ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI

1. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI REHBERLİK VE TEFTİŞ BAŞKANLIĞI

2. Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerin Yargılanması Hakkında Kanun ve Uygulamaları (04/12/1999 tarihli ve 23896 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.) Müfettiş Başmüfettiş Ferhat AYDIN Mehmet Emin ÖZKIZIKLI

3. Memurların Yargılanmasında Uygulanan Sistemler • Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin suç işlemeleri halinde uygulama bulabilecek iki temel sistem vardır : • Yargısal güvence sistemi • İdari güvence sistemi

4. Yargısal Güvence Sistemi • Kuvvetler ayrılığı ve yargılama birliği ilkelerinin tümüyle egemen olduğu bu sistemde, genel kurallardan ayrılmak söz konusu değildir. Yargının yürütmeden güçlü ve saygınlığının büyük olduğu ülkelerde uygulanan bu sistemde memurlar, diğer kişiler gibi ceza hukuku anlamında suç teşkil eden eylemlerinden ötürü, genel kurallar uyarınca adli makamlar tarafından yargılanır ve cezalandırılırlar. Burada hazırlık soruşturmasından başlayarak yargılamanın tüm aşamaları adli makamlar tarafından yürütülür ve sonuçlandırılır.

5. İdari Güvence Sistemi • İdari güvence öngören hukuk sistemlerinde memurların genel kurallar uyarınca yargılanması söz konusu olmamaktadır ve adli makamlar olaya doğrudan el koyamamaktadır. İdari güvence sistemi memurların yargılanmasında üç temel sistemin doğmasına yol açmıştır: 1- İzin Sistemi 4483 sayılı Kanunun 1. maddesi, memurun yargılanmasını izin şartına bağlamıştır.

6. İdari Güvence Sistemi 2- Soruşturma Sistemi 1913 tarihli Memurun Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkat Kanunun adliyeye intikalinin gerekip gerekmediğine karar verilir. 3- Yargılama Sistemi Yargılama tüm aşamaları ile idare içinde cereyan eder. 1872 tarihli Memurların Yargılanması Hakkında Nizanname

7. Karşılaştırmalı Hukukta Memurların Yargılanması • Bizim hukuk sistemimizde 86 yıl boyunca uygulanan, memurların yargılamasında hazırlık soruşturmasının idare tarafından yapılması ve idarece "lüzum-u muhakeme" kararı verildiği takdirde adli makamların son soruşturmayı yapabildiği "soruşturma sistemi", 1999 tarihli ve 4483 Sayılı Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun ile yerini "izin sistemine" bırakmıştır.

8. 4483 Sayılı Kanunun Sistemi ve Gerekçesi

9. 4483 Sayılı Kanunun Gerekçesi • Kanunun genel gerekçesinde, suçun ortaya çıkmasından hükmün kesinleşmesine kadar, sanık hakkında yapılacak tüm işlemlerin adli makamların görev ve yetkisi içinde bulunmasının genel kural olduğu vurgulanmış ancak etkili, verimli, süratli ve saygın bir kamu yönetiminin de toplumun vazgeçemeyeceği bir olgu olduğu belirtilerek, memurların ve diğer kamu görevlilerinin, görevleri sebebiyle işledikleri suçlar nedeniyle doğrudan doğruya ceza kovuşturmasına tabi tutulmalarının kamu hizmetinin aksamasına ve kamu otoritesinin saygınlığının zedelenmesine yol açacağından duyulan kaygı dile getirilmiştir.

10. 4483 Sayılı Kanunun Gerekçesi • Memurların ve diğer kamu görevlilerinin asılsız isnat ve iftiralar ile karşılaşmasını engellemek üzere, görev sebebiyle işlenen suçlarda adli makamların kovuşturma yapmasından önce idarenin bir inceleme yapmasını ve bu incelemenin sonucuna göre, olayın yetkili adli mercie intikal ettirilmesini öngören sistemlerin geliştirildiğine dikkat çekilmiştir.

11. 4483 Sayılı Kanunun Gerekçesi • Genel gerekçenin devam eden bölümlerinde, MMHK'nın sistemi, dosyaların sürüncemede bırakması ve görevle ilgisi olmadığı halde salt görev sırasında işlenen suçlara da uygulanması nedeniyle eleştirilmiş ve TBMM'nin 1941 tarihli ve 1255 sayılı yorum kararı ile uygulama alanının çok geniş bir personel grubunu içine alacak biçimde genişletildiği belirtilmiştir.

12. 4483 Sayılı Kanunun Gerekçesi • Kanunun bütün bu sakıncaları gidermek üzere yapılandırdığının vurgulandığı gerekçede, soruşturmanın idare kurullarının elinde sürümcemede kalmasına engel olmak üzere bu kanun tasarısının hazırlandığı, "memurlar ve diğer kamu görevlileri" kavramlarına açıklık getirildiği ve görev sırasında işlenmekle birlikte görevli ilgisi bulunmayan suçların sistem dışına çıkartılarak kapsamın daraltıldığı belirtilmiştir.

13. 4483 Sayılı Kanunun Gerekçesi • 4483 Sayılı Kanununun önemli bir yeniliğinin, memurların ve diğer kamu görevlilerinin cezai sorumlulukları bakımından haklarında adli yargıda dava açılabilmesi için idarenin izin vermesi koşulunu getirmiş olmasıdır.

14. 4483 Sayılı Kanunun Kişi Bakımından Uygulama Alanı • 4483 sayılı Kanunun "amaç" başlıklı 1. maddesi; " Bu kanunun amacı, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve izlenecek usulü düzenlemektir" biçimindedir.

15. 4483 Sayılı Kanunun Kişi Bakımından Uygulama Alanı İlgili Anayasa Hükmü: Madde 129/son ‘‘Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında işledikleri iddia edilen suçlardan ötürü ceza kovuşturması açılması, kanunla belirlenen istisnalar dışında, kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır.’’

16. 4483 Sayılı Kanunun Kişi Bakımından Uygulama Alanı • 1. Maddenin gerekçesinde, memurların ve diğer kamu görevlilerinin sadece görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmelerinin yetkili merciin iznine bağlı olduğuna vurgu yapılmıştır.

17. 4483 Sayılı Kanunun Kişi Bakımından Uygulama Alanı - 2. Madde • Kanunun "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde; • "Bu kanun, devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır.

18. 4483 Sayılı Kanunun Kişi Bakımından Uygulama Alanı - 2. Madde Görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tabi olanlara ilişkin kanun hükümleri ile suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma usullerine ilişkin hükümler saklıdır. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere tabidir., Disiplin hükümleri saklıdır."

19. 4483 Sayılı Kanunun Kişi Bakımından Uygulama Alanı • İlk iki maddeden de anlaşılacağı üzere, kanunun uygulama alanı memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar ile sınırlıdır.

20. 4483 Sayılı Kanunun Kişi Bakımından Uygulama Alanı • Bu Kanunun uygulanabilmesi için kişinin; • 1. Memur ve diğer kamu görevlilerinden olması, • 2. Suç işlemesi, • 3. Suçu, görevi sebebiyle işlemiş olması, Gerekmektedir.

21. 4483 Sayılı Kanunun Kişi Bakımından Uygulama Alanı • Suçun işlendiği yer ve zaman (zamanaşımı süresinde) önemli değildir. • İşlenen suçun görevle ilgili olması şarttır. • Görevi sebebiyle olmayan ancak görevi esnasında işlenen suç bu kanun kapsamında değerlendirilemez.

22. Anayasaya göre Memur • 4483 sayılı Kanunda ‘‘Memur’’ kavramı tanımlanmamıştır. • Anayasamızın 128.maddesinde: “Devletin, Kamu İktisadi Teşebbüsleri ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütülür” şeklinde bir tanımlama yapılmıştır.

23. Anayasaya göre Memur • Bu tanım, 4483 sayılı Kanuna “Kamu İktisadi Teşebbüsleri” deyimi çıkarılarak aynen konulmuş, dolayısıyla KİT personeli yasa kapsamına alınmamıştır.

24. Devlet Memurları Kanununa Göre Memur • 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 4. Maddesine göre; Kamu hizmetleri memurlar, sözleşmeli personel, geçici personel ve işçiler eliyle gördürülür. Aynı maddenin (A) bendine göre ise; mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu kanunun uygulanmasında memur sayılır.

25. Devlet Memurları Kanununa Göre Memur Bu tanım çerçevesinde Devlet memuru: • Devlet kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli bir görev yapan, • Bu göreve devamlı görev yapmak üzere atanmış olan, • Genel ve Katma Bütçeli Kurumlar, İl Özel İdarecileri, Belediyeler, İl Özel İdareleri ile Belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sendikaları ve Beden Terbiyesi Bölge Müdürlüklerinden aylık alan, Kişidir.

26. AÇIKLAMA • Kamu Görevlisi 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 6/c’ye göre; ‘kamu görevlisi’ deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi anlaşılır. Yapılan yeni tanıma göre, kişinin kamu görevlisi sayılması için aranacak yegane ölçüt, gördüğü işin bir kamusal faaliyet olmasıdır.

27. AÇIKLAMA Kamusal faaliyet, Anayasa ve kanunlarda belirlenmiş olan usullere göre verilmiş olan bir siyasal kararla, bir hizmetin kamu adına ve kamu hukuku usulüne göre yürütülmesidir. Kovuşturma ve Soruşturma Kavramları Ceza Muhakemesi Kanununun 2’nci maddesinin e ve f bentlerine göre; Soruşturma: Kanuna göre yetkili mercilerce suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen evreyi, Kovuşturma: İddianamenin kabulüyle başlayıp, hükmün kesinleşmesine kadar geçen evreyi, İfade eder.

28. AÇIKLAMA • Madde 2 – Bu Kanun,Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır. • Görevleri ve sıfatları sebebiyle özel soruşturma ve kovuşturma usullerine tabi olanlara ilişkin kanun hükümleri ile suçun niteliği yönünden kanunlarda gösterilen soruşturma ve kovuşturma usullerine ilişkin hükümler saklıdır. • .

29. AÇIKLAMA • Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali genel hükümlere tabidir. • Disiplin hükümleri saklıdır. • (Ek: 2/1/2003-4778/33 md.) 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 243 ve 245 inci maddeleri ile 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 154 üncü maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında açılacak soruşturma ve kovuşturmalarda bu Kanun hükümleri uygulanmaz.

30. AÇIKLAMA • 1) Yapılan görev asli ve sürekli olmalıdır. KİT personelinin yaptığı görev asli görevlerden sayılmadığından bunlar 4483 sayılı yasa kapsamında yer almazlar. Ancak 399 sayılı Kanunun 11/d maddesinde yapılan değişiklik çerçevesinde Kamu İktisadi teşebbüslerinin genel müdürleri ve yönetim kurulu üyeleri de 4483 sayılı kanuna tabidir. Bu hüküm sadece teşebbüs genel müdürleri ve yönetim kurulu üyelerine münhasır olup iştirakler ve bağlı ortaklıklardaki genel müdür ve yönetim kurulu üyelerini kapsamaz. Özel yasaya tabi kuruluş mensuplarının 4483 sayılı yasa kapsamında değerlendirilebilmesi için mutlaka yasalarında özel hüküm bulunması gerekir.

31. AÇIKLAMA • 2) İsnat edilen suç, görev sebebiyle işlenmiş olmalıdır. • Suçun memuriyet görevinden doğmuş sayılması için memuriyet işleriyle ilgili olması, diğer bir anlatımla suçu doğuran fiil ile kişinin görevi arasında illiyet bağı bulunması gerekmektedir. (Danıştay 1. Daire, 17.04.2000) • 3) Memuriyet görevi ve sıfatı nedeniyle farklı usullere tabi olanlar bu yasa kapsamında yer almazlar. Örneğin; hakimler, TSK mensupları, mali ve idari özerkliğe sahip kuruluş mensupları, öğretim üyeleri gibi.

32. AÇIKLAMA • 4) Nitelik yönünden başka kanunlarda gösterilen usule tabi suçlar, bu kanuna tabi değildir. Örn. 3628 sayılı K.’nun 17’nci maddesinde sayılan suçlar. • 5) Suçüstü hali • 6) 5237 s. TCK md. 94 ve 95’de düzenlenen işkence ve 256’ncı md.’de de düzenlenen zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması fiilleri ile CMK 161/5’te belirtilen adliye ile ilgili işlerde görevi ihmal ve kötüye kullanma fiilleri (Örn. TCK md. 279 Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi ve md.282 Suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama) ve CMK md. 332, 4483 kapsamında değildir

33. Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi • MADDE 279. - (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

34. Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi • İlgili CMK Hükmü madde 161/5 “Kanun tarafından kendilerine verilen veya kanun dairesinde kendilerinden istenen adliye ile ilgili görev veya işlerde kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kamu görevlileri ile Cumhuriyet savcılarının sözlü veya yazılı istem ve emirlerini yapmakta kötüye kullanma veya ihmalleri görülen kolluk âmir ve memurları hakkında Cumhuriyet savcılarınca doğrudan doğruya soruşturma yapılır. (…)

35. 4483 Sayılı Kanunda Memur ve Diğer Kamu Görevlisi • Bu tanımlar çerçevesinde; • Kamu görevi, Devletin, devlet olma özelliğinden doğan ve devlet eliyle yürütülmesi zorunlu bulunan, devlete ait iktidar ve yetkinin kullanılması suretiyle gerçekleştirilen ve imtiyaz yolu ile fertleredevredilemeyen, genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli faaliyetlerinin (yasama, yürütme ve yargı) tümüdür. • Asli ve sürekli görevler, genel idare esaslarına göre kamu gücü kullanılarak yürütülür. • Kamu gücünü, bu görevleri yerine getirirken kamu görevlileri kullanabilirler.

36. 4483 Sayılı Kanunda Memur ve Diğer Kamu Görevlisi • Kamu görevlileri, kamu hizmetinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerde yönetime kamu hukuku ilişkisi ile bağlı olarak çalışan, kendilerine kadro tahsis edilen, bütçeden ödeme yapılan ve haklarında yasalarda belirtilen özel kurallar uygulanan memurlar ile diğer kamu görevlileridir. • Asli ve sürekli görevleri yapan kurumların hangilerinin olduğu Bakanlar Kurulunun 26.11.1975 tarih ve 7/10986 sayılı “Kurumlardan Hangilerinin Devlete Verilmiş Asli ve Sürekli Bir Kamu Hizmetini Genel İdare Esaslarına Göre Yükümlü Olduklarının, Hangilerinin Bu Nitelikte Bulunmadıklarının Tespitine Dair Karar”ında belirtilmiştir.

37. 4483 Sayılı Kanunda Memur ve Diğer Kamu Görevlisi • Bu konuda tek düzenleyici işlem 28.11.1982 gün ve 8/5743 sayılı Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları hakkında Yönetmeliğin 15.maddesidir: • a. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun 1.maddesinin 1.fıkrasında sayılan kurumlarda çalışan sözleşmeli ve geçici personel. Sözleşmeli personelden; • Kadro karşılığı gösterilmek suretiyle çalıştırılan sözleşmeli personelin, göreve getiriliş yönteminin atamaya dayanması, dolayısıyla “memur personel” sayılması, dilemeleri halinde sosyal güvenlik yönünden Emekli Sandığı ile ilişkilendirilebilmeleri nedeniyle 4483 sayılı Kanuna tabi olduklarını, • Kadro karşılığı olmaksızın çalıştırılan sözleşmeli personelin, özel bir meslek bilgisine ve uzmanlığa gerek gösteren geçici ve zorunlu durumlarda sözleşme ile göreve getirilmesi, “zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere...geçici işlerde...çalıştırılmaları” (657 Sayılı Kanun Mad.4/B) nedeniyle 4483 sayılı Kanuna tabi olmadıklarını, Söylemek mümkündür.

38. 4483 Sayılı Kanunda Memur ve Diğer Kamu Görevlisi • b. 657 Sayılı Kanunun Ek geçici 12(Tiyatro,Opera,Bale sanatçıları orkestra personeli),13 (Belediye Opera ve tiyatroları, şehir ve belediye konservatuar ve orkestrası görevlileri) ve 14. (Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ve üyeleri) maddeleri kapsamına giren personel, • c. 657 Sayılı Kanunun Ek geçici 9.maddede sayılan kurumlarda çalışan memurlar, sözleşmeli personel ve geçici personel, Diğer kamu görevlileridir. • Diğer kamu görevlilerini belirlemede temel ölçü, genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli bir görevin bulunması, yapılan görevin kamu görevi olması ve kadroya bağlanmasıdır.

39. 4483 Sayılı Kanunun Konu Bakımından Uygulama Alanı • 4483 Sayılı Kanunun kapsamında kalan suçları şu şekilde sıralayabiliriz, • 1- Keyfi muamele suçu, • 2- Sert muamele suçu, • 3- Memuriyete ait sırrın ifşa ve kararları tehir suçu, • 4- Görevi kötüye kullanma suçu, • 5- Öğrendiği suçu haber vermeme suçu, • 6- Memuriyeti terk suçu, • 7- Ticaret ve kazanç getirici faaliyette bulunma suçu,

40. 4483 Sayılı Kanunun Konu Bakımından Uygulama Alanı • 8- Evrakta sahtekarlık suçu, • 9- Evrakın suretinde sahtekarlık suçu, • 10- Resmi belgenin içeriğinde sahtekarlık suçu,

41. 4483 Sayılı Kanunun Konu Bakımından Uygulama Alanı • 11- Memurun kişilere karşı kötü muamele suçları: • a- Adli nitelikte olmayan işkence, kötü muamele ile angarya suçları, • 12- Mülkiyet hakkı ile ilgili keyfi muamele suçları: • a- Mülkiyet hakkının ihlali, haksız ve fazla vergi tahsilatı ile haksız ve fazla para cezası tahsilatı suçları,

42. Kanun kapsamı dışında kalan suçlar • 3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele kanununda yer alan memur suçları (3628 S.K.Md.17): • 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu kapsamına giren suçlar, • Seçim suçları, • Atatürk aleyhine işlenen suçlar, • İcra İflas Kanununun 357.maddesi kapsamındaki suçlar, • Kaçakçılık suçları, • Evlendirme memurlarının suçları, • Orman suçları, • Adli görev nedeniyle işlenen suçlar

43. Ağır Cezayı Gerektiren Suçüstü Halleri • 4483 Sayılı Kanunun 2/3 maddesi uyarınca ağır cezayı gerektiren suçüstü hallerinde yargılama genel hükümlere göre yapılır. Bu hükme göre; bir memur ağır cezayı gerektiren bir suç işlediği sırada, 3005 Sayılı Meşhut Suçların Muhakeme Usulü Kanunu hükümlerine uygun biçimde suçüstü yakalanırsa, hakkında 4483 sayılı Kanun uygulanmaz ve cumhuriyet savcısı genel hükümler uyarınca soruşturmayı yürütüp kamu davası açar.

44. Ağır Cezayı Gerektiren Suçüstü Halleri • Memurun görevi sebebiyle işlediği ve suçüstü halinde yakalandığı suç ağır cezalık değilse, 4483 sayılı Kanun uyarınca kovuşturma yapmak gerekir. Kanun sadece ağır cezalık suçüstü bakımından istisna hükmüne yer vermiştir.

45. Disiplin Suçları • Kanunun 2/4 maddesi uyarınca memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında yapılan ceza soruşturması, memur hakkında ayrıca disiplin soruşturması yürütülmesine ve sonuçlandırılmasına engel değildir. Disiplin cezasını gerektiren eylemler, ceza yargılaması hukukunun ilgi alanı dışında kalırlar.

46. Soruşturma İzni Verilmesi Usulü • Kanunun 3. maddesinde soruşturma iznini vermeye yetkili idari merciler, memurun atanma şekli ve idari hiyerarşi içinde bulunduğu konum da gözetilerek ayrı ayrı belirlenmiştir.

47. Soruşturma İzni Vermeye Yetkili Merciler Madde 3 – Soruşturma izni yetkisi a) İlçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında kaymakam, b) İlde ve merkez ilçede görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında vali, c) Bölge düzeyinde teşkilatlanan kurum ve kuruluşlarda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında görev yaptıkları ilin valisi, d) Başbakanlık ve bakanlıkların merkez ve bağlı veya ilgili kuruluşlarında görev yapan diğer memur ve kamu görevlileri hakkında o kuruluşun en üst idari amiri,

48. Soruşturma İzni Vermeye Yetkili Merciler • e) (Değişik : 17/7/2004-5232/1 md.) Bakanlar Kurulu kararı ile veya Başbakanlık ve bakanlıklar ile bağlı kuruluşların merkez teşkilâtında görevli olup, ortak kararla atanan memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında ilgili bakan veya Başbakan, • f) Türkiye Büyük Millet Meclisinde görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri ve yardımcıları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı,

49. Soruşturma İzni Vermeye Yetkili Merciler • g) Cumhurbaşkanlığında görevli memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri hakkında Cumhurbaşkanı, • h) Büyükşehir belediye başkanları, il ve ilçe belediye başkanları; büyükşehir, il ve ilçe belediye meclisi üyeleri ile il genel meclisi üyeleri hakkında İçişleri Bakanı,

50. Soruşturma İzni Vermeye Yetkili Merciler • i) İlçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında kaymakam, merkez ilçelerdeki belde belediye başkanları ve belde belediye meclisi üyeleri hakkında bulundukları ilin valisi,