Aktualna sytuacja na lokalnych rynkach ciepła

1. Aktualna sytuacja na lokalnych rynkach ciepła Adam Dobrowolski Dyrektor Departamentu Rynków Energii Elektrycznej i Ciepła Warszawa 2013

2. INNOWACYJNOŚĆ • Rozwój kogeneracji • Budowa instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych • Stosowanie akumulatorów ciepła • Wykorzystanie ciepła sieciowego do produkcji chłodu 2 2

3. EFEKTY PRAC PREZESA URZEDU REGULACJI ENERGETYKI – OKRES OSTATNIEGO ROKU Model zwrotu z kapitału Informacje i wytyczne: efektywność energetyczna wykorzystanie ciepła sieciowego do produkcji chłodu przyłączenie źródeł do sieci Przed nami: wypracowanie zasad stosowania przepisu art. 44 ustawy – Prawo energetyczne analiza stosowania modelu zwrotu z kapitału i ewentualna modyfikacja niektórych zapisów bądź narzędzi 3

4. EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNAREGULACJE PRAWNE Ustawy: z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne z dnia 15 kwietnia 2011 r. – o efektywności energetycznej z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane Rozporządzenia Ministra Gospodarki: z dnia 17 września 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło z dnia 19 września 2012 r. w sprawie sposobu obliczania energii pierwotnej odpowiadającej wartości świadectwa efektywności energetycznej oraz wysokości jednostkowej opłaty zastępczej 4

5. Art. 12 ustawyo efektywności Zakres podmiotowy Obowiązek przedłożenia do umorzenia świadectw efektywności energetycznej lub uiszczenia stosownej opłaty zastępczej wykonują przedsiębiorstwa energetyczne sprzedająceciepłoodbiorcom końcowym przyłączonym do siecina terytoriumRzeczypospolitejPolskiej;   2) … ). 5

6. Zakres podmiotowy - wyłączenia Nie podlegają obowiązkowi przedsiębiorstwa energetyczne sprzedające ciepło odbiorcomkońcowym przyłączonym do siecina terytoriumRzeczypospolitej Polskiej, jeżeli łączna wielkość mocy zamówionej przez tych odbiorców nieprzekracza 5 MW 6

7. Czy łączna moc zamówiona obejmuje również sieć niskoparametrową i zewnętrzną instalację odbiorczą? Jaki wpływ na ocenę mają zapisy w koncesji? Zakres podmiotowy – wyłączenia (2) • Ocena, czy sieć niskoparametrowa lub zewnętrzna instalacja odbiorcza spełnia kryterium sieci jest dokonywana zgodnie z definicją art. 3 pkt 11 ustawy – Prawo energetyczne i ma charakter obiektywny. • W przypadku koncesjonowanych przedsiębiorstw o obowiązku, co do zasady, przesądza aktualnie obowiązująca koncesja na przysłanie i dystrybucję ciepła. • Dowód nieistnienia obowiązku wynikający z braku sieci spoczywa na przedsiębiorstwie. 7

8. Wysokość obowiązku Przedsiębiorstwo energetyczne,jest obowiązane: 1)   uzyskaćiprzedstawić do umorzeniaPrezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, świadectwa efektywności energetycznej odpowiadające za 2014 rok 1,5% kwoty przychodu ze sprzedażyciepłaodbiorcom końcowym, osiągniętego za dany rok, w którym obowiązek ten jest realizowany, w przypadku przedsiębiorstwa energetycznego sprzedającego, ciepło tym odbiorcom, lub   2)   uiścić opłatę zastępczą (1000 zł/toe) 8

9. Przychód ze sprzedaży ciepła Jak policzyć przychód ze sprzedaży ciepła ??? Przepisy odnoszą się do ciepła wyrażonego w jednostkach energii, a więc ciepła dostarczonego odbiorcy wyrażonego w jednostkach energii (GJ). Na potrzeby ustalenia obowiązku kwotę przychodu należy ustalić w oparciu o wielkości sprzedaży wyłącznie energii (ciepła mierzonego w GJ) odbiorcom końcowym. 9

10. Jak należy obliczać obowiązek przy mocy powyżej  5 MW mocy zamówionej przy jednoczesnym posiadaniu zewnętrzne instalacje odbiorcze oraz odbiorców końcowych przyłączonych do źródła, w tym do źródła lokalnego Zakres przedmiotowy Jeżeli zostało przesądzone istnienie obowiązku podmiotowego, to obowiązek przedmiotowy należy obliczać odnośnie każdego odbiorcy końcowego, któremu dane przedsiębiorstwo sprzedaje ciepło (nie tylko przyłączonego do sieci) Art. 12 ust. 1 ustawy o efektywności stanowi, iż przedsiębiorstwo jest obowiązane uzyskać i przedstawić do umorzenia świadectwo efektywności energetycznej o wartości nie większej niż 3% ilorazu kwoty przychodu ze sprzedaży ciepła odbiorcom końcowym, osiągniętego za dany rok, w którym obowiązek ten jest realizowany Brak zatem odniesienia do wymogu przyłączenia do sieci 10

11. Zakres przedmiotowy (2) Pojęcie "łączna wielkość mocy„ Przepis art. 12 ust. 3 ustawy o efektywności dotyczy łącznej mocy zamówionej przez odbiorców końcowychprzyłączonych do wszystkich sieci posiadanych przez przedsiębiorstwo energetyczne. Wynika to z tego, że wyraz „sieci” jest liczbą mnogą rzeczownika „sieć”, a nie jego odmianą przez przypadki. Przepis należy czytać „przyłączonych do tych sieci” a nie „do tej sieci”. Zasada analogiczna jak przy obowiązku posiadania koncesji (art. 32 ust. 1 pkt 3 ustawy – Prawo energetyczne). 11

12. Zakres przedmiotowy (3) § 3 ust. 1 rozporządzenia efektywnościowego "koszty ... uwzględnia się przyjmując, że każda jednostka ciepła sprzedawana przez dane przedsiębiorstwo energetyczne odbiorcom końcowym jest w tej samej wysokości obciążona tymi kosztami". • Przykładowe Przedsiębiorstwo sprzedaje: • 80% ciepła odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci, • 15% odbiorcom końcowym nie przyłączonym do sieci i • 5% odbiorcom przyłączonym do sieci, ale nie będących odbiorcami końcowymi, • należy zarówno w obliczeniu obowiązku jak i rozdzieleniu kwoty obowiązku, ująć 95% odbiorców, tj. (wszystkich odbiorców końcowychniezależnie od tego czy odbiorcy końcowi są przyłączeni do sieci przedsiębiorstwa), • ponieważ każda jednostka ciepła sprzedawana przez dane przedsiębiorstwo energetyczne odbiorcom końcowym jest w tej samej wysokości obciążona tymi kosztami". 12

13. Kto jest obowiązany do uzyskania świadectw efektywności energetycznej wytwórca czy dystrybutor? Gdzie i jak umieścić w taryfie to obciążenie ??? Problem powstaje z uwagi na konieczność obciążenia jednostki sprzedawanej energii - ciepła, bowiem obowiązek dotyczy sprzedającego, którym na lokalnych rynkach ciepła może być wytwórca lub dystrybutor lub przedsiębiorstwo prowadzące obrót ciepłem Zakres przedmiotowy (4) 13

14. Zakres przedmiotowy (5) Jeżeli sprzedawcą ciepła jest : a) dystrybutor, którego wszyscy odbiorcy są odbiorcami końcowymi, to koszt jednostki energii (ciepła) wynikający z efektywności energetycznej, powinien być zawarty w stawce zmiennej opłaty za przesyłanie i dystrybucję ciepła, b) dystrybutor, który sprzedaje ciepło zarówno odbiorcom końcowym jak i odbiorcom nie będącym odbiorcami końcowymi, to w jego taryfie powinny znaleźć się dwie stawki opłat, z zaznaczeniem, że stawka zmienna opłaty dla odbiorców końcowych zawiera koszt wynikający z efektywności energetycznej, c) przedsiębiorstwo ciepłownicze, to stosuje się zasady określone w lit. a i b, 14

15. Zakres przedmiotowy (6) Jeżeli sprzedawcą ciepła jest : d) wytwórca ciepła, to koszt jednostki ciepła sprzedawanego odbiorcom końcowym, powinien znaleźć się w cenie ciepła sprzedawanego tym odbiorcom, z zaznaczeniem w treści taryfy, że cena za GJ sprzedawanego ciepła odbiorcom końcowym jest obciążona kosztami efektywności energetycznej, jeżeli sprzedawane przez wytwórcę ciepło jest nie tylko odbiorcom końcowym (do rozliczeń strat ciepła z dystrybutorem także należy stosować cenę ciepła nie obciążoną kosztami efektywności energetycznej), e) przedsiębiorstwo energetyczne prowadzące wyłącznie obrót ciepłem, to obciążenie odbiorców końcowych kosztami efektywności energetycznej może nastąpić poprzez wyeksponowanie w taryfie w zakresie obrotu wielkość obciążenia każdej jednostki ciepła sprzedawanego odbiorcom końcowym (w zł/GJ). 15

16. Jak kalkulować, gdy jedno przedsiębiorstwo prowadzi działalność w kilku miejscach, czy ustalać należy jedną wspólną stawkę dla wszystkich sieci przedsiębiorstwa? Zakres przedmiotowy (7) Zgodnie z rozporządzeniem dot. efektywności energetycznej, koszty uzasadnione uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw lub poniesionej opłaty zastępczej uwzględnia się w kalkulacji cen ciepła ustalanych w taryfach przyjmując, że każda jednostka ciepła sprzedawana przez dane przedsiębiorstwo energetyczne odbiorcom końcowym jest w tej samej wysokości obciążona tymi kosztami. Z tego zapisu wynika, że przedsiębiorstwo, wylicza jedną wielkość energii w toe, jedną, dla całego przedsiębiorstwa maksymalną wysokość kosztów i każdą jednostkę sprzedawanego ciepła obciąża taką samą stawką opłaty wynikającej z ustawy o efektywności energetycznej. Należy na przyszłość rozważyć możliwość ustalenia tych kosztów odrębnie dla każdego miejsca prowadzenia działalności. 16

17. ZASADY UWZGLĘDNIANIA ZWROTU Z KAPITAŁU DOWOLNOŚĆ CZY UZNANIE ADMINISTRACYJNE Informacja (nr 9/2013) w sprawie zasad i sposobu ustalania oraz uwzględniania w taryfach dla ciepła zwrotu z kapitału (kosztu kapitału) na lata 2013 - 2015 Informacja (nr 10/2013) w sprawie wskaźników stosowanych przy ustalaniu zwrotu z kapitału w taryfach dla ciepła w 2013 r. oraz w pierwszym kwartale 2014 r. 17

18. Ustalenie uzasadnionego przychodu zgodnie z Modelem   albo  nie mniej niż 1616 18

19. Wyzwania związane ze zmianą art. 44 ustawy – Prawo energetyczne Art. 44 ust. 1 Przedsiębiorstwo energetyczne, zapewniając równoprawne traktowanie odbiorców oraz eliminowanie subsydiowania skrośnego, jest obowiązane prowadzić ewidencję księgową w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów i przychodów, zysków i strat dla wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie: 1)   dostarczania paliw gazowych lub energii, w tym kosztów stałych, kosztów zmiennych i przychodów, odrębnie dla wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami gazowymi lub energią, magazynowania paliw gazowych i skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, a także w odniesieniu do grup odbiorców określonych w taryfie, w tym sprzedaży paliw gazowych lub energii odbiorcom, którzy mają prawo wyboru sprzedawcy, i odbiorcom, którzy nie mają prawa wyboru sprzedawcy; 2)   niezwiązanym z działalnością wymienioną w pkt 1. 19

20. Wyzwania związane ze zmianą art. 44 ustawy – Prawo energetyczne (2) • Art. 44 ust. 2 aktualnie • Przedsiębiorstwa energetyczne są obowiązane do sporządzania i przechowywania • sprawozdań finansowych dotyczących poszczególnych rodzajów wykonywanej • działalności gospodarczej w zakresie dostarczania paliw gazowych lub energii, zawierających bilans oraz rachunek zysków i strat za okresy sprawozdawcze, na zasadach • i w trybie określonych w przepisach o rachunkowości. Od 1 stycznia 2013 roku Przedsiębiorstwo energetyczne jest obowiązane do sporządzania i przechowywania, na zasadach i w trybie określonych w przepisach o rachunkowości, sprawozdania finansowego zawierającego bilans oraz rachunek zysków i strat za okresy sprawozdawcze,odrębnie dla poszczególnych rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej, o których mowa w ust. 1. 20

21. Wyzwania związane ze zmianą art. 44 ustawy – Prawo energetyczne (3) Art. 44 ust. 3 Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 2, podlega badaniu, zgodnie z zasadami określonymi w rozdziale 7 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, także w zakresie zapewnienia równoprawnego traktowania odbiorców oraz eliminowania subsydiowania skrośnego pomiędzy działalnościami, o których mowa w ust. 1 pkt 1. Art. 44 ust. 4 Sprawozdanie finansowe sporządzane przez przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej powinno zawierać informację o przychodach z tytułu wykonywania prawa własności do sieci przesyłowej lub sieci dystrybucyjnej. 21

22. Wyzwania związane ze zmianą art. 44 ustawy – Prawo energetyczne (4) Art. 44 ust. 5.  Przedsiębiorstwa energetyczne dokonujące zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, są obowiązane do zamieszczenia w sprawozdaniu finansowym informacji o tych zmianach wraz z uzasadnieniem; zmiany te muszą gwarantować porównywalność informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych sporządzonych przed wprowadzeniem tych zmian oraz po ich wprowadzeniu. 22

23. DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/72/WE • z dnia 13 lipca 2009 r. • dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE • Artykuł 31 • Rozdział rachunkowości • Państwa członkowskie podejmują niezbędne kroki w celu zapewnienia, aby rachunkowość przedsiębiorstw energetycznych prowadzona była zgodnie • z ust. 2 i 3. 23

24. Artykuł 31 • DYREKTYWY • Rozdział rachunkowości (2) • 2. Przedsiębiorstwa energetyczne, niezależnie od ich struktury własności lub formy prawnej, sporządzają, poddają kontroli i publikują swoje roczne sprawozdania finansowe zgodnie z przepisami prawa krajowego dotyczącymi rocznych sprawozdań finansowych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek komandytowo-akcyjnych lub spółek akcyjnych, przyjętymi zgodnie z czwartą dyrektywą Rady 78/660/EWG z dnia 25 lipca 1978 r. wydaną na podstawie art. 44 ust. 2 lit. g) Traktatu w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek. • Przedsiębiorstwa, które nie mają obowiązku prawnego publikacji rocznych sprawozdań finansowych, przechowują w swojej siedzibie głównej po jednym ich egzemplarzu do wglądu publicznego. 24

25. Artykuł 31 • DYREKTYWY • Rozdział rachunkowości (3) • 3. Przedsiębiorstwa energetyczne prowadzą w swojej wewnętrznej rachunkowości odrębne księgi rachunkowe dla każdego rodzaju swojej działalności w zakresie przesyłania i dystrybucji, tak jak byłyby do tego zobowiązane, gdyby odnośne działalności były prowadzone przez odrębne przedsiębiorstwa, w celu uniknięcia dyskryminacji, subsydiowania skrośnego i zakłócenia konkurencji. Prowadzą one również rachunkowość, która może być skonsolidowana, dla innych rodzajów działalności dotyczącej energii elektrycznej niezwiązanych z przesyłaniem ani dystrybucją. Do dnia 1 lipca 2007 r. przedsiębiorstwa te prowadzą oddzielną rachunkowość dla działalności w zakresie dostaw dla odbiorców uprawnionych oraz dla działalności w zakresie dostaw dla odbiorców innych niż uprawnieni. W rachunkowości wykazuje się dochód wynikający z własności systemu przesyłowego lub dystrybucyjnego. W stosownych przypadkach przedsiębiorstwa prowadzą skonsolidowaną rachunkowość dla innych rodzajów działalności niezwiązanej z energią elektryczną. Wewnętrzna rachunkowość obejmuje bilans oraz rachunek zysków i strat dla każdego rodzaju działalności. 25

26. Artykuł 31 • DYREKTYWY • Rozdział rachunkowości (4) • 4. Kontrola, o której mowa w ust. 2, weryfikuje w szczególności przestrzeganie obowiązku unikania dyskryminacji i subsydiowania skrośnego, o którym mowa w ust. 3. 26

27. KSZTAŁTOWANIE TAYRF DLA CHŁODU • Zgodnie z definicją zawartą w ustawie – Prawo energetyczne ciepło – to energia • zawarta w wodzie gorącej, parze lub innych nośnikach, pojęcie energii obejmuje • także ciepło. • Ponieważ woda lodowa jest nośnikiem energii cieplnej o określonych parametrach, • (ustawodawca nie określił minimalnej temperatury jaką musi mieć ciepło, określony • został tylko w rozporządzeniu systemowym dla ciepła dopuszczalny procent • odchylenia temperatury nośnika w stosunku do tabeli regulacyjnej), • definicja ciepła obejmuje także ciepło zawarte w wodzie lodowej. • Potwierdzeniem tezy, że chłód jest ciepłem jest definicja ciepła użytkowego • w kogeneracji – ciepło, służące zaspokojeniu zapotrzebowanie na ciepło lub chłód. 27

28. KSZTAŁTOWANIE TARYF DLA CHŁODU (2) • Obowiązek posiadania koncesji, należy określać zgodnie z art. 32 ustawy – Prawo • energetyczne, uwzględniając definicję działalności gospodarczej oraz limity mocy • warunkujące istnienie obowiązku. • Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne, przedsiębiorstwa energetyczne • posiadające koncesje mają obowiązek kształtować taryfę zgodnie z przepisami • zawartymi w rozporządzeniu wykonawczym, która podlega zatwierdzeniu przez • Prezesa URE. • Koszty związane z przetwarzaniem ciepła w chłód w adsorberze i ich uznanie za • uzasadnione w taryfie dystrybutora ciepła. Uzasadniony charakter tych kosztów daje • Także możliwość „socjalizacji” nie tylko korzyści ale także kosztów w taryfie danego • przedsiębiorstwa. 28

29. KSZTAŁTOWANIE TARYF DLA CHŁODU (3) • Przedsiębiorstwa posiadające koncesje na wytwarzania ciepła, mogą wytwarzać wodę • lodową dostarczaną do sieci wody lodowej po zmianie zakresu (rozszerzenie koncesji • o urządzenia wytwarzające chłód). • Przedsiębiorstwa posiadające koncesje na przesyłanie i dystrybucję ciepła, mogą przesyłać • i dystrybuować wodę lodową po zmianie zakresu koncesji (rozszerzenie o infrastrukturę • sieciową wody lodowej). 29

30. Dziękuję Adam Dobrowolski Dyrektor Departamentu Rynków Energii Elektrycznej i Ciepła Warszawa 2013