210 likes | 397 Views
Context 1 Materie, energie en leven. Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie. I. Te dik, te dun …. boek p. 35-36. risico’s van ondergewicht en overgewicht BMI = quetelet-index. Quetelet ( 1796-1874 ). ‘de gemiddelde mens’ versus ‘vrije wil’. II. Voedingsstoffen. boek p. 36-37.
E N D
Context 1 Materie, energie en leven Hoofdstuk 3 Moleculen in levende materie
I. Te dik, te dun … boek p. 35-36 risico’s van ondergewicht en overgewicht BMI = quetelet-index
Quetelet (1796-1874) ‘de gemiddelde mens’ versus ‘vrije wil’
II. Voedingsstoffen boek p. 36-37 1. suikers (gluciden) 2. vetten (lipiden) 3. eiwitten (protëinen) 4. mineralen en vitaminen functies: energie, opbouw, hulpstoffen (enzymen)
III. Gluciden boek p. 38-42 = suikers = koolhydraten 3.1 Monosachariden 1) Glucose = druivensuiker • zesring • ‘bloedsuiker’: • 0,080 tot 0,120 %
Diabetes pancreas = alvleesklier
Type 2 Diabetes =ouderdomsdiabetes (insulineresistentie) 4% (> 50j: 10%)
3.1 Monosachariden 2) Fructose = vruchtensuiker • zesring • in fruit, in honing
2 glucosemoleculen • in kiemende gerst • bereiding van bier 1) Maltose (= suiker in het bier) 3.2 Disachariden condensatiereactie: twee moleculen worden gebonden en een watermolecule wordt afgesplitst
= + + +
3.2 Disachariden 2) Lactose (= melksuiker) • in dunne darm: lactase splitst melksuiker • daarna opgenomen in bloed • lactasedeficiëntie
3.2 Disachariden 3) Sacharose = sucrose (suiker in de keuken) • glucose + fructose • bietsuiker, rietsuiker
1) Cellulose 3.3 Polysachariden macromoleculen of natuurlijke polymeren ontstaan door condensatiereactie tussen glucosemoleculen (honderden tot miljoenen) • stevigheid van celwand planten • niet afbreekbaar door mensen, wel door sommige dieren • toepassing in de industrie: katoen, textiel, papier, watten
in de keuken: • in de voeding, als energiebron • als bindmiddel in soepen, sauzen, … (maïzena) • wel afbreekbaar in de industrie: • als stijfsel (kleefmiddel) 3.3 Polysachariden 2) Zetmeel
3.3 Polysachariden 3) Glycogeen • reservestof (energiebron) • in spieren en lever • houdt bloedsuikerspiergel op peil
3.4 Vertering van suikers • di- en polysachariden afgebroken tot monosachariden • door hydrolysereacties: water wordt opgenomen • kauwen (enzyme amylase), maagzuur (HCl)