Polityka Unii Europejskiej odnośnie energetycznego wykorzystania biomasy

1. Polityka Unii Europejskiej odnośnie energetycznego wykorzystania biomasy Bogusław SONIK Poseł do Parlamentu Europejskiego Kraków, 8.09.2006

2. Biomasa - ramy instytyucjonalne Komisja Europejska Nieformalne działania Parlament Europejski Rada UE • Grupy lobbingowe(AEBIOM, Fundacja Partnerstwa dla Środowiska) • - Komisja Środowiska NaturalnegoKomisja Przemysłu, Bad. Nauk. i Energii

3. Grupy lobbingowe • Zainteresowanie energią odnawialną w UE już na początku lat 90 tych - powstaje organizacja European Biomass Association (Europejskie Stowarzyszenie Biomasy) • Inicjatorzy: Austria, Belgia, Niemcy, Finlandia, Francja, Dania, Szwecja - członkowieEuropean Biomass Association (AEBIOM) • AEBIOM skupia 27 związkóww roku 2006 co daje 4000 członków, zarówno firm, centrów naukowo-badawczych oraz jednostek indywidualnych. • Najważniejszym celem stowarzyszenia jest promocja produkcji biomasy i rozpowszechniania jej w Europie.

4. Podstawy Traktatowe • Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską art. 175 : „Rada uchwala (...) środki wpływające znacząco na wybór Państwa Członkowskiego między różnymi źródłami energii i ogólną strukturę jego zaopatrzenia w energię.” • Traktat z Maastricht art.3t i art..130r • Europejska Karta Energetyczna, Lizbona 17 grudnia 1994 r. Art.19 : „Umawiające się strony powinny:(...) szczególnie uwzględniać poprawę efektywności energetycznej, rozwój i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, a także promować używanie czystszych paliw oraz stosowanie technologii i środków technologicznych zmniejszających zanieczyszczenia” Art.19 pkt. Traktat Akcesyjny Polski – wprowadzenie okresów dostosowawczych w zakresie wykorzystania źródeł energii odnawialnej

5. Źródła prawne • Dyrektywa 2001/77/WE PE i RUE z 27 września 2001 roku Termin „biomasa” oznacza podatne na rozkład biologiczny frakcje produktów, odpady i pozostałości przemysłu rolnego (łącznie z substancjami roślinnymi i zwierzęcymi), leśnictwa i związanych z nim gałęzi gospodarki, jak również podatne na rozkład biologiczny frakcje odpadów przemysłowych i miejskich • DYREKTYWA 2002/91/EC PE I RADYz dnia 16 grudnia 2002 w sprawie charakterystyki energetycznej budynków • Dyrektywa 2003/30/WE PE i RUE z 8 maja 2003 roku – wykorzystanie biomasy do produkcji biopaliw: „(...) istnieje szeroka gama biomasy, która mogłaby być użyta do produkcji biopaliw, pochodzących z produktów rolniczych i leśnych, a także z pozostałości i odpadów leśnych oraz z przemysłu leśnego oraz przemysłu rolniczych produktów spożywczych.” • Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie drewna jako źródła energii w poszerzającej się Europie (2006/C 110/11) • Zielona Księga 2000„Ku europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego” • Zielona Księga2006 „Europejska Strategia na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii”

6. Wykorzystanie biomasy • W transporcie przetworzona jako biopaliwa • Biomasę łatwo przetwarza się w paliwo do postaci stałej, płynnej i gazowej • W Ogrzewanictwie i chłodzeniu • W produkcji energii elektrycznej • Koncepcje bio-rafinerii.

7. Rynek biomasy cd. • Ostatnie szacunkowe obliczenia potencjału biomasy wynoszą w zasięgu 150-180 Mtoe. Aktualnie zużywamy około 50-55 Mtoe. • Udział odnawialnych źródeł energii w bilansie paliwowo-energetycznym świata wynosi około 18% • Od 1990 r. UE zaangażowana jest w ambitny i skuteczny plan zmierzający do objęcia pozycji światowego lidera w dziedzinie energii odnawialnej. • Rynek energii odnawialnej w UE notuje obrót rzędu 15 mld EUR (połowa rynku światowego), zatrudnia około 300 000 osób i jest znaczącym eksporterem. Energia odnawialna zaczyna być konkurencyjna cenowo względem paliw kopalnych. • W 2001 r. UE ustaliła, że udział energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w konsumpcji energii w UE powinien osiągnąć 21 % do 2010 r. • Obecnie Unia Europejska zaspokaja biomasą 4 % swego zapotrzebowania na energię.

8. Sektor elektroenergetyczny- aktualny stan

9. Sektor elektroenergetycznyprzewidywany stan w roku 2010

10. Skoordynowanie polityk odnośnie biomasy w krajach UE Efektywne wykorzystanie Tworzenie krajowych planów działań w sprawie biomasy Finansowe wsparcie UE dla energii odnawialnej Uniezależnienie od paliw kopalnych Plan działania dla biomasyz 7.12.2005 rokuBiomass Action Plan

11. Korzyści z Planu działań dla biomasy: • Nowe wyzwania energetyczne i bezpieczeństwo: „Koszty i korzyści : • dywersyfikacja zaopatrzenia Europy w energię, poprzez zwiększenie udziału energii odnawialnej o 5 % i obniżenie uzależnienia od energii importowanej z 48 % do 42 %;12 • obniżenie emisji gazów cieplarnianych o 209 milionów ton CO2eq rocznie;13 • bezpośrednie zatrudnienie do 250-300 tysięcy osób, w większości na obszarach wiejskich. Inne analizy podają znacznie odmienne dane;14 • potencjalny nacisk na obniżenie cen ropy naftowej w wyniku mniejszego zapotrzebowania na ropę.”

12. Przyszłość biomasy: • Potencjał biomasy- plany wykorzystania biomasy ponad dwukrotnie w perspektywie do 2010 roku • Wykorzystanie biomasy w ogrzewnictwie – dostosowanie prawodawstwa UE w tym zakresie • Nowe technologie wytwarzania energii elektrycznej z biomasy • Wprowadzenie biopaliw a rynek pojazdów (nowe normy) • Finansowe wsparcie UE dla energii z biomasy z funduszy strukturalnych i spójności • BADANIA nad biomasą: -„Biomasa dla celów produkcji paliw, energii elektrycznej, ogrzewania i chłodzenia” -„Inteligentne sieci energetyczne” -„Nauki o życiu i biotechnologia na rzecz zrównoważonych produktów i procesów niespożywczych” • Wspólna Polityka Rolna i leśnictwo • zniżki dla rolników, uprawy energetyczne

13. Polskie postulaty w UE, I • W Biomass Action Plan powinna się znaleźć szczegółowa analiza dostępności biomasy by zoptymalizować jej wykorzystanie • Objęcie upraw roślin energetycznych systemem płatności obszarowej, dopłaty do upraw energetycznychzwiększą ich konkurencyjność co pozwoli na wykorzystanie potencjału biomasy do celów nieenergetycznych – rolnictwo • Zwiększenie limitu 1,5 mln ha jako pułapu budżetowego produkcji upraw energetycznych. Pułap ten był wyznaczony dla krajów UE-15, których obecnie jest 25 (Polska wnosi o rozważenie możliwości docelowego zwiększenia limitu 1,5 mln ha jako pułapu budżetowego dla produkcji upraw energetycznych. W wielu krajach, również w Polsce nie ma możliwości szybkiego zwiększania udziału energetyki odnawialnej inaczej niżprzez wykorzystanie biomasy

14. Polskie postulaty w UE, II • Prowadzenie badań nad nowymi technologiami pozyskiwania i wykorzystania paliw odnawialnych, szczególnie poprzez zagospodarowanie produktów ubocznych pochodzenia rolniczego oraz pozostałych odpadów biomasy w tym również biodegradowalnych odpadów przemysłowych • Pożądana byłaby zasada opracowywania i wydawania norm w zakresie paliw i biopaliw ciekłych przez CEN zanim ukażą się przepisy, które obligują Państwa Członkowskie do ich stosowania bezpośredniego lub pośredniego • Monitoring wpływu upraw energetycznych na środowisko rolnicze oraz wprowadzenie regulacji zapobiegających rozszerzaniu upraw gatunków roślin uznanych za inwazyjne

15. Instrumenty wspierające rozwój rynku biomasy: • Programy ramowe : - 6 PROGRAM RAMOWY BADAŃ I ROZWOJU TECHNOLOGICZNEGO - PRIORYTET ZROWNOWAŻONE SYSTEMY ENERGETYCZNE - 7 PROGRAM RAMOWY BADAŃ I ROZWOJU TECHNOLOGICZNEGO- PRIORYTET ENERGIA (2007-2013) • Zielona Księga – planowanie mapy drogowej na rzecz energii odnawialnej w 2007 roku. • „Inteligentna Energia – Europa” 2006 program mający na celu wspieranie efektywności energetycznej oraz odnawialnych źródeł energii. Będzie obejmował trzy programu szczegółowe: -SAVE promowanie efektywności energetycznej i racjonalne wykorzystanie zasobów -ALTENER promowanie nowych i odnawialnych źródeł energii -STEER promowanie efektywności i zastosowania nowych i odnawialnych źródeł energii w transporcie

16. Wydarzenia w Brukseli- konferencje i debaty: • First Meeting on National Biomass Action Plans Brussels - 6th July 2006 • Third conference European Legislation to Promote BioenergyEuropean Bioenergy Business Forum6 - 7 November 2006 Brussels • 2007 European Renewable Energy Policy Conference Security of Supply,Environmental Protection, CompetitevenessBrussels 29 - 31 January 2007 • European Biomass-Days of the Regions 2006 • BBE-CONFERENCE FOR WOOD ENERGY Augsburg, Germany, 28 -29 September 2006

17. Polska a biomasa? • POLSKA IZBA BIOMASY powstała 26 lutego 2004 roku w Warszawie • POLBIOM (Polish Biomass Association) powstał w 1998r. a w kwietniu 1999 stał się członkiem AEBIOM (European Biomass Association) • Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 9 grudnia 2004 roku „Biomasa to stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji”(Dz. U. Nr 267, poz. 2656). •Projekt Rządu Polskiegofinansowany z Funduszu Globalnego Środowiska(GEF), zarządzanego przezUNDP w Polsce. „Zintegrowane podejście do wykorzystania odpadów drzewnych do produkcji energii cieplnej w Polsce” POL/01/G35/A/1G/99

18. Działania dotyczące biomasy w Polsce • Działania ogólnopaństwowe - Strategia Rozwoju Energetyki Odnawialnej wrzesień 2000 roku -Udział energii odnawialnej w bilansie energetycznym kraju wynosi około 2,5% (EC BREC, 2000), czyli 104 PJ - "Polityka energetyczna Polski do 2025 roku" przyjętego przez Radę Ministrów 4 stycznia 2005 „Celem strategicznym polityki państwa jest wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii i uzyskanie 7,5% udziału energii, pochodzącej z tych źródeł, w bilansie energii pierwotnej. (...) Udział energii elektrycznej wytwarzanej w OZE w łącznym zużyciu energii elektrycznej brutto w kraju powinien osiągnąć 7,5% w roku 2010.” -Rada Ministrów 16.08.2005r. przyjmuje: "Raport określający cele w zakresie udziału energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych źródłach energii znajdujących się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, w krajowym zużyciu energii elektrycznej w latach 2005-2014" • Działania regionalne

19. Podsumowanie • Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii i uzyskanie 7,5% udziału energii pochodzącej z tych źródeł, w bilansie energii pierwotnej • Realizacja Planu może przyczynić się do osiągnięcia celu strategicznego promując tym samym źródła najbardziej efektywne ekonomicznie • Dokument Biomass action planwskazuje właściwe kierunki działań dla zawnienia bezpieczeństwa energetycznego poprzez dywersyfikację zaopatrzenia w energię, zmniejszy to uzależnienie Europy od paliw kopalnych • Zmodyfikowaniem regulacji prawnych dotyczących biomasy by stworzyć optymalne warunki wykorzystaniabiomasy (jasne zasady systemów wsparcia oraz zwiększenie nakładów finansowych)

20. Dziękuje za uwagęBogusław SONIKPoseł do Parlamentu Europejskiegobsonik@europarl.europa.euTel.: 0048-12-290-69-34