Dr Jacek Wróblewski

1. POLEKO – Forum Czystej Energii 8 października 2013 Czy gaz z łupków może być szansą dla Polski w XXI wieku? REPONSIBLE Dr Jacek Wróblewski

2. Plan Prezentacji Poszukiwania gazu z łupków w Polsce „Łupkowe” baseny geologiczne USA - Konsekwencje dla gospodarki Polska – wyzwania, ryzyka i korzyści Czy jesteśmy gotowi na sukces?

3. Poszukiwania w Polsce . .

4. Poszukiwania w Polsce . . Źródło: http://lupki.mos.gov.pl

5. BNK na Pomorzu

6. Baseny geologiczne Obszar występowania gazu z łupków na terenie Polski jest porównywalny z obszarem basenu Fayetteville formacji łupków Barnett

7. Baseny geologiczne Źródła różne: BNK, San Leon...

8. Krótko o historii Rozwój technik wydobycia przez Mitchell Energy na złożu Fort Worth w formacji łupków Barnett Źródło: The Barnett Shale: Not so simple after all, N. Givens, H.Zao Republic Energy Dallas, TX

9. Łupki basenu Fayetteville Przykład firmy Southwestern Energy Polska – 4,961 Polska 176 W ciągu 4 lat udostępniania złoża skrócono czas wiercenia otworu o 52% , przy wzroście długości odcinka poziomegoz 800m do 1500m (o 84%). Produkcja wzrosła z 1,5 do 13,5 miliarda m³, a zasoby z 20 do 143 miliardów m³

10. Krótko o historii Udostępnienie złoża przy zastosowaniu wierceń kierunkowych znacząco zmniejszyło wykorzystanie powierzchni terenu pod wiertnie 1970 1980 1990 Obecnie Powierzchnia zajęta przez wiertnie 5 ha 8 ha 6 ha 2 ha Głębokość otworu 3000 m Powierzchnia udostępnionego pola eksploatacyjnego • 21 ha • 813 ha • 7323 ha • 13019 ha Wzrost wielkość udostępnionego pola eksploatacyjnego 135 x 3x ~1500x ~6500x

11. Konsekwencje dla gospodarki

12. Energy Mix

13. Możliwe korzyści dla Polski Zmiana krajowego Energy mix Zmniejszenie emisji CO2 Wzrost bezpieczeństwa energetycznego Rozwój infrastruktury Nowe miejsca pracy Przyspieszenie rozwoju gospodarek regionalnych Korzyści dla społeczności lokalnych

14. Czy gaz z łupków może być szansą dla Polski TAK, ale przede wszystkim w skali regionalnej TAK, ale czy w wystarczającym stopniu (?) dla: uniezależnienia się od importu gazu spadku cen gazu poprawy struktury EnergyMix ograniczenia emisji CO2 Wątpliwie, dla sfinansowania rosnących potrzeb budżetowych Państwa Udostępnienie gazu z łupków wymaga więcej czasu, więcej pieniędzy, większej elastyczności oraz sprawnej administracji i sprzyjającego otoczenia prawnego

15. Wyzwania dla operatorów Dzisiaj: Dostęp do gruntów pod inwestycje Uzyskanie akceptacji społeczności lokalnej Infrastruktura drogowa Zagospodarowanie odpadów Geologia i technologia Dostępność sprzętu i serwisów Prawo i jego interpretacja Długotrwałe procedury administarcyjne Niepewność systemu regulacji prawnych

16. Wyzwania dla operatorów Jutro - dodatkowo: Inwestycje liniowe (gazociągi) Zaopatrzenie w wodę Specjaliści Pozyskanie kapitału

17. Ryzyka – skala lokalna • Brak akceptacji społeczności lokalnych • Prawo miejscowe i procedury administarcyjne • Ograniczony dostęp do gruntów pod wiertnie: • obszary chronione • ograniczenia środowiskowe i prawne • obszary zamieszkałe • tereny zamknięte • cena dzierżawy / kupna gruntów

18. Ryzyka – skala krajowa Regulacyjne (prawo, rola państwa) Ekonomiczne: podatki zyskowność pozyskanie kapitału spadek cen gazu w Europie Operacyjne: procedury administarcyjne rozbudowa infrastruktury ograniczenia środowiskowe

19. Czy jesteśmy gotowi na sukces? Wydaje się, że jeszcze nie… Warunki: „Nie przeszkadzać” Czytelne zapisy prawa i prawo „zachęcjące” do inwestycji Skrócenie i uproszczenie procedur administracyjnych (środowiskowych, koncesyjnych, inwestycyjnych) Doprowadzenie do powstania rynku gazu

20. Wielka Brytania – szybka droga do sukcesu? Przeszłość Kwiecień/maj 2011 dwa podziemne wstrząsy o znikomej sile (2,3 oraz 1,5 w skali Richtera) -przyczyna wstrząsów - szczególna budowa formacji geologicznych 2011 rok – moratorium na eksploatację gazu z łupków Wrzesień 2012r. - raport Energy Contract Company (ECC) - gaz z łupków może wygenerować inwestycje o wartości 95 mld funtów Grudzień 2012 r. – zniesienie moratorium przez rząd Wielkiej Brytnii – ponowne otwarcie drogi dla poszukiwań Kwiecień 2013 – Raport Komitetu ds. Energii i Zmian Klimatu: „Wielka Brytania powinna zachęcać do rozpoczęcia na szerszą skalę poszukiwań gazu z łupków tym kraju(...)”

21. Wielka Brytania – szybka droga do sukcesu? 2010 rok - wg British Geological Survey zasoby gazu z łupków - 150 mld m³Według innych szacunków – od 34 do 50 bln m³ • Teraźniejszość: • Brytyjskie spółki planują wykonać 20 - 40 odwiertów przez najbliższe 3 lata • Na 2013 rok zapowiedziano nowy system podatkowy dla niekonwencjonalnych złóż: znaczące ulgi podatkowe dla gazu z łupków • Departament Energetyki i Zmian Klimatu Zjednoczonego Królestwa wprowadził „system świateł drogowych” dla szczelinowania – wstrząsy powyżej 0,5 stopnia w skali Richtera spowodują zatrzymanie prac poszukiwawczo-wydobywczych • W 2016 roku ma rozpocząć się komercyjne wydobycie gazu z łupków

22. Wielka Brytania – szybka droga do sukcesu? Czy Wielka Brytania będzie konkurencją dla Polski w zakresie inwestycji w poszukiwania gazu z łupków? • Korzystniejsze i sprawdzone otoczenie prawne i rynkowe • Zachęty podatkowe • Istniejący rynek gazu • Konkurencyjny rynek serwisów

23. Ul. Wiktorska 63 02-587 Warszawa Biuro: +48 22 5401730 www.bnkpetroleum.pl