Klinik Laboratuvar Teşhis Kürşad Turgut

1. Klinik Laboratuvar Teşhis Kürşad Turgut

2. Klinik Laboratuvar Teşhis’ in Önemi • Ayırıcı tanıya gidilmesi • Hastalığın prognozunun takibi açısından önemlidir

3. Teşhis İçin Gerekenler • Anamnez • Klinik Muayene • Hemogram • Serum biyokimyası analizleri • İdrar analizi • Görüntüleme metodları • İleri diagnostikmetodlar

4. Hemogram

5. Hemogramyorumu / periferalkanındeğerlendirilmesi hastanın 1. başlangıçteşhisi /prognozu 2. tedaviyecevabınıntakibi Tam kansayımı Eritrosit Lökosit Trombosit Sayısaldeğerlendirme/ morfolojikdeğerlendirme hemogramındeğerlendirilmesindeönceliklelökogramındeğerlendirilmesi, dahasonraeritrogramvetrombogramındeğerlendirilmesiuygundur. Çünkü, lökositbozukluklarıpotansiyeleritrositvetrombositdeğişiklikleriniyansıtabilir

6. Lökosit Bozuklukları ve Testleri

7. Lökositler eritrositlerin aksine görevlerini dokulara geçerek yapar (Diyapedez) Lökositler iki çeşittir; • polimorfnüklear lökositler veya granülositler (nötrofiller, eozinofiller, bazofiller), (2) mononüklear lökositler (lenfositler, monositler) Polimorfnüklear lökositler ve monositler kemik iliğindeüretilirler. Lenfositler kemik iliği, lenfoid organlarda (timus, dalak, lenf düğümleri, barsak payer plakları) üretilir

8. -Nötrofiller : Bakteri fagositozisi -Monositler: Makrofajlara dönüşerek daha büyük parçaları fagosite ederler. Asit ortamda da aktiftirler İrin; ölü doku artıkları, nötrofiller ve makrofajları içeren bir sıvıdır -Lenfositler: İmmünolojik aktiviteyle ilgilidirler. B-lenfositler antikor üretirler. T-lenfositler hücresel bağışıklığı sağlarlar -Eozinofiller: Paraziter enfeksiyonların kontrolünde, yangısal ve allerjik reaksiyonların regülasyonunda önemlidirler -Bazofiller: Hipersensitivite ve parazitik durumlarda görevlidirler

9. Lökogram Absulutlökositdeğerleri Lökositmorfolojisi Absulut/Relatif Lökosit Değerleri WBC WBC WBC Nötrofil=%65 10.000 1.000 50.000 ↓ ↓ ↓ 6.500 650 32.000 Nötrofil=Normal Nötrofil=NötropeniNötrofil=Nötrofili

10. . yangıbulgusuvarmı? . glikokortikoidcevabı (stres) varmı? . epinefrincevabı (heyecan) varmı? . sistemikhipersensitivitebulgusuvarmı? . dokunekrozubulgusuvarmı? . yangıvarsa, nasılsınıflandırılabilir? . sistemiktoksemibulgusuvarmı?

11. yangıbulgusuvarmı? -nötrofilik sola kayma -kalıcıeozinofili -monositozis

12. yangıbulgusuvarmı? monositozisveeozinofilikolaylıklabelirlenebilir !!! nötrofiliksola kayma ? subjektiftir sola kayma total lökositvebantnötrofilsayısıylailişkilendirilerekbelirlenir yangı; yüksek, normal, düşüklökositsayısındaolabilir balans; kemikiliğiüretimi /granülositsalınımı-dokuihtiyacı

13. yangıbulgusuvarmı? Yangı  Lökositozis  Sola kayma (rejeneratif; bant nötrofiller, segmentli nötrofiller) Nötrofilik cevap çoğunlukla enfeksiyonlar, doku nekrozu ve immün hastalıklarda oluşur. Hafif erişkin nötrofil sayısı 12,500-25,000/μL olan ve başka lökosit anormalliği olmayan olgularda kortikositoroid artışı düşünülebilir (hemoraji, hemoliz, kimyasal etkenler, ilaç toksisitesi, malignansi ve toksik etkenler). Bunun ayrımı fibrinojen seviyesinin belirlenmesiyle yapılabilir. Bununla beraber yangısal hastalıklarda sola kayma yaygındır. nötrofili/lökositozis ve sola kaymanın en yaygın nedeni aktif yangıdır

14. yangıbulgusuvarmı? Lökemikreaksiyongranülositiklökemiden ayrımı zor olan, yüksek nötrofil sayısı (50 000-75 000 /mm3) ile birlikte belirgin bir sola kayma ile karakterizedir Kemik iliği uyarımının büyüklüğü ciddi bir problem olduğunu gösterdiğinden prognoz kötüdür. Şiddetli nötrofiliye rağmen hastalık düzelmez(pyometra, apsedasyon) DİC ? Lökosit morfolojisi yada nötrofilinin şiddeti lökemi şüphesi doğurduğu zaman ya da kalıcı nötrofiliaçıklanamadığında, kemik iliği değerlendirilmelidir (neoplasi ?) Olgu 26

15. Olgu 26 Hasta. Köpek, Rottweiler, dişi, 2 yaşlı. Anamnez. Durgun, halsiz ve ateşi var. Birkaç gündür irinli kanlı vaginal akıntı var. Sabahleyin kusmuş. Fiziksel Muayene Bulguları. Depresif, rektal ısı 39.6 oC, abdomen hafif gergin, solunum hızlı, mukoz membranlar koyu pembe renkte. İdrar Analiz Bulguları. Normal. Abdominal Radyografi. Normal. Abdominal Ultrasonografi. Büyük, sıvıyla dolu uterus. Problem Listesi. (1) Depresyon, (2) Ateş, (3) Takipnea, (4) Sıvı dolu uterus. a Hasta/kontrol

16. glikokortikoidcevabı (stres) varmı? Stres/steroid (stres lökogram)  hafif erişkin nötrofili (WBC: 15000-25000/μl) lenfopeni+ eozinopeni + hafif monositozis Glikokortikoid etkisinde lenfosit sayısı  700-1500/μl Lenfosit <700/μl stres/ diğer nedenler (lenfoma, lenfangiektazi) Olgu 5 stres lökogramda hafif polisitemi, isostenüri, hafif hiperglisemi(120-180 mg/dl), serum transaminazlarda hafif-orta artış

17. Olgu5 Hasta. Kedi, kısırlaştırılmış, erkek, 7 yaşlı. Anamnez. Dün akşamdan beri idrar yapımı sırasında fazla ağrı duyuyor. Fiziksel Muayene Bulguları. Palpasyonda belirgin dolu idrar kesesi var. İdrar palpasyonla boşaltılamadı. %5 dehidrasyon var. Problem Listesi. (1) Dolgun idrar kesesi, (2) Ağrılı abdomen, (3) Dehidrasyon.

18. epinefrincevabı (heyecan) varmı? Ekzersiz/epinefrin  Geçici fizyolojik nötrofili (köpek) lenfositozis(kedi) (MNP›CNP)(WBC: 15000-25000/μl) (kan akımı normale döndüğünde kaybolur)

19. sistemikhipersensitivitebulgusuvarmı? Kalıcıeozinofilisadeceyangınındeğilaynızamandasistemikhipersensitiviteningöstergesidir. Çoğunlukla parazitik ya da alerjik orjinlidir. • Visseral göçü olan parazitler (Aleurostrongylus, Drofilaria). (parazit proteinine karşı hipersensitivite) (2) Çok sayıda mast hücresi olan deri (atopi), akciğer (allerjik solunum sistemi hastalıkları), barsak (eozinofilikgastroenteritis) gibi organ yangıları Hipereozinofilik sendromeozinofili, eozinofilprekürsörlerinin kemik iliği hiperplazisi, organlara eozinofilikilnfiltrasyon (eozinofiliklökemiden ayırt etmek zor olabilir) (3) Ender olarak mast hücre tümörleri ve diğer neoplazmalarda Olgu 97, 2

20. Olgu 97 Hasta. Köpek, spaniel, kısırlaştırılmış dişi, 9 yaşlı. Anamnez. Durgun, sık sık öksürüyor. Solunumu güç gibi görünüyor. Kilo kaybı var. Fiziksel Muayene Bulguları. Kısa bir ekzersizden sonra sürekli olarak öksürüyor. Akciğer oskultasyonunda yaş harharalar var. Zayıf. İdrar Analiz Bulguları. Normal. Serum Protein Elektroforezis. Poliklonal gammopati (- piki) Problem Listesi. (1) Dispnea, (2) Öksürük, (3) Zayıflama.

21. Olgu 2 Hasta. Köpek, Akita, erkek, 3 yaşlı. Anamnez. Altı aydır diyaresi var. Defekasyon küçük volümlerde ve sık. Bazen kusma var, kilo kaybı yok, iştahı normal. Fiziksel Muayene Bulguları. Hiçbir anormallik yok. Abdominal Radyografik Bulgular. Hiçbir anormallik yok. Dışkı Muayenesi. Birkaç kez tekrarlanan dışkı parazit muayenesi sonucu negatif. Ancak birkaç nötrofil gözlendi. Problem Listesi. (1) Diyare, (2) Aralıklı kusma.

22. dokunekrozubulgusuvarmı? Dokunekrozunun en iyigöstergesimonositozistir. Monositozisaynızamandaartanfagositozisihtiyacında da oluşur (akut/ kronikyangı).

23. yangıvarsa, nasılsınıflandırılabilir? 1) Nötrofilive sola kayma (rejeneratif)  akut yangı doku nekrozu değişken bulgudur  monositozis +/- akut yangısal hastalık  stres  her zaman lenfopeni vardır Orta–şiddetli nötrofili (>30,000/μl) + sola kayma; pyothoraks ve peritonitis gibi uzun süren enfeksiyonlarda görülür. Sola kaymanın şiddeti yangısal cevabın şiddetini yansıtır. Köpek ve kedilerde >1000 N-seg/μl olması genellikle bakteriyel prulent-eksudatif gelişmeleri gösterir. Daha hafif sola kaymalar (300-1000 N-seg/μl) irinli olmayan hastalıklarda (hemorajik, kataral,granülomatözve immün hastalıklar) oluşur. Olgu 32

24. Olgu 32 Hasta. Köpek, Golden retriever, erkek, 3 yaşlı. Anamnez. Üç haftadır frisbi oynarken koşma sırasında zorluk çekiyor. Adımlarını gergin atıyor. Aktif ve iştahı iyi. Geçen üç ay içinde iki kez aynı şikayetleri olmuş ve bir haftalık aspirin tedavisinden sonra iyileşmiş. Fiziksel Muayene Bulguları. Aktif, kısa sert adımlar atıyor. Boynunda ağrı yok. Gergin olan eklemlerin muayenesi sırasında ağrı duyuyor. Radyografik Bubulgular. Eklemlerin radyografisinde belirgin bir bulgu yok. İdrar Analiz Bulguları. Normal. Problem Listesi. (1) Eklemlerde ağrı, (2) Koşma sırasında ağrı.

25. yangıvarsa, nasılsınıflandırılabilir? 2) Bazen akut yangıda doku ihtiyacı kemik iliği üretimini aşar  lökopeni/ nötropeni ve sola kayma (dejeneratif) monositozis (+/-) + lenfopeni prognoz kötüdür nötrofil sayısı <3 000/mm3 -Akut şiddetli bakteriyel enfeksiyonlar (Gram-negatifbakteriyel enfeksiyonlar; septisemi) -AplastikPansitopeni (parvovirus enfeksiyonları, distemper,FeLV, FIV, FİP, kronik Ehrlichia canis, fenilbutazontoksisitesi, östrojen toksisitesi, kemoterapötikler, immunosupresantlar) Nötrofil sayısı <1 000/mm3olan hayvanlar fırsatçı enfeksiyonlar için yüksek risk altındadır Olgu 17

26. Olgu 17 Hasta. Kedi, kastre edilmiş erkek, 2 yaşlı. Anamnez. Haziranın 23'ünde depresifmiş ve ateş varmış. Bunun üzerine 5 gün süreyle amoxicillin uygulanmış. Bu sabaha (28 haziran) kadar aktifmiş. Fiziksel Muayene Bulguları. Rektal ısı 41.7 oC ve üzerinde çok sayıda insektisitler var. Problem Listesi. (1) Ateş, (2) İnsektisit infestasyonu. a Bazen büyük atipik lenfositler

27. yangıvarsa, nasılsınıflandırılabilir? 3) Akutyangıdüzelmedendevamederse, kronikfazageçer. Dolaşımdakinötrofilyarıömrükısalır, ancakkemikiliğiüretimibunukompanseeder kronikyangı nötrofilsayısınormaledöner /sola kaymayoktur stres (lenfopeni), ancakantijenikstimülasyon (lenfositozis) dokunekrozu / fagositozisihtiyacı monositozis !!! kronik enfeksiyon, viremi, lenfositik lökemi, immün hastalıklar Yangısal hastalıklarda en yaygın eritrosit değişikliği  hafif-orta nonrejeneratif anemi Kronik yangısal hastalıklar  hiperproteinemi (hipergammaglobulinemi) Yangısal lökogram  trombosit sayısı !!!  DİC ?

28. sistemiktoksemibulgusuvarmı? Enfeksiyözveyanonenfeksiyözsistemiktoksemi kemik iliği nötrofilprekürsörlerini etkiler  toksiknötrofiller Toksiknötrofil (sitoplazmik bazofili, Dohle cisimlerinin sayısında artış) şiddetli yangıyı gösterir Prognozkötüdür

29. Hematopoetik neoplazmalar Hematopoetik neoplazmalar kemik iliği, lenf yumruları, dalak veya timustan köken alır Lenfoproliferatif bozukluklar / Myeloproliferatif bozukluklar Lökemi terimi, neoplastik hücreler kan ve/veya kemik iliğinde görüldüğünde kullanılır Genel anlamda lökemi terimi granülositler, monositler, lenfositler, mast hücreleri, eritrositler ve megakaryositleri kapsayan, tüm hematopoetik hücrelerin neoplazmalarını ifade eder Lökemi olan hayvanlarda lökosit sayıları düşük, normal ve yüksek olabilir Teşhis için taze kandan (EDTA'lı) hazırlanmış, boyanmamış birkaç sürme preparat, uzman bir Veteriner hematoloğa gönderilmelidir Olgu 102, 110

30. Olgu 102 Hasta. Köpek, poodle, dişi, 11 yaşlı. Anamnez. 2-3 haftadır durgun, yemiyor, bir-iki kez kusmuş, dışkısı yumuşak. Fiziksel Muayene Bulguları. Durgun, halsiz, kilo kaybı var. Abdominalpalpasyonda defans mevcut. Asites şüphesivar. Protein Elektroforezis Bulguları. Monoklonalgammopati. Problem Listesi. (1) Anoreksi, (2) Asites, (3) Hafif dehidrasyon. a Çoğu lenfosit büyük ve immatür.

31. Olgu 110 Hasta. Köpek, Alman Çoban köpeği, orta yaşlı.Anamnez. İki haftadır uyuşukluk, iştahsızlık ve depresyon var.Fiziksel Muayene Bulguları. Hafif ateş ve palpe edilebilir hepatosplenomegali.Laboratuvar Bulgular. Hematoloji, serum biyokimyasıveidrar analiziyapıldı. Kansürmepreparatınınmuayenesinde, merkezdeçekirdeklibirhücregözlendi (110). i. Hücreyi tanımlayın. ii. Önemi nedir? iii. Bulguları nasıl yorumlarsınız? iv. Teşhisiniz nedir?

32. Kedi ve Köpeklerde KaraciğerHastalıklarının Laboratuvar TeşhisiKürşad Turgut

33. karaciğer anatomik ve fonksiyonel olarak gastrointestinal kanal ve dolaşım sistemi arasında yer alır yapısal olarak; hepatositler biliar sistem venöz ve arteriyel damar sistemi karaciğer çok değişik fonksiyonlara sahip kompleks bir organdır -plazma proteinlerinin sentezinde, karbonhidrat ve lipid metabolizmasında -endojen ve eksojen toksinlerin detoksifikasyonunda -bilirubin metabolizmasında, safra asitleri ve koagülasyon faktörlerinin sentezinde -hepatik sinuzoidlerde yer alan kupfer hücreleri, retiküloendotelial sistemin önemli bir bölümünü oluşturur

34. Karaciğer Hastalığı Şüphesi Olan Hastalarda Diagnostik Yaklaşım çok basamaklı bir yaklaşım gerekir klinik semptomlar nonspesifik primer /sekunder karaciğer hastalıkları ?

35. Karaciğer Hastalıklarının Semptomları çok sayıda klinik semptomlar ortaya çıkabilmekte semptomların herhangi bir kombinasyonu hastanın muhtemel karaciğer hastalığı yönünden değerlendirilmesini gerekli kılar karaciğer fonksiyonundaki bozukluk diğer organ sistemlerinin fonksiyonunu etkileyebilir hepatik ensefalopati / merkezi sinir sistemi hastalığı polidipsi / endokrin veya renal hastalıklar

37. karaciğer diğer organ sistemlerinin hastalıklarında sekunder olarak da etkilenebilmekte ve benzer semptomlar, hepatik testlerde benzer değişiklikler ve histomorfolojik anormallikler oluşmaktadır Sekunder Karaciğer Hastalıkları endokrin / paraneoplastik / enfeksiyöz / kardiyovasküler Cushing hastalığı, diabetes mellitus, malignant lenfoma gibi endokrin ve paraneoplastik hastalıklar poliüri and polidipsi primer gastrointestinal bozukluklar kusma sekunder (reaktif) hepatitis

38. bu nedenle birçok olguda teşhis için; tüm diagnostik metodların birlikte uygulanıp yorumlanması gerekebilmektedir anamnez klinik muayene hemogram serum biyokimyası idrar analizi görüntüleme metodları (radyoloji, ultrasonografi, CT, MRI) sitoloji, karaciğer biyopsisi karaciğer fonksiyon testleri deneysel laparatomi

39. sekunder karaciğer hastalıklarının laboratuvar teşhisi yüksek ALT ve ALP enzim aktiviteleri sekunder karaciğer hastalıkları var mı ? bunlara ait laboratuvar parametreler ?

40. septisemi / toksemi hipoksi / hipotansiyon sağ kalp yetmezliği diabetes mellitus pankreatitis hipertroidizm hiperadrenokortizm

41. septisemi/toksemi  ALT /  ALP dejeneratif sola kayma / hipoglisemi / proteinüri hepatomegali / splenomegali !!! hipoksi/hipotansiyon  ALT / bazen  ALP konjestif kalp yetmezliği / epilepsi / dolaşım şoku / hipoadrenokortizm sağ kalp yetmezliği ALP /ALT egsersiz intoleransı, anoreksi, kilo kaybı, taşikardi, halsizlik, üfürüm, aritmi, hepatomegali Dirofilaria immitis için test

42. diabetes mellitus ALT (kedi, köpek) / ALP (köpek) kalıcı hiperglisemi,kalıcı glikozüri,hiperkolesterolemi, ketonuri (ketoasidozis),hepatomegali Kedi; stres !!! (IV kateter,evde idrar örneği) pankreatitis ALT /ALP köpek;amilaz / lipazin sensitivitesi ve spesifitesi % 50 serum köpek pankreatik lipaz immunoreaktivite (cPLI) sensitif ve spesifik kedi; serum kedi fTLI yüksek spesifite, düşük sensitivite (% 30-60) serum kedi pankreatik lipaz immunoreaktivite (fPLI) akut ve kronik pankreatitiste yüksek sensitivite

43. hipertroidizm kedi; ALT / bazenALP (çok yaygın bulgu) azotemi/ hiperglisemi/ hiperfosfatemi/ hiperbilirubinemi (ender) yüksek serum T4 equlibrium dialysis ile serum fT4 hiperadrenokortizm köpek; ALP, ALT  kedi;  ALT /  ALP (% 30) erişkin nötrofili /monositozis / eozinopeni / lenfopeni / hiperkolesterolemi /hafif hiperglisemi (köpek), hiperglisemi (kedi, %80 olgu diabetle birlikte) / proteinüri / bakteriüri / hipostenüri ACTH stimülasyon testi, düşük/yüksek doz deksametazon supresyon testi

44. OLGU 1 Hasta. Köpek, melez, erkek, 4 yaşlı. Anamnez. Durgun,ateşi var. Fiziksel Muayene Bulguları. Depresif, rektal ısı 40.7 oC, sklera ikterik . Ultrasonografik Bulgular. Hepatomegali ve splenomegali var. Problem Listesi. (1) Depresyon, (2) İkterus, (3) Ateş, (4) Hepatomegali, (5) Splenomegali.

45. OLGU 2 Hasta. Köpek, Doberman Pinscher, erkek, 6 yaşlı. Anamnez. İki haftadır halsizlik ve iştahta azalma var. Fiziksel Muayene Bulguları. Hepatomegali. Laboratuvar Bulgular. ALT: 221 IU/L, ALP: 184 IU/L Ultrasonografik Bulgular (67). Hepatomegali’nin ayırıcı tanısı nedir ? Hepatik ultrasonogram’da ne gibi anormallik görüyorsunuz? Bundan sonra nasıl bir yol izlersiniz?

46. OLGU 3 Hasta. Kedi, kastre edilmiş, 10 yaşlı. Anamnez. Kilo kaybı var, iştahı yok. Çok su içiyor, durgun ve ishali var. Fiziksel Muayene Bulguları. Zayıf, kalp vurum sayısı 200/dak ve galop ritm var. Sağ ventral servikal bölgede yumuşak 2 cm Büyüklüğünde palpe edilebilen bir kitle var. Perineal bölgede diyare bulgusu olan dışkı bulaşığı var. Problem Listesi. (1) Kilo kaybı, (2) Sağ ventral servikal bölgede bir kitle, (3) Taşikardi, (4) Gallop kardiyak ritm, (5) Diyare, (6) Anoreksi.

47. OLGU 4 Hasta. Köpek, Cairn Terrier, dişi, 10 yaşlı. Anamnez. Dört haftadır polidipsi, poliüri, kilo alma, egzersiz intöleransı var. Fiziksel Muayene Bulguları. Hepatomegali. Laboratuvar Bulgular. ALT 234 IU/L, ALP 2,398 IU/L, kolesterol 480 mg/dL. Radyografik bulgular. Radyografik anormallikler nelerdir ? Ayırıcı tanıda neler düşünülebilir?. Ne gibi ileri diagnostik testler gerekli olabilir?

48. OLGU 5 Hasta. Kedi, 6 yaşlı. Anamnez. İştahı çok fazla, kilo kaybediyor. Son 2-3 aydır çok su içiyor ve çok idrar yapıyor. Fiziksel Muayene Bulguları. Şişman ve polifaji var. Dehidre (%8) ve poliüri/polidipsi var. Problem Listesi. (1) Polidipsi/poliüri, (2) Polifaji, (3) Kilo kaybı, (4) Dehidrasyon.

49. Köpek; Kronik yangısal karaciğer hastalığı Bakır toksikasyonu Kedi; Hepatik lipidozis Kolangiohepatitis/kolangitis sendrom FİP, FeLV Toksik karaciğer hastalıkları Safra kesesi hastalıkları Portasistemik şant Hepatik ensefalopati

50. Karaciğer Hastalıkları Köpek; Kronik yangısal karaciğer hastalığı Hepatitis A,B,C virusları ? etiyolojik teshis ??? bazen, Leptospira, Bartonella, veHistoplasma (daha çok akut seyreder), enfeksiyöz kanin hepatitis virusu bakır birikimiveilaçlar bazen, immun durum / genetik faktörler Bakır toksikasyonu (oksidatif hasar) Bedlington Terrier, West Highland White Terrier, Skye Terrier, Dalmatian, Kangal, Doberman Pinscher yaygın olarak kolestazis sonucu gelişir çoğu olguda, sirozla sonuçlanan ilerleyen karaciğer hasarı gelişir