U BUỒNG TRỨNG VÀ THAI KỲ

1. U BUỒNG TRỨNG VÀ THAI KỲ NGUYỄN THỊ TỪ VÂN

2. MỤC TIÊU • Biết được các loại u buồng trứng thường gặp trong thai kỳ • ảnh hưởng của u BT lên thai kỳ • Thái độ xử trí trong trường hợp có u buồng trứng khi có thai

6. mature follicle in the rat ovary

7. PHAÂN LOAÏI KHOÁI U BUOÀNG TRÖÙNG • U khoâng taân laäp (Nonneoplastic tumor, tumor-like condition) U laønh tính (Benign T.) • U taân laäp (Neoplastic tumor): U Laønh tính U Aùc tính (Malignant T.) • U giaùp bieân aùc, hoaëc u coù tieàm naêng aùc tính thaáp (Borderline tumor, Low-malignant potential (LMP) tumor)

8. PHAÂN LOAÏI KHOÁI U BUOÀNG TRÖÙNG U KHOÂNG TAÂN LAÄP (tumor-like condition) • Nang ñôn thuaàn (nang noaõn) (Simple or follicular cyst) • Nang hoaøng theå (Corpus luteum cyst) • Hoäi chöùng BT ña nang (Polycystic ovary syndrome) • Nang hoaøng tuyeán (Theca lutein cyst) • Nang hoaøng theå thai kyø (Pregnancy luteoma) • Nang laïc noäi maïc töû cung (Endometrioma, Endometriosis) • Xô nang BT (Sclerocystic ovary) • -Germinal inclution cyst

9. PHAÂN LOAÏI KHOÁI U BUOÀNG TRÖÙNGU TAÂN LAÄP LAØNH TÍNH 1. Töø moâ thöôïng bì xoang cô theå (coelomic epithelium) A. Nhöõng u daïng nang (Cystic tumor) • U nang dòch trong (Serous cystoma) • U nang dòch nhaøy (Mucinous cystoma) • U dạng nội mạc tử cung (Endometrioid adenofibroma) rất hiếm. • U nang daïng hoãn hôïp (Mixed forms) B. Nhöõng u vôùi söï quaù phaùt moâ ñeäm (Tumors with stromal overgrowth) • U sôïi, u sôïi tuyeán cuûa BT (Fibroma, Adenofibroma) • U Brenner (Brenner tumor) 2. U töø teá baøo maàm (tumor derived from germ cell) • U bì – U nang quaùi laønh tính (Dermoid - Benign cystic teratoma)

10. PHAÂN LOAÏI KHOÁI U BUOÀNG TRÖÙNGU TAÂN LAÄP ÁC- GIÁP BIÊN ÁC I. TÖØ MOÂ THÖÔÏNG BÌ XOANG CÔ THỂ (coelomic epithelium) 85 % - 90 % caùc tröôøng hôïp ung thö BT • U nang dòch trong (Serous cystoma) – (Serous- cystadenocarcinoma 42 %) • U nang dòch nhaøy (Mucinous cystoma)- (Mucinous -cystadenocarcinoma 12 %) • U daïng laïc noäi maïc TC (Endometrioid carcinoma- Endometrioid adenocarcinoma 15%) • Mesonephroid (clear cell) tumor . 6% • Brenner tumor (undifferentiated carcinoma.) • Carcinosarcoma and mixed mesodermal tumor. ( Undifferentialted carcinoma: 17% - Disaia 1997)

11. PHAÂN LOAÏI KHOÁI U BUOÀNG TRÖÙNGU TAÂN LAÄP ÁC- GIÁP BIÊN ÁC • II. NHÖÕNG U TAÂN SINH TÖØ TEÁ BAØO MAÀM (Neoplasms derived from germ cell) A. U quaùi : 1. U quaùi tröôûng thaønh : • U quaùi tröôûng thaønh daïng ñaëc (Solid adult teratoma) • U bì (Dermoid cyst) • U quaùi ñôn bì . (Struma ovarii).(quaùi giaùp cuûa BT) • U taân sinh aùc tính thöù phaùt töø u nang quaùi tröôûng thaønh (Malignant neoplasms secondarily arising from mature cystic teratoma) 2. U quaùi khoâng tröôûng thaønh (Immature teratoma) • B. U nghòch maàm (Dysgerminoma) • C. Ung thö phoâi (Embryonal carcinoma). • D. U xoang noäi bì (Endodermal sinus tumor). • E. Ung thö teá baøo nuoâi ( Choriocarcinoma). • F. Gonadoblastoma.(U nguyeân baøo sinh duïc)

12. PHAÂN LOAÏI KHOÁI U BUOÀNG TRÖÙNGU TAÂN LAÄP ÁC- GIÁP BIÊN ÁC • III. U TAÂN SINH TÖØ MOÂ ÑEÄM SINH DUÏC BIEÄT HOÙA. (Neoplasm derived from specialized gonadal stroma) • A. Nhöõng u teá baøo voû haït. (Granulosa – theca cell tumors) • U haït (Granulosa tumor) • U voû (Thecoma) • B. Nhöõng u teá baøo Sertoli – Leydig . (Sertoli – Leydig tumors) • Arrhenoblastoma (u nguyeân baøo sinh duïc nam) • Sertoli tumor • C. Gynandroblastoma (u nguyeân baøo sinh duïc nam nöõ) • D. U teá baøo môõ (Lipid cell tumor)

13. PHAÂN LOAÏI KHOÁI U BUOÀNG TRÖÙNGU TAÂN LAÄP ÁC- GIÁP BIÊN ÁC IV. U TAÂN SINH TÖØ MOÂ ÑEÄM KHOÂNG BIEÄT HOÙA. (Neoplasm derived from nonspecific mesenchyme). A. U sôïi, u maïch maùu, u cô trôn, u môõ. (Fibroma, hemangioma, leiomyma, lipoma). B. U haïch . (Lyphoma). C. Ung thö moâ lieân keát . (Sarcoma).

14. VI. TÌNH TRẠNG GIỐNG U (Tumor-like conditions) nhóm u không tân lập (theo phân nhóm của WHO (Novack”s 11th) • Nang ñôn thuaàn (nang noaõn) (Simple or follicular cyst) • Nang hoaøng theå (Corpus luteum cyst) • Hoäi chöùng BT ña nang (Polycystic ovary syndrome) • Nang hoaøng tuyeán (Theca lutein cyst) • Nang hoaøng theå thai kyø (Pregnancy luteoma) • Nang laïc noäi maïc töû cung (Endometrioma, Endometriosis) • Xô nang BT (Sclerocystic ovary)

15. Chẩn đoán Hòancảnhchẩnđóan: • Tìnhcờ qua siêuâmthai/ 3 thángđầu • Dễbỏsót: u bìnhỏ, khôngsiêuâmtrong 3 thángđầuthaikỳ, hoặcsiêuâmkhôngđầyđủtrong 3 thángđầu( khôngquansátkỹ BT) • Đôikhibiếtcó u trướckhicóthai: u lạcnộimạc TC ở BT • Khicóbiếnchứng: u BT xoắn Chẩnđoánchủyếudựavàokhámlâmsàng, SA CA-125 ítgiátrị: cóthểtăng do tìnhtrạngcóthai

17. Nang giả (tụ dịch do dính trong ổ bụng), Ứ dịch vòi trứng với unang dịch nhày và u nang dịch trong.

19. Pseudo cyst

21. Endometriosis * ovarian adenocarcinoma

22. Nang lạc tuyến và ung thư buồng trứng

23. Ảnh hưởng trên thai kỳ • Ít gặp, thường là u lành: u tiết dịch trong, u bì, u lạc nội mạc, u tiết dịch nhày • Biến chứng: u BT xoắn: dễ xảy ra hơn/ u bì • Chẩn đoán khó hơn vì có tử cung có thai choán chỗ • Xử trí khó hơn: có nguy cơ sảy thai sau mổ • Ảnh hưởng/ thai: Khối u tiền đạo →sanh khó

24. Nguyên tắc xử trí • Cần thận trọng (chẩn đoán phân biệt) với tình trạng giống u: nang hoàng thể thai kỳ, đa nang buồng trứng do quá kích do thuốc hoặc tự nhiên • Chỉ phẫu thuật nếu có chỉ định sau 14 tuần tuổi thai: tránh làm sảy thai, ảnh hưởng của thuốc trong 3 tháng đầu thai kỳ • Phẫu thuật cấp cứu/ u buồng trứng xoắn • Đường mổ: nội soi, mổ hở. Cân nhắc các nguy cơ trong từng trường hợp • Khi phẫu thuật bao giờ cũng phải quan sát 2 buồng trứng, sinh thiết khi nghi ngờ • Trường hợp không phẫu thuật trong thai kỳ: phải theo dõi và điều trị rốt ráo cho BN sau sanh/ nguy cơ ung thư

25. CÂU HỎI • Loại u buồng trứng nào thừơng gây biến chứng xoắn trong khi có thai • Nang hòang thể thai kỳ • U nang dịch trong • U nang dịch nhày • U nang bì • U lạc nội mạc tử cung

26. Câu hỏi 2.Thời điểmmổ u buồngtrứngkhicóthaitốtnhấtlà: • Khinàopháthiệnra • Trong 3 thángđầuthaikỳ • Từsau 14 tuần • Trong 3 thángcuốithaikỳ • Khicóbiếnchứng

27. Câu hỏi 3.