GEÇERLİLİK Kapsam Geçerliliği

1. GEÇERLİLİKKapsam Geçerliliği Hazırlayan Veli MUTLU

2. İçerik • Ölçme Aracı Özellikleri • Geçerlilik tanımı • Test geçerliliği • Geçerlilik Öğerleri • Kapsam geçerliliği

3. Ölçme Aracı Özellikleri • Geçerlilik: Bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan, doğru olarak ölçebilme derecesidir. Yani aracın amaca hizmet etmesidir. • Kapsam Geçerliliği: Ölçme konusu evreni yeterli ve dengeli olarak örnekleyen ve kapsadığı maddelerin her biri ölçmek istenen davranışı gerçekten ölçen araç, kapsam geçerliliğine sahiptir. Hazırlanan aracın ölçülen konuya ilişkin hedefleri, ağırlıkları oranında kapsaması gerekmektedir.

4. Ölçme Aracı Özellikleri • Uygunluk ya da ilgililik: Ölçme aracının ölçmek için düzenlendiği hedeflerle ilgili olmasıdır. • Güvenilirlik: Ölçmenin tutarlılığı ile ilgilidir. Bir testi değişik zamanlarda alan kişilerin, o testten aldıkları puanlar veya sıralamaları değişmiyorsa o test güvenilirdir.

5. Ölçme Aracı Özellikleri • Ayırdedicilik: Bilen ve bilmeyen öğrencileri ayırt edebilme gücüdür. • Nesnellik: Ölçme farklı kişiler tarafından yapıldı­ğında da aynı sonucun alınmasıdır. • Uygulanabilirlik: Somut koşullara uygun olan ölçme aracının kullanılmasıdır.

6. Geçerlilik - Tanım • Bir ölçme aracının ölçmeyi amaçladığı özelliği, başka herhangi bir özellikle karıştırmadan, doğru olarak ölçebilme derecesidir. • Bir ölçme aracının kullanılacağı maksada hizmet derecesidir

7. Geçerlilik • Örneğin sosyoloji yazılı sınavında sosyoloji bilgisini ölçerken yazı güzelliği, anlatım biçimi ve düzgünlüğü, bilgiyi sunuş biçimi vs. yapılan değerlendirmeyi etkilememesi

8. Test Geçerliliği Başarılı bir test : • Ne ölçülecek? • Nasıl ölçülecek? Sorularının açıkça belirlenmiş olmasına bağlıdır

9. Geçerlilik Öğeleri Geçerliliğin iki öğesi vardır : • Güvenilirlik • Uygunluk veya ilgililik

10. Geçerlilik Öğeleri • Uygunluk istatistiksel yöntemlerle ölçülemez, mantıksal analiz ve uzman yargısı konusudur. • Test geliştirilmek istenen davranışları yansıtıyorsa, yeterince örnekliyorsa ilgilidir. • Güvenilirlik ölçmenin tutarlılığı ile ilgilidir. Bir testi değişik zamanlarda alan kişilerin aldıkları puanlar veya grup içerisindeki sıraları değişmemelidir

11. Test Geçerliliği • Bir test geçerli olması için güvenilir olmak zorundadır. • Güvenilir olan bir test her zaman geçerli sayılamaz. Geçerlilik gerekli ama yeterli koşul değildir. • Testin geçerliliği bir derece sorunudur, ya hep ya hiç sorunu değildir.

12. Test Geçerliliği Geçerliğin hesaplanması • Geçerlik katsayısı c=(A+D)/(A+B+C+D). c değerinin 1.0'a yakın olması gerekir. • Gene bu tablodan çıkarılabilecek sonuçlar vardır.Başarılıları ayırtedebilme: A/(A+C)Başarısızları ayırtedebilme: D/(B+D). Bu değerlerin de 1.0'a yakın olması gerekir.

13. Kapsam Geçerliliği • Bir konu yada üniteyi kapsayan belli bir derste öğrenciye kazandırılmak istenen davranışların tümünün bir testle yoklanmasına olanak yoktur. • Bir derrsteki başarıyı ölçmek için düzenlenen bir testin, o dersin hedeflerini ve içeriğini yeterince kapsayıp kapsamadığı önemli bir sorundur.

14. Kapsam Geçerliliği • Öğretim pğrogramlarının etkinliği yada öğrenci başarısını ölçmek için yapılan testler kapsam geçerliliğine sahip olması gerekir. • Kapsam geçerliliği bir bütün olarak testin ve testteki her bir maddenin maksada ne derece hizmet ettiğidir.

15. Testin Kapsam Geçerliliği • Bir testin kapsam geçerliliği • Testteki toplam maddelerin ölçülecek davranışları ve konu içeriğini örnekleme derecesine • Testteki her bir maddenin ölçmek istediği davranışı ne derece iyi ölçtüğüne • bağlıdır. • Ölçme konusu evreni yeterli ve dengeli olarak örnekleyen ve kapsadığı maddelerin her biri ölçmek istediği davranışı gerçekten ölçen bir test kapsam geçerliliğine sahiptir.

16. Test Hazırlığı • Test hazırlığında dikkat edilecek noktalar: • Her bir madde için ölçmek isteneni ölçüyor mu sorusunu sormak. • Bir bütün olarak test ders konularını ve hedeflerini yeterli örnekliyor mu değerlendirmesini yapmak.

17. Örnek • Doğru olarak kare kök alma davranışını ölçmek için aşağıdaki soru uygun mu? 255 Sayısının karekökü aşağıdakilerden hangisidir ?a) 14.8 b) 14.9 c) 15.8 d) 15.9 e) 16.1

18. Örnek • Bu sorunun cevabı tahminle veya sağlama ile bulunabilir. İstenilen davranışı tam olarak ölçmüyor. 255 Sayısının karekökü alındığında virgülden sonra gelen ilk rakam aşağıdakilerden hangisidir ?a) 1 b) 3 c) 5 d) 7 e) 9

19. Kapsam Geçerliliği Belirleme • Kapsam geçerliliği iki yolla belirlenebilir: • Mantıksal veya Rasyonel yaklaşım • İstatiksel yaklaşım • Mantıksal Yaklaşımda • Belirtge tablolarından dağılıma uyup uymadığına bakmak • Her madde diğerlerinden farklı bir davranışı ölçüp ölçmediğini incelemek Uzman kişi görüşlerine başvurulur

20. Kapsam Geçerliliği Belirleme • İstatistiksel yaklaşımda • Önceden geliştirilen ve doğru olan testle karşılaştırmak ve korelasyon katsayısı bulunur • Geliştirilmiş olan test “başarılı” ve “başarısız” olarak ayrılan iki gruba uyguylanır. Başarılı grubun puanları başarısız grubun puanlarından yeterince büyük olup olmadığına bakılır

21. Yaklaşımların Yetersizlikleri • İstatistiksel yaklaşım testteki maddelerin işe yararlılığı ile hedeflere uygunluğunu belirleyemez • Mantıksal yaklaşımda ise her zaman iyi bir test veya uzman kişi bulmak zordur

22. Kaynaklar • Halit Tekin. Eğitimde ölçme değerlendirme. Yargı yayınları, 1994 • İlgi ŞEMİN “Ölçme-Değerlendirmede Temel İlkeler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı, DEU TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ ÖZEL SAYISI,2001(www.tip.deu.edu.trde/dergi/2001-x/15.doc) • Mustafa ERGÜN, Prof Dr., “Öğretimde Planlama ve Değerlendirme” • VICKERY SAHWNEE, “Let’s Not Overlook Content Validity”, Decision Line,1998

23. TEŞEKKÜRLER