ÜLKE KREDİLERİ 4 Haziran 2009

1. ÜLKE KREDİLERİ4 Haziran 2009 Figen MENGİ TEKER Türk Eximbank Ülke Kredileri Müdürü

2. AMAÇ Ülke Kredileri, • bir yandan, Türk ihracatçı ve müteahhitlerinin yeni ve gelişen pazarlarda rekabet güçlerini artırarak; politik ve ticari riski yüksek pazarlara girişlerinin sağlanması, ihraç ürünlerinin çeşitlenmesi ve müteahhitlik kontratlarının alınması sayesinde Türkiye ihracatının artırılması amacına hizmet ederken; • diğer yandan, ülkemiz açısından önem arz eden ülkelere pazar ekonomisine geçişte katkıda bulunmak ve bu ülkelere destek sağlayarak diğer kreditörlere öncülük etmektedir.

3. Ülke Limitleri Listesi • Türk Eximbank’ın Yılık Programında ülke kredisi açılabilecek ülkeler ve limitler belirlenir. • Ülke Limitleri Listesi Bakanlar Kurulu tarafından onaylanır. • Ülke limitleri belirlenirken; Türkiye’nin dış politik ve ekonomik hedefleri dikkate alınır. • Ayrıca Türk ihracatçıları ve müteahhitlerinin son dönemde yaptıkları başvurular da bu limitlerin belirlenmesinde etkendir.

4. Ülke Kredisi Nasıl Açılır? • Ülke Kredisi, klasik şekliyle Türk Eximbank tarafından, evsahibi ülkedeki muhatap bir bankaya ya da kamu kuruluşuna açılır. • Türkiye’den yapılan mal ve hizmet ihracatı bedellerinin alıcı kredisi (“buyers’ credit”) şeklinde kredilendirilmesi esasına dayanır. • Ödemeler Türk firmalarına yapılırken Borçlu Banka ya da Kamu Kuruluşu borçlandırılır.

5. TEMİNAT • Ülke Kredilerinde teminat ilgili ülkenin Devlet garantisi ya da banka garantisidir. • Hangi bankaların garantilerinin kabul edileceği konusunda işlem bazında bir yaklaşım mevcuttur. • Başvurular değerlendirilerek uygun görülmesi halinde banka garantisi seçeneği kabul edilebilir.

6. RAKAMLARLA ÜLKE KREDİLERİ • Ülke Kredilerinin uygulanmaya başlandığı 1989 yılından bu yana toplam açılan limit 3 milyar ABD Doları, toplam kullandırım ise 2,2 milyar ABD Doları düzeyindedir. • Program kapsamından bugüne kadar toplam 23 ülkeye kullandırım yapılmıştır. • Kullandırılan krediler çerçevesinde 2 milyar ABD Doları anapara, 488 milyon ABD Doları faiz olmak üzere toplam 2,5 milyar ABD Doları tahsilat gerçekleşmiştir.

7. Ülke Kredisi Açılan Ülkeler

10. Faiz ve Geri Ödeme Koşulları Ülke Kredilerinin faiz ve geri ödeme profili • OECD Uzlaşmasına , • Türk Eximbank’ın kaynak yapısı ve maliyetlerine, • Projenin özelliklerine ve borç ödeme gücüne • Teminat yapısına (devlet garantisi) bağlı kalınarak belirlenir. Türk ihracatçıları; sağlanan kredi için “ülke risk primi öder. Prim oranı OECD Knaepen Package’a göre hesaplanır. İhracatçı bu prim için alıcıya rücu edebilir ya da fiyatına yansıtabilir.

11. OECD Uzlaşması OECD Guidelines for Officially Supported Export Credits (OECD Uzlaşması) 1978’de Participants- Katılımcılar diye adlandırılan bir kısım OECD ülkesi tarafından ihracat kredisi sağlanması aşamasında üye ülkelerin sadık kalacakları; • Asgari faiz oranı • Azami geri ödemesiz dönem ve vade • Kredi teklif geçerliliği için azami süre • Asgari Prim oranları • Bağlı yardıma erişilebilirlik koşullarını belirler.

12. Vade Yapısı • Ödemesiz dönem (“grace period”), • Projeler için yatırım dönemine • Ticaretin finansmanı için ortalama sevkiyat süresine azami 6 ay ilave edilerek saptanır. • Geri ödemeler altışar aylık eşit taksitler şeklinde yapılır • İlk geri ödeme, ödemesiz dönemin bittiği tarihte gerçekleşir. • Toplam vade I. Grup ülkeler için 8,5 yıl; II. Grup ülkeler için 10 yıldır. • Bazı özel sektörler için daha uzun vadeler tanınabilir.

13. Minimum Prim Oranları • OECD Uzlaşmasına göre ülkeler 8 gruba (O-VII) ayrılmıştır. • 0. Grup için asgari prim oranı zorunluluğu yoktur. • Hesaplamada risk dönemi gözetilir Risk Dönemi=(Kullandırım süresi/2)+geri ödeme süresi • Her ülke grubu için ayrı çarpanlar kullanılır. • Bulunan değerler, verilen resmi desteğin türüne göre (doğrudan kredi, koşulsuz garanti, sigorta gibi) farklılık gösterir. • Diğer teminatların varlığı da prim oranını etkiler.

14. Sosyal Sorumluluk - I Çevre • Türk Eximbank çevrenin korunması amacıyla OECD İhracat Kredi Grubunun yönerge ve tavsiyelerine uygun düzenlemeler yapmaktadır. • Çevre Uygulama Esasları gereğince, 10 milyon SDR’ı geçen kredilere konu projeler ile duyarlı alanlardaki projelerin tamamı için sınıflama yapılmakta ve çevresel riski dahilinde gerekirse Çevre Etki Değerlendirme Raporu talep edilmektedir.

15. Sosyal Sorumluluk - II Uluslararası Kamu Görevlilerine Verilen Rüşvetin Önlenmesi OECD İhracat Kredi Grubunda kabul edilen Tavsiye Kararı Uyarınca : Türk firmalarından krediye konu ihracat işlemi için, işin alınması ve devamında uluslararası kamu görevlilerine rüşvet verilmediğine dair bir taahütname alınmaktadır. Aynı taahhüt ile firma, bu yönde kuvvetli bir şüphenin ortaya çıkması halinde dahi Eximbank’ın, verilen desteği askıya alabileceğini; kanıtlanması durumunda ise önceden sağlanan desteğin telafisini talep edeceğini ve yasaklı firma haline geleceğini peşinen kabul eder.

16. Başvuru ve Onay Prosedürü

17. Kullandırım Prosedürü

18. Önemli Bağlantılar - OECD Uzlaşması http://webdomino1.oecd.org/olis/2009doc.nsf/Linkto/NT00000BE6/$FIL E/JT03259737.PDF - OECD Vade Yapısı için İkili Gruplama - Bağlı Yardıma Erişim Gruplaması (Tied-Aid Eligibility) http://www.oecd.org/dataoecd/58/13/41201923.pdf - Prime Esas Ülke Gruplaması (0-VII) http://www.oecd.org/dataoecd/47/29/3782900.pdf