Milieutrefdag 12 juni 2008 Spelen in bos en natuur

1. Milieutrefdag 12 juni 2008 Spelen in bos en natuur

2. Inleiding workshop

3. Groene Speelruimte: Wa is da? • Tuinen • Groene eilandjes • Natuurreservaten (!) • Bossen (!) & parken • Militaire domeinen (!) • Strand, duinen (!), heide (!), ... • Weiden, sportpleinen & grasvelden • Recreatiedomeinen & speelterreinen Tuinen • ... Kinderen spelen overal waar ze zijn!!!

4. Mag da? • ... kamperen in het bos? • ... vrij spelen in het groen? • ... putten graven in het bos? • ... hout sprokkelen in het bos? • ... kampen bouwen in het bos? • ... bessen plukken in een natuurgebied? • ... pijltjes en tekens hangen aan bomen? • ... op het gras spelen in een natuurreservaat?

5. De letter van de wet • Elk bos/natuurreservaat is vrij toegankelijk voor voetgangers en rolstoelgebruikers, maar enkel op de wegen. Tenzij toegang uitdrukkelijk verboden wordt met officieel verbodsbord • Voor activiteiten buiten de vrij toegankelijke zones: toestemming vragen aan eigenaar & ANB • Speelzones: volledig toegankelijk

6. Wat is een speelzone? • Een bepaald gedeelte van een bos of natuurgebied, dat volledig toegankelijk is voor min-18-jarigen en hun begeleiding. • Spreektaal: = Speelbos • Speelterrein • Herkenbaar aan speelzone-pictogrammen • Erkend door ANB

8. Hoe ziet een speelzone eruit? • Natuurlijk & avontuurlijk: • geen traditionele speeltuigen • ev. beperkte beheeringrepen • ‘echt bos’ en ‘wilde natuur’ daagt uit tot spelen met de natuur en die verder te onderzoeken • Permanente / tijdelijke speelzones • Best afgebakend met voor de hand liggende grenzen • Een speelzone hoeft niet duur te zijn

9. Wat mag er (niet) in een speelzone? • In een speelzone mag bijna alles maar ... • ... ook hier geldt boswetgeving • geen vuur maken • geen hout sprokkelen • geen put graven • tenzij je de toestemming hebt van de eigenaar/ANB • ... alle spelmateriaal dient dezelfde dag verwijderd te worden • ... gemotoriseerd verkeer, fietsers en honden zijn verboden

10. Waarom een speelzone? • Gratis verzekering Burgerlijke aansprakelijkheid • Meer zekerheid voor de spelende jeugd • Subsidie-mogelijkheden • Betere gekendheid (www.bosspel.be) • Legaal spelen in het bos

11. Ondersteuning : promotie • Gratis officieel pictogram ANB • Website:www.bosspel.be

12. Ondersteuning : financiering • Aankoop : gesubsidieerd via SO (thema Natuur) • Max 50% van de totale kosten (max €100.000) • Inrichting: gesubsidieerd via SO (thema Natuur), indien de kosten ervan niet meer dan 60 % van de totale kosten bedragen. • Aanplanting: gesubsidieerd door ANB • Subsidie voor bebossing en herbebossing • Subsidie voor de bebossing van landbouwgronden • Openstelling: gesubsidieerd door ANB (enkel privé-eigenaars) • Speelzone: €100/ha/jaar • Bosweg: €2/m/jaar (max €50)

13. Ondersteuning : praktisch • Tandem : VBV • een infoavond voor de jeugd- en milieuraad • een overlegvergadering met de gemeente en de lokale partners (jeugdbewegingen en boseigenaars en –beheerders) om het project op poten te zetten • advies bij de opzet van het project • ondersteuning bij de aanduiding van een speelzone • ondersteuning bij de organisatie van de inspeelnamiddag • Allerhande invul-, voorbeelddocumenten + handleidingen op www.tandemweb.be

14. Ondersteuning : praktisch • Actiegerichte handleiding speelzones in bossen (www.vbv.be) • Go4Nature (www.go4nature.be) • Praktijkvoorbeelden: foto’s en info over mooiste Groene Speelruimtes (www.steunpuntjeugd.be/themas/groene_ruimte)

15. Meer info? • Projectenmarkt • Adresgegevens infomap • Aanvraag advies/werksessie in uw gemeente • www.tandemweb.be + inschrijving op tandemmail • Sprekersaanbod • Cursusaanbod • Tandemkoffer • Ervaringsverslagen • …

16. Voorstelling An Vlekken • Stafmedewerker Jeugdruimte Genk • Coördineerde speelzone-project te Genk

17. Speelbossen in Genk

18. Wat voorafging… • 24 november 2003: Vereniging voor Bos in Vlaanderen vzw (VBV) zoekt 6 steden- gemeenten die speelbos willen voorzien i.s.m jeugdwerk, scholen,… • Stad Genk dient intentieverklaring in. • VBV kiest Stad Genk als één van de partners in hun project.

19. Speelbossen in Genk • Opstartvergadering (januari 2005) • Installatie werkgroep • Medewerker VBV • Stafmedewerker Jeugdruimte (Dienst Jeugd) • Educatief medewerker Dienst Leefmilieu sterke samenwerking • Stedelijk project “De uitdaging” • (Diensthoofd Dienst Groenbeheer) • (Cel beleidsplanning) • (Landschapsarchitect Dienst Ontwerp en Meting) • (Boswachter) • (vertegenwoordiger Jeugdraad- jongerenverenigingen) • Stad Genk werkt aan de opmaak van een Genks bosbeheersplan (= opportuniteit) • De werkgroep beslist tot “verbreding” van het project. Een gecoördineerde aanpak op vlak van speelbossen, rechtstreekse link met bosbeheersplan.

20. Belangrijke partner: jeugdwerk • Inventarisatie “spelen in bossen” (bellen, rondgang) - waar speel je? - hoe vaak speel je daar? • Verwerking resultaten bevraging • Terugkoppeling op stuurgroep bosbeheersplan • Eerste aanzet door “deskundigen”: 12 Genkse speelbossen • Allemaal in bossen “eigendom van de Stad Genk” • Terugkoppeling met jeugdwerk: ahv maquette met vlagjes (ook hun lokalen aangeduid op kaart) • Knelpunten: - enkele groepen geven aan dat er in Genk-Noord te weinig speelbossen voorzien zijn - Scouts Genk centrum geeft aan dat het dichtstbijzijnde speelbos te klein is • Stuurgroep stelt 2 bijkomende speelbossen voor

21. Betrokkenheid jeugdwerk • Aandachtspunt!!! (Is belangrijk) • Vergroten door hen écht te betrekken • Regelmatig terugkoppelen: via jeugdraad, via mail, via… • Namen voor speelbossen verzinnen • Uitnodigen op grootse “opening van de speelbossen”

22. Opening speelbossen • Werkgroep bereidt grootse activiteit voor • Voor begeleiders in het Genkse jeugdwerk • 30 september 2006 • Opening van de speelbossen + bos-activiteit in het speelbos van Kattevenia + heerlijke bos-receptie • Tijdens deze activiteit krijgen begeleiders info over speelbossen en de bijhorende principes

23. Opening speelbossen 30/09/2008

24. Opening speelbossen

28. Kaart “speelbossen” in Genk • Overzichtskaart speelbossen Genk • Per speelbos een handige fiche • Info “speelbossen” • Contactgegevens • Aanduiding Genkse jeugdlokalen, kampplaatsen,…

29. Opvolging? • Wie deed wat TIJDENS het project? • Werkgroep • Dienst Jeugd “sturend” • Implementatie bordjes “speelzones”: Uitvoerende diensten • Wie volgt nu op? Zijn er nog acties gepland? • Dienst Jeugd volgt op i.s.m relevante partners • Evaluatie bij jeugdwerk (methodiek nog uitwerken)

30. Kostprijs • Beperkt kostenplaatje • Begroting: • Aanmaak kaart speelbossen • Activiteit opening speelbossen + promotie • Kleinere onkosten

31. Resultaten van het project • 14 speelbossen in Genk • Betrokkenheid van jeugdwerk • Geïntegreerd in bosbeheersplan • Kaart met aanduiding speelbossen • Duidelijk aanspreekpunt ‘Dienst Jeugd’ • Pluspunt: goede interdienstelijke samenwerking (gezamenlijke aanpak, niet apart op eilandjes !!!)

32. Evaluatieformulier Een project voor jouw gemeente? • Dit project spreekt me aan. Ik zie dit als een mogelijk project voor mijn gemeente. • Bepaalde aspecten van het project zie ik zitten, anderen niet. • Ik zie dit project zitten, mits ondersteuning • Nee, totaal niet, dit project is niet geschikt voor mijn gemeente