YEREL BASIN NEDİR?

1. YEREL BASIN NEDİR?  Kamunun olaylarda, yaşananlardan haberdar olabilmeleri için bir ihtiyaçtan ortaya çıkmış olan basın, yüzyıllardır insan yaşamında önemli bir yer etmiştir.  Toplum için, insanlar için kimi zamanlardaki yokluğu ya da eksikliği hissedilen kitle haberleşme araçları bazen aranılan bir görünüm arz etmektedir. Bu kitle haberleşme araçlarından biri olan gazetelerimizin Anadolu’daki yöresel yayınları, yerel basının Türk basın tarihi kitaplarına alınmasını sağlamış ve Bab-ı Alinin karşısına Anadolu basını olarak geçirilmiştir.  

2. Genelde, ulusal ya da uluslararası kitle iletişim araçları, bireylere düşünemedikleri, ulaşamadıkları dünyayı sunarken, onların içinde yaşadıkları sorunları çözememekte ve toplum üyeleri kendi sorunlarıyla baş başa kalmaktadır. Yerel basın yayımlandığı yörede, bireylerin sorunlarını çözmelerine yardımcı olmak, bireyler arasındaki ilişkilerin olumlu yönde gelişmesini sağlamak, yerel düzeydeki kamu oyunun oluşmasına katkıda bulunmak ve bu arada yerel yönetimleri bir ölçüde denetleyerek, eleştirerek kamu görevi yapmaktadır.           

3. Türkiye’de yerel basın üzerinde yapılan tanımlamalara baktığımızda çeşitli görüşlerin oluştuğunu söyleyebiliriz. Fakat yapılan bu tanımlamalarda genel olarak ortak bir noktada toplanılmıştır.           • Yalnızca  belli bir bölgede yayımlanan ve okunan, ulusal haberlerden farklı olarak yerel haberlerin ve konuların yer aldığı gazeteler yada genel olarak bir kasaba ya da kentte yaşanan insanları ilgilendiren haberlerin yer aldığı ve o kentte yayımlanan gazete olarak tanımlanabilir yerel gazete.           

4. Bir başka yazar yerel basını şu şekilde tanımlamaktadır: Yerel basın Türk basın tarihinin kuruluş döneminde “Taşra basını “ olarak adlandırılmıştır. Bu kavram bugünkü Türk basını içerisinde pek de uygun görülmemektedir. İstanbul dışında yayımlanan gazeteler arasında “ulusal basın” olarak adlandırılan gazeteler vardır. Yine İstanbul ve Ankara’da yayımlandığı halde Türkiye ölçüsünde dağıtılıp okunmayan gazetelerimiz vardır. Onun için kavramı, Anadolu basını ya da Taşra basını olarak adlandırmamakta veya tanımlamamakta, bunun yerine yerel basın olarak tanımlamaktadır.            

5. Yerel basın her ne kadar farklı adlarla, tanımlamalarla izah edilmeye çalışılsa da genel kabul görmüş karşılığı: Ulusal basın kadar geniş çaplı olmayan, il, ilçe ve beldelerde günlük, haftalık ya da daha fazla aralıklarla çıkan, dar çevrede bölge haberlerine yer veren, yöresel gelişmeyi, sorunları ön planda tutmaya çalışan, ulusal gazeteler gibi tezgâhlarda çok bulunmayan ve biraz da ulusal basının gölgesinde kalmış basın olarak tanımlanabilir yerel basın.

6. YEREL BASININ TEMEL ÖZELLİKLERİ •     Türkiye’de yerel basın vilayet gazeteleri adıyla 1960’lardan sonra oluşmaya başlamış, Kurtuluş Savaşını aşıp günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Cumhuriyet tarihi boyunca görünüm olarak ulusal basının gölgesinde kalmış ve bu çaresizliğiyle gündeme gelmiştir. Genel olarak yerel basının özelliklerini açıklayacak olursak, basının demokrasiyle ilişkisine değinmek yerinde olacaktır.

7.      Yerel yönetimler demokrasinin ilk basamağıdır. Halk, kendini yönetenlerin hatalarını, başarılarını, başarısızlıklarını yerel basından doğrudan doğruya daha yakından öğrenme hakkına sahiptir. Bu hakkı yerine getirecek olan da yerel basındır. Yerel yönetimler nasıl demokrasinin ilk basamağı ve çekirdeğiyse, yerel basın da demokrasinin sağlıklı işlemesi göreviyle yükümlü, basın içinde basının özü, çekirdeğidir.

8.  Yerel basın, bölgenin ve bölgede yaşayanların her türlü sorununu ve bu sorunların karşısında üretilebilecek çözüm önerilerini gündeme getiren, tartışan, yerel yönetimle merkezi yönetim arasında köprü işlevi gören, halkın gözü kulağı olduğu kadar yerel yönetimin dili de olabilen bir işleyişle kişilerin küreselleşme girdabından biraz olsun alıkoymaktadır. Aslında yerel basın bir yönüyle ülke basınına malzeme sağlamakta, onları uyarıcı görevler görmekte, onlara yardımcı olmaktadır. 

9.        Günümüzde yerel basının güç kazanması, yerel yönetimlerin siyasal ve ekonomik açıdan güçlendirilmesi önerilerini ortaya çıkardı. Yerel basının da bu düzenlemelerden yararlanıp mülki idarelerin ve sosyal kurumların çalışmalarını yakından takip etmesi görevini üstlenmesiyle özellikle demokrasi açısından olumlu gelişmeler doğuracağı fikri ortaya atıldı. Böylece hem yerel basının dar etki alanı genişleyecek, hem yerel basının enformasyon akışını güçlendirecek, hem de yerel yönetimlerin dili olacaktır düşüncesi genel kabul görmektedir.                           

10. Türkiye’nin gelişmiş yönleri ile az gelişmiş yönlerinde gazeteciliğin gelişme düzeyi haber alışverişi, baskı dağıtım olanakları, resmi ve özel ilan ve reklam alabilme bakımından görülenler, dengesiz haberleşmenin en önemli ve tipik belirtileridir. Bir yanda en ileri dizgi ve baskı yöntemleri, haber değerlendirmesi bulunurken, diğer yanda haber malzemesi bulma güçlüğü çekilmekte, dizgi ve baskı oldukça eskimiş yöntemlerle yapılmaktadır. Basılan gazetelerin dağıtımı, ilan ve reklamların gerek kamu gerekse girişimden temininde büyük zorluklar bulunmaktadır. 

11. Türkiye’deki yerel gazetelerin tipik özelliklerinden biri de bazı gazeteler kapanırken, bazı yeni gazeteler yayınlanmaya başlayabilmektedir. Siyasal ortamın  gergin, tansiyonun yüksek olduğu dönemlerde Anadolu’da yayınlanan gazete sayılarında artış gözlenebilmektedir. Böyle bir ortam içinde yayına giren gazeteler, fazla uzun ömürlü olamamaktadırlar. Yalnız uzun yıllardır tirajı az olmakla birlikte yayınlanmaya devam eden gazetelerde bulunmaktadır. 

12.             Anadolu’da yayınlanan yerel gazetelerin yayın süreleri, siyasal ortamlardan etkilenmelere göre değişmektedir. Kimisi siyasal ortama ve ekonomik koşullara rağmen ayakta kalabilmekte ve yayın hayatlarını sürdürmektedir. Gazetelerin ayakta kalanlarının çoğu da gazete yayınından başka, diğer ticari matbaa işlerinden de para  kazanmaları gazete yayınlarının devamlılığını sağlamaktadır. Ancak, ayakta kalabilmeyi bu şekilde başarabilen gazeteler çoğu zaman yaygın basının gölgesinde kalmakta ve çoğu zaman da onlara malzeme sunmaktadır.   

13. Hiç kuşkusuz, Anadolu basınının üç temel görevi olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir. • 1- Kamu hizmetlerini sağlıklı ve doğru biçimde halka duyurmak için devlet-yurttaş işbirliği ilişkisini sağlamak ve devam ettirmek.2- Yerel yönetimle yurttaş ilişkilerini düzenlemek ve yapılan hizmetleri kamu adına denetlemek. 3- Ulusal iradenin doğru ve isabetli tecellisi için demokrasi terbiyesini yetiştirip kökleştirmek. 

14. GÜNÜMÜZ TÜRKİYE’SİNDE YEREL BASIN • YEREL BASINI TEŞVİK EDEN ETKENLER    Toplum yaşamında, yerel gazeteler çok önemli işlev üstlenir. Bu gazeteler yayımlandıkları kentlerin, hatta ilçelerin insanlarıyla iç içedir, hatta onlardan bir parçadır. O kentin bütün sorunları içinde yoğrulmakta ve okur-gazete ilişkisi çoğu kez, aile yakınlığı ve ilişkileri boyutlarına kadar varmaktadır. Ulusal gazetelerin bir türlü ulaşamadıkları noktalar bunlardır

15. Bugün Türkiye’de yerel basını teşvik eden etkenlere baktığımızda ilk nedenlerden biri olarak karşımıza ekonomik faktör ortaya çıkar. Bazı Anadolu illerinde veya ilçelerinde, sadece ilan, resmi ilan veya reklam alabilmek için kurulmuş olan basın işletmeleri bulunmaktadır. Bunlar çoğu zaman gazetecilik ilkelerine ve etiğine uygun bir şekilde çalışmamakta, kentte bazen bir siyasi parti veya başka bir kuruluşun bir sermaye grubunun etkisi altında kalarak iş görmektedirler. Bu şartlarda oluşmuş olan bir basın kuruluşu da şüphe götürmez ki gazetecilik işlevinden çok, bir ticarethane pozisyonuna düşmekte ve diğer unsurlardan kendisini soyutlamaktadır. 

16.      Yerel basını teşvik eden etkenler arasındaki ekonomik unsurlara kısaca bir açıklama getirdik fakat yerel basın sadece bu faktörlerden etkilenerek oluşmuyor. Bu nedenlerle yerel basın çeşitli ülkelerde değişik etkenler nedeniyle doğup gelişmiştir. Bu etkenleri şöyle sıralamak mümkündür:

17. a) Coğrafya: Birçok ülkede geniş toprak alanları yerel basının doğuş nedeni olmuştur. Uzaklık içine kapanmanın, sorunlara yerel çözümler aramanın nedenlerinden biridir. Birey yaşam hırsını, tutkusunu, kendi kurmak zorunda olduğu küçük dünyada tatmin etme yoluna gitmiş, iletişim gereksinimini de kendi çözümlemiştir. Bu arada uzaklığın yanı sıra ülkelerin topografik yapılarındaki olumsuzluklar da yerel basının gelişmesinde olumlu katkılarda bulunmuştur. Geçit vermez yüksek dağların, ABD’de kablolu televizyonun gelişmesini nasıl körüklediği bilinen bir gerçektir.

18. b) Ekonomi: Türkiye’de de son yıllarda belgelendiği gibi, ekonomik gelişme yerel basını teşvik hatta deyim yerindeyse tahrik etmektedir. Gelişen ekonomiler iletişim gereksinimini körüklemekte, satın alma gücünün yükselmesi tirajları arttırmakta, artan tirajlar da yeni ürünlerin tanıtılmasında aracı olmaktadır. Bursa, Adana, Kocaeli, Sakarya, Gaziantep, vs. gibi ekonomik açıdan gelişmiş kentlerde, içerik ve kalite açılarından ulusal basını aratmayacak gazetelerin yayımlanmakta olduğu herkes tarafından bilinmektedir.

19. c) Siyaset: Yerel gazete yayımlanmasını teşvik eden etkenlerin en önemlilerinden biri de siyasal görüş ayrılıklarıdır. Belirli kişi ve gruplar yörede kendi siyasal görüşlerini yaymak amacıyla gazete yayımlamakta ya da daha önce yayımlanmakta olan gazeteler belirli görüşlere angaje olmaktadır. •  Ülkede demokratik yaşamın yerleşmesi için gerekli olan bu tür davranışlar aşırıya kaçmadığı sürece sağduyuyla karşılanmaktadır. Çoğulcu demokrasilerin en önemli koşulu, siyasal görüşlerin, dolayısıyla siyasal partilerin varlığıdır. Yerel düzeyde, çeşitli siyasal görüşleri yansıtan gazeteler de bu açıdan demokrasinin yerleşmesine katkıda bulunmaktadırlar. 

20. d) Bölgecilik: Yerel basını bir ölçüde teşvik edenlerden biri de bölgeciliktir. Belirli yöre ve bölgelerin komşularıyla ekonomik rekabetleri toplumsal sonuçlar da doğurmaktadır. Bu açıdan gazeteler, yöresel ve bölgesel rekabeti körüklerken, gerçekleştirdikleri iletişimle de ekonomik atılım ve uygulamalar için gerekli verileri sağlamaktadır. Bu alanda spor klüpleri ve onlara ilişkin haberlerle doldurulmuş spor sayfaları da bölgesel rekabet ve gururun birer simgesi olmaktadırlar.

21. e) Kültürel Farklılık: Kültürel farklılık birçok ülkede yerel gazeteciliğin gelişmesini adeta zorlamıştır. Gelenek ve göreneklerini kaybetmek istemeyen, bunları aksine gelecek nesillere aktarmak isteyen bireyler bu yolda en kolay çözüm olarak gazete yayımlamayı görmektedirler. Gazete, kitaba oranla daha pratik bir araç olduğu için de az ya da orta derece eğitilmiş topluluklar tarafından yeğlenmektedir. Böylece kültürel değerlerini kaybetmemeye çalışan kişiler bu amaçla çıkarılan gazete ve dergilere özel bir ilgi duymaktadırlar.  

22.             f) Etnik Farklılık: Türkiye’de yerel basın, yöredeki sorunları Devlete, Devletin hizmetlerini de vatandaşa duyuran, Atatürk ilkelerini, ülkenin bölünmez bütünlüğünü, laik Cumhuriyeti, demokratik parlamenter rejimi daima korumuş ve savunmuş bir yapıyla bu gün de hizmetini ve görevini yürütmektedir. •              Ancak etnik farklılık yine yerel, yöresel gazeteciliğin ortaya çıkış nedenlerinden biridir. Ülke bütünlüğüne saygılı yurttaşların, salt kökenleri nedeniyle belirli değerlere sahip olmaları ve bunları ısrarla sakınmaları bir çok ülkede merkezi hükümet tarafından gösterilen hoşgörünün yanı sıra desteklenmektedir de.

23.             g) Okuma Alışkanlığı: Okuma alışkanlığı ülkeden ülkeye, ulustan ulusa değişmektedir. Düzeyli bir eğitimle pekiştirilen bu alışkanlık, bir çok ülkede çok sayıda çeşitli yayının ortaya çıkmasına ve en önemlisi bunların yaşamasına neden olmaktadır. Ekonomik güç, okuma alışkanlığının bir nedeni değildir. Bu bir devlet politikasıdır. Bir çok ülkede Devlet, çalışanına okuyacak bir şeyler satın alması halinde zorlanmayacak düzeyde ücretler ödemekte ya da doğrudan ve dolaylı bir biçimde destek yöntemleriyle vatandaşların kültür değerlerini paylaşmasını sağlamaktadır. Bu nedenle yabancı ülkelerin bir çoğunda çeşitli gazete ve dergilerin yanı sıra yerel ve yöresel yayınlarda çok kolayca müşteri bulabilmektedir. 

24.             h) Teknolojik Gelişme: Teknolojik gelişme, özellikle kitle iletişim araçlarının üretiminde büyük kolaylıklar sağlamıştır. Dolayısıyla iletişime ilgi, elde olmayan nedenlerle ertelenememektedir. Yazı, dizgi, baskı teknik ve yöntemleri bir yandan kolaylaşırken bir yandan da yaygınlaşmıştır. Gazete sabahın erken saatlerinde gerekli haberlerle okuyucuya sunulmakta, isteyen artık bilgisayar ve yazıcısı sayesinde “gazete” basabilmektedir. Türkiye’de bile hemen her ilçenin birkaç radyosu, her ilin ise bir-iki televizyonu bulunmaktadır. Bu gelişmeler de, yerel ve yöresel basına olumlu katkılar sağlamıştır. 

25. i) Ürünlerde Farklılaşma: Farklı bir şey üretme, değişik bir ürün ortaya çıkarma insanın doğal dürtüsüdür. Özellikle çeşitlilik, üretimde aranan bir niteliktir. Bireylerin değişik uygulamalar ve görüşler hakkında bilgi sahibi olarak belirli kararlara varmaları demokrasilerde her zaman gerçekleştirilemeyen ancak arzulanan bir uygulamadır. Bu etken de özellikle yerel basında görülmektedir. Özellikle Türkiye’de bir çok il ve ilçede umulmayan sayıda gazete yayımlanmaktadır. Yerel gazete sahip ve yöneticilerine sık sık birleşmeleri, sermayelerini katarak teknik ve içerik açılarından daha kaliteli gazeteler çıkarmaları önerilmesine rağmen bu gerçekleştirilmemektedir. 

26.      Netice itibari ile çok sesliliğin ülkeye tek seslilikten ya da az seslilikten daha yararlı olduğu görülmektedir.

27. YEREL BASININ SORUNLARI • Yerel basının gelişmiş olması ve güçlenmesi, yerel iletişimi arttırmakta, bu iletişim yerel yönetimi etkilemekte, bu  da yerel demokrasinin, yerel demokratik yönetimin güçlenmesine ve halk tarafından benimsenmesine yardımcı olmaktadır

28.         Çağdaş ve demokratik iletişim kavramları açısından Türkiye’de yerel basının sorunları, yaygın basının sorunlarına, bir çok yönde benzer özellikler göstermektedir. Gazete okuma oranının düşük olması, halkın isteklerine cevap verilmemesi, yetersiz tirajlar, teknolojilerden akılcı bir biçimde yararlanılamaması, niteliksiz işçi çalıştırılması, çalışanların eğitimine önem verilmemesi, satışı arttırmak için içerik iyileştirmesi yerine magazin haberlerinden ve promosyon kampanyalarından medet umulması, günümüzde yerel basının da gelişmesini, iyileşmesini önleyen temel etkenlerdir. Buna devlet kurum ve kuruluşlarının yerel basına yönelik ilgi eksikliği eklenince, yerel basın yıllardır, kendisine değer verilmeyen, ciddiye alınmayan, sorunlarına çözüm üretilmeyen bir konumda kalmıştır. 

29.        Haber toplamak, haberi basmak ve bu basılan haberleri kitleye duyurabilmek için oluşmuş gazeteler ayakta kalabilmek için yeterli maddi güce ihtiyaç duymaktadır. Bugün Türkiye’de ulusal çapta yayın yapan gazeteler için ekonomik sorunlar yerel basına nazaran pek kendisini hissettirmemektedir. Ancak, Atatürk’ün “Fazilet Adaları” olarak nitelendirdiği yerel basınımız için sorunların başında ekonomik sıkıntılar gelmektedir. Maddi sıkıntı içerisinde olan gazeteler diğer konularda da sıkıntı çekmeye başlayacaktır. Maddi sıkıntı çeken gazete, tecrübeli ve eğitimli eleman çalıştıramayacak, bu da gazetenin içerik olarak kalitesizleşmesine neden olacaktır. Bu örneği çoğaltmak mümkündür.

30. Bugün ekonomik sıkıntı içerisinde olan gazete sahiplerinin en önemli şikayetleri: resmi ilan pastasından yeterince pay alamamak, ticari ilan ve reklam yetersizliği, gazetenin ham maddesi olan kağıdı temin etme zorluğu, tiraj sorunu ve devletin yerel gazeteleri yeteri kadar desteklemediğidir. 

31.      Türkiye’de yerel basınla ilgili yapılan toplantıların, hemen hemen hepsinde gazete sahipleri ve çalışanları tarafından dile getirilen sıkıntıların başında bunlar gelmektedir. Bu sıkıntılara baktığımızda sorunların genelde ekonomik alanda olduğu görülmektedir. Ancak Türkiye’deki yerel gazetelerin sadece bu sorunları var demek yanlış olur. Yerel gazetelerin diğer konularda da bu saydığımız sorunları aratmayacak ölçülerde sıkıntıları ve eksiklikleri bulunmaktadır. Eğitimli eleman eksikliği, teknolojik alanda yetersizlik, halkın yerel gazeteyi yeterince benimsememesi, haber akışının ve sunumunun tatmin edici düzeyde olmaması gibi konularda da yerel gazeteler oldukça sıkıntılıdır.

32.        Bugün Anadolu’daki yerel basın, haber malzemesi bulma bakımından büyük zorluklar içindedir. Bulsa bile bunu değerlendirecek elemanı yoktur. Haber ajanslarının yeterli ölçüde Türkiye düzeyinde haber alış verişini gerçekleştirememeleri, Anadolu basını bakımından haber bulabilme yönünden dengesizliği daha çok pekiştirmektedir. Bu yönden Anadolu gazetelerinin haber dağarcığının diğer değerlendirilenlere oranla daha değişik yapıya sahip olduğunu söylemek yanlış olmamaktadır.

33.             Teknoloji: Anadolu’da yayınlarını sürdüren yerel gazetelerin bir bölümü de, teknolojik yetersizlikten şikayetçidirler. Bu teknolojik eksiklikler gazetenin çıkmasına, yayınlanmasına ve dağıtılmasına kadar kendisini hissettirmektedir. Bugün Anadolu’da hala el pedalı, rotatif ve fotokopi makineleri ile çıkan gazeteler mevcuttur.

34. Sahip olduğu teknoloji kadar, sahip olmadığı teknoloji de yerel basını olumlu yada olumsuz biçimi ile etkileyen unsurlardan biridir. Yerel basının artık sahip olduğu teknoloji kadar yayılabilme, etkileyebilme, okunabilme, kamuoyunun aracı olabilme olanağına sahiptir. Bir diğer deyişle, teknolojiye hakim olabilme ve onu kullanabilme gücü yerel basının da gücü anlamına gelmektedir.

35. Değişen dünya ve Türkiye’de doğal olarak toplumlar ve kamuoyu da temiz nitelikli, okunabilen, güzel tasarımlanmış, kaliteli fotoğraf görüntüsünün yer aldığı gazeteler arzulamakta, bu gazeteleri tercih etmektedir. Bu gazetelerin etki gücü de böylelikle artmakta, verilmek istenilen mesajlar da gelişmiş teknolojinin yardımıyla, iyi hazırlanmış, çekici ve güzel paketler içinde sunulmaktadır.

36.            Yerel basın teknolojik açıdan iyice köşeye sıkışmıştır. İstanbul basını teknolojiye yaptığı yatırımlar sayesinde Anadolu’da bazı atılımlar gerçekleştirmiştir. Ancak aynı atılımları yerel basın değerlendirememiş, 1990’lı yıllara kadar birkaç kent dışında teknolojik yenilenmeye dönük yatırımlara girmemiştir. Renkli ve daha kaliteli bir baskı tekniği olan Ofset baskı, Anadolu’ya ikinci el olarak ve İstanbul basınına ezilmek istemeyen gazetecilik terbiyesi ve geleneği içindeki birkaç yerel girişimci sayesinde olmuştur.

37. Son yapılan araştırmaların birinde yerel gazetelerin 247’si (%28.6) elle, 342’si (%39.6) makineyle, 274’ü (%31.7) bilgisayarla dizilmektedir. Elle dizilen yerel gazetelerin 56’sı Akdeniz bölgesinde, 37’si Karadeniz’de, 36’sı Ege’de, 35’i Marmara’da, 30’u Doğu Anadolu’da, 27’si İç Anadolu’da ve 26’sı da Güneydoğu Anadolu’dadır.

38.             Türkiye genelinde toplam 866 yerel gazetenin %5.4’ü pedallı baskı makinesiyle, %0.2’si makine baskıyla, %62.6’sı tipo baskıyla ve %31.6’sı da ofset baskı sistemiyle basılmaktadır. 

39. Tiraj: Gazetenin tüm teknik işlerinin, içeriğinin hazırlanmasından sonra satış için tezgaha çıkması veya daha değişik usullerle okura ulaşması gerekmektedir. İşte burada gazete için talebin ne olduğuna bakılmaktadır. Türkiye, gazete okuma alışkanlığı olmayan, bir ülke olarak gelişmiş ülkelere nazaran bu konuda çok geride kalmaktadır.  

40.             Bugün Japonya gibi uzak doğunun gelişmiş bir ülkesindeki gazete okuma alışkanlığına baktığımızda, Türkiye’nin bu konuda ne kadar eksik olduğu görülecektir. Japon gazeteleri 1000 kişiye düşen 584 gazete ile dünyada en yüksek dağılım oranına sahiptir. Yayınlanan toplam gazete sayısı 70 milyonun üzerindedir. Araştırmalar halkın %90’nından fazla bir oranının günde ortalama 40 dakika harcayarak gazete okuduklarını ortaya çıkarmaktadır. 

41.             Türkiye’de gazeteye ilgi bu kadar az olunca, gazeteler, özellikle 1990’lı yıllardan başlayarak günümüze kadar, kuponla hediye dağıtma ve lotarya yöntemiyle tiraj artırmak istemiş, bu şekilde tirajlarını artıran bazı büyük ulusal gazeteler ancak günü  kurtarabilmişlerdir.  •             Anadolu’da da bu lotarya ve hediye dağıtma olayına ilgi duyulmuş fakat, zaten tirajları az olan yerel gazetelerinde bu lotaryacılıktan yerel gazetelere olan ilginin azalmasına ve dolayısıyla satışların düşmesine neden olmuştur.

42. Vasıflı Eleman Sorunu: Profesyonel kadro eksikliği, içerik ve baskı kalitesi olarak kendini hissettirmektedir. Gazeteleri basan teknisyenlerin büyük bölümü alaylıdır. Düzenli bir eğitime yada kursa katılmadıkları için “babadan gördüklerini” uygulamaktadırlar. •              Vasıflı eleman veya profesyonel kadro eksikliği, tüm sektörlerde olduğu gibi yerel basında da önemli bir sorun teşkil etmektedir. Çalıştığınız her alanda teknolojik yenilikleri çok kısa süre içinde elde ederek onun nimetlerinden sonuna kadar yararlanma imkanı vardır. Ama elinizde yetişmiş kaliteli bir insan kaynağı yoksa, ürün mutlak bozuk çıkacaktır. Ürün hatasını ne parayla, nede teknolojiyle telafi etme şansınız yoktur.

43.              Bu bütünlüğü sağlayabilmek için yerel  medyanın günümüzde hızla gelişen iletişim dünyasına ayak uydurabilecek kapasitede, demokrasi bilincini özümlemiş, eğitimli elemanlara ihtiyacı vardır. Eğitimli, vizyonlu ve ufku olan gazeteci ihtiyacı yerel medyanın en önemli sıkıntılarından biridir. Yerel medya bugün gazeteci ihtiyacını mutfaktaki veya sokaktaki işsizlerin arasından, bu mesleğe ilgi duyan gençleri kendi ocağında yetiştirerek gidermeye çalışmaktadır. Yerel medya bir anlamda gazeteciyi yetiştiren okul konumundadır. Ancak bu yöntem basın mesleğinin eleman ihtiyacını karşılamada çoğu kez sağlıklı ve başarılı sonuç vermemektedir. Öte yandan İletişim Fakültesi mezunu gençler de eğer iş bulabilirlerse, genel medyayı tercih etmektedirler. İletişim Fakültesi mezunlarının taşrada çalıştığı vaki değildir.

44. Ekonomik Sorunlar Ve Nedenleri;  • Bu konuda, ekonomik sorunlarda önce yerel basın işletmecilerinin rolü üzerinde duralım: •             Çağımızda en basit ekonomik faaliyet bile bir ön çalışmayı, fizibilite aşamasını, Pazar araştırmasını gerektirmektedir. Durum böyle iken, temel faaliyeti gazete yayımcılığı olan yerel basın işletmeleri, olaya yüzeysel bakmakta, sosyal, politik veya popülerlik hevesi ile bu işe başlamaktadırlar. Meslekte yasa, tüzük ve yönetmeliklerin gerekleri, İş Yasası, SSK Yasası ile ilgili yükümlülükler yerine getirilemiyor,   İşe işletme sermayesi ve iyi bir alt yapı ile başlayanların bir kısmı ise uzun vadeli plan ve programlar yapamadıkları için bir süre sonra yine kısır ekonomik döngü içinde çaresiz kalıyorlar. Buna yetersiz ve disiplinsiz kadrolaşma da eklenince, sonuç bir önceki örneğimizden farklı olmuyor.

45.            Ekonomik sorunlarda dış etkenlerin rolüne gelince: •              Okuyucu, yerel basından aradığını günü birlik istiyor. Yani gazeteyi aldığı gün ne bekliyorsa bunların tümünün cevabını arıyor. Oysa gazetecilik bir süreç işidir. Ancak okuru ile bütünleşebilen ve bunu uzun yıllar sürdürebilen gazete, okuruna aradıklarını, o da belli yüzdelerle verebilir.          

46. Yerel basının ekonomik sorunlarında Basın İlan Kurumu’nun rolüne değinmekte de yarar vardır. Özellikle düzenli ve günlük olarak yayınlanan gazetelerin eskiden beri Basın İlan Kurumu ile yakından ilişkileri vardır. Basın İlan Kurumu’ndan resmi ve bir kısım özel ilanları alabilmek için yerel basın işletmesinin uyması gereken kurallar ve maddi koşullar nedeniyle giderek ağırlaşmaktadır.  

47.             Yetişmiş eleman sıkıntısı da ekonomik sorunların başlıcaları arasında sayılabilir. Yerel basın kalifiye, mesleği açısından iyi yetişmiş eleman sıkıntısı çekmektedir. Böyle yetkin elemanlar yeterince olduğu taktirde, sağlayacakları artı değer nedeniyle yerel basının ekonomik sorunların çözümünde büyük rol oynayacaktır.           

48.             Sektörleşememenin getirdiği sıkıntılar da ekonomik sorunlar içerisinde önemli yer tutmaktadır. Genelde basın sanayi sektörleşememiş, birlik sağlayamamıştır. Bugün Türkiye genelinde basının kullandığı kağıt, film, film banyosu, astrolon, şeffaf ve kırmızı bant, fotoğraf malzemesi, daktilo şeridi, bilgisayar malzemeleri konusunda kesin rakamlar istense kimse bunu veremez. Bizim tahminlerimize göre onlarca trilyon liralık yıllık bir potansiyeldir bu. Fakat basın sanayi bu alım gücünü değerlendirerek, ekonomi genelinde ağırlığını koyacak koşulları belirleyememiştir. Dağınık ve tek tek hareket edildiği için yerel basın da küçük çapta bundan nasibini almaktadır. Özellikle vadeli alış yapıldığı için yüksek maliyetle çalışmakta, önemli kalemlere harcanması gereken paralar vade farklarına ve faizlere gitmektedir. 

49. Ekonomik sorunlar kapsamında asıl şunların altının çizilmesinde yarar vardır: • Yerel basında , Teknolojik yönden, biçimden uzak kalan yerel basın işlevsel olarak da gazeteciliği geliştiremeyince gelişmemiş duruma düşmüştür. Böylece satış, olması gereken düzeye erişememiştir. 

50.           İnsanların oturdukları yakın çevrelerinde olup bitenleri, yerel gazetelerden okumaları, okumak istemeleri giderek batı dünyasında yaygınlaşan bir olgu olarak üstünde durulmaktadır. Özel ilgi ve meraka yönelik bir boş zamanı değerlendirme uğraşını gösteren bu olgunun Türkiye için geçerli olmaya başladığını görmekteyiz. Türkiye’de halen kitle iletişim araçları arasında görsel-işitsel olanlardan daha çok yararlanılmakla, yazılı olanlara iltifat edilmeye başlanmıştır.