Doç. Dr. Murat Ali Dulupçu 22 Ocak 2007 Kütahya

1. BÖLGESEL GÖZLEMEVİ PROJESİ(Regional Observatory/Intelligence Unit)-TR61 (Batı Akdeniz Bölgesi) Kalkınma Ajansına Doğru- Doç. Dr. Murat Ali Dulupçu 22 Ocak 2007 Kütahya

2. Yaşanan son kritik gelişmeler-I • 2002 NUTS sınıflandırması (1,2,3) İBBS Düzey2 TR61  Antalya-Burdur-Isparta  Merkez Antalya • MİFB mutabakat zaptı ile kurulması: AB fonu ve projesi kavramları özel kesim ve toplumda kafa karışıklığı yaratıyor. • AB bölgesel programlarını yürütmek için hizmet birimlerinin kurulması (daha sonra KA’ya devredilecek) PİLOTLAR • 1,050 2007-2009 1,700 Euro civarında bekleniyor IPA, KÖMY • Ocak 2006  5449 Sayılı BKA Kanunu (sessizce!) • Somut adımlar/pilot  Temmuz 2006, İzmir ve Çukurova BKA, Ekim ayında faaliyete geçildi: BEKLENTİLERİN AKSİNE! • Genel Sekreter atamaları yapıldı, mülkiye müfettişleri: BEKLENTİLERİN AKSİNE! • Hükümet seçim öncesinde diğerlerini de faaliyete geçirebilir! • MİFB’deki ihaleler, shortlist ve konsorsiyumlar • Bölgesel Kalkınma Ajansları'nın Kurulması ve Hizmetlerinin Desteklenmesi için Teknik Danışmanlık 3,5 • Katılımcı Bölgesel Kalkınma Stratejilerinin, Operasyonel Planların Hazırlanması ve Altyapı Yatırım Projelerinin Önceliklendirilmesine Destek 7,0 • İş Kümesi Politikası Geliştirme 6,0 • Support to State Planning Organization to Build Capacity at Central, Regional and Local Level to Implement Economic and Social Cohesion Measures in line with the pNDP 2,5

3. Yaşanan son kritik gelişmeler-II • Kamu-Özel Kavgası  “Acaba yeni KİT’ler mi yaratılıyor?”/ Yol ayrımı: “Yerel DPT’ler” mi yoksa “Bölgesel kalkınmaya odaklanmış odalar” mı ??? • KA’ların eylemsel kimliğe bürünmesi (DPT’nin eylem planları): ilk adım eğitim programları, içerik ve finansman DPT tarafından belirlenmiş • AB fonlarının kullanım biçimini belirleyecek bölgesel programların eksikliği, ihale konusu!!!/MİFB • KA’ları DPT AB fonları aracılığı ile hazırlayacak, ihale konusu!!!/MİFB • Samsun (dış uzman), Mersin (RIS) ve İzmir (Konferans oradaydı) • Bölgesel programların yürütülmesinde valilikler aktif, birimler oluşturulmuş; genelde odalar kamu kurumlarının etkisinde PASİF ALICI • KA’ların yerel bazda yansıması “cılız” • TEPAV – Yerel Medya Projesi’nin önemi: Yerel medyanın söyleyecekleri? KİM gündem oluşturacak... • AB yardımlarının bölgesel programlar aracılığıyla verildiğinin gözlerden kaçması: bölgelerin kendi geleceklerine ilişkin söyleyecek sözlerinin olması??? KÖMY/IPA? • DPT’nin “merkezi” bakış açısı hala devam etmektedir.

4. NUTS1 12 bölge

5. NUTS2 26 Bölge 2007-2013 için perspektif

6. Bölgesel Programlar

7. Arkaplan ve Gerekçe: Neden bu bölge (İBBS2 TR61)? • 2000’lerin başında borsa/odaların öncülük ettiği bir vakıf: BAGEV • Vakfın hazırladığı bölgesel gelişim raporu 2. ciltlik (BAGEV deneyimi) BAGEV raporu için SDÜ – AÜ ortak çalışması, MAEÜ ile bu birlikteliği güçlendirmek mümkün • Takiben fuar, TEK sempozyumu, ürün katalog, Eurochambers, turizm rehberi • Motivasyon kaybı ve fikir üretmeme kısıtların dolayı doğan atalet: BAGEV’in odaklanması için bir kıvılcım • Platform olarak gücün yeterince farkında değil ve kurulacak kalkınma ajansında vakfın sesini güçlendirme ihtiyacı açık bir şekilde var • Üç ilde de üniversite oldu: Master-doktora çalışmalarının bölgesel sorunlara yönlendirilmesi

8. Amaç ve İlkeler • Kurulacak birim ve proje fikri hakkında öneri; ancak zaman içerisinde gelen geri-bildirimlerle revize edilebilir/KESİNLEŞMİŞ BİR FORMAT YOK • Türkiye’de bir ilk olacak ve diğer bölgelere konsept olarak model teşkil etme potansiyeline sahip • Kurulacak Kalkınma Ajansı’nda BAGEV’in sesini güçlendirecek altyapıyı sağlamak ÖZEL ve GÖNÜLLÜ SEKTÖRLERİN ELİNİ GÜÇLENDİRMEK: Vakıf olarak temsil; odalar dışında/Kalkınma Kurulu/Kaos engelleyici; gündem belirleyici • İl düzeyi dışında bölgesel bakış açısını sağlamak • Temelde akademik bir proje değil; AB örnekleri bölgesel kalkınma amaçlı birim olarak değerlendiriliyor; ancak akademik çalışmaları yönlendirici ve destekleyici bir özelliği de olacak; üniversiteleri yerel çalışma yapmaya yönlendirme potansiyeli var (mismacth, undermacth, non-macthed)

9. TEMEL GEREKÇELER • Analitik ve gözlemsel veri kullanMAMA eğilimi • Yetersiz veya ilgisiz veri kullanma • Post-rasyonalizasyon, Sonuç: “bir kez daha başaramadık” • Yerel odaların yol gösterici veri eksikliği • Amacından sapmış malumat birikimi • “bilgi adacıkları” oluşturma gerekliliği • “süreç-girdi-çıktı amaçlı veri kullanımı”-geribildirim • Eylem alanı miyopluğu/makro odaklanma • AB ülkelerinde uygulanmakta • Observatory units – Intelligence • Yerel kapasite-farkındalık-ilgi eksikliği: Sonuç merkezin yerele yine merkezden bakması

10. BG SOMUT NE YAPACAK? • İhtiyaç analizi (need analysis), • Açık analizi, Odalardan gelen talepler, Sektörlerin incelenmesi, ÖNCELİKLER GENEL BÖLGESEL KALKINMA PERSPEKTİFİNE GÖRE BELİRLENECEK (BG yönetim Birimi) • Etki değerlendirmesi (impact assessment), • Alınan kararların takibi(AB, ulusal, bölgesel, yerel), değerlendirilmesi, geri besleme • Amaca uygun nitelikli veri üretimi, • Genel bölgesel sorunların takibi, iyileşmeleri somutlaştırmak için, performans, ekonomik-sosyal, istihdam-inovasyon-ICT kullanımı, • Yerel gündem oluşturma (local agenda setting), • Elde edilen bulguların kamuoyuna sunulabilir hale gelmesi ve böylelikle yerelin bakış açısının kalkınmaya odaklanmasının sağlanması • Tematik çalışma raporları: sektör, sorun alanları, küme, AB’ye hazırlık • SWOT analizi, • KA altyapısını güçlendirme(AB parası somut görünüm, katılımcı çalışmalar, katılımcılık altyapısı: MOTİVASYON) • Günce/barometre; AB etkisi ve fırsatlar (parçalanma-ve-bütünleşme); katılımcılık paradoksu;

11. POLİTİKA ALANI • Kalkınma Ajansı merkezi olan il, sadece kendisinin değil, aynı zamanda bölgesinin gelişmesinden sorumlu olacak ve ortaklık/paylaşım esaslı bir yapılanmaya gidecektir. • BAGEV’e ve BKA’ya destek olabilecek bir Bölgesel Gözlemevi (BG) ihtiyacı

12. KRİTİK HUSUSLAR • BG, KA merkezinin Antalya olmasından doğabilecek muhtemel sıkıntıları hafifletebilecektir.(il genel meclisi) • BG’nin nasıl yapılanacağı ve finanse edileceği • SDÜ 2 proje daha yürütmektedir: • AB FP6 – Eurodite  63.940 Euro • SDÜ BAP Projesi  12.500 YTL • 3 ildeki üniversitenin desteği • TEPAV-EPRI, TOBB  “Yerel Kalkınma İçin Akademisyenler Platformu”, TEPAV’ın desteği

13. EYLEM ALANI • Merkez: Isparta (Çünkü KA merkezi Antalya olacak) • Yapılanma: “Üniversite merkezli araştırma merkezi” ya da “BAGEV bünyesinde çalışma ofisi” • Süreç: • BAGEV üyelerinin konu ile ilgili toplantıya çağrılması • Toplantıda Burdur MAEÜ’nün BAGEV’e üyeliğinin gündeme getirilmesi • BAGEV’a konu ile ilgili (BG kurulması gerekliliği hakkında) bir sunum yapılması • BG’nin esas itibariyle TOBB’nin geliştirdiği bir projenin (Yerel Akademisyenler Platformu) sonucu ve uzantısı olduğunun ve bu bağlamda TOBB bünyesinden de teşvik ve destek alabileceğinin vurgulanması • Üniversitelere konu ile ilgili bilgilendirme yapılması • Bölgesel aktörlerle bir dizi konsensüs ve “ortak akıl” toplantısının düzenlenmesi • Üniversitede (SDÜ) ofis oluşturulması • Destek: TOBB: Ofisin oluşturulması, BAGEV: Ofisin sürdürülebilirliğinin sağlanması, Üniversiteler: Personel desteği

14. ZAMAN PLANI

15. Bölgeler için politikalar ve araçlar • Bölge planları • KÖY • İl gelişme planları • Diğer kalkınma politikaların ‘bölgesel boyutu’ • Sanayileşme gibi ulusal politikalar baskın • Diğerlerinin bölgesel boyutu zayıf • Bölgesel gelişmenin temel alındığı bir ulusal kalkınma yerine ulusal kalkınmanın temel alındığı bir bölgesel gelişme politikası • Bu nedenledir ki bölgeler üzerinde kamu yatırımlarının farklı etkileri olmakla birlikte, hem verimsiz (ve bazen de politize) hem de bütünleşik tasarlanmamış yatırımlar israfa yol açarak, kalkınma çabalarının etkinliğini büyük oranda kaybetmesine yol açmış (Gazete: dağın hesabı; Isparta) • Günceller: 5018 ile stratejinin kurumsal ve bölgesel yayılması; 5084; 5350; ve son olarak 5449 ve İzmir-Mersin-Adana

16. Hangi fonlar? european monies • 1. Çerçeve Projeler ABGS ve Bakanlık düzeyinde • (çerçeve projeler kullanamayan ve otoyola yatıranlar) • 2. Topluluk Programları • (Bazılarına dahiliz, bazıları ulusal koordinasyon, bazıları direkt komisyona) • 3. Mikro projeler • 4. Hibe Programları • Çok yıllı bütçe: 2007-2013??????

17. Sabrınız için teşekkürler... dulupcu@iibf.sdu.edu.tr