Szymbark, 12-13.06.2014 r.

1. MOŻLIWOŚCI I SPOSOBY WYKORZYSTANIA POTENCJAŁU SPOŁECZNOŚCI WIEJSKIEJ W ROZWOJU GOSPODARCZYM REGIONU Szymbark, 12-13.06.2014 r.

2. Czym jest potencjał i aktywność lokalna? Potencjał to zasób możliwości, mocy, zdolności wytwórczej tkwiący w czymś; sprawność, wydajność, możliwość Potencjał społeczności wiejskiej to moc, sprawność zdolności wytwórcze mieszkańców obszarów wiejskich Aktywność lokalna - zdolność lokalnej społeczności do intensywnego działania, podejmowania i realizowania inicjatyw na rzecz rozwoju miejscowego

3. Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 Trzy cele strategiczne: • Nowoczesna gospodarka • Aktywni mieszkańcy • Atrakcyjna przestrzeń

4. Aktywni Mieszkańcy – cele operacyjne: • Wysoki poziom zatrudnienia, • Wysoki poziom kapitału społecznego, • Efektywny system edukacji, • Lepszy dostęp do usług zdrowotnych

5. W strategicznym interesie województwa w zakresie „Aktywni Mieszkańcy” jest wzmocnienie: • Aktywności mieszkańców, aby mieli większa szansę na pracę odpowiadającą ich aspiracjom; • Rozumieli potrzebę i dążyli do zdobywania nowych umiejętności; • Byli przedsiębiorczy, twórczy i otwarci na poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań; • Dążyli jednocześnie do zachowania pomorskich tradycji i dziedzictwa kulturowo – historycznego; • Byli aktywni jako uczestnicy życia kulturowego, animatorzy kultury, obywatele, sąsiedzi, członkowie organizacji pozarządowych lub nieformalnych sieci współpracy To oczekiwanie odnosi się do wszystkich mieszkańców – miast i wsi

6. Czym jest przedsiębiorczość? • Najbardziej znaczący czynnik dynamizujący rozwój społeczno - gospodarczy to przedsiębiorczość • Przedsiębiorczość – „umiejętność wykorzystania pojawiających się szans i okazji oraz elastycznego przystosowania się do zmieniających się warunków” – (P. Drucker) • Przedsiębiorczość (w dokumentach UE) – zdolność osoby do wcielania pomysłów w życie (obejmuje ona twórczość, innowacyjność, ryzyko, planowanie przedsięwzięć i wcielanie ich w życie)

7. Obszary wiejskie a przedsiębiorczość • Obszary wiejskie obejmują 93% powierzchni Polski, • Są zamieszkiwane przez ok. 39% ludności kraju, • Na wsi i w małych miasteczkach znajdują się bogate zasoby (przyroda, surowce, ziemia, wspólna tradycja, kultura, obiekty dziedzictwa narodowego, ale przede wszystkim ogromny kapitał ludzki, • Tempo zmian wielkie, to na obszarach wiejskich zachodzą największe przemiany społeczne i gospodarcze w Polsce, • Ale obszary wiejskie nadal odbiegają poziomem życia od terenów miejskich, • W strukturze ludności wiejskiej zmniejsza się udział osób utrzymujących się tylko z rolnictwa, a rośnie zatrudnienie w pozarolniczych gałęziach gospodarki, • W 2012 roku 38% ogólnej liczby pracujących stanowili mieszkańcy obszarów wiejskich (w 2003 – 27%), tendencja ta powinna się utrzymywać.

8. Ostatnie lata – z danych GUS wynika: • Wzrost liczby podmiotów gospodarczych na obszarach wiejskich (1999 – ok. 930 tys. podmiotów gospodarczych – w 2012 ponad 1 mln 40 tys.), najwięcej w obszarze zachodnio-pomorskim, pomorskim i śląskim, ciągle 2-krotnie mniejszy niż w miastach • Rodzaje działalności gospodarczej: usługi budowlane, naprawa i konserwacja pojazdów, sprzętu AGD, mała gastronomia, projektowanie ogrodów, biura rachunkowe, usługi fryzjerskie i kosmetyczne, produkcja materiałów opałowych, usługi geodezyjne, usługi pielęgniarskie, usługi internetowe, kowalstwo artystyczne, przedszkola i inne formy opieki nad dziećmi, a nawet usługi rozrywkowe.

9. Bariery rozwoju lokalnego (rok 2002) • Barbara Kazior- „Pokonać bierność na wsi”- • W społecznościach lokalnych istnieją możliwości podjęcia inicjatyw na rzecz rozwoju. Trzeba tylko dać im szanse i przełamać kilka barier, z których najważniejsze są: • brak umiejętności przekształcania pomysłu w nadający się do sfinalizowania projekt, • brak wiary we własne siły, • powszechna postawa oczekiwania na poprawę warunków życia i stworzenie miejsc pracy przez innych.

10. Bariery rozwoju obszarów wiejskich (Biuletyn – „DOBRY START” - FAOW 2013): • Niski poziom rozwoju infrastruktury transportowej, elektrycznej, telefonicznej i internetowej oraz społecznej jakości kapitału ludzkiego, • Dostęp do kapitału na rozpoczęcie działalności oraz na wdrażanie innowacyjnych rozwiązań, • Ograniczone możliwości współpracy z jednostkami badawczymi, uczelniami

11. główne kierunki oczekiwanych zmian to: • inwestowanie w kapitał ludzki, • stosowanie nowych technologii innowacyjnych, • zwiększenie dostępu do źródeł finansowania • zwiększenie różnorodności dziedzin w jakich ten rozwój się odbywa poprzez rozszerzenie dotychczas pełnionych funkcji zarówno gospodarczych jak i społecznych

12. Szczególne znaczenie w kreowaniu przedsiębiorczości mają instytucje otoczenia biznesu • inkubatory przedsiębiorczości, • ośrodki przedsiębiorczości, • organizacje pozarządowe, • jednostki świadczące usługi na rzecz MŚP, • organizacje przedsiębiorców.

13. Instytucje otoczenia biznesu: • Kreują innowacyjność, • Przyczyniają się do obniżenia kosztów działalności gospodarczej, • Motywują przedsiębiorców do doskonalenia kompetencji biznesowych, • Pełnią funkcję pośredników między sektorem nauki a MŚP, • Kształtują płaszczyznę dialogu między samymi przedsiębiorstwami, • Posiadają bazę materialną, techniczną, zasoby ludzkie, kompetencje niezbędne do realizacji usług na rzecz rozwoju wsi,

14. Przykładem Instytucji Otoczenia Biznesu jest Ośrodek/Inkubator Przedsiębiorczości w Debrznie, który oferuje: • Stanowi lokalne centrum edukacyjno – informacyjno, doradcze • Prowadzony jest przez Stowarzyszenie „Na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno” na bazie budynku socjalnego przekazanego przez Miasto i Gminę Debrzno (115 tys.) • Dofinansowany przez Krajowy Urząd Pracy (107 tys.), Miasto i Gminę Debrzno (86 tys.), Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa (30 tys.), • Zatrudnienie wspierane przez Starostę Człuchowskiego i Powiatowy Urząd Pracy w Człuchowie oraz w ramach różnorodnych projektów, • Ponad 30 podmiotów gospodarczych (wynajmujących powierzchnię) • Realizacja projektów i programów ( dotowanych z różnych instytucji i źródeł); • Udział w procesie partycypacji społecznej- obserwacja potrzeb, konsultacje, negocjacje, wypracowywanie nowych innowacyjnych rozwiązań

15. Projekty i programy wspierające przedsiębiorczość:

16. FAKT 1Organizacje pozarządowe są pracodawcami:

17. FAKT 2 Organizacje są centrami rozwoju kariery:

18. FAKT 4 Organizacje wspierają biznes: • 1 491 578,29 zł – dotacje, doradztwo i szkolenia dla 20 firm utworzonych w ramach projektu pt. „Wspólna sprawa – Twój sukces” PO KL Działanie 6.2 • wspieranie 28 firm – lokatorów Ośrodka/ Inkubatora Przedsiębiorczości • -1 608 397,79 zł- dotacje, doradztwo i szkolenia dla 20 firm planowanych do utworzenia w ramach projektu pt. „Osiągniemy sukces” PO KL Działanie 6.2 • - 428 705,18 zł- rozwój innowacji w 12 przedsiębiorstwach z terenu powiatu człuchowskiego i chojnickiego we współpracy z jednostką naukową • PO KL Poddziałanie 8.2.1 ; Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw

19. FAKT 5 Organizacje wspierają samorząd • Ośrodek Pomocy Społecznej – budynek będący siedzibą Ośrodka wyremontowany został m. in. przy zaangażowaniu Stowarzyszenia w ramach Programu PHARE (159.773,38 zł + 56.193,00 € – wkład pozyskany na remont i wsparcie działalności OPS). Wspólnie z OPS prowadzona jest także zbiórka żywności, która nie byłaby możliwa bez formalnego zaangażowania naszej organizacji. Ponadto centralne ogrzewanie zapewniane jest przez kotłownię należącą do Stowarzyszenia. • Słupska Specjalna Strefa Ekonomiczna – dzięki wspólnym działaniom samorządu oraz Stowarzyszenia obszar obejmujący 9,87 ha został włączony do Słupskiej SSE. Dzięki temu inwestorzy podejmujący działalność na tym terenie mogą korzystać ze zwolnień z podatku dochodowego z tytułu realizacji nowych inwestycji i/ lub tworzenia nowych miejsc pracy. Kompleks SSSE sąsiaduje z Zielonym Parkiem Przemysłowym w Cierzniach, korzystnie usytuowanym przy drodze krajowej E22 – popularnej berlince. • Inkubator Przedsiębiorczości Cierznie – to inicjatywa inwestycyjna Miasta i Gminy Debrzno, promowana i wspierana przez Stowarzyszeni, która uznana została za priorytetową w powiecie człuchowskim i w woj. pomorskim. Jej szacunkowa wartość to 10 mln zł. • pozyskiwanie środków i realizacja projektów w partnerstwie z samorządem np. projekt pt. „Aktywizacja i integracja poprzez rekreację – urządzenie 11 terenów rekreacyjnych w sołectwach Gminy Debrzno – RPO Działanie 9.3 – Lokalne Inicjatywy Obywatelskie

20. Zapraszamy do inwestowania w Zielonym Parku Przemysłowym Cierznie Kontakt: Zielony Park Przemysłowy Cierznie Inkubator Przedsiębiorczości Nina Pachura tel. kom. 784 418 365 Tel. 59 72 21 333 www.perlowainwestycja.pl

21. FAKT 6 Podnoszą atrakcyjność regionu W latach 2008-2011 przyznano łącznie 73 Certyfikatów Marki Lokalnej.

22. FAKT 7 Organizacje pomagają rozwiązywać problemy • Zakres świadczonych usług: • finanse, • mieszkania/ lokale/ domy, • Niepełnosprawność, • obywatel a instytucja, • pozbawienie wolności, • rodzina, • spadki, • sprawy konsumenckie, • stosunki międzyludzkie, • świadczenia, zasiłki, • własność, • zatrudnienie, bezrobocie, • inne.

23. FAKT 8 Organizacje dodają prestiżu - Debrzno – jedno z 50 modelowych rozwiązań w zakresie ekonomii społecznej w Polsce, docenione w projekcie „W poszukiwaniu polskiego modelu ekonomii społecznej” Fundacji Inicjatyw Społeczno – Ekonomicznych. - Debrzno, jako doskonale rozpoznawalna marka aktywności społecznej wśród przeważającej części większych organizacji w kraju. - Debrzno – solidna marka w zakresie wykorzystywania środków UE i innych. - Debrzno – uznany model współpracy trójsektorowej: samorządu, organizacji pozarządowych i biznesu.

24. Nowy okres programowania lata 2014 - 2020 Janusz Bartczak – Prezes Zarządu Polskiej Sieci LGD – pyta: Czy warto być przedsiębiorcą na wsi? Jednocześnie odpowiada. Spośród sześciu priorytetów nowego PROW dwa są kierowane wprost do przedsiębiorców: • Priorytet III – Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie, kierowany bezpośrednio do przedsiębiorców działających w branży przetwórstwa spożywczego i w celu skrócenia dostaw od pola do stołu (inkubatory przetwórstwa rolno – spożywczego); • Priorytet VI – Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich (ekonomia spoleczna)

25. Inne możliwości i sposoby wykorzystania potencjału społeczności obszarów wiejskich Formy „dojrzałe i sprawdzone”: • Program Odnowy Wsi, • Agroturystyka i turystyka wiejska, • Wioski tematyczne, • Ekomuzea. (Wszystkie autentyczne, bazujące na miejscowym potencjale materialnym i ludzkim) Formy „wynikające z nowych możliwości i potrzeb”: • Inteligentny rozwój obszarów wiejskich poprzez partnerstwa sfery nauki, badań i biznesu • Osiągnięcie celów polityki energetyczno – klimatycznej wynikającej ze Strategii Europa 2020 (nowe zawody, nowe produkty, usługi, źródła dochodu, organizacje gospodarcze producentów energii, nowe partnerstwa, programy kompleksowe i dalekosiężne) • Kompleksowe rozwiązania w zakresie ekonomii społecznej ze szczególnym uwzględnieniem osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem zawodowym.

26. Dziękuje za uwagę