620 likes | 2.23k Views
SEREBRAL KORTEKS. Prof. Dr. H. Oktay SEYMEN 2005. Bu derste anlatılacak konular:. Beyin kabuğu anatomik yerleşimi Fizyolojik özellikleri İçerdiği hücreler Nöronlar Nöroglialar Korteksin haritalanması. Tanım.
E N D
SEREBRAL KORTEKS Prof. Dr. H. Oktay SEYMEN 2005
Bu derste anlatılacak konular: • Beyin kabuğu anatomik yerleşimi • Fizyolojik özellikleri • İçerdiği hücreler • Nöronlar • Nöroglialar • Korteksin haritalanması
Tanım • Beynin bütün yüzeyini örten 2-5 mm kalınlıkta, yaklaşık 0,25 m2 lik yüzey alanına sahip, koyu renkli bir örtüdür.
Gri madde • 10 milyar nöron içerir. • Aşırı girintili çıkıntılıdır. Yüzey alanı artırılır. Derin katlanmalara sulcus ve keskin kenarlı olan kısımlara girus denir. Girus 4,5mm, sulcus 1,5mm lik yüzey sağlar.
Bulunan hücreler • Tüm beyinde başlıca 2 grup hücre vardır. 1-Nöronlar 2-Nöroglialar
Nöronlar • Nöronlar Aksiyon potansiyellerinin oluşmasında ve iletiminde rol alırlar. • Histolojik olarak akson boyuna göre; 1- Uzun aksonlu: Piramidal 2- Kısa aksonlu: Granüler (Stellate, Yıldız hücre), Füziform, Horizontal, Martinotti.
Piramidal hücreler • Büyük, çok sayıda bulunan, medülla spinalise giden uzun geniş lifli hücrelerdir. • İki hemisfer arası subkortikal iletimde de rol alırlar.
Granüler hücreler, korteks içi ara nöronlardır. • Eksitatör (glutamat, Ach, noradrenalin) ve inhibitör (GABA, glisin) nörotransmitter salgılayan tipleri bulunur.
Nöroglialar Destek dokusudur. Tüm beynin toplam hacminin yarısından fazlasını oluştururlar. Başlıca iki tipi vardır: 1- Makroglialar 2- Mikroglialar
Nöroglia hücreleri • Makroglialar: 1-Astrositler 2-Oligodendroglialar 3-Schwann hücreleri
Nöroglia hücreleri • Astrositler, kan damarları ile bağlantılıdırlar. Kan beyin barierinin oluşumunu sağlarlar. • Oligodendroglialar, beyinde nöronlar çevresi miyelin kılıfını oluştururlar. • Schwann hücresi, periferde miyelin kılıfını oluşturur.
Nörogliaların genel özellikleri • Rejenere olabilen hücrelerdir. • Aksiyon potansiyeli üretemezler. • Sinir hücresi izolatörleridirler. Nöron-Nöroglia arası mesafe 100-200nm dir. Nöronların ekstrasellüler ortamıdır. • Potasyum deposudurlar. • Nöronlar için (-) sükun potansiyeli oluşumunda rol alırlar. • Gap junctionlar yoluyla hücre içi ve hücreler arası hızlı iyon iletimini sağlarlar.
Loblar • Beyin kabuğu iki hemisferi örter. • Her bir hemisfer sulcus centralis ve parieto-occipital sulcus (silvius yarığı) ile 4 loba ayrılmıştır. 1-Frontal lob 2-Parietal lob 3-Temporal lob 4-Oksipital lob
Korteks 6 tabakadan oluşur 1-Moleküler 2-Dış granüler 3-Dış piramidal 4-İç granüler 5-Ganglionik 6-Fusiform
Bu tabakaların içerikleri yer yer değişmektedir. Tüm beyin yüzeyinde 5 tür mimari yapı gözlenir.
1.Agranüler • 2.Frontal • 3.Parietal • 4.Granüler • 5.Polar
Beyin hemisferleri iki yerden birbirleriyle bağlanırlar 1- Corpus Callosum 2- Comissura Anterior
Brodman Fonksiyonel açıdan 3 alandan sözeder. 1-Motor alanlar 2-Sensoriel alanlar 3-Assosiyasyon alanları
Brodman’ın haritası • 1,2,3Somatosensoryal korteks • 4 Motor korteks • 17,18,19 Görme • 41ve 42 İşitme • 8,9,10,11 Prefrontal assosiyatif korteks • 45 Broca alanı (anlar konuşamaz) • 22 Wernicke (konuşur yanlış) • 22 ile 45 arcuat fasikulus ile bağlanır
Arcuat fasciculus 22 ile 45. alanları bağlar. • 45. alan Broca alanıdır. Motor konuşma alanıdır.
Corpus callosum kesilirse belirli ayrımsal fonksiyonları etkiler. • Parahippocampal girus kesilirse hipocampus, limbik sistem ve emosyonel davranışlar etkilenir.