolu kroz proces glasanja irijetko kad su praktični menadžeri. Krajnja svrha ovakvih investitora je realizacija profita u kratkom ili srednjem roku.Neki portfolio investitori su specijalizovani u upravljanju problematičnom situacijom,kao što je KAP i oni će biti naš glavni cilj. • Investitori sa privatnim akcionarskim kapitalom su specifična grupa srednjoročnih portfolio investitora.To su tipiično srednjoročni investicioni fondovi,sa povjerenim akcijskim kapitalom, da pomognu nekotiranim kompanijama da rastu i uspiju. Privatni akcionarski kapital je novac investiran u zamjenu za akcije u kompaniji i kao akcionari,prihod investitora zavisi od rasta i profitabilnosti kompanije. • Kompleksna situacija u KAP-u ičinjenica da je korisnopovećati interes za njegovu privatizaciju, preporučeno je da se portfolio investitorima igrupama sa privatnim akcionarskim kapitalom omogući da učestvuju u procesu prodaje,ili kao sami ili u konzorcijumu sa trećom stranom. Od njih će se zahtijevati da demonstriraju svoj kapacitet da dovedu značajnu tehničku ekspertizu i know-how u proizvodnju i prodaju aluminijuma u saradnji sa trećim stranama.

44. Ciljna investiciona grupa – Finansijski investitori (nastavak) • Medjunarodne institucije kaošto su EBRD i IFC (Internacionalnal Finansijska Kompanija, Svjetska banka ) mogu biti pozvani da učestvuju u privatizaciji pored strateških investitora. Tipično, ove institucije investiraju u privatizovane kompanije u konzorcijumu sa stratečkim investitorima i po uslovima iste cijene za akciju. • Učešće jedne medjunarodne institucije u privatizaciji može biti korisno i za Crnu Gorui za potencijalne strateške investitore. Prisustvo medjunarodne institucije će unaprijediti status tendera za privatizaciju i povećati izvodljivost transakcije. • Sa tačke gledišta investitora,učešće medjunarodne institucije može biti primljeno kao zaštita od rizika od politicke umješnostii to je garancija da će kupac poštovati ugovorne obaveze.Ovakvo udruzenje moze rezultirati čak i većim rejtingom po pitanju kredita za KAP i jedan lakši pristup lokalnom i internacionalnom finansiranju duga.Sa druge strane,Vlada treba da bude svjesna da isti strateški investitor moze odbiti prijedlog da se udruži sa internacionalnim institucijama iz različitih razloga. • Predlažemo da medjunarodne institucije treba pozvati da učestvuju u procesu privatizacije,ali investitori bi trebali biti slobodni da odluče I/ili da sami na svoju ruku pristupe međunarodnoj instituciji koja izražava interesovanje za KAP.

45. Ciljna grupa investitora – Konzorcijumi i Organizacije za posebne svrhe (SPV) • U cilju ponude šireg stepena fleksibilnosti strateskim i finansijskim investitorima i naročito da ohrabri učešće onih kandidata koji nijesu u poziciji da biraju da učestvuju sami,ponude podnesene od konzorcijuma ili organizacije za posebne svrhe(SPVs) treba da budu prihvaćene. • Moguće je da pre-kvalifikovani ponudjači na osnovu njihovog samostalnog učešća na tenderu kreiraju konzorcijum ili organizacije za posebne svrhe SPV prije predaje obavezujuće ponude. • Konzorcijumu,sastavljenom od različitih industrijskih I/ili finansijskih investitora, će biti omogućeno da učestvuje na tenderu pod uslovom da najmanje jedan član konzorcijuma 1)ispunjava sve relevantne kriterijume ili 2) ima dokazano iskustvo u proizvodnji i prodaji aluminijuma i dokazanu finansijsku mogućnost za realizaciju investicionog programa. • Svi partneri u konzorcijumu će biti zajednički i pojedinačno obavezani.

46. Odjeljak 5 Kriterijumi za ispunjavanje uslova i odabir

47. Kriterijum za ispunjavanja uslova Na osnovu iskustva sa sličnim tenderima širom svijeta, a pogotovo u regionu centralne i istočne Evrope, i uzimajući u obzir specifičnost privatizacije KAP-a,u daljem tekstu predloženi su kriterijumi za ispunjavanje uslova. Glavna svrha upotrebe kriterijuma za ispunjavanje uslova je da se ograniči broj ponuđača na one koji su ozbiljni učesnici u tenderu, kao sa npr. relevantnim iskustvom i kapacitetom za plaćanje kupovne cijene. • Iskustvo i finansijska sposobnost Da bi se obezbjedio potpun razvoj KAP-a vjerujemo da bi potencijalni strateški investitor trebao da bude prisutan u aluminijskoj industriji u funkciji proizvođača. Potencijalni finansijski investitor bi trebao da ima dovoljno iskustva u upravljanju investicionim fondom i tebao bi da demonstrira sposobnost pružanja odgovarajućih tehničkih i menadžerskih kapaciteta. Od ponuđača će se zahtijevati da pruže detalje koje se tiču njihovog učešća u poslovanju aluminijumom i bilo kakve postojeće odnose, ako ih ima, sa aluminijumskim kompanijama. • Od strateškog investitora se zahtijeva da ima minimalno iskustvo od 3 godine u proizvodnji aluminijuma. • Finansijski investitori bi trebali da imaju poslovanje od najmanje 3 godine i trebaju da dokažu odgovarajuće tehničko iskustvo i znanje (know-how) o proizvodnji i prodaji aluminijuma u saradnji sa trećim stranama.

48. Kriterijum za ispunjavanje uslova(nastavak) Dolazići investitor KAP-a će preuzeti nekoliko bitnih finansijskih obaveza, ne samo isplatu kupovne cijene već i rješavanje restrukturiranog duga i preuzimanje investicionog programa.Pored toga, pošto Vlada brine o obezbjeđivanju opstanka i dugoročnog razvoja KAP-a i s njim povezanih biznisa , finansijski kapacitet ponuđača ili akcionara je od primarnog značaja. • Ukupna godišnja proizvodnja strateškog investitora ne bi trebala da bude ispod 120,000 tona aluminijuma • Finansijski investitor će morati da kao minimalna sredstva pod svojom upravom demonstrira najmanje EUR 500 milionai da za Komisiju prihvatljiv način dokaže iskustvo u poslovanju sa aluminijumom. • Ako je ponudjač konzorcijum, najmanje jedan član konzorcijuma treba da ima proizvodnju aluminijuma od najmanje 50.000 t godišnje.Konzorcijum treba da obezbijedi prihvatljivu bankarsku garanciju (pismo o namjeri A Banke) kojom će dokazati sposobnost konzorcijuma za realizaciju investicionog programa u iznosu od najmanje 120 miliona eura, uz solidarnu odgovornost svih članica konzorcijuma. Dolazeći investitor je u obavezi da ispoštuje sve ekološke,zdravstvene i zaštitne standarde Republike Crne Gore i Evropske Unije i da implementira Ekološki akcioni plan. • Struktura vlasništva Od investitora će se tražiti da obezbjedi dokaz o njegovoj konačnoj stukturi akcija i svu drugu neophodnu dokumentaciju.

49. Kriterijum za ocjenjivanje • Za razliku od kriterijuma za ispunjavanje uslova po kojem se o potencijalnom ponuđaču sudi na osnovu njihovih ličnih vrednosti, ne na osnovu elemenata koji su povezani sa transakcijom, kriterijumi za ocjenjivanje koji se primjenjuju na podnešene ponude su pripremljeni tako da bi se sudilo o elementima ponude na najobjektivniji i naj-neosporniji način. • Nakon procjene validnosti svih podnešenih Paketa Ponuda, validne ponude će biti ocijenjene u skladu sa prijedlogom Sistema za Bodovanje Ponuda (BSS) koji će biti razradjen u okviru Tenderskih pravila i koji će sačinjavati sljedeće komponente: • Kupovna cijena • Investicioniprogramna 5 godina • Opcija za kupovinu preradjivačkih kapaciteta • Učečće u kupovini akcija Rudnika boksita • Socijalni aspekt • Predloženi model za snadbijevanje električnom energijom • Izmjene u kupo-prodajnom ugovoru • Kupovina akcija manjinskih akcionara

50. Kriterijum za ocjenjivanje (nastavak) Gore opisani kriterijumi za ocjenu ponuda su pripremljeni da bi obezbjedili jednostavnu, pravičnu i transparentnu ocjenu ponuda koje su u isto vrijeme u skladu sa ciljevima Vlade, kao i sa pristupima za rješavanje ključnih pitanja. Druge obaveze, koje se ne boduju, će biti definisane Tenderskim pravilima.