Doğa Çevre Kent

1. Doğa Çevre Kent GRUP 1 2005506052 Raziye Şengün (Jeoloji Müh.) 2008501059 İpek Sözkesen (Çevre Müh.) 2008512029 Elif Çılga Dönmez (Metalurji ve Malzeme Müh.) 2007501030 Oğuzhan Gülaydın (Çevre Müh.) 2009512027 Onur Köse (Metalurji ve Malzeme Müh.) 2009512011 Ali Rıza Canbilen (Metalurji ve Malzeme Müh.) 2006506023 Emre Çoşkun (Jeoloji Müh.) Şahin Sağlam (Jeoloji Müh.)

2. İZMİRDE ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI Güneş Enerjisi Rüzgar Enerjisi Jeotermal Enerji

3. TEDAŞ 2020 yılında toplam 109.218 MW olması beklenen kurulu güç

4. Türkiye ve İzmir'de 2008 Yılı Elektrik Tüketiminin Sektörlere Dağılımı (MWh)

5. Türkiye Yıllık Yenilenebilir Enerji Potansiyeli (MTEP Mega Ton Eşdeğeri Petrol).

6. Rüzgar Enerjisi

7. Rüzgar enerjisi nedir? • Rüzgar enerjisinin kaynağını güneş oluşturmaktadır. Güneşin yeryüzü ve atmosferi homojen bir şekilde ısıtamamasından dolayı atmosfer içerisinde oluşan hava akımlarına rüzgar adını vermekteyiz. • Yeryüzünün yapısal farklılıkları ile düzgün olmayan ısınmasına bağlı olarak, rüzgar enerjisi dağılımı zamansal ve yerel farklılıklar göstermektedir. Rüzgar enerjisinin atmosferde bol bulunması, çevre kirliliği yaratmaması, yerel bir enerji kaynağı olması ve ücretsiz olması gibi üstün özellikleri vardır. • Rüzgarın enerji içeriği, ortalama rüzgar hızının küpü oranında değişir. Yani rüzgar hızı 2 katına çıkarsa, 8 kat enerji içerir. Rüzgar türbini örneğinde, rüzgarın hızını 2 katına çıkarırsak her saniye pervaneden geçen dilim sayısını da 2 kat artar ve bu dilimlerin her biri otomobilin frenlemesi örneğinden anlaşıldığı gibi 4 kat enerji içerir.

8. Modern bir 600 kW gücündeki rüzgar türbini ortalama bir yerde, bir yılda genellikle kömürle iletilen diğer elektrik santrallerinin 1.200 ton karbon dioksidinin yerine geçecektir.20 yıllık bir işletme süresi içinde (ortalama bir yerde) bir rüzgar türbini tarafından üretilen enerji imalatı, bakımı, faaliyeti, demontajı ve parçalanması için gerekli olan enerjinin sekiz misli fazladır. Başka bir deyişle, genellikle bir rüzgâr türbinini imal etmek ve çalıştırmak için gerekli olan enerjiyi geri kazanmak için sadece iki yada üç ay yeterli olacaktır.

11. RÜZGAR ENERJİSİ SEKTÖR RAPORU (05.11.2007), TUREB • Bu rapor, rüzgar enerjisi sektörü ile ilgili olarak hazırlanmış olup, ülkemizdeki son durumu göstermektedir. Aşağıdaki Tablo 1 ile Türkiye'deki 05.11.2007 itibarı ile RES piyasasına ait bilgiler verilmiştir. 2007, 2008 ve 2009'da devreye girecek olan RES'ler ile ilgili rüzgar türbin üreticisi ile satış anlaşması imzalamış projeleri göstermektedir.

14. İzmir İli Rüzgar Hız Dağılımı Ekonomik RES yatırımı için 7 m/s veya üzerinde rüzgar hızı gerekmektedir.

15. İzmir İli Kapasite Faktörü Dağılımı – 50 metre Ekonomik RES yatırımı için %35 veya üzerinde kapasite faktörü gerekmektedir.

16. Rüzgar Enerji Santrali Kurulabilir Alanlar GRİ RENKLİ ALANLARA RÜZGAR SANTRALI KURULAMAYACAĞI KABUL EDİLMİŞTİR.

17. Trafo Merkezleri ve Enerji Nakil Hatları

18. İZMİR İLİ RÜZGAR ENERJİ POTANSİYELİ

19. İZMİR İŞLETMEDEKİ KURULU GÜÇ İşletmedeki Kurulu Güç: 47,90 İZMİRDE İNŞAATI DEVAM EDEN PROJELER İzmir-Aliağa İnnores A.Ş. I/2008 42,50 Nordex N90 2.5 MW 21 20 x E70 (2 MW) İzmir-KemalpaşaAk-El A.Ş. II/2008 66,66 Enercon 23 x E44 (900 kW) 43

20. İzmir İline Kurulabilecek Rüzgar Enerjisi Santrali Güç Kapasitesi

21. Türkiye'de ilk olarak Bergama Kınık' ta Vertikal Eksenli Rüzgar Türbini 07.08.2010' da kuruldu

22. Güneş Enerjisi

23. Kullanılamaz Alanlar: •Arazi eğimi 3 dereceden büyük olan alanlar •Yerleşim alanları ile 500 m emniyet şeridi içindeki alanlar •Kara ve demir yolları ile 100 m emniyet şeridi içindeki alanlar •Havaalanları ile 3 km emniyet şeridi içindeki alanlar •Çevre Koruma, Milli Parklar ve Tabiat Alanları ile 500 m emniyet şeridi içindeki alanlar •Göller, nehirler, baraj gölleri ile sulak alanlar •Koru Ormanları, Ağaçlandırma Alanları, Özel Ormanlar, Fidanlıklar, Sazlık ve Bataklıklar, Muhafaza Ormanları ve Arboratum

26. * Güneş enerjisi güneş pilleri ile doğrudan elektrik enerjisine de dönüştürülebilmektedir. Portatif ve güneş olan her yerde kullanılabilme özelliğinden dolayı özellikle, deniz fenerleri, iletişim sistemleri, park, bahçe, otoyol aydınlatması, trafik sinyalizasyonu, ulusal elektrik şebekesinin ulaşmadığı kırsal yörelerdeki elektrik gereksiniminin karşılanması, tarımsal amaçlı sulama uygulamaları için çok uygundur. Son yıllarda evlerin çatılarına yerleştirilen şebekeye bağlı fotovoltaik (PV) sistemler oldukça yaygınlaşmıştır. İzmir şartlarında 25 m2 bir alanda 4 kişilik bir ailenin elektrik ihtiyacını karşılayacak elektrik enerjisi PV sistemlerle üretilebilmektedir.

27. JEOTERMAL ENERJİ

28. Jeotermal Enerji Nedir? Jeotermal enerji; elektrik üretimi, ısıtma (bölgesel, konut, termal tesis, sera vb.), kimyasal madde üretimi,kurutmacılık, bitki ve kültür balıkçılığı, termal turizm vb. kullanılmaktadır. Ülkelere göre değişik sınıflandırmalar olmasına rağmen jeotermal enerji kaynakları; düşük (20-70°C), orta (70-150 °C) ve yüksek (150 °C 'dan yüksek) entalpili (sıcaklıklı) olmak üzere genelde üç gruba ayrılmaktadır. Düşük ve orta sıcaklıklı sahalar bugünkü teknolojik ve ekonomik koşullar altında, başta ısıtmacılık olmak üzere (sera, bina, zirai kullanımlar), endüstride (yiyecek kurutulması, kerestecilik, kağıt ve dokuma sanayisinde, dericilikte, soğutma tesislerinde), kimyasal madde üretiminde (borik asit, amonyum bikarbonat, ağır su, akışkandaki CO2' den kuru buz eldesinde) kullanılmaktadır. Yüksek entalpili sahalardan elde edilen akışkandan elektrik üretiminin yanı sıra entegre olarak diğer alanlarda da kullanılabilmektedir. Bunun yanında orta entalpili sahalardaki akışkanlardan da elektrik üretimi için teknolojiler geliştirilmiş ve kullanıma sunulmuştur.

29. Jeotermal Enerjinin Sıcaklığa Göre Kullanım Alanları

30. JEOTERMAL ENERJİ Jeotermal enerji, yerkabuğu içerisinde hazne kayalarda bulunan, basınç altında aşırı derecede ısınmış suların içerdiği bir enerjidir. Ekonomik önemdeki jeotermal enerji birikimi, sıcaklığı 40° C-380° C arasında olup, 3000 metreye kadar olan derinliklerde geçirimsiz kayalar altında yer alan, geçirimli hazne kayalar içinde bulunmaktadır. Bugüne kadar yapılan araştırmalar, üç jeotermal sistemin varlığını ortaya koymuştur. Bunlar, sıcak su sistemi, kuru buhar sistemi ve sıcak kuru kaya sistemleridir. Sıcak Su Sistemi Bu tür sistemlerden sondajlarla yeryüzüne çıkarılan sıcak su+buhar karışımından elde edilen buhardan, elektrik enerjisi üretilmekte, buharı alınmış sıcak su ise, atılmaktadır. Kuru Buhar Sistemi Bu tür buhar, bir enerji kaynağı olarak doğrudan jeotermal santrallere gönderilerek elektrik enerjisine dönüştürülmektedir. Bir bakıma, bu tür enerji kaynakları, yerkabuğu içerisinde oluşmuş birer doğal nükleer reaktör olarak kabul edilebilir. Sıcak Kuru Kaya Sistemleri Bu tür sistemlere soğuk su basılarak sıcak su + buhar karışımı alınmakta ve bu, bir enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır

31. JEOTERMAL ENERJİNİN ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KULLANILMASI Jeotermal enerjinin oluştuğu uygun jeolojik koşullarda yapılan sondajlarla aşırı derece ısınmış sular, yaş ve kuru buhar olarak yer yüzüne çıkarılmaktadır. Bu jeotermal akışkan üzerindeki basıncın azalması ile su-buhar fazlarına ayrılmaktadır. Ayrılan buhar jeotermal santrallere gönderilerek elektrik enerjisine dönüştürülmekte, atık su ise diğer ısıtma sistemlerinde kullanılmakta veya yeraltına basılmaktadır. Yaş buhar, buhar yüzdesinin ve entalpisinin yüksek olması durumunda elektrik üretimi için daha verimli olur. Yerkabuğunun derinliklerinden elde edilen kızgın kuru buhar ise, doğrudan jeotermal santrallere gönderilerek elektrik enerjisine dönüştürülmektedir. Elektrik üretimi için en elverişli jeotermal kaynaklar, yüksek sıcaklıklı ve yüksek entalpili kuru buhar sistemleridir. Bunların sıcaklıkları 250ºC-380ºC arasında değişmektedir. Çok az nemliliğe sahip buhar, kızgın kuru buhar olarak tanımlanır.

33. *1985 yılı sonunda yerküre üzerindeki jeotermal santrallerin toplam kapasitesi 4763MW dolayında bulunmaktaydı. Yapımı sürdürülen jeotermal santrallerle 2000 yılında 72890MW elektrik enerjisi üretimi beklenmektedir. Bu veriler jeotermal enerjinin ileride önemli bir güç kaynağı haline geleceğini ve fosil enerji kaynaklarının yerini alacağını göstermektedir. Bugünkü enerji gereksinimi karşısında jeotermal kaynakların enerji üretimine olan katkısı küçük görülebilir fakat bu enerji türünün araştırılması ve yararlanma biçimi ile ilgili çalışmaların oldukça yeni olması göz önüne alınmalıdır. Tükenmeyen yenilenebilen bu enerji kaynağı üzerinde çalışmalar sürdürülmektedir. Özellikle yararlanma biçimleri konusunda yeni araştırmalar yapılmaktadır. Fakat bu enerjiden pratik ve ekonomik biçimde yararlanma konusunda yavaş bir ilerleme gözlenmektedir. Jeotermal kaynakların karakteristik özelliklerine göre bazı örnekler vermek gerekirse, bunlar kısaca şöyle özetlenebilir: 160ºC giriş, 85ºC çıkış sıcaklığına sahip, 2210 ton/saat debisi olan sıcak su kütlesinden 8,4MW; giriş sıcaklığı 130ºC, çıkış sıcaklığı 100ºC, debisi 1415 ton/saat olan sıcak su kütlesinden 6MW, 120ºC giriş, 80ºC çıkış sıcaklığı olan 850 ton/saat debideki jeotermal kaynaktan da 3,6MW elektrik üretilebilmektedir

34. Türkiyede Jeotermal Türkiye'de bilinen 1000 dolayında sıcak ve mineralli su kaynağı ile jeotermal kuyu bulunmaktadır. Sıcaklığı 40°C'nin üzerinde olan jeotermal sahaların sayısı ise 170'dir. Bunların 11 tanesi yüksek sıcaklı saha olup ilk etapta konvansiyonel olarak elektrik üretimi için çalışma alanlarıdır (Aydın-Germencik [232 °C], Manisa-Salihli-Göbekli [182 °C], Çanakkale-Tuzla [174 °C], Aydın-Salavatlı [171 °C], Kütahya-Simav [162 °C], İzmir-Seferihisar [153 °C], Manisa-Salihli-Caferbey [150 °C], Aydın-Yılmazköy [142 °C], İzmir-Balçova [136 °C],İzmir-Dikili [130 °C]). Ülkemizde bulunan tek jeotermal elektrik santrali Denizli-Kızıldere'de 17.8 MW kapasite ile 1984 yılında kurulmuştur. Türkiye, bu santral ile jeotermal elektrik üretiminde 19 ülke arasından 12. sıradadır. Yerli enerji kaynaklarımızdan olan jeotermal enerjinin, ülkemizin petrol ve doğalgaza olan bağımlılığın azaltılması ve döviz kaybının önlenmesi için öncelikle değerlendirilmesi gerekmektedir. Ülke geneline baktığımızda Batı ve Kuzeybatı Anadolu’da yüksek sıcaklıklı elektrik üretimine elverişli kaynaklar, Orta ve Doğu Anadolu’da ise ısıtma amacıyla kullanıma elverişli düşük sıcaklıklı kaynaklar bulunmaktadır. Potansiyel dağılım olarak Ege Türkiye’nin jeotermal saha bakımında %77.94 ‘lük kısmını oluşturur.

35. İZMİRDE JEOTERMAL ENERJİ İzmirde Seferihisar,Dikili, Narlıdere, Balçova, Çeşme-Ilıca, Aliağa bölgelerinde jeotermal enerji kaynakları yer almaktadır. Isıtmacılığa uygun kuyular Aliağa, Balçova, Çeşme-Ilıca, Dikili, Narlıdere, Seferihisar. Elektrik üretimine uygun sahalar ise Seferihisar ve Dikilidedir. Isıtmacılığa uygun kuyular Elektrik üretimine uygun kuyular Seferihisar sahası  153 ̊C Dikili Sahası  130 ̊C *Bunun yanında Seferihisar (Cumalı-Tuzla) Jeotermal alanında toplamda 29 kuyu açılarak 3.600 dekarlık alanda ısıtmacılık yapılabilir. Burada elektrik dışında üretilebilecek enerji miktarı 4.500kcal/h, tasarruf edilen kömür miktarı 132.000 ton/yıl olacaktır.

36. Jeotermal enerji üretilirken; • Jeotermal enerjiye dayalı modern jeotermal santrallerde zararlı gaz atımı çok küçüktür. • Yeni kuşak modern jeotermal santrallerinde, yoğunlaşmayan gazları buharın içinden alıp,kullanılmış jeotermal akışkan ile birlikte yer altına veren tekrar basma (reenjeksiyon) sistemleri vardır. Bu jeotermal enerji üretim sistemlerinden dışarı hiçbir şey atılmaz. • Kömür katkılı santrallerdeki CO2 atımı, jeotermal santrallerine göre 1600 kat daha fazladır. • Jeotermal enerjinin diğer enerji kaynaklarına göre avantajlı olan yönleri; yenilenebilir ve kesintisiz olması, fosil enerji kaynaklarına göre düşük maliyetli olması ve çevre kirlenmesinin yok denecek kadar az olması ile en önemlisi yerli enerji kaynağı olmasıdır. • Enerji sosyal maliyetleri göz önünde bulundurulmalı, jeotermal buharın 1.0 cent/kWh sosyal maliyetine karşılık petrol (fosil) 1.67 cent/kWh ve Kömür (fosil) 2.34 cent/kWh gelecekte bir maliyet getirecektir. • Sonuç olarak, ucuz, ekonomik ve temiz enerji sağlayan jeotermal kaynakların öncelikli olarak devreye alınması bu bölgelere ve ülkemize önemli ölçüde ekonomik ve sosyal katkı sağlayacaktır.

37. ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARININ ÇEVRESEL ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ • Jeotermal Enerji • Rüzgar Enerjisi • Güneş Enerjisi

38. JEOTERMAL ENERJİ • Jeotermal enerji; Atık akışkan olumsuz çevresel etkileri nedeniyle yeraltına reenjekte edilir. Ülkemizde reenjeksiyon sınırlıdır. Uzak mesafelere nakli sınırlıdır (En fazla 100 km civarı). • Jeotermal enerji kısa mesafelere ve kapalı borular içinde nakledildiğinden hiçbir olumsuz çevresel etkisi yoktur. • Gönen 1500, Afyon 6000, Kızılcıhamam 2220 ve İzmir Balçova’da 7500 konut jeotermal ile ısıtılmaktadır. • Jeotermal enerji elektrik üretiminde kullanıldığında sadece sülfür emisyonları açısından değerlendirilirse bile hemen hemen sıfır atıkla fosil yakıtlara göre öncelik kazanmaktadır. • Jeotermal santrallerde azot oksit emisyonları fosil yakıt kullanan santrallere göre oldukça düşük değerdedir. Bu nedenle jeotermal elektrik santralleri ozon tabakasına olan etki ve sağlık açısından risksiz olması nedeniyle temiz bir enerji kaynağıdır. • Yeni teknolojiler kullanan jeotermal santrallerde CO2 emisyonu azdır. • Jeotermal akışkan ile üretilen bir diğer gaz hidrojensülfür olup bu gazın çevresel etkisi kokusuyla sınırlıdır. • Jeotermal enerji doğru teknolojiler kullanıldığında olumsuz etkisi olmamakla birlikte, doğru teknolojiler kullanılmazsa çevre kirliliğine yol açabilir.

39. RÜZGAR ENERJİSİ • Rüzgar enerjisi; Rüzgardan elde edilecek enerji tamamen rüzgarın hızına ve esme süresine bağlıdır. • Kararlı, güvenilir ve sürekli bir kaynaktır. • Türbin için geniş bir alana gereksinim gösterebilirler.Tek bir türbin için 700-1000 m2/MW alan gereklidir. • Dışa bağımlı değildir. • Rüzgar enerjisi maliyeti değişkendir (ABD 750$/KW, Avrupa 1400$/kW. Ekonomik olması için 1000$0KW olmalıdır). • Rüzgar enerjisinin desteklenmesinde çevresel ve enerji üretimi hedeflerinin yanında endüstriyel ve ekonomik büyüme ve bunlara paralel olarak işgücü yaratımı hedefleri de büyük önem taşır. • Atmosfere zarar vermez gürültülüdür. • Kuş ölümlerine neden olur, radyo ve tv alıcılarında parazitlenme yapar. • Alaçatı ve Bozcaada da iki rüzgar tarlası bulunmaktadır.

40. GÜNEŞ ENERJİSİ • Güneş Enerjisi; güneş enerjisinin kullanımı üç temel basamaktan geçmek zorundadır. Bunlar; 1.Gelişim ve prototip çalışması 2.Değer üretimi 3.Yaygın ticari üretim • Elektrik güç üretimleri ve binaları ısıtmak veya soğutmak güneş enerjisi kullanımları halen aktif bir çalışma sürecidir. • Güneş enerjisi günümüzde en çok su ısıtma amacıyla kullanılmaktadır. Bu ısıtma şekli evlerde okullarda ve çeşitli kurumlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. • Yüzme havuzlarının sularının ısıtılması amacıyla bu enerjiden faydalanılmaktadır. • Güneş enerjisi güneşin çekirdeğinde yer alan füzyon süreci ile açığa çıkar. Türkiyenin ortalama günlük toplam güneşlenme süresi 7.2 saat yıllık 2640 saattir. • Ortalama toplam ışınım şiddeti 1311 kwsaat/m2yıl olarak saptanmıştır. • En yaygın sıcak su ısıtma sistemlerinde kullanılır 1970 lerden bu yana çalışmalar hız kazanmıştır. Güneş enerjisi sistemleri teknolojik açıdan gelişme, maliyet açısından düşme göstermiştir. • Görüntü kirliliği oluşturmaktadır.

41. SONUÇLAR: • Türkiye’de 2008 yılında hizmete giren rüzgar enerji santraliyle birlikte toplam 249.15 MW kurulu güç devrededir ve bu gücün 90.4 MW’ı (% 36) İzmir bölgesindedir. İzmir ili 11.815 MW teorik kapasitesi ile rüzgar enerjisi açısından oldukça zengin olup, bu potansiyel ile üretilecek toplam enerji miktarı, kapasite faktörü %30 alınırsa, 31 Milyar kWh/yıl olur. Bu değer, Ege bölgesi toplam elektrik tüketiminden (2005’te ~21 Milyar kWh) daha büyüktür. Yerli rüzgâr türbini üretimi teşvik edilmeli ve rüzgâr enerjisi sanayi geliştirilmelidir. • Güneş enerjisinde ise İzmir şanslı bir ildir ve günlük güneş enerjisi potansiyeli 49.12 kWh/m2 . Bu enerji şimdilik trafik lambaları ve ısıtma alanlarında kullanılmaktadır. Bu enerji güneş pili adı verilen bataryalarla depolanıp kullanılabilir. Şimdilik pahalı olan bu sistem uzak köy yada kasaba gibi yerleşim yerlerinde aydınlatma ve ısı amaçlı kullanılması elektrik ulaştırılmasından daha ekonomiktir. • Jeotermalde ise ısıtma amaçlı ve kaplıcalarda kullanılmaktadır henüz elektrik enerjisi üretilmemiştir. Fakat yapılacak etüd ve çalışmalarla Kızıldere örneği gibi elektrik üretilebilecek alanlar vardır ve potansiyelin 50MWh olması beklenmektedir. • Sonuç olarak alternatif enerji kaynaklarına olan ilgi artmalı ve bu konuda yeni ve yerel teknolojiler geliştirilmelidir. Böylece fosil yakıtların giderek azaldığı ve enerji ihtiyacının arttığı günümüzde bu kaynaklar daha verimli bir şekilde kullanılacaktır.