Rehabilitacja pacjentów po urazach śródczaszkowych

1. Rehabilitacja pacjentów po urazach śródczaszkowych Klinika Rehabilitacji Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Mgr Grażyna Dytrych St. technik Joanna Stankiewicz

2. W przypadku pacjentów z urazami śródczaszkowymi rehabilitację należy dostosować indywidualnie do każdego pacjenta. • Leczenie usprawniające zależy od : • rozległości urazu śródczaszkowego, • rodzaju urazu śródczaszkowego, • miejsca urazu śródczaszkowego, • wystąpienia dodatkowych powikłań (urazy i złamania kończyn, urazy wewnętrzne), • wystąpienia niedowładu połowiczego. • O wprowadzeniu rehabilitacji decyduje lekarz prowadzący.

3. U pacjenta będącego w śpiączce można stosować terapie wspomagające : • muzykoterapia (niektóre rodzaje muzyki sprawiają, że neurony w mózgu szybciej ulegają pobudzeniu), • aromaterapia (badania EEG wykazują, że wdychanie eterycznego olejku rozmarynowego lub bazyliowego zwiększa aktywność fal beta, które wskazują na podwyższoną gotowość umysłu do pracy), • terapia smakiem (smak słodki, kwaśny, gorzki), • mówienie do pacjenta w śpiączce.

4. Zmiany w mózgu pod wpływem muzyki poważnej Mahlera w badaniu Funkcjonalnym Rezonansu Magnetycznego Mózgu. (Flores-Gutiérrez et al. / International Journal of Psychophysiology 65 (2007) 69–84)

5. Urazy śródczaszkowe powodują długotrwałe unieruchomienie w pozycji leżącej. Pacjent nie może egzystować bez opieki pielęgnacyjnej – musi korzystać z urządzeń wspomagających. • Pacjentowi należy zapewnić : • właściwą pozycję ułożeniową (zmiany pozycji ciała co 4 godziny) – w celu zapobiegania zniekształceniu układu kostno – stawowego i odleżynom, • materac przeciwodleżynowy, • zabiegi higieniczne, • bezpieczeństwo podczas wykonywania czynności leczniczych pielęgnacyjnych, ćwiczenia usprawniające.

6. Prawidłowe pozycje ułożeniowe.

7. Funkcje naprawcze mózgu • Badania ostatnich lat wykazały, że ruch zwiększa procesynaprawcze w mózgu (procesy plastyczności mózgu), • Nowo powstałe neurony posiadają o 50% większą przeżywalność od pozostałych.

8. Ćwiczenia bierne stosuje się przy braku dowolnej czynności mięśniowej. • Celem ćwiczeń biernych jest : • utrzymywanie sprawności składowych narządu ruchu (mięśnie, więzadła, stawy), • poprawiają odżywianie tkanek obwodowych (mięśni, torebek stawowych, stawów i skóry), • zapobiegają zesztywnieniom stawowym, • zapobiegają odleżynom, • utrzymują naturalną długość i elastyczność mięśni, • wpływają na ośrodkowy układ nerwowy przez uaktywnienie torowania (czucie głębokie), • pobudzają czucie powierzchowne.

12. Zmiany w Rezonansie Magnetycznym Funkcjonalnym (fMRI) po ćwiczeniach • Wykazano zwiększenie aktywności istoty szarej w trakcie ćwiczeń oraz zwiększenie jej gęstości po 7 dniach

13. Ćwiczenia czynne w odciążeniu • Celem ćwiczeń czynnych w odciążeniu jest : • zwiększenie siły mięśniowej, • uzyskanie aktywizacji pacjenta przez możliwość samodzielnego wykonywania ćwiczeń bez pomocy terapeuty, • poprawa krążenia obwodowego, • przeciwdziałanie zanikom mięśniowym, • rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni i innych tkanek.

15. Ćwiczenia stawu kolanowego w odciążeniu zwiększające zakres ruchu w systemie bloczkowym.

16. Ćwiczenia samowspomagane mają na celu : • zwiększenie zakresu ruchu w stawach, • uzyskanie rozluźnienia nadmiernie napiętych mięśni. • W przypadku wystąpienia niedowładów połowiczych. • W ćwiczeniach samowspomaganych chory wykonując ruch jedną, zdrową kończyną wspomaga wykonanie ruchu w stawach drugiej kończyny, zwiększając równocześnie jego zakres. • Do ćwiczeń tych potrzebne są podwieszki na kończyny dolne lub górne oraz linki biegnące przez bloczek kierunkowy.

17. Ćwiczenia samowspomagane o charakterze bezpośrednim polegają na : • kończyna górna zdrowa poprzez odpowiedni system bloczkowy ćwiczy kończynę górną porażoną, • Ćwiczenia samowspomagane pośrednie polegają na : • ćwiczeniu kończyn dolnych porażonych przy pomocy kończyn górnych zdrowych z wykorzystaniem systemu bloczkowo-ciężarkowego.

18. Naukę chodzenia zgodnie z metodyką rozpoczynamy od pionizacji : • w łóżku – poprzez regulację podparcia głowy i stopniowe przejście do siadu z podparcia, • w siadzie płaskim ze zwieszonymi nogami (kontrola tętna i ciśnienia tętniczego, stopniowe zwiększanie czasu trwania pionizacji), • na stole pionizacyjnym (potrójna stabilizacja pasami na wysokości stawów kolanowych, biodrowych i na klatce piersiowej), • Następnie : • chodzenie w barierkach przy asekuracji terapeuty, • chodzenie w balkoniku lub o kulach, • samodzielne chodzenie, • nauka chodzenia po schodach.

19. Metoda PNF – torowanie nerwowo – mięśniowe • Metoda PNF stworzona jest przez amerykańskiego doktora Hermana Kabatt’a. Służy do reedukacji w schorzeniach i zaburzeniach środkowego i obwodowego układu nerwowego – • są to określone schematy i wzorce ćwiczeń zbliżone do ruchów naturalnych, • celem ćwiczeń jest pobudzenie receptorów głębokich znajdujących się w mięśniach i na powierzchniach stawowych, oraz praca nad funkcją, której chory potrzebuje – siła mięśni, zakres ruchu to tylko środek do uzyskania celu, którym jest funkcja. • Metoda PNF wykorzystuje rezerwy tkwiące w organizmie. Wymagana jest współpraca pacjenta z terapeutą.

20. Ćwiczenie kończyny górnej. Schemat z przywiedzenia do odwiedzenia.

21. Ćwiczenie kończyny dolnej. Schemat z przywiedzenia do odwiedzenia.

22. Stół pionizacyjny Łuski pionizacyjne

23. Pionizator statyczny SMART służy do biernej pionizacji pacjenta. Prosty w obsłudze, lekki a zarazem stabilny. Posiada wszelkie regulacje aby zabezpieczyć pacjenta podczas pionizacji. Stosowany jest przy pionizacji pacjentów z porażeniem i niedowładem dwu i czterokończynowym.

24. VISION elektryczne urządzenie do pionizacji osób dorosłych i młodzieży. Zaprojektowany w celu zapewnienia komfortu i bezpieczeństwa.

25. W przypadku wystąpienia niedowładu połowiczego konieczne jest zastosowanie ortez lub łusek - głównie na nadgarstek i stopę. • Mają one za zadanie : • zapobieganie utrwaleniu przykurczy, • wspomaganie ruchu czynnego. • Łuski stosuje się w stanie spoczynku, ponieważ nie mają przegubu skokowego i nadgarstkowego. • Ortezy stosuje się w celu : • w przypadku ortezy stopy - wspomagania estetycznego chodzenia, • w przypadku ortezy nadgarstka – usprawnienie pracy dłoni. • Zaopatrzenie ortopedyczne dostosowuje się indywidualnie do każdego pacjenta.

26. Łuski i ortezy