180 likes | 809 Views
A s i t -Ba z T anımlarının Karşılaştırılması. *oksijen: asit oluşturucu, HNO 3 , H 2 SO 4 gibi. HNO 3 + H 2 O NO 3 – + H 3 O +. Arrhenius Tanımı. Suya H 3 O + (hidronyum) katyonu veren maddeler ASİT Suya OH - (hidroksit) anyonu veren maddeler BAZ. as i t + ba z = tuz + su.
E N D
Asit-Baz Tanımlarının Karşılaştırılması *oksijen: asit oluşturucu, HNO3, H2SO4 gibi
HNO3 + H2O NO3– + H3O+ • Arrhenius Tanımı Suya H3O+(hidronyum) katyonu veren maddeler ASİT Suya OH-(hidroksit) anyonu veren maddeler BAZ • asit + baz = tuz + su ASİT BAZ HCl, HNO3 KOH, NaOH
Proton veren maddeler ASİT • Proton alan maddeler BAZ eşlenik baz eşlenik asit asit baz HA + B-A- + BH -H+ +H+ Eşlenik Asit = Baz + Proton Eşlenik Baz = Asit - Proton Bronsted-Lowry Tanımı
Kuvvetli asitlerin eşlenik bazları zayıftır. Zayıf asitlerin eşlenik bazları kuvvetlidir. Ka > 1 (negatif pKa), kuvvetli asit Ka < 1 (pozitif pKa), zayıf asit
Asit BazTepkime Öngörüsü Eşlenik Baz Eşlenik Asit Baz Asit -419.2 -607.2 -237.1 -389.9 pKa 4.76 15.74 Kuvvetli Asit ZayıfAsit Aktif Kararlı Yüksek E Düşük E • Tepkimeler daha zayıf asit-baz çifti verecek şekilde ilerler.
Çözücü su ise : 2 H2O H3O+ + OH- (öziyonlaşma) • ASİT HCl + H2O H3O+ + Cl- • BAZ NH3 + H2O NH4+ + OH- • Çözücü BrF3 ise :2 BrF3 BrF2+ + BrF4-(öziyonlaşma) • ASİT SbF5+BrF3 BrF2+ + SbF6- • BAZF- + BrF3 BrF4- • Çözücü Sistemi Tanımı • Aprotik çözücülerde ve susuz ortamlarda çok kullanılan tanımdır. • Öziyonlaşma gösteren bütün çözücülere uygulanabilir. • Çözücünün katyon derişimini arttıranlar ASİT • Çözücünün anyon derişimini arttıranlar BAZ asit + baz = çözücü (iyonlaşmanın tersi)
2 Cl3PO Cl2PO+ + Cl4PO- 2 SO2 SO+ + SO32- pKiyon = -log[asit][baz] • pKW = -log[H3O+][OH-] = -log[10-7][10-7] = 14 • pKH2SO4 = -log[H3SO4+][HSO4-] = 3.4 • Sayı küçüldükçe, ayrışma artar
Bir çözücüdeki en kuvvetli asit çözücünün katyonu, • “ “ “ baz “ anyonudur. • Düzeyleme Etkisi ( Leveling Effect ) • HNO3, H2SO4, HClO4, HCl sulu ortamda asitlikleri aynıdır (H3O+) H2SO4 + HOAc H2OAc+ + HSO4- Ka • H2SO4 + H2O H3O+ + HSO4- (100% ayrışır) KA • HNO3 + H2O H3O+ + NO3-(100% ayrışır) KA • HOAc + H2O H3O+ + OAC- (Ka = 1.8x10-5) ZA Düzeyleme etkisi Kuvvetli asitleri farklandırmak için daha asidik çözücü (HOAc) kullanılır. • HClO4 > HCl > H2SO4 > HNO3(HOAc içinde) Farklandırma etkisi Ka > K’a • HNO3 + HOAc H2OAc+ + NO3-K’a 2H2SO4 + HNO3NO2++ H3O+ +2HSO4-
Çözücü Düzeylemesi (Solvent Leveling) pKDMSO =37 geniş bir skalada asitleri farklandırabilir. H2SO4 den PH3’e kadar Öziyonlaşması büyük çözücüler, geniş bir aralıkta asit ve bazları farklandırabilir. • NH3 + HOAc NH4+ + OAc- (%100 iyonlaşır) • H2O + HOAcH3O+ + OAc- Ka = 1.8x10-5 HOAc suda zayıf, amonyak çözeltisinde kuvvetli asittir.
ASİT : Düşük enerjili LUMO BAZ : Yüksek enerjili HOMO • Lewis Tanımı ASİT electron-çiftialıcı (acceptor) nükleofil BAZ elektron-çifti verici (donor) elektrofil ASİT BAZ Katılma Bileşiği (adduct)
Lewis Asitleri • Bütün katyonlar • Oktet boştuğu olan bileşikler • Hipervalent oluşturabilen bileşikler • Çokkatlı bağlara sahip bileşikler
H+ + OH- H2O Cu2+ + 4H2O [Cu(H2O)4]2+ Ag+ + C2H4 [Ag(C2H4)]+ Lewis Bazları • Bütün anyonlar OH-, F-, S-2…. • Yalın çifte sahip bütün nötral bileşiker H2O, ROH, ROR … • Çokkatlı bağlara sahip bileşikler: benzen, asetilen, etilen ….
Lewis Asit- Baz Tepkimesi AlCl3, BeCl2 hem Lewis asidi hem de Lewis bazı olarak davranabilir.
Lux-Flood Asit Baz Tanımı Oksit anyonu alan bileşikler ASİT Oksit anyonu veren bileşikler BAZ CaO + SiO2 CaSiO3 PbO + SO3 PbSO4 TiO2 + Na2S2O7 Na2SO4 + TiOSO4 Usanowich Asit-Baz Tanımı Katyon veren bileşikler ASİT Anyon alan bileşikler BAZ Büyün kimyasal tepkimeler asit-baz tepkimesi olarak kabul edilir.
ÖRNEK: Aşağıdaki tepkimelerde asit ve bazları belirleyiniz. A B A B A A - B A - B A A - B B A - B B
ÖRNEK: Aşağıdaki tepkime mümkün mü? pKa 4.76 15.54 ÖRNEK: Aşağıdaki tepkimeler için hangi asit-baz tanımı kullanılır? A, BL, L BL, L L