dr hab. inż. ANDRZEJ ZALEWSKI Politechnika Łódzka

1. dr hab. inż. ANDRZEJ ZALEWSKI Politechnika Łódzka Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska OCENA PRZEWIDYWANYCH ZMIAN W ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM PO WYBUDOWANIU DROGI EKSPRESOWEJ S6 NA ODCINKU LĘBORK – TRÓJMIASTO Konferencja Naukowa PAN IGiPZ, PTG, MRR NSS „Polityka przestrzenna a transportowa ewaluacja inwestycji infrastrukturalnych” Warszawa 17 grudnia 2012r.

2. Plan prezentacji • Wprowadzenie • Droga S6 w układzie drogowym kraju i Pomorza Wschodniego • Uwarunkowania projektowanego odcinka – rozwiązania wariantowe • Wpływ projektowanej drogi ekspresowej S6 na zagospodarowanie przestrzenne • Podsumowanie i wnioski A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

3. Wprowadzenie - rola dróg szybkiego ruchu w obsłudze miast i aglomeracji • Drogi kołowe, a szczególnie autostrady i drogi ekspresowe są najtrwalszym elementem struktur przestrzennych miast i aglomeracji. Są elementem struktur i jednocześnie elementem je strukturalizującym, co oznacza, że w znaczący sposób kształtują przestrzeń i wpływają na ich rozwój. • Budowa nowego wylotu drogi ekspresowej z wielkiego miasta, jakim jest Aglomeracja Trójmiejska, jest przedsięwzięciem niezwykłym. Skutki będą odczuwalne przez mieszkańców i użytkowników tej drogi przez setki lat. • W związku z tym, przed projektantami i decydentami stoi ogromna odpowiedzialność racjonalnego wyznaczenia i wyboru korytarza takiej trasy, tak aby przez potomnych rozwiązanie oceniane było dobrze, jako zgodne z zasadami sztuki inżynierskiej i urbanistyki, oraz aby świadczyło dobrze o poziomie rozwoju cywilizacyjnego czasów, w których droga ta powstała. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

4. Wg ww. ustawy aspekty funkcjonalne i przestrzenne są pomniejszane demonizowaniem aspektów środowiskowych. • Zarządzający drogami krajowymi nie przestrzegają wcześniejszych ustaleń zawartych w MPZP przez zmianę parametrów projektowanych dróg, co powoduje powstawanie licznych konfliktów przestrzennych i społecznych. • Liczne i różnorodne uwarunkowania kształtowania przebiegu dróg szybkiego ruchu powodują, że możliwe warianty są trudno porównywalne ze sobą. • Wybór rozwiązania optymalnego w największym stopniu spełniającego założone kryteria możliwy jest przez wykorzystanie analizy wielokryterialnej. Wybrane w ten sposób rozwiązanie jest rozwiązaniem optymalnym z punktu widzenia założonych kryteriów. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

5. Budowa nowego wlotu drogi ekspresowej S6 Lęborka - Trójmiasto (Gdańsk) jest silnie osadzona w dokumentach polityki transportowej oraz dokumentach zagospodarowania przestrzennego (1) • Zaktualizowana Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, Warszawa 2005 • Realizacja drogi ekspresowej z Lęborka do Trójmiasta (Gdańska) jest jednym z ważniejszych elementów polityki transportowej państwa na lata 2006-2015 w sektorze drogowym, w Planie Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego (uchwalonego przez Sejmik Województwa Pomorskiego, uchwała 108/XI/99 z dnia 19.07.1999r). • Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego, uchwała nr 587/XXXV/05 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 18.07.2005r., A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

6. Budowa nowego wlotu drogi ekspresowej S6 Lębork - Trójmiasto (Gdańsk) jest silnie osadzona w dokumentach polityki transportowej oraz dokumentach zagospodarowania przestrzennego (2) • Projekt regionalnej strategii rozwoju transportu w województwie pomorskim na lata 2007 – 2020, praca zbiorowa pod kier. Prof. A. Tubielewicza, WYG International Sp. z o.o., Gdańsk 2007,. • Przebieg nowego wylotu drogi ekspresowej S6 z Lęborka do Trójmiasta /Gdańska/ stanowił przedmiot wielu opracowań studialnych i projektowych, które powstawały w ostatnich kilku latach z inicjatywy Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Warszawie, Urzędów Miast i Gmin usytuowanych w korytarzu przebiegu trasy. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

7. Cel i zakładany efekt inwestycji • stworzenie bezpiecznego odcinka trasy drogowej zapewniającego wysoki komfort dalekobieżnego ruchu drogowego o dużych prędkościach podróżnych • dostosowanie drogi do prognozowanego ruchu z jednoczesnym odciążeniem Lęborka, Wejherowa, Redy, Rumi i Gdyni od ruchu tranzytowego • dostosowanie drogi do obowiązujących warunków technicznych przy przyjęciu drogi klasy „S” o prędkości projektowej Vp = 100 km/h • geometryczne rozwiązanie węzłów z drogami poprzecznymi • rozwiązanie obsługi przyległego terenu, w tym w szczególności przez ograniczenie bezpośredniej dostępności jezdni głównej oraz realizację równoległych dróg dojazdowych A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

8. Droga ekspresowa S6 w układzie drogowym kraju • i Pomorza Wschodniego Projektowany odcinek na tle planowanego układu autostrad i dróg ekspresowych Źródło: Dz.U. nr 120 poz. 1283 A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

9. Droga ekspresowa S6 w układzie drogowym kraju i Pomorza Wschodniego A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

10. Uwarunkowania projektowanego odcinka drogi ekspresowej S6 • Przebieg dróg szybkiego ruchu warunkowany jest następującymi grupami kryteriów: • funkcjonalnych • ruchowych • technicznych • środowiskowych • przestrzennych • ekonomicznych • społecznych • politycznych A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

11. Uwarunkowania projektowanego odcinka drogi ekspresowej S6 • W warunkach polskich na przebieg dróg szybkiego ruchu wpływa również „Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych”, której postanowienia: • pomijają ustalenia zawarte w dokumentach planistycznych • szczególną rangę nadają uwarunkowaniom środowiskowym! A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

12. Uwarunkowania projektowanego odcinka drogi ekspresowej S6 • Wg ww. ustawy aspekty funkcjonalne i przestrzenne są pomniejszane demonizowaniem aspektów środowiskowych. • Zarządzający drogami krajowymi nie przestrzegają wcześniejszych ustaleń zawartych w MPZP przez zmianę parametrów projektowanych dróg, co powoduje powstawanie licznych konfliktów przestrzennych i społecznych. • Liczne i różnorodne uwarunkowania kształtowania przebiegu dróg szybkiego ruchu powodują, że możliwe warianty są trudno porównywalne ze sobą. • Wybór rozwiązania optymalnego w największym stopniu spełniającego założone kryteria możliwy jest przez wykorzystanie analizy wielokryterialnej. Wybrane w ten sposób rozwiązanie jest rozwiązaniem optymalnym z punktu widzenia założonych kryteriów. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

13. Uwarunkowania projektowanego odcinka drogi ekspresowej S6 • Podstawowe parametry projektowe nowego wylotu drogi ekspresowej S6 7 Lębork – Trójmiasto (Gdańsk): • Vp= 100 km/h • klasa drogi S (ekspresowa) • przekrój normalny 2/3 (dwie jezdnie po trzy pasy ruchu i pas awaryjny) • nośność 115 kN/oś • dostępność całkowicie ograniczona (tylko przez węzły) A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

14. Warianty przebiegu drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto /Chwaszczyno/ [X. 2007 r.] A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

15. Warianty przebiegu drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto /Chwaszczyno/ [I. 2008 r.] A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

16. Warianty przebiegu drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto /Obwodnica Trójmiejska/ [IX. 2008 r.] A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

17. Warianty przebiegu drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto /Obwodnica Trójmiejska/ [X. 2008r. – I. 2009r.] A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

18. Warianty przebiegu drogi ekspresowej S6 na odcinku Lębork (wraz z obwodnicą Lęborka) – Obwodnica Trójmiasta - odcinek zachodni –warianty: II i III A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

19. Warianty przebiegu drogi ekspresowej S6 na odcinku Lębork (wraz z obwodnicą Lęborka) – Obwodnica Trójmiasta - odcinek wschodni - warianty: A, A1, B4 i C2 A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

20. Analiza wielokryterialna projektowanej drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

21. Analiza wielokryterialna projektowanej drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

22. Analiza wielokryterialna projektowanej drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

23. Analiza wielokryterialna projektowanej drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

24. Analiza wielokryterialna projektowanej drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

25. Analiza wielokryterialna projektowanej drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto • Wariantem w najwyższym stopniu spełniającym uwzględnione kryteria jest wariant IIA /długość 60,9 km/. Ocena punktowa tego wariantu wyniosła 90,94 pkt. (92,50) przy 100 pkt. możliwych do uzyskania. Następny w kolejności okazał się wariant IIA1 /długość 61,6 km/, który uzyskał 90,02 pkt. i 92,08. Oznacza to, że oba warianty są bardzo zbliżone w ocenie wielokryterialnej i w podobny sposób realizują postawione przed nimi kryteria. • Wariant IIA okazał się wariantem najlepszym w grupach kryteriów: funkcjonalnych, ruchowych i opinii jednostek administracyjno - samorządowych. • Wariant IIA1, który jako najlepszy oceniony został w grupie kryteriów ekonomicznych i w kryterium społecznym A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

26. Analiza wielokryterialna projektowanej drogi ekspresowej S6 Lębork – Trójmiasto • Najbardziej różnicującymi kryteriami do oceny analizowanych wariantów okazały się kryteria funkcjonalne układu komunikacyjnego, ekonomiczne, przestrzenne, środowiskowe, społeczne i opinie. Pozostałe kryteria w niewielkim tylko stopniu różnicują analizowane warianty. • Prawie zupełny brak zróżnicowania ocen poszczególnych wariantów wystąpił przy ocenie kryteriów: funkcjonalnym – przepustowości, ruchowym oraz bezpieczeństwa ruchu drogowego. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

27. Wpływ projektowanej drogi ekspresowej S6 na zagospodarowanie przestrzenne • wzrost dostępności terenów wzdłuż drogi – możliwość realizacji nowych inwestycji • wzrost dostępności rejonu Pobrzeża Bałtyku /Łeba, Ustka/ • zmiany w rozkładzie potoków ruchu na sieci drogowej /szczególnie w rejonie tzw. Małego Trójmiasta/ • negatywne oddziaływanie na środowisko – efekt bariery /Lębork/ • nowe inwestycje w otoczeniu drogi /obiekty hotelowe, Luzino/ • kolizje z zabudową w Chwaszczynie i innych miejscowościach • problem z odcinkiem Chwaszczyno – Obwodnica Trójmiejska i rozkładem ruchu w sieci trójmiejskiej • kolizje z sieciami energetycznymi i gazowymi • aspekty społeczne A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

28. Podsumowanie i wnioski końcowe • Budowa drogi ekspresowej S6 na odcinku Lębork (wraz z obwodnicą Lęborka) – Obwodnica Trójmiasta potwierdziło pilna potrzebę budowy drogi wysokiej klasy łączącej Wybrzeże Środkowe z Trójmiastem. Z ekonomiczno – społecznego punktu widzenia planowana droga stanowi silny impuls do rozwoju północno zachodniej części województwa pomorskiego i Pobrzeża Bałtyku. • Wykonane studia i analizy wskazują jednoznacznie, że istnieją warunki przestrzenne i środowiskowe, które umożliwiają realizację drogi ekspresowej S6 zwanej zwyczajowo Drogą Kaszubską. Niemniej jednak wymaga to podjęcia trudnych działań w zakresie przestrzennym, technicznym i społecznym. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

29. Podsumowanie i wnioski końcowe • Żaden z analizowanych wariantów w części II STEŚ nie jest na tyle uciążliwy środowiskowo, aby nie mógł być wybudowany. Nie mniej jednak mając na względzie czynniki techniczne, przestrzenne, ekonomiczne i społeczne powinien być wybrany wariant, który jest ww. aspekcie optymalny. Takim wariantem o najniższych kosztach i najmniejszej uciążliwości społecznej jest wariant IIA i IIA1. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

30. Podsumowanie i wnioski końcowe • Rekomendowane przez Zespół autorski DHV POLSKA Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad do dalszych prac, w tym do opracowania materiałów do decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych budowy drogi ekspresowej S6 na odcinku Lębork (wraz obwodnicą Lęborka) – Obwodnica Trójmiasta warianty IIA i IIA1, jako warianty najbardziej funkcjonalne, charakteryzujące się bardzo dobrymi parametrami technicznymi. Realizacja ww. drogi S6 wg tych wariantów będzie bardzo efektywnym przedsięwzięciem ekonomicznym i przyczyni się w znaczący sposób do rozwoju regionu. • Rekomendowane warianty w wysokim stopniu spełniają kryteria stawiane budowom dróg ekspresowych. Wariant IIA1 jest korzystniejszy ze względów społecznych, gdyż powstał jako odpowiedź na zgłaszane postulaty i protesty mieszkańców. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

31. Literatura Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) jako załącznik do Uchwały Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Pomorskiego, Sejmik Województwa Pomorskiego, uchwała 108/XI/99 z dnia 19.07.1999r. Projekt regionalnej strategii rozwoju transportu w województwie pomorskim na lata 2007 – 2020, praca zbiorowa pod kier. Prof. A. Tubielewicza, WYG International Sp. z o.o., Gdańsk 2007.. Rozporządzenie RM z dnia 20.10.2009r. Zmieniające rozporządzenie w sprawie sieci autostrad i dróg ekspresowych, Dz. U. Nr 187 poz. 1446. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2.03.1999r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, Dz. U. nr 43 poz. 430. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego, uchwała nr 587/XXXV/05 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 18.07.2005r. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

32. Literatura Strona internetowa Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Odział w Gdańsku, http://www.gda.gddkia.gov.pl/S6 _Lebork -Chwaszczyno [IX.2009] . Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003r. O szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych, Dz. U. nr 80, poz. 721. Ustawa z dnia 25 lipca 2008r. O zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz. U. nr 154, poz. 958. Ustawa z dnia 23 marca 2003r. o zagospodarowaniu i planowaniu przestrzennym. Jedn. Tekst Dz. U. z 1999r nr 15 poz. 139 z późniejszymi zmianami, Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717. Zaktualizowana Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, Warszawa 2005. Zalewski A. z zespołem, Studium Techniczno – Ekonomiczno – Środowiskowe budowy drogi ekspresowej S6 na odcinku Lębork (wraz Obwodnicą Lęborka) – Obwodnica Trójmiasta, DHV POLSKA Sp.z .o.o., Warszawa 2009. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

33. Literatura Studium lokalizacyjne drogi ekspresowej S-6 Słupsk - Gdańsk, Transprojekt Gdański, Gdańsk 2004 r. Wielokryterialna ocena nowych przebiegów dróg krajowych nr S-6, nr 7 i nr 20, Arcadis – Profil i BIK Gdańsk 2007 Koncepcja obwodnicy m. Bożepole Wielkie w ciągu drogi ekspresowej nr 6 Szczecin – Gdańsk, Transprojekt Gdański, Gdańsk 2000 r. Koncepcja obwodnicy m. Bożepole Wielkie w ciągu drogi ekspresowej nr 6 Szczecin – Gdańsk, wariant północny, Transprojekt Gdański, 2002 r. A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

34. Dziękuję Państwu za uwagę! A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowejna przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji