Workshop Architecten Mei 2013

1. Workshop ArchitectenMei 2013 Lindab = Systeem D

2. Programma 13u30 Welkom + voorstelling Lindab 13u45 Situering ventilatiesysteem D Historiek - toekomst Normen en technische vereisten- NBN D50-001- NBN S01-400-1 (2008)- Kies voor comfort- Ontwerprichtlijnen 15u45 Pauze (koffie, frisdrank) 16u00 Cases en oplossingen voor : Vochtigheid en schimmel Geluidsoverdracht Tocht- en koudegevoel Energieverbruik Passiefhuis en houtskeletbouw Onderhoud van de installatie 16u45 Demonstratie werkende installatie Verschillende onderdelen Lektest van een installatie Inregelen van de installatie 17u15 Vragen staat vrij 17u30 Besluit 17u35 Receptie (belegde broodjes)

3. Dit is Lindab • Lindabgroep: opgericht in 1959 , beursgenoteerd • Actief in 31 landen, op meer dan 125 locaties • Locale productie-units in 19 landen Lindab Group

4. Value-adding of steel for the construction sector Ventilation DIY stores • Distribution • Local production Building Components Steel processing Consultants Architects Contractors Installers/ Builders Building Systems Key accounts • Sales • Service Center Customers • Production • R&D Indirect customers • Purchasing • Logistics

5. Visie: Wij willen : “de perfecte partner zijn voor professionelen met de Lindab producten en diensten”

6. Business Areas Building Systems Ventilation Building Components Kanaalsystemen en toebehoren evenals oplossingen voor ventilatie, verwarming en koeling t.b.v. een gecontroleerd binnen klimaat. Voorgevormde stalen gebouwsystemen. Een volledige bouwoplossing van buitenwanden tot voltooiing. Producten en systemen in plaatstaal voor regenwaterafvoer, dak- en wandbekleding, profielen voor systeemwanden, enz…

7. Ventilation - Air Duct Systems Ronde en rechthoekige luchtkanalen Machines Machines voor het vervaardigen van ronde kanalen en hulpstukken IT Solutions IT tools voor ontwerp, berekening, opmeting en planning van ventilatiesystemen

8. Ventilation - Comfort Air systems Luchtroosters, ventielen, VAV-systemen Water systems Koelbalken (actief en passief), stralingspanelen Acoustics Geluiddempers (rond, rechthoekig, baffels) IT solutions IT tools voor ontwerp, berekening en planning van ventilatiesystemen

9. Dit is Lindab • Lindab België: sinds 1998, 100% dochter Lindabgroep • Productie en centrale stock in Gent • 3 ProfiShops, 5 FlexiShops, 1 Webshop Lindab België

10. Lindab België : uw distributeur ventilatiemateriaal

11. Programma 13u30 Welkom + voorstelling Lindab 13u45 Situering ventilatiesysteem D Historiek - toekomst Normen en technische vereisten- NBN D50-001- NBN S01-400-1 (2008)- Kies voor comfort- Ontwerprichtlijnen 15u45 Pauze 16u00 Cases en oplossingen voor : Vochtigheid en schimmel Geluidsoverdracht Tocht- en koudegevoel Energieverbruik Passiefhuis en houtskeletbouw 16u45 Demonstratie werkende installatie Verschillende onderdelen Lektest van een installatie Inregelen van de installatie 17u15 Vragen staat vrij 17u30 Besluit

12. Workshop ArchitectenMei 2013 Situering van woningventilatiesysteem D.

13. Historiek Ventilatie in residentiële gebouwen Door de invoer van de EPB is de integratie van een ventilatiesysteem een verplichting geworden → Vlaanderen : sinds 2006 → Wallonië : sinds 2008* → Brussels hoofdstedelijk gewest : sinds 2008 Wettelijk kader : NBN D50-001 Logisch gevolg : luchtdicht bouwen vereist toevoer van verse lucht * Sinds 1996 was ventilatie reeds verplicht bij nieuwbouw

14. Historiek 1. Belgische norm NBN D50-001 → Dateert van 1991 → “code van de goede praktijk” Inhoud : → De bouwheer wordt verplicht om de door de norm vereiste ventilatievoorzieningen toe te (laten) passen. → Het gebruik van deze voorzieningen staat vrij. → Aanvoer van verse lucht in de droge ruimten, afvoer via de natte ruimten → Er moet geventileerd worden met een debiet van 3,6m³/h/m² → Minima worden opgelegd → Hal, garage, kelder, zolder, dressing hebben geen ventilatieverplichting

15. Historiek 1. Belgische norm NBN D50-001 Kort samengevat : Systeem A : natuurlijke ventilatie Systeem B : mechanische toevoerventilatie Systeem C : mechanische afvoerventilatie Systeem D : Mechanische toe- en afvoerventilatie (meestal met warmterecuperatie)

16. Toekomst In het kader van de steeds strenger wordende EPB-eis nog even dit : Vb. Vlaanderen : vanaf 1/01/2012 : max. k-peil, met inrekening van de bouwknopen K40 max. E-peil : E70 max. netto-energiebehoefte 70 kWh/m² vanaf 1/01/2014 : max. E-peil : E60 vanaf 1/01/2015 : max. E-peil : E50 (voorstel VEA) vanaf 1/01/2021 : bijna energieneutraal bouwen Verstrenging van k-peil houdt ook verstrenging van luchtdichtheid in. Brussel : alle nieuwe gebouwen vanaf 2015 volgens bijgewerkte Passief standaard Zou u in uw, goed geïsoleerde, ingepakte en luchtdichte woning, voorzien van een warmtepomp nog gaten in de buitenmuren voorzien om koude lucht binnen te zuigen???

17. Normen en technische vereisten NBN D50-001 Debietsbepaling Luchttoevoer Gebeurt in de “droge ruimtes”, met vaak een langdurige bezetting

18. Normen en technische vereisten NBN D50-001 Debietsbepaling Luchtafvoer Gebeurt in de “natte ruimtes”, met hoge vocht- en/of geurproductie

19. Normen en technische vereisten NBN D50-001 Debietsbepaling Luchtdoorvoer Doorstroomopeningen moeten ervoor zorgen dat de aangevoerde lucht de ruimtes kan bereiken waar de lucht afgezogen dient te worden.

20. Normen en technische vereisten NBN D50-001 Debietsbepaling Wat met ??? → garages < 40m² : verluchtingsopeningen in contact met de buitenlucht vrije opp. openingen 0,2% van het vloeroppervlak > 40m² : permanente mechanische ventilatie op basis van afzonderlijke studie → bergruimtes > 1,5m² en > 3m³ ofwel 2 doorstroomopeningen van min. 150m² ofwel extractieventiel plaatsen → zolders en/of kelders Indien geen gebruiksruimtes : geen ventilatieverplichtingen wel aan te raden een minimum aan luchtverplaatsing te voorzien

21. Normen en technische vereisten NBN D50-001 Bepaling van de oppervlaktes Bij alle “gewone” ruimtes: oppervlakte : L x B

22. Normen en technische vereisten NBN D50-001 Bepaling van de oppervlaktes Bij ruimtes onder hellende daken: enkel de oppervlakte met een vrije hoogte van 1,5m wordt in rekening gebracht. oppervlakte : L x B

23. Normen en technische vereisten NBN D50-001 Bepaling van de oppervlaktes Bij ruimtes verbonden door een vide: bij éénzelfde woonfunctie : de oppervlaktes over beide woonlagen worden opgeteld bij verschillende woonfunctie : beide ruimtes apart te beschouwen

24. Normen en technische vereisten NBN D50-001 Berekeningstool Om het ons eenvoudig te maken stelt het WTCB ons een berekeningstool ter beschikking. Deze kunnen we ook na inregeling verder aanvullen en zo een document afleveren aan de EPB verslaggever.

25. Normen en technische vereisten

26. Normen en technische vereisten De installatie in balans brengen – Waarom? → Goede werking van de warmtewisselaar → Overdruk in de woning wegwerken → E-peil puntenwinst Hoe groter het verschil in ontwerpwaarde, hoe groter de puntenwinst

27. Normen en technische vereisten Recirculatie Balansventielen Voordelen nodige debiet unit = afvoerdebiet toestel kleiner = goedkoper Nadelen extra ventilator nodig → extra kost → extra geluid?? ruimtes zonder verplichting niet geventileerd Voordelen ruimtes zonder verplichting ook geventileerd betere luchtstroming door gans de woning Nadelen extra ventielen en kanalen nodig → extra kost groter toestel = duurder

28. Normen en technische vereisten De installatie in balans brengen – Waarom? Conclusie : Advies : plaatsen van extra balansventielen Waar? : → (ingesloten) bergruimtes → (ingesloten) dressing → nachthal → extra ventiel in de keuken

29. Normen en technische vereisten Overzicht met systeem D na balans

30. Normen en technische vereisten NBN S01-400-1 (2008) Akoestiek Deze norm is toe te passen als code voor goede praktijk Akoestisch comfort, afhankelijk van : • De geluidsbelasting (kanalen, roosters, ventilator) • De akoestiek van de ruimte zelf (hard of dempend) • Bestemming van het lokaal (keuken, slaapkamer,…) • Achtergrondlawaai (stad, landelijk) • De gewenste comfortklasse

31. Normen en technische vereisten NBN S01-400-1 (2008) Akoestiek Normaal akoestisch comfort = 70% tevreden gebruikers Verhoogd akoestisch comfort = 90% tevreden gebruikers

32. Normen en technische vereisten Kies voor comfort Akoestisch comfort Thermisch comfort Luchtkwaliteit Visueel comfort Beschrijf de eisen duidelijk in het lastenboek. Verwijs naar de normen, benoem producten bij merk en type, leg de lat hoog genoeg om een bevredigend resultaat te verkrijgen !

33. Normen en technische vereisten Kies voor comfort Akoestisch comfort Zorg dat het geluid van de WTW-unit in de technische ruimte blijft.Plaats geluiddempers op toe-en afvoer. Kies een WTW-unit met zo laag mogelijke geluidsproductie. Vermijd overspraak tussen twee lokalen. Kies de juiste ventielen of roosters. Eventueel ook rekening houden met het lawaai naar buiten toe.(afblaas in de nabijheid van een dakterras, …) Een systeem D vermijdt het binnenkomen van het buitenlawaai.

34. Normen en technische vereisten Kies voor comfort Thermisch comfort Temperatuur en vochtigheid van de lucht is belangrijk(ideaal temperatuur 20-24°C, relatieve vochtigheid 45-65%) Stralingstemperatuur.(Koude straling van een raamvlak) Temperatuursverschillen beperken tot ca. 4°C.(vermijd inblazen van te koude of te warme lucht) Tochtverschijnselen.(luchtsnelheid in de comfortzone < 0,2 m/s) Kies een WTW-unit uit de EPBD-databank, zo bent U zeker van het rendement

35. Normen en technische vereisten Kies voor comfort Luchtkwaliteit : Beperk de vervuiling Zorg voor een goede luchtverdeling(goede inplanting van de luchtroosters) Kies een geschikte plaats voor de verse luchtname.(niet in de nabijheid van de rookgasafvoer) Een systeem D is voorzien van luchtfilters in deWTW-unit.

36. Normen en technische vereisten Kies voor comfort Visueel Comfort ‘‘Des goûts et des couleurs, on ne discute pas’’ Over smaak valt niet te twisten Evenwicht zoeken tussen techniek en esthetiek

37. Normen en technische vereisten Ontwerprichtlijnen Er zijn een aantal zaken die de goede werking van de installatie bepalen : Het uitwerken van de installatie dient een samenwerking te zijn tussen U, de architect, en de installateur. Plaats van de WTW-unit. Inplanting verse luchtname en afblaas vervuilde lucht. Inplanting ventielen en roosters. Keuze van het kanalennet. Isoleren van kanalen

38. 2. Ontwerp kanalennetwerk Ontwerprichtlijnen Technische ruimte – plaats WTW-unit. Zorg dat er voldoende ruimte voorzien is om zowel met toestel als geluidsdempers weg te kunnen. Ook vrije ruimte voorzien voor/onder toestel om filters te kunnen vervangen.

39. Normen en technische vereisten Ontwerprichtlijnen Technische ruimte – plaats WTW-unit Plaats de WTW-unit centraal in de woning om de kanaallengte te beperken. Aangewezen omgevingstemperatuur min. 10°C. Hou bij de inplanting ook al rekening met Verse luchtname en afblaas.

40. Normen en technische vereisten Ontwerprichtlijnen Verse luchtname en afblaas minimaal op 3 m van elkaar naast elkaar of boven elkaar best zo dicht mogelijk bij het toestel

41. Normen en technische vereisten Ontwerprichtlijnen Verse luchtname en afblaas Tov luchtafvoer gasverbrandingstoestellen of dampkappen luchtaanvoer minimaal 3 m van alle afblaaspunten Tov afvoerpunt hout- en mazoutverbrandingstoestellen aanbeveling: luchtaanvoer 2 m lager dan het afvoerpunt luchtaanvoer in een ander vlak plaatsen

42. Normen en technische vereisten Ontwerprichtlijnen Verse luchtname en afblaas Luchtdichte afwerking ! Dak- en muurdoorvoeren moeten ook terug luchtdicht aangewerkt kunnen worden… MG MGL

43. Normen en technische vereisten Inplanting toe- en afvoerroosters woning Plafondroosters diagonaal tov toegang tot de ruimte of afvoerpunt in de ruimte idealiter op 75cm uit de hoeken van de ruimte

44. Normen en technische vereisten Inplanting toe- en afvoerroosters woning Muurroosters zo hoog mogelijk tegen het plafond plaatsen van werproosters ivm luchtspreiding

45. Normen en technische vereisten Inplanting toe- en afvoerroosters woning 75m³/h 70m³/h 25m³/h 60m³/h 75m³/h 40m³/h 60m³/h 75m³/h 40m³/h 70m³/h

46. Normen en technische vereisten Kanalennet De luchtkanalen zijn een belangrijk onderdeel in een ventilatie-installatie. Zorgen voor de luchtverdeling naar de verschillende ruimtes. Kunnen oorzaak zijn van lawaaiproductie bij slechte dimensionering. Dienen binnen x-aantal jaar gereinigd te worden. Mogen stof en vuil niet ophopen of verzamelen. Vermijd flexibele kanalen, kies voor starre buizen.(lawaai, drukval, reinigen) Zorg dat de drukval in de kanalen klein is. Kies een kanalensysteem dat luchtdicht is.

47. Normen en technische vereisten Kanalennet

48. Normen en technische vereisten Kanalennet

49. Normen en technische vereisten Kanalennet Alles kan ….

50. Normen en technische vereisten Kanalennet Slechts 1 methode is echt efficiënt ….